Download
1 / 6
70 likes | 388 Views
Magnetisme. Slik verkar magnetane. Magnetisme er viktig i både kompasser, motorar , datamaskinar og stereoanlegg Ting med magnetisk kraft kalles magnetar og alle megnetar har noko til felles: Magnetar trekk til seg jern og metallane kobolt og nikkel
E N D
Slik verkarmagnetane • Magnetisme er viktig i både kompasser, motorar, datamaskinar og stereoanlegg • Ting med magnetisk kraft kalles magnetar og alle megnetar har noko til felles: • Magnetar trekk til seg jern og metallane kobolt og nikkel • Magnetar har alltid to polar som vanlegvissit i kvar sin ende av magneten. Deiheiter sørpol og nordpol. Magnetkreftene virkarsterkast ved polane • Like polar fråstøyter kvarandre – nordpol dyttar vekk nordpol og omvendt • Ulike polar tiltrekk kvarandre • Kraften til ein magnet kan virke utan å vere i jernet og tvers gjennom mange ting • Magnetisme smittar. Små spikar som heng fast i ein magnet, blir og magnetisk. Då kan du henge ein ny spiker i den forrige. Tek du vekk magneten blir den vanleg jern igjen
Kor kjem magnetane frå? • Det kan vere naturlege magnetar som egentlig er steinar, desseheiter magnetitt og magnetjernstein – desse er magnetiske fordi dei inneheld jern • Det er mogleg å lage magnetar ved hjelp av straum – dette heiterelektromagnetar • Ein magnet kan bli øydelagt om me slår på han med ein hammar, om dei ligg inntil kvarandre eller om du varmar magneten kraftig opp
Jorda er ein diger magnet • Dei to polane, sør og nord gjer at jorda blir ein diger magnet • Det er derfor små magnetar alltid svingar mot nord fordi dei ligg inne i magnetfeltet til jorda • For over to tusen år sidan fant kinesarane ut at små magnetar alltid peika same vegen og dei hadde då verdas første kompass • Eit kompass har ein liten magnet som alltid svinger mot nord
Kor er magnetane? • Du kan finne magnetar overalt, både på skulen og heime – KOR? • Det finnes og dyr som forskarar trur har små innebygde kompass.
Nordlys • Nordlys er stråler og bånd som av og til rullar over himmelen, både grøne, raude, blå og gule • Dei er som oftast over Nord-Noreg på grunn av at der er magnetismen sterkast • Stjernene sender ut lys, men og bittesmå partiklar • Magnetfeltet rundt jorda bøyer av dessepartiklane og sendardei mot nord- og sørpolen i over ein million kilometer i timen, når dei kjem til atmosfæren stoppardei så brått at dei tek fyr i eit lite lysglimt. Når ein milliard slike partiklar lyser blir det laga nordlys • Kristian Birkeland er ein norsk forskar som har klart å lage kunstig nordlys. Han er ein av dei største norske forskarane som har levd
