1.06k likes | 1.94k Views
Przegląd elektrociepłowni gazowych. Rozproszone źródła (kogeneracyjne) energii el-nej na przykładzie elektrociepłowni gazowych zlokalizowanych na terenie woj. pomorskiego - Elektrociepłownia Władysławowo: paliwo - gaz towarzyszący wydobywanej ropie naftowej, TG
E N D
Przegląd elektrociepłowni gazowych Rozproszone źródła (kogeneracyjne) energii el-nej na przykładzie elektrociepłowni gazowych zlokalizowanych na terenie woj. pomorskiego - Elektrociepłownia Władysławowo: paliwo - gaz towarzyszący wydobywanej ropie naftowej, TG - Elektrociepłownia Gdańsk – Matarnia: paliwo – GZ 50 (wysokometanowy z systemu gazoenergetycznego), ST - Elektrociepłownia Hel: paliwo LNG, ST. - Oczyszczalnia ścieków Słupsk: paliwo – biogaz silnik tłok. - Waukesha : moc el. 257 KW, moc cieplna 365 kW - Szpital Kartuzy: paliwo GZ 50, blok kogen. tłok. - Viessmann: moc el. 43 KW, moc cieplna 72 kW
Elektrociepłownia gazowa we Władysławowie Władysławowo - poł. u nasady Płw. Helskiego w otulinie Nadmorskiego Parku Krajobr. Ec - unikalny zakład w skali Polski, a nawet Europy: wykorzystuje GZ towarzyszący ropie naftowej wydobywany z podmorskiego złoża B3, eksploatowanego przez PETROBALTIC. Gaz odpadowy w ilości docelowej ok. 100 000 m3/dobę - dostarczany na ląd nowo wybudowanym rurociągiem podmorskim. o kaloryczności 54 MJ/nm3; skład: ok. 45% metanu, > 20% propanu-butanu, reszta - ciężkie węglowodory, EC rozbudowano o część rafineryjną – stację separacji: z gazu „mokrego” ciekłe frakcje – propan-butan oraz kondensaty GZ. Struktura produkcji/przychody - energia elektryczna 76 GWh/a - 23% - ciepło 160 TJ/a - 13 % - LPG 16 000 t/a - 51 % - wyższe ciekłe węglowodory 2 000 t/a - 13 %
Elektrociepłownia gazowa we Władysławowie Budowa rozpoczęta w lutym 2002 r., we wrześniu 2002 r. dostawa ciepła dla m-ców, całość ukończono w czerwcu 2003 r. Pierwszy etap: - budowa obiektów elektrociepłowni - budowa miejskiego systemu ciepłowniczego 130°C/70°C o długości ok. 10 km - instalacja ponad 120 węzłów ciepłowniczych Drugi etap: - budowa systemu przesyłu gazu z platformy Baltic Beta: budowa stacji podnoszenia ciśnienia gazu (do 13 MPa) na platformie ułożenie rurociągu gazowego o długości 82,5 km, o średnicy 115 mm budowa stacji separacji i magazynowania gazu na lądzie - rozruch turbin wraz z kotłami odzysknicowymi pracującymi na paliwie gazowym
Elektrociepłownia gazowa we Władysławowie Układ technologiczny - dwie turbiny gazowe typu Allison KB-7 amer. firmy Rolls – Royce Corporation, każda o mocy el-nej 5,5 MW, cieplnej 9,0 MW, współpracujące z dwoma kotłami odzysknicowymi – kż o mocy 8,85 MW na pierwotny obieg wody 180/80 oC, sprzężony cieplnie wymiennikami z obiegiem wtórnym – m.s.c. 130/70 oC, - trzy kotły wodne olejowo-gazowe, firmy Loos Int., każdy o mocy 5,0 MW uzupełniające i rezerwowe wobec pracy kotłów odzysknicowych (podczas postoju platformy),
Elektrociepłownia gazowa we Władysławowie:widok ogólny, stacja separacji gazu, turbina gazowa, kotły pomocnicze
Elektrociepłownia gazowa we Władysławowie:widok na część gazową,wnętrze stacji separacji gazu, zbiorniki gazu, widok od strony morza
