1 / 143

TRUYEÀN MAÙU VAØ AN TOAØN TRUYEÀN MAÙU

TRUYEÀN MAÙU VAØ AN TOAØN TRUYEÀN MAÙU. TS. LAÕ THÒ NHAÃN. NGUYEÂN TAÉC ATTM. Maùu laø moät huyeát phaåm raát quyù. ATTM laø moät vaán ñeà caáp baùch, haøng ñaàu Maùu ñöôïc truyeàn phaûi ñaït ñöôïc: an toaøn trong vaø sau khi TM.

kamal-wall
Download Presentation

TRUYEÀN MAÙU VAØ AN TOAØN TRUYEÀN MAÙU

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TRUYEÀN MAÙU VAØ AN TOAØN TRUYEÀN MAÙU TS. LAÕ THÒ NHAÃN

  2. NGUYEÂN TAÉC ATTM • Maùu laø moät huyeát phaåm raát quyù. • ATTM laø moät vaán ñeà caáp baùch, haøng ñaàu • Maùu ñöôïc truyeàn phaûi ñaït ñöôïc: an toaøn trong vaø sau khi TM. • Caàn coù caùc phöông thöùc, nguyeân taéc, bieän phaùp ñeå ñaûm baûo ATTM (ATTM).

  3. 1. PHÖÔNG THÖÙC AN TOAØN: 1.1. AN TOAØN VEÀ MD: Ñaûm baûo ñôøi soáng bình thöôøng teá baøo maùu cuûa ngöôøi cho trong cô theå cuûa ngöôøi nhaän (BN) Ngaên chaën nguy cô MD trong cô theå cuûa ngöôøi nhaän do yeáu toá cuûa maùu ngöôøi cho ñem laïi. 1.2. AN TOAØN KHOÂNG LAÂY LAN BEÄNH: VT: giang mai KST: soát reùt, giun chæ Virus: Vieâm gan B, C, D. Cytomeùgalose virus HIV/AIDS

  4. 2. NGUYEÂN TAÉC AN TOAØN: • ATTM raát quan troïng, caàn toân troïng tuyeät ñoái. • Khoâng coù nguy cô nhaàm laãn: • Thuû tuïc haønh chính, veà chæ ñònh, ñoái töôïng, soá löôïng ñöôïc TM. • Ñoàng MD choáng KN HC • MD choáng KN BC, KN TC • MD choáng protein huyeát töông. • Laây lan VT, KST, virus … sau TM

  5. 3. CAÙCH THÖÏC HIEÄN ATTM: Thöïc hieän ATTM laø moät toång theå bao goàm trang thieát bò, hoùa chaát... 3.1. KHOÂNG XAÛY RA NGUY CÔ NHAÀM LAÃN: 3.1.1. Khoâng ñeå nhaàm laãn veà thuû tuïc haønh chính: Ñoái chieáu phieáu yeâu caàu TM, NM, tuùi maùu, BN Phaûn öùng cheùo taïi giöôøng. 3.1.2. Caàn phaûi coù chæ ñònh ñuùng: Ñoái vôùi laâm saøng caàn coù chæ ñònh ñuùng ñoái töôïng ñöôïc TM: Soá löôïng maùu ñöôïc truyeàn Toác ñoä truyeàn (tröôùc khi TM, khaùm laïi BN: tim maïch, HA ...) Döï ñoaùn haäu quaû trong khi TM, Traùnh cho ÑD khoûi nhaàm laãn BN.

  6. 3.2. THÖÏC HIEÄN KHOÂNG COÙ NGUY CÔ CHOÁNG PROTEIN HUYEÁT TÖÔNG: Ñònh caùc loaïi nhoùm huyeát thanh Gm, Inv... (ngöôøi cho, BN). (TM do nhoùm huyeát thanh gaây ra phaûn öùng tyû leä raát thaáp, thöôøng nheï.)

  7. 3.3.THÖÏC HIEÄN KHOÂNG NGUY CÔ ÑOÀNG MD CHOÁNG KN BAÏCH CAÀU, TC: KN BC, TC coù chung KN vôùi NM HC ñoàng thôøi coøn mang KN rieâng bieät cuûa BC, TC cuûa heä HLA, cuûa heä nhoùm khaùng nguyeân, cuûa BC baït (NA-G-GA), lymphocyt (LyD), cuûa heä nhoùm KN TC (HPA1, HPA2, ...). Ngöôøi coù KT choáng KN BC, TC seõ gaây phaûn öùng reùt run, nhieät ñoä taêng sau 30 phuùt hay moät giôø thì heát, ñoâi khi coù daáu hieäu suy hoâ haáp. BN caàn TM thöôøng theå traïng yeáu, khi phaûn öùng reùt run seõ laøm cho tình traïng BN naëng theâm, taùc duïng cuûa TM bò haïn cheá.

  8. Caàn laøm phuø hôïp cho taát caû moïi ngöôøi cho maùu hay nhaän maùu veà heä BC, TC hoaëc haïn cheá soá löôïng BC, TC ngöôøi cho maùu. Chuù yù TM cho ngöôøi ñaõ TM nhieàu laàn, phuï nöõ sinh ñeû nhieàu laàn, duøng HC laéng ñaëc laøm giaûm soá löôïng BC, TC trong ñôn vò HC laéng ñaëc,  giaûm phaûn öùng soát, reùt run cho BN (hoaëc HC laéng ñaëc ngheøo BC, TC) baèng caùch ñeå laéng maùu toaøn phaàn ruùt HTgiaøu BC, giaûm TC ñeå duøng cho BN khaùc hoaëc boû ñi. Coù theå duøng loïc BC ôû maùu toaøn phaàn hay HC baèng boä loïc.

