Siðfræði II

1. Siðfræði II Fornöld

2. Platón • Fyrirmyndarríkið – grunn siðferðis er að finna í stjórnarfari ríkisins • Hugmyndir Platóns um siðferði byggja á þeim gildum sem hann sjálfur leggur til grundvallar • Fræðimennska og önnur andleg vinna • Fjallar ekki um siðferði útfrá sjónarhorni einstaklingsins

3. Aristóteles • Dygðasiðfræði með hamingjuna sem markmið • Hamingjan (eudaimonia) felst í því að stunda skynsamlega yðju – þ.e. fræðimennsku • Dygðir eru hinn gullni meðalvegur • Dygð = Hugrekki = Meðalhófið Lestir = Ragmennska/Fífldirfska = Öfgar

4. Epikúringar • Epikúros (341-271 f.Kr.)

5. Epikúringar (frh.) • Maðurinn á að sækjast eftir ánægju og nautn • Afleiðingasiðfræði – siðferðilegt gildi athafna ræðst af afleiðingum þeirra • Sönn ánægja felst ekki í því að stunda sukk og svínarí • Það að lifa einföldu og kyrrlátu lífi gefur, til lengri tíma litið, af sér meiri ánægju og meiri nautn

6. Epikúringar (frh.) • Jafnvægi og kyrrð eru eftirsóknarverð – óróleiki og sársauki ekki • Það sem er varanlegt hefur siðferðilegt gildi en nautn stundarinnar getur hæglega valdið meiri sársauka en gleði • Það sem er eftirsóknarvert í sjálfu sér er hið einfalda kyrrláta líf í félagskap vina og ættingja

7. Epikúringar (frh.) • Ákveðin gildi liggja Epíkúrisma til grundvallar • Áhersla á nægjusemi og félagskap • Ákveðin skilgreining á ánægju • Grundvöllinn er samt sem áður að finna í ánægju einstaklingsins • Einstaklingsmiðuð siðfræði –þarfir einstaklingsins réttlæta gjörðir hans gagnvart öðrum

8. Epikúringar (frh.) • Nautnahyggja Epikúrismi • Nautnahyggja: • Allar nautnir jafn réttháar • Nautnirnar hafa gildi í sjálfum sér og því er ekki hægt að gera upp á milli þeirra • Því eru engin grunngildi sem gengið er útfrá önnur en þau sem hver einstaklingur kann að hafa • Epikúrismi: • Nægjusemi, samfélag og framsýni

9. Stóuspeki • Zenon (um 326-264 f.Kr.)

10. Stóuspeki (frh.) • Zenon var efa- og löghyggjumaður • Hann trúði því að alsherjarlögmál – Logos eða heimsskynsemi – stjórnaði heiminum • Þar með eru örlög manna ráðin án þess að þeir fái rönd við reyst. Örlagatrú • Reglusiðfræði – siðfræðilegt gildi athafna ræðst af því hvort hún er í samræmi við fyrirfram ákveðnar reglur • Takmark stóumannsins er að vera eins óháður heiminum og hægt er • Heilsa, ríkidæmi og frami eru t.d. ekki þættir sem við getum haft áhrif á

11. Stóuspeki (frh.) • Það sem skiptir máli er að lifa í samræmi við heimsskynsemina • Sá er dygðugur sem lifir í samræmi við heimsskynsemina og gerir þar með skyldu sína • Menn skulu lifa í samræmi við þær skyldur sem lífið leggur þeim á herðar • „Stóísk ró” er því að fást ekki um það sem við fáum hvort eð er engu breytt um

12. Stóuspeki (frh.) • Réttlæting ríkjandi þjóðfélagsgerðar • Stéttarskiptingu og ranglæti viðhaldið með því að segja mönnum að sætta sig við örlög sín • Réttlætissjónarmið • Allir menn álíka bundnir af örlögum sínum. Þar með eru þeir allir jafnir, a.m.k. að því leyti