Elektrociepłownia Gdańsk -Matarnia Położenie – otulina Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego Układ technologiczny: Dwa agregaty kogeneracyjne firmy Jenbacher: każdy. agregat - silnik gazowy J 320 GS sprzężony z generatorem trójfazowym o mocy: el-nej 1 050 kW, o mocy cieplnej 1 200 kW (odzysk ciepła z chłodzenia korpusu silnika, oleju silnikowego, spalin i mieszanki gaz.) Dwa kotły wodne gazowo – olejowe Nadwyżka ciepła produkowanego w godz. pozaszczytowych – magazynowana w dwu wodnych akumulatorach ciepła i oddawana w godz. szczytowych każdy - pojemność wodna 150 m3, pojemność cieplna 11 MWh
Elektrociepłownia Gdańsk –Matarnia – widok na akumulatoryciepłaichłodnie wentylatorowe
Elektrociepłownia w Helu Nadmorski Park Krajobrazowy pow. 18 800 ha w tym cz. lądowa - 7 500 ha Tereny Mierzei Helskiej, nadbrzeżny pas nad Zatoką Pucką oraz jej akwen ograniczony od płd. Rewą
Elektrociepłownia Hel Układ technologiczny Elektrociepłownia o łącznej mocy el-nej 469 kW i cieplnej 2 558 kW - 3 spalinowe bloki typu Vitobloc (225, 2 x 122 kW oraz 360, 2 x 204 kW) - 2 kotły kondensacyjne typu Vitocrossal 300, o mocy 2 x 895 kW Wyposażenie: dwa węzły pompowe, układy pompowe przy kotłach i silnikach, dwustopniowy układ przygotowania c.w.u., zbiorniki akumulacyjne, zasobnik c.w.u., układ chłodzenia bloku z chłodnią wentylatorową Paliwo – metan (LNG), znajdujący się w nadziemnym zbiorniku zewnętrznym
Miniblok elektryczno-ciepłowniczy Vitobloc – gotowy moduł kompaktowy, z wspólną ramą silnika i prądnicy, w obudowie dźwiękochłonnej, z systemem sterowania Skojarzone źródła w Elektrociepłowni Hel
4. System elektroenergetyczny Krajowy system energetyczny KSE - zbiór obiektów do pozyskiwania, przetwarzania, przesyłania i użytkowania energii wraz z ich funkcjonalnymi powiązaniami. Cel działania KSE - ilościowe i jakościowe zaspokajanie potrzeb odbiorców energii, zarówno indywidualnych jak i zespołowych. Podstawowe podsystemy KSE: 1. podsystem paliw stałych 2. podsystem paliw ciekłych 3. podsystem gazoenergetyczny 4. podsystem elektroenergetyczny 5. podsystem cieplnoenergetyczny Problemy w planowaniu i optymalizacji systemu: - zasięg poszczególnych podsystemów i ich wzajemne powiązania (energetyka przemysłowa i zawodowa, gospodarka skojarzona); - zewnętrzne powiązania; - dynamiczny rozwój zapotrzebowania na energię (elastyczność systemu); - wrażliwość na zakłócenia (elementy rezerwowe);
4. System elektroenergetyczny SE - zbiór połączonych funkcjonalnie urządzeń elektrycznych przeznaczonych do wytwarzania, przesyłu i rozdziału energii elektrycznej Zadania: • zapewnienie ciągłej dostawy energii elektrycznej do odbiorców przy zachowaniu odpowiedniej jakości tj. przy znamionowej częstotliwości i znamionowym napięciu. Koszty tego procesu obejmujące: wytwarzanie, przesył i rozdział en. elektr. oraz ewent. kary za niedostarczoną energię lub jej niewłaściwą jakość powinny być minimalne Cechy charakterystyczne: • rozległość terytorialna (całe państwo), ale i powiązania zagraniczne, • wymagana szczególnie wysoka niezawodność pracy systemu, - zadania realizowane z wymogiem natychmiastowej dostawy bez możliwości bezpośredniego magazynowania (brak zasilania = straty) (pośrednia możliwość – el-nie szczytowo-pompowe)
4. System elektroenergetyczny Główne elementy SE: źródła (el-nie, el-ciepłownie), sieć przesyłowa, sieć rozdzielcza, układy odbiorcze Główne parametry SE: • moc zainstalowana – suma mocy czynnych znamionowych wszystkich generatorów zainstalowanych w el-niach, • struktura mocy – udział mocy czynnych znamionowych w poszczególnych rodzajach el-ni w mocy zainstalowanej całego systemu • moc szczytowa – największa moc pobierana przez odbiorniki en. elektr