  9. 3.4. KHOÂNG COÙ NGUY CÔ ÑOÀNG MD CHOÁNG KNHC. Chuùng ta ñeàu bieát hieän nay coù treân 20 heä thöôøng NM HC khaùc nhau. Neáu chæ tính 7 heä thoáng NM chính ñaõ coù gaàn 200.000 caáu truùc gen khaùc nhau vaø coù khoaûng 150 loaïi KN HC cho neân raát coù theå xaûy ra nguy cô ñoàng MD choáng HC. Do ñoù trong thöïc haønh TM ta caàn phaûi coù phöông phaùp toái öu nhaèm traùnh vaø giaûm thieåu caùc nguy cô coù theå xaûy ra cho ngöôøi nhaän maùu.

  10. 3.4.1. Chaát löôïng HTM daëc bieät ABO (anti A, anti B, anti AB). - HTM ABO phaûi coù tính chuyeân bieät cao töùc laø chæ coù khaû naêng phaùt hieän nhöõng maãu HC coù mang KN töông öùng vaø khoâng ñöôïc phaûn öùng vôùi caùc KN khaùc trong HTM khoâng coù baát cöù KT naøo duø bình thöôøng hay baát thöôøng coù theå phaûn öùng caùc KN ngoaøi caùc KN heä ABO. - HTM caàn ñaûm baûo hoaït löïc (ñoä chuaån, löïc ngöng taäp, cöôøng ñoä vaø ñoä nhaïy). - HTM baûo quaûn ñuùng ôû ñieàu kieän laïnh.

  11. 3.4.2. Ñònh NM ABO: Phaûn öùng aâm giaû: + Do KN yeáu.. + Do KT töï nhieân noàng ñoä thaáp: (maùu treû sô sinh khaùng A vaø khaùng B yeáu). Phaûn öùng döông giaû: + Do KT töï sinh. + Ña ngöng keát hoaëc chuoãi tieàn. + KT baát thöôøng nhö khaùng A1 ôû maùu A2, A2B, khaùng H ôû maùu A1, A1B hoaëc laø khaùng M, khaùng Lewis, khaùng N, khaùng Kell v.v.... Muoán traùnh caùc phaûn öùng döông, aâm giaû, caàn ñònh NM baét buoäc vôùi hai phöông phaùp HTM vaø HC maãu treân oáng nghieäm.

  12. * Caùc kyõ thuaät choïn maùu: Tröôùc khi TM caàn phaûi laøm phaûn öùng cheùo goïi laø chöùng nghieäm phuø hôïp: Coù nôi chæ laøm phaûn öùng cheùo giöõa huyeát thanh, HC BN vôùi huyeát thanh HC, tuùi maùu; laøm treân lam kính hoaëc laøm treân oáng nghieäm, pha HC trong moâi tröôøng muoái (NaCl 0,9), ñaïm, men (albumin, bromelin), anti-globulin ôû caùc nhieät ñoä 18-200C 370C. AntiA, anti B, anti H ñeàu laø caùc KT ngöng keát HC trong moâi tröôøng muoái (NaCl 0,9%). Do ñoù laøm phaûn öùng cheùo trong moâi tröôøng muoái (ôû nhieät ñoä 18-200C) seõ giaûi quyeát khoâng nhaàm NM vaø neáu ôû nhieät ñoä 370C thì seõ phaùt hieän ñöôïc KT Rhesus, choáng Lewis giöõa maùu ngöôøi cho vaø maùu ngöôøi nhaän.

  13. - Moâi tröôøng Albumin , men seõ phaùt hieän KT baát thöôøng , caùc heä thoáng NM deã gaây phaûn öùng trong TM nhö: ABO, M, P, I, H, Lewis vaø KT heä Rhesus ôû maùu ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän. - Moâi tröôøng anti-globulin thì phaùt hieän KT töï sinh , caùc heä NM Kell; Kidd; Duffy, S ôû maùu ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän.

  14. 3.5.KHOÂNG COÙ NGUY CÔ LAÂY LAN: Vi khuaån (xoaén truøng giang mai, toxoplasmose), KST(soát reùt, giun chæ) Sieâu VT (vieâm gan B, C, D, G, CMV = Cytomegalose virus, virus HIV) ELISA: HBsAg ,anti HCV, anti HIV, toát nhaát tìm KNp24 virus HIV.

  15. CAÙC LOAÏI HUYEÁT PHAÅM VAØ TRÒ LIEÄU TRONG LAÂM SAØNG Caùc loaïi huyeát phaåm bao goàm maùu toaøn phaàn vaø caùc cheá phaåm cuûa maùu. Maùu coù theå chia laøm 2 phaàn: höõu hình , loûng. - Phaàn höõu hình: bao goàm caùc teá baøo maùu nhö HC, BC (haït, lympho, mono) vaø TC. Ñaây laø nhöõng teá baøo maùu luoân luoân coù maët ôû maùu ngoaïi vi ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng vaän chuyeån O2, CO2 chöùc naêng baûo veä cô theå choáng caùc yeáu toá ngoaïi lai vaø chöùc naêng cuûa söï ñieàu hoøa ñoâng vaø caàm maùu. - Phaàn loûng laø HTtrong ñoù coù caùc chaát nhö protein, lipit, glucoza, caùc chaát ñieän giaûi, yeáu toá ñoâng maùu vaø caùc globulin MD v.v..

  16. 1. CAÙC LOAÏI HUYEÁT PHAÅM DUØNG TRONG TRÒ LIEÄU * Maùu toaøn phaàn: goàm maùu toaøn phaàn töôi vaø maùu toaøn phaàn döï tröõ ôû 2-60C. * HC: coù HC laéng ñaëc, HC ngheøo, BC-TC, HC röûa, HC phenotyp. * Huyeát töông: coù HTtöôi, HTñoâng laïnh: HTdöï tröõ, HTkhoâ; HTgiaøu TC; HTgiaøu BC. * BC: BC ñaäm ñaëc * TC: TC ñaäm ñaëc * Yeáu toá ñoâng maùu: yeáu toá VIII (keát tuûa laïnh, ñoâng khoâ...); yeáu toá VII ñaäm ñaëc; PPSB (yeáu toá II, VII X, IX), fibrinogen ñoâng khoâ. * Protein coù albumin, gammaglobulin v.v...

  17. 1.1. TIEÂU CHUAÅN CHAÁT LÖÔÏNG CAÙC CHEÁ PHAÅM MAÙU: - Khoâng coù VT, KST, virus: giang mai, SR, giun chæ, vieâm gan B, C, D, cytomegalose virus, HIV. - Khoâng coù KT baát thöôøng trong cheá phaåm maùu. 1.2. CAÙC CHEÁ PHAÅM MAÙU: 1 2.1. Maùu toaøn phaàn: - Ñaûm baûo :100% (hoaëc 90%) theå tích cuûa ñôn vò maùu (125ml, 250ml). - DD choáng ñoâng khoâng ñöôïc quaù 25% soá löôïng maùu ñöôïc laáy. - Hb khoâng ñöôïc döôùi 9,7g/dl. - Döï tröõ: nhieät ñoä 2-60C. - Thôøi gian döï tröõ vôùi DD: ACD (acid citric, citrat natri, dextroza): 21 ngaøy. CPD (citric, phosphat, dextroza) : 28 ngaøy.

  18. 1.2.2. HC laéng ñaëc (khoái HC): - Hct (hematocrit) töø 0,7-0.8 lít/lít (khoâng quaù 0,80 lít/lít). - Hb toái thieåu phaûi ñaït 22g/dl. - Truyeàn ngay trong 6 – 7 giôø sau khi ñieàu cheá. - Theå tích ñôn vò HC laéng ñaëc laø: 125ml. 1.2.3. HC röûa: - Tieâu chuaån veà hematocrit (0,7-0.8 lít/lít) vaø Hb (22g/dl) nhö ñôn vò HC laéng ñaëc. - Ñieàu cheá HC röûa baèng maùu toaøn phaàn töôi. - Thôøi gian söû duïng khoâng quaù 6 giôø sau khi ñieàu cheá. - Baûo quaûn ôû 2-60C. - Theå tích ñôn vò HC röûa: 100ml.

  19. 1.2.4. HC laéng ñaëc ngheøo BC: Laø maùu toaøn phaàn ñöôïc ruùt bôùt HTvaø BC. Soá löôïng BC coù raát ít döôùi 1 x 109 BC/lít (quay ly taâm) hoaëc döôùi 100 BC/mm3 (do loïc, ñoâng laïnh hoaëc röûa) hoaëc BC coøn döôùi 1 x 108 trong ñôn vò HC ngheøo BC. - Hemarocrit töø 0,7 - 0,8 lít/lít. - Hb treân 20g/dl. - Söû duïng khoâng quaù 6 giôø sau khi ñieàu cheá. - Ñieàu cheá HC ngheøo BC töø maùu toaøn phaàn khoâng quaù 24 giôø. - Baûo quaûn ôû 2-60C. - Theå tích ñôn vò HC ngheøo BC: 100ml.

  20. 1.2.5. HC laéng ñaëc ngheøo TC: Laø maùu toaøn phaàn ruùt bôùt HTvaø TC sao cho TC coøn döôùi 50x109 TC/lít (quay ly taâm) döôùi 1x109 TC (do loïc, ñoâng laïnh hoaëc röûa) - Hemarocrit (0,7-0,8 lít/lít), Hb treân (20g/dl), nhö HC ngheøo BC. - Ñieàu cheá HC ngheøo TC töø maùu toaøn phaàn döï tröõ khoâng quaù 6 giôø. - Söû duïng khoâng quaù 6 giôø sau khi ñieàu cheá. - Baûo quaûn ôû 2-60C. - Theå tích ñôn vò HC ngheøo TC: 110ml.

  21. 1.2.6. HC laéng ñaëc ñoâng laïnh: - Laø maùu toaøn phaàn ñöôïc ruùt boû HT, BC, TC coøn HC. - HC ñöôïc ñoâng laïnh ôû – 800C, ôû -1960C baèng chaát baûo quaûn glyxerol. - Hemarocrit (0,7-0,8 lít/lít), Hb treân (20g/dl), nhö HC laéng ñaëc ngheøo BC. - BC döôùi 1x108 BC/lít; TC: 0 - Ñieàu cheá HC ñoâng laïnh baèng maùu toaøn phaàn khoâng quaù 24 giôø. - Baûo quaûn ôû nhieät ñoä -750C. - Tröôùc khi truyeàn HC ñoâng laïnh giaûi ñoâng ôû 40C vaø sau khi giaûi ñoâng söû duïng ngay khoâng quaù 12 giôø.

  22. 1.2.7. HT töôi hay HT ñoâng laïnh Laø HT ñöôïc ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn khoâng quaù 72 giôø (HT töôi) vaø ñöôïc ñoâng laïnh ôû – 300C döï tröõ 4 thaùng vaø -600C döï tröõ moät naêm. - Hb döôùi 25mg/100ml. - Tieâu caàu döôùi 8x109 TC/lít. - Hoaït tính caùc yeáu toá ñoâng maùu nhaát laø yeáu toá V vaø VIII ít nhaát 0,7 ñôn vò/ml. - Protein treân 5,5g/100ml. - Kali döôùi 1mEq/100ml. - HT ñoâng laïnh tröôùc khi truyeàn phaûi giöõ ñoâng ôû nhieät ñoä 870C. - Theå tích HTtöôi, ñoâng laïnh laø 100ml

  23. 1.2.8. HT döï tröõ hay HT ñoâng khoâ Laø hoaïi HT ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn, caùc yeáu toá ñoâng maùu ñaõ bò huûy dieät. - Ñieàu cheá HT ôû maùu toaøn phaàn döï tröõ döôùi 6 ngaøy. - Protein laø 5g/100ml. - Baûo quaûn ôû nhieät ñoä 40C. - Söû duïng: HT loûng döôùi 30 ngaøy sau ñieàu cheá 1.2.9. HT giaøu TC: Taùch ngay sau khi laáy maùu baèng ly taâm hoaëc baèng ñeå laéng. - Theå tích ñôn vò HTgiaøu TC laø: 100ml. - Soá TC trong ñôn vò HTGTC töø 35-40 tyû TC - Soá HC trong ñôn vò HTGTC khoâng quaù 5x109 HC/lít. - Söû duïng trong voøng 8 giôø – 12 giôø sau khi ñieàu cheá. - Baûo quaûn ôû 40C hoaëc 20-220C loïc lieân tuïc ñeå traùnh TC keát dính.

  24. 1.2.10. TC ñaäm ñaëc (TCÑÑ): Taùch sau khi laáy baèng ly taâm hay baèng maùy taùch TC. - Soá TC trong TCÑÑ ít nhaát 50 tyû - Soá löôïng HC khoâng quaù 5x109 HC/lít . - Soá löôïng BC döôùi 200 trieäu/lít. - Theå tích ñôn vò TCÑÑ laø 20-30ml. - Söû duïng trong 6-12 giôø sau khi ñieàu cheá. - Baûo quaûn ôû nhieät ñoä 40C hay 220C laéc lieân tuïc. 1.2.11. BC ñaäm ñaëc (BCÑÑ): Taùch töø maùu toaøn phaàn môùi laáy = ly taâm, maùy taùch, baèng maøng loïc BC. - Soá löôïng trong ñôn vò BCÑÑ ít nhaát 20x109BC/lít (3 tyû BC trong theå tích 100ml) - Theå tích BCÑÑ döôùi: 100ml. - Söû duïng khoâng quaù 6 giôø sau khi ñieàu cheá. - Baûo quaûn ôû nhieät ñoä 40C.

  25. 1.2.12. Yeáu toá VIII: Bao goàm keát tuûa laïnh vaø keát tuûa ñoâng khoâ. - Noàng ñoä yeáu toá VIII tuûa laïnh , tuûa khoâ: treân 3,5 ñôn vò/ml . - Yeáu toá VIII ñaäm ñaëc : ñaït 25 ñôn vò/ml. 1.3.CAÙ C CHEÁ PHAÅM MAÙU KHAÙC: 1.3.1. Yeáu toá VII ñaäm ñaëc: Laø yeáu toá VII ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông. - Noàng ñoä laø 25 ñôn vò/ml. Theå tích laø 10ml. - Trong ñôn vò yeáu toá VII ñaäm ñaëc: coù caùc yeáu toá ÑM (II, IX, X) , boå theå. 1.3.2 Fibrinogen ñoâng khoâ: Ñieàu cheá töø HT, coù 1,5-3g ñöôïc pha vôùi 200ml DD glucoza 3% tröôùc truyeàn.

  26. 1.3.3. PPSB (yeáu toá ñoâng maùu II, VII, X, IX): PPSB laø cheá phaåm ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông. - Noàng ñoä PPSB: + Yeáu toá II : 20 ñv/ml + Yeáu toá VII : 10 ñv/ ml + Yeáu toá IX: treân 20 ñv/ml + Yeáu toáX : 10 ñv/ml - PPSB ñöôïc pha trong 3,5ml hay 10ml hoaëc 30ml nöôùc caát ñeå tieâm truyeàn. 1.3.4. Anti thrombin.III (AT III): - Coøn goïi laø cofacteur heparin. - Ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông. - Noàng ñoä AT III laø 25 ñv/ml . 1.3.5. Albumin: - Ñöôïc ñieàu cheá töø HT ôû nhieät ñoä 600C trong 10 giôø. - Noàng ñoä albumin 20g/100ml, 2g/100ml hoaëc 1g/5ml. - Theå tích 100ml coù albumin (95%), Na, Kali, -globulin.

