Download
1 / 24
250 likes | 584 Views
Gaztela-mantxa. Gaztela-Mantxa Espainiako erdialdean dagoen autonomia erkidegoa da. Lurralderik zabalenen artean egon arren , biztanle kopuru eta dentsitatea urria dauka . ANTOLAKUNTZA POLITIKOA. Bertako presidentea José María Barreda PSOE- koa da.
E N D
Gaztela-Mantxa Espainiakoerdialdeandagoenautonomiaerkidegoa da. Lurralderikzabalenenarteanegonarren, biztanlekopuru eta dentsitateaurriadauka.
ANTOLAKUNTZA POLITIKOA • Bertakopresidentea José María Barreda PSOE-koa da. Hautezkundeaklauurtetikbehinegiten dira. 2007 kohautezkundeenondoren, Gaztela-mantxakoparlamentuakhoneladaudeantolatuta: PSOE-k: 26 diputatu PP-k: 21 diputatu
LURRALDE ANTOLAKUNTZA • ProbintziahauekosatzenduteGaztela-Mantxa:Albacete, Cuenca, Toledo, Ciudad Real eta Guadalajara. Hiriburua Toledo da eta jendetsuena Albacete.
BIZTANLERIA • Gaztela-Manxarenbiztanleria 2.098.373koa da eta Espainiaren % 4,6a osatzen du. Dentsitatea berriz 26,4 bizt/km²koa da.
Dentsitatea herrialdeko • Dentsitatea, gero eta handiago da koloreailutntzen den bitartean, kolorezuriak 0 eta 10 Biz./km² koak dira eta hortik aurrera kolorea iluntzen denean 10 Biz./km² igotzen dira.
Jaiotze eta heriotze tasa Jaiotze tasa 1000 biztanleko Gaztela-Mantxan 2008. urtean 11,05ekoa zen, herrialdearen bataz bestekoaren azpitik 11,38. Heriotze tasa 2008. urtean aldiz, 8,94koa zen. Hau baita ere Espainiako bataz bestekoaren azpitik 8,47. Bizi iraupena 2007ko datuen arabera, emakumeak 84,08 urteko bizi iraupena zuten eta gizonek 78,72 urtekoa.
Sektoreak Gaztela mantxan batez ere, zerbitzuak dira nagusi. Zerbitzuen ondoren industriara jotzen dute bertan eta azken urteetan igoera handia izan du bertan. Eraikuntza ere oso sektore garrantzitsua da, izan ere, oso lur zabalak baititu bertan eraikitzeko. Azkenik nekazaritza dago, garrantzi gutxien duen sektorea da baina ala ere bertako jendearentzako oso baliagarria da jende askoren janari iturria delako bertan. Gaztela Mantxan oso lur sail handiak daude bertan ereiteko. Lehorreko nekazaritza da nagusi. Historikoki, nekazaritza Gaztela-Mantxan oso garrantzitsua izan da, bai beren biztanleetarako eta bai Espainia osorako.
Nekazaritza: 9,9 • Industria: 18,9 • Eraikuntza: 15,6 • Zerbitzuak: 55,5
Historia • 1035ean Toledoko Erresuma edo Taifa sortu zuten, Kordobako Kalifatoa desegin ondoren, geroago Al-Andalusetik Gaztelako Koroak barneratuko zuena. • Aro modernoan, lurraldeak Castilla la Nueva izena hartuko zuen, urteetan Espainiako erregio historikoa izan dena. Bere hiriburua 1085. urtean Alfonso VI. Gaztelakoa konkistatu zuen.
1177. urtean, Alfonso VIII. Gaztelakoa Cuenca eta beste zenbait lur konkistatu zituen, eta ondorioz 1212. urtean, “Batalla de las Navas de Tolosa” ondoren, Gaztela-Mantxako historia “Gaztela Erreinua”renarekin nahasten da eta bertan hartzen du parte.
1605. urtean, “Don Quijote de la Mancha” izenekoliburuaren leen argitarapenaegiten da, Miguel de Cervantes-en esku.
Miguel de Cervantes • Miguel de Cervantes oso poeta ospetsua izan zen batez ere Don Quijote izenekoliburuaargitaratuzuelako. Bereaurpegiabileteetan ere agertuizan da.
1785. urtean, eskualdeaprobintziahauetanbanaturikgelditu zen: Cuenca, Guadalajara, Madril, La Mancha eta Toledo. • Gainontzekoak; Albacete, Chinchilla, Almansa, Hellín eta Yeste, MurtziakoErreinukoakizateraigaroziren.
Azkenengourteak • 1978an Madrilgo probintzia erregiotik aldendu zen eta Erkidego autonomoa sortu zuten, beste aldetik Gaztela-Mantxa geldituz eta Albacete batuz. • BereAutonomiaEstatutua 1982ko Abuztuaren 10ean onartua izan zen.
Patrimonio kulturala • Toledo 1986. urtean eta Cuenca 1996 urtean “Patrimonio de la Humanida”-tzatizendatuzituen UNESCO-k. • Honakohauek dira bertako patrimonio kultural eta turismo gunenagusiak:
Casas Colgadas de Cuenca Antzinan, honelako hainbat etxe zeuden Toledon, Hozdel Huecarren. Gaur egun, horietako gutxi batzuk baino ez dira gelditzen zutik. Ez da jakin noiz eraiki ziren, baina XV. Mendean existitzen zirela ziurtatu da. Etxeei zenbait arreglu egin zaie historian zehar, azkena XX. Mendean egin zen. Etxepartikulartzaterabiliak izan dira, bainagauregunJatetxe bat dagobertan; eta baita ere museo bat: Museo de Arte Abstracto Español.
Toledokokatedrala(Santa Maria) • Gotiko arteari dagokion eraikuntza bat da. Katedrala 1226. mendean hasi ziren eraikitzen, Fernando III elSanto haginpean zegoelarik. Hala ere, azken gotiko Ekarpenak 1493. urtean egin ziren, Errege Katolikoen garaian. • Katedrala harri zuriz dago egina.
ToledokoAlkazar • Arroken gainean eraikitako fortifikazio bat da, Toledoko lekurik garaienean eraikita dagoena. • III: mendean Erromatarren Jauregia izan zen.Bere historian zehar zenbait arreglu jasan izan ditu. • Arkitektoak, eraikin sendo eta itxi bat eraiki zuen, hiru solairutan antolatuta dagoena. Horrez gain, hura dekoratzeko denbora ere izan zuen, eta horri esker, gaur egun Toledoko lekurik interesgarrienetarikoa bihurtu da turismoa egiteko.
Cuencakokatedrala • 1183. urtean eraiki zen Alfonso VIIIren aginduz. Katedrala eraikitzeko erabilitako inspirazioa AlfonsoVIII.ren emaztea izan zen. Gotiko eraikuntza bat da hau ere, eta bere garaiko eraikuntza gehienak bezala zenbait konponketa egin zaizkio.
Cuencako “Hoz del Huécar” • “Hoz del Huecar” Cuencaco hiriburutik gertu dagoen eta Huecar ibaiaren ondoan dagoen paisai natural bat da. • Ibaiak sorturiko arroilean hainbat monumentu daude, Hala nola: “Las Casas Colgadas”.