  27. CHÆ ÑÒNH SÖÛ DUÏNG CAÙC CHEÁ PHAÅM MAÙU - Maùu laø chaát loûng saùnh hôn nöôùc, maøu ñoû saùm. - Maùu coù choáng ñoâng: phaàn treân maøu vaøng cam goïi laø HT phaàn döôùi maøu ñoû saäm: HC, BC, TC Trong HT coù caùc chaát glucose, lipid, proteùin caùc yeáu toá ñoâng maùu, caùc KT, caùc noäi tieát toá, vaø caùc chaát khoaùng... Caùc DD choáng ñoâng trong TM: - DD ACD (Acid Citric, Citrate Trisodium vaø Dextrose). pH cuûa ACD töø 45,-5,5. (50ml DD ACD choáng ñoâng 200ml maùu). - Maùu chæ ñöôïc sd khoâng quaù 21 ngaøy baûo quaûn ôû nhieät ñoä 2-60C. - DD CPD (Acid Citric, Citrate trisodium, Dextrose, Monosodie Phosphate), pH cuûa CPD laø 5,6. Cöù 28ml DD CPD thì choáng ñoâng ñöôïc 200ml maùu. Maùu chæ ñöôïc söû duïng khoâng quaù 28 ngaøy vôùi söï baûo quaûn ôû nhieät ñoä töø 2-60C. - DD Heparin, Citratre sodium choáng ñoâng. - Söû duïng dd naøy phaûi truyeàn ngay trong voøng 6 giôø sau khi laáy maùu.

  28. 1. CAÙC CHEÁ PHAÅM MAÙU: 1.1. MAÙU TOAØN PHAÀN. - Maùu toaøn phaàn töôi laø maùu ñöôïc baûo quaûn töø 1-3 ngaøy sau khi laáy. - Maùu toaøn phaàn döï tröõ laø maùu ñöôïc baûo quaûn sau 3 ngaøy ñeán khoâng quaù 21 ngaøy vôùi DD ACD, 28 ngaøy vôùi DD CPD, 32 ngaøy vôùi CPD-A. - Theå tích cuûa maùu toaøn phaàn coù theå laø 250ml, 125ml. - Tieâu chuaån chaát löôïng: khoâng coù VGB, C, virus HIV, giang mai, SR... - Hb khoâng ñöôïc döôùi 97g/lít. 1.2. HC LAÉNG: - Coøn goïi laø khoái HC. ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn töôi ñaõ ruùt huyeát töông. - Hct (Hct) töø 0,70 - 0,80 lít/lít. - Theå tích maùu toaøn phaàn coù theå laø 125ml, 250ml. - Thôøi gian söû duïng khoâng quaù 7 ngaøy ñaõ löu tröõ ôû nhieät ñoä 2 – 60C.

  29. 1.3. HC RÖÛA: - Röûa 3 laàn vôùi nöôùc muoái NaCl 0,9%. - Thôøi gian söû duïng khoâng quaù 6 giôø sau khi ñaõ ñieàu cheá. - Theå tích laø 125ml hoaëc 250ml. 1.4. HC NGHEØO BC VAØ TC: - Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn töôi - Moät ñôn vò HC ngheøo BC-TC coù BC döôùi 1x108 vaø TC döôùi 1x109 TC/lít. - Theå tích 125ml hoaëc 250ml. - Thôøi gian söû duïng khoâng quaù 7 giôø, ñöôïc löu tröõ ôû nhieät ñoä 2-60C. 1.5. HC ÑOÂNG LAÏNH: Maùu toaøn phaàn ñöôïc ruùt boû HT, BC, TC HC ñöôïc laøm ñoâng laïnh ôû –1960C hoaëc -800C baèng chaát baûo quaûn glycerol. Sau giaûi ñoâng phaûi söû duïng ngay khoâng quaù 12 giôø.

  30. 1.6. HUYEÁT TÖÔNG: Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn. Theå tích 100ml hoaëc 200ml.  HT töôi laø HT môùi ñieàu cheá töø maùu môùi laáy.  HT ñoâng laïnh ñöôïc ñoâng laïnh ôû -300C hoaëc -600C, coøn yeáu toá ñoâng maùu.  HT loûng döï tröõ ,HT khoâ ñöôïc löu tröõ ôû 2 - 60C, maát heát caùc yeáu toá ñoâng maùu. 1.7. TC ÑAÄM ÑAËC: Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn, Moät ñôn vò TCÑÑ ít nhaát laø 50 tæ TC, taùch baèng maùy TC leân 400 tæ / ñv. Theå tích TC ñaäm ñaëc laø 100 - 200ml. Thôøi gian söû duïng trong 6 -12 giôø

  31. 1.8. BC ÑAÄM ÑAËC: Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn. Soá BC / ñv BCÑÑ vôùi theå tích laø 100ml, ít nhaát 20x109BC/lít (3 tæ BC). 1.9. YEÁU TOÁ VIII: Keát tuûa laïnh, keát tuûa ñoâng khoâ. Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn töôi. HT laøm laïnh nhanh -600c ñeå keát tuûa yeáu toá VIII, giaûi ñoâng ñeå laáy yeáu toá VIII keát tuûa. Löu tröõ ôû nhieät ñoä -200C hoaëc laøm khoâ. Moät ñôn vò keát tuûa laïnh töø 15-20ml. Ngoaøi ra töø maùu ngöôøi ta coù theå ñieàu cheá caùc chaát ñeå truyeàn cho BN nhö: Albumine 5%-10%-20%, Fibrinogen khoâng globumin, PPSB (yeáu toá II, VII, X, IX ñoâng maùu), yeáu toá VII ñaäm ñaëc, anti thrombin III v.v...

  32. 2. CHÆ ÑÒNH CAÙC CHEÁ PHAÅM MAÙU 2.1. CHÆ ÑÒNH TM TOAØN PHAÀN: 2.1.1. TM toaøn phaàn töôi: - Beänh Hemophilie A, beänh xuaát huyeát giaûm TC, beänh leucemie caáp. - Ñieàu trò baèng caùc chaát phoùng xaï cho BN. - Truyeàn thay maùu moät phaàn hay toaøn boä maùu. - Thieáu maùu tan maùu treû sô sinh v.v... 2.1.2. TM toaøn phaàn döï tröõ: - Thieáu maùu caáp hoaëc maïn tính, thieáu maùu do thieáu saét, thieáu maùu baát saûn tuûy. - Maát maùu trong phaãu thuaät hoaëc do tai naïn TM ñeå buø ñaép maùu. - Ñeå choáng choaùng cho BN v.v..

  33. 2.1.3. Caùch tính söû duïng maùu toaøn phaàn: - Moät ñôn vò maùu toaøn phaàn laøm taêng theâm cho BN 0,02l/l Hct hay 10g/lít Hb. - Maát maùu ñeå buø ñaép theå tích: HA toái ña tröôùc moå laø 120mmHg, maát maùu khi moå , HA toái ña 80mmHg, BN maát 1,5 lít maùu, HA toái ña 60mmHg BN maát 2 lít maùu. - Ñaùnh giaù maát maùu qua giaûm Hct cöù maát 450ml maùu thì Hct seõ giaûm ñi 0,038l/l. 2.1.4. Nguy cô coù theå gaëp TM toaøn phaàn: - Nguy cô tuaàn hoaøn quaù möùc do truyeàn nhieàu maùu gaây OAP. - Nhieãm nhieàu citrate vaø nhieãm toan huyeát. - Tai bieán MD cho xung ñoät KN-KT cuûa NM HC, BC, TC. - ÖÙ saét trong maùu, trong noäi taïng, beänh Thalassemie. - Nguy cô bò nhieãm truøng.

  34. 2.2. TRUYEÀN HC LAÉNG: Chæ ñònh truyeàn HCL ôû BN coù nguy cô truïy tuaàn hoaøn, caàn ít theå tích maùu nhö ngöôøi giaø, treû em, BN tim, beänh thaän... Caùch tính lieàu löôïng HCL döïa vaøo caùch tính cuûa maùu toaøn phaàn, naâng Hct leân 0,05l/l caàn truyeàn 3 ñôn vò HCL 125ml. Khoâng gaëp nguy cô naøo ñaùng keå trong truyeàn HCL. 2.3. TRUYEÀN HC LAÉNG NGHEØO BC, TC: - Chæ ñònh ngaên ngöøa xuaát hieän KT choáng heä hoøa hôïp toå chöùc HLA (Human Leuco- cytaire antigen), KT choáng NM TC, nhoùm lymphocyte, nhoùm BC haït , gheùp thaän, gan, tim, tuûy xöông, TM nhieàu laàn, sinh ñeû nhieàu, trong maùu ñaõ coù KT choáng laïi BC vaø TC. - Lieàu löôïng truyeàn nhö HC laéng vaø cuõng khoâng gaëp nguy cô gì ñaùng keå.

  35. 2.4. TRUYEÀN HOÀNG CAÀU RÖÛA: Ñöôïc söû duïng cho caùc BN coù KT heä HLA maïnh, KT choáng globulin, Chæ ñònh cho caùc BN coù bò dò öùng, coù chaát khaùng ñoâng choáng yeáu toá VIII, IX BN bò ñaùi Hb kòch phaùt ñeâm, beänh thieáu maùu tan maùu töï mieãn. Lieàu löôïng caùch tính truyeàn nhö HC laéng. 2.5. TRUYEÀN HOÀNG CAÀU ÑOÂNG LAÏNH Chæ ñònh BN coù caùc NM hieám gaëp. Hieän nay VN chöa laøm ñöôïc saûn phaåm naøy

  36. 2.6. TRUYEÀN HUYEÁT TÖÔNG: Truyeàn HT töôi , HT ñoâng laïnh: roái loaïn do thieáu huït caùc yeáu toá ÑM nhö yeáu toá VIII, II, V, VII, X Tröôøng hôïp suy giaûm globulin MD; do roái loaïn chöùc naêng hay thieáu huït boå theå, truyeàn thay huyeát töông, coøn truyeàn HT döï tröõ, HT khoâ ñeå choáng choaùng, choáng suy dinh döôõng v.v... Xaùc ñònh theå tích HT caàn truyeàn cho BN baèng caùch so saùnh tyû troïng cuûa maùu bình thöôøng vaø tyû troïng cuûa maùu BN hieän taïi.

  37. Caùch tính naøy raát chính xaùc soá löôïng HT caàn truyeàn cho BN. Nhöng khoù khaên vaø vaán ñeà ño tyû troïng maùu cuûa BN, khoâng phaûi ôû ñaâu cuõng laøm ñöôïc. Neáu laøm ñöôïc seõ tính: Ví duï: - BN coù caân naëng 50kg. - Theå tích maùu seõ laø 50kg x 70ml = 3500ml. - HTlaø 60% maùu toaøn phaàn seõ laø 2100ml - Tyû troïng maùu BN hieän taïi: 1,064 - Tyû troïng maùu bình thöôøng: 1,055 - Heä soá cheânh leäch 0,009; maø ta bieát cöù thay ñoåi 0,001 tyû troïng maùu seõ töông ñöông 3% Hb. Do ñoù BN seõ bò maát: 9 x 3 = 27% soá löôïng huyeát töông. 2100 x 27 / 100 = 567ml Nhö vaäy BN caàn truyeàn soá löôïng HTlaø: - Hoaëc laø cöù 1000ml HT töôi hay ñoâng laïnh thì seõ laøm taêng 10-20% löôïng yeáu toá VIII bình thöôøng

  38. 2.7. TRUYEÀN TC ÑAÄM ÑAËC: - Chæ ñònh: trong moïi nguyeân nhaân do maéc phaûi hay baåm sinh laøm giaûm TC. - Söû duïng TC ñaäm ñaëc trong ñieàu trò leucemie caáp tieàn tuûy baøo. - Lieàu löôïng truyeàn ñöôïc tính: cöù moät ñôn vò TC cho 5kg caân naëng ôû treû em vaø 7kg caân naëng cho ngöôøi lôùn, laøm taêng TC töø 50-100 x 109/l sau moät giôø truyeàn. - Truyeàn TC caàn phaûi coù boä loïc trong boä daây TM ñeå traùnh caùc keát dính nhoû ñöa vaøo cô theå BN gaây ra caùc cuïc maùu nhoû daãn ñeán roái loaïn ñoâng maùu.

  39. 2.8. TRUYEÀN BC ÑAÄM ÑAËC: - Truyeàn BC ñaäm ñaëc cho caùc tröôøng hôïp giaûm BC döôùi 0,5x109l: suy tuûy, giaûm BC naëng trong bò nhieãm tia xaï do ngheà nghieäp hay tai naïn. - Lieàu söû duïng tuøy theo söï giaûm BC vaø tình traïng nhieãm truøng cuûa BN maø truyeàn 2-3 ñôn vò BC ñaäm ñaëc. - BN TM nhieàu laàn phuï nöõ sinh ñeû nhieàu caân nhaéc kyõ tröôùc khi chæ ñònh truyeàn BC ñaäm ñaëc vì caùc BN treân thöôøng coù KT khaùng BC do doù deã coù xaûy ra phaûn öùng KT – KN laøm cho BN: neáu nheï: soát reùt run, choùng maët, buoàn noân...; neáu naëng: gaây choaùng, hay suy hoâ haáp.

  40. 2.9. TRUYEÀN KEÁT TUÛA LAÏNH YEÁU TOÁ: Chæ ñònh ñeå ñieàu trò thieáu yeáu toá VIII beänh hemophilie A vaø beänh Von Willebrand. Trong keát tuûa laïnh coøn coù yeáu toá I, V, XIII noàng ñoä thaáp neân ít söû duïng ñeå trò caùc tröôøng hôïp thieáu yeáu toá I, V, XIII. Sau khi giaûi ñoâng phaûi ñöôïc tan hoaøn toaøn thì môùi ñöôïc truyeàn vaø truyeàn coù boä loïc vaø khoâng caàn phuø hôïp NM. Tuy nhieân coù theå gaëp dò öùng choaùng ôû BN. - Lieàu duøng chaûy maùu vöøa :10 ñôn vò/kg trong 4 ngaøy. chaûy maùu naëng: 30 ñôn vò/kg trong 12 giôø. Hemophilie naëng caàn ñieàu trò döï phoøng:100 ñv/kg/tuaàn (moät ñv tuûa laïnh laøm taêng theâm 2% löôïng yeáu toá VIII).

  41. 3. TM TRONG MOÄT SOÁ TRÒ LIEÄU TRONG LAÂM SAØNG: 3.1. TM TRONG PHAÃU THUAÄT: - Thieáu maùu vaø giaûm theå tích maùu coù theå do maát maùu, do xuaát HT. - Roái loaïn ñoâng, caàm maùu coù theå do giaûm TC hoaëc do thieáu huït yeáu toá ÑM. - Do thieáu dinh döôõng.

  42. 3.1.1. TM ñeå trò lieäu thieáu maùu vaø giaûm theå tích maùu: Bình thöôøng Hb 11-12g/dl. Tieân löôïng cuoäc phaãu thuaät coù nguy cô maát maùu treân 1/2khoái löôïng maùu thì Hb phaûi caàn treân 12g/dl tröôùc khi phaãu thuaät. Phaãu thuaät trì hoaõn xa, söû duïng caùc loaïi thuoác coù chaát saét ñeå taêng löôïng Hb. Phaãu thuaät khoâng trì hoaõn, coù theå truyeàn HCL tröôùc phaãu thuaät 24 – 48h.

  43. Trong khi phaãu thuaät caàn ñaûm baûo chöùc naêng huyeát ñoäng traùnh tình traïng choaùng, duy trì aùp löïc keo = proteùin maùu khoâng döôùi 52g/lít hoaëc albumin maùu 30g/lít. Muoán buø ñaép löôïng maùu maát, truyeàn 01 ñv HCL ñeå laøm taêng Hb, sau ñoù truyeàn HT hay maùu toaøn phaàn ñeå buø Hb maát. Trong phaãu thuaät coù truyeàn caùc DD + gaây meâ maùu bò loaõng, ñoä quaùnh cuûa maùu giaûm xaûy ra nguy cô taéc maïch. Sau phaãu thuaät, Hb döôùi 10g/dl , Hct döôùi 0,35lít/lít neân truyeàn 1-2 ñv HCL.

  44. 3.1.2. TM ñeå trò lieäu roái loaïn caàm maùu: Do giaûm TC duø baát cöù lyù do naøo cuõng neân TM hay truyeàn TC. Soá löôïng TC treân 50.000TC/mm2 khoâng thaáy xuaát hieän chaûy maùu thì chöa caàn truyeàn TC. Soá löôïng TC coù töø 20.000-50.000 TC/mm2 duø coù hay khoâng coù daáu hieäu chaûy maùu cuõng caàn phaûi truyeàn TC baèng TC ÑÑ hay HTgiaøu TC hoaëc maùu toaøn phaàn töôi trong 24h tröôùc phaãu thuaät ñeå phoøng ngöøa chaûy maùu trong vaø sau phaãu thuaät. * Do thieáu yeáu toá ñoâng maùu: Thieáu yeáu toá trong phöùc heä prothrombin truyeàn HT töôi, HT ñoâng laïnh, maùu toaøn phaàn töôi hay PPSB... khi phöùc heä prothrombin 40% laø ñuû.

  45. 3.1.3. Do thieáu dinh döôõng: BN thieáu protein, caàn ñaûm baûo BN coù proteùin 50g/lít vaø albumin 30g/lít tröôùc phaãu thuaät, nhaèm duy trì aùp löïc keo cuûa maùu, thaêng baèng caùc dòch cuûa cô theå vaø taêng hieäu naêng caùc yeáu toá ñoâng maùu nhaát laø ñoâng maùu ñöôøng noäi sinh ñeå choáng chaûy maùu trong vaø sau phaãu thuaät.

  46. 3.2. TM TRONG THIEÁU MAÙU TAN MAÙU TÖÏ MIEÃN: Beänh thieáu maùu tan maùu töï mieãn trong huyeát thanh cuûa BN phaûn öùng taát caû caùc HC ngöôøi cho. Muoán TM ñöôïc an toaøn caàn phaûi giaûi quyeát toát söï xung ñoät khaùng nguyeân, KT ñaëc bieät; phaùt hieän ñöôïc caùc ñoàng MD bò che kín; ñaûm baûo ñöôïc ñôøi soáng cuûa HC ngöôøi cho; xaùc ñònh thaät ñuùng caùc NM HC cuûa ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän. * Daáu hieäu laâm saøng vaø sinh hoïc: laø moät thieáu maùu tan maùu vôùi Coombs tröïc tieáp döông tính; coù theå gaëp töø KT noùng (KT hoaït ñoäng ôû 370C) hoaëc töø KT laïnh (KT hoaït ñoäng ôû 40C).

  47. * Phöông thöùc TM: - TM: truyeàn HC laéng ñaëc vôùi phuø hôïp caùc nhoùm ABO, Rhesus, P, I v.v... Neáu coù töï KT laïnh thì khi truyeàn HClaéng ñaëc caàn qua moät heä thoáng coù nhieät ñoä 370C. Tröôøng hôïp BN coù KT töï sinh noùng hoaëc laïnh khoâng tìm ñöôïc tuùi maùu thaät phuø hôïp hoaøn toaøn caû caùc giai ñoaïn trong chöùng nghieäm phuø hôïp thì ta coù theå choïn nhöõng tuùi maùu khaùc Kell, Kidd, Duffy, P, I...roài so saùnh cöôøng ñoä phaûn öùng töï chöùng ôûnhieàu nhieät ñoä khaùc nhau (+40C, +300C, +370C), neáu tuùi maùu naøo cho phaûn öùng yeáu hôn phaàn töï chöùng thì ñöôïc truyeàn cho BN.

  48. Lieàu truyeàn caàn duy trì löôïng Hb > 10g/dl. Trong truyeàn caàn heát söùc traùnh tuaàn hoaøn quaù möùc vì trong thieáu maùu tan maùu thì theå tích HTtaêng. Muoán vaäy trong trò lieäu phaûi duøng truyeàn HC laéng ñaëc keát hôïp duøng thuoác lôïi tieåu. Thay maùu toaøn phaàn: duøng hai ñöôøng tónh maïch: moät ñöôøng tónh maïch ruùt ra 20ml/kg, tónh maïch beân kia truyeàn vaøo HC laéng ñaëc 30ml/kg. Phöông phaùp naøy cung caáp HC ñöôïc nhanh vaø nhieàu nhöng caàn löu yù traùnh tuaàn hoaøn quaù möùc cho BN vaø tai bieán nhieãm truøng.

  49. 3.3. TM TRONG ÑOÂNG MAÙU NOÄI MAÏCH: Ñoâng maùu noäi maïch laø hoäi chöùng chaûy maùu do tieâu thuï quaù nhieàu yeáu toá ñoâng maùu keát hôïp vôùi ñoâng maùu raûi raùc ôû vi tuaàn hoaøn. Vì vaäy trong trò lieäu baèng maùu phaûi giaûi quyeát hai vaán ñeà: * Trò lieäu nguyeân nhaân sinh ñoâng maùu noäi maïch. * Trò lieäu ñeå choáng hoäi chöùng chaûy maùu vaø huyeát khoái.

  50. - Choáng hoäi chöùng chaûy maùu baèng caùch naâng löôïng caùc yeáu toá ñoâng maùu, löôïng TC vaø taêng theå tích tuaàn hoaøn. Caùc saûn phaåm ñeå trò lieäu choáng chaûy maùu goàm HThoaëc HTtöôi ñoâng laïnh, TC ñaäm ñaëc keát tuûa laïnh - ñoâng laïnh tuøy tình traïng BN maø coù chæ ñònh soá löôïng thích hôïp. HTtöôi cung caáp caùc yeáu toá ñoâng maùu vaø naâng theå tích tuaàn hoaøn, lieàu 100ml/10kg/24 giôø hoaëc laø 20ml/kg. TC ñaäm ñaëc ñeå cung caáp TC lieàu 5x1010 TC/5-10kg caân naëng, nhaèm duy trì  50x109 TC/lít hoaëc hai ñôn vò TC ñaäm ñaëc/10kg caân naëng hoaëc maùu toaøn phaàn töôi khi BN coù tình traïng thieáu maùu caàn cung caáp HC

More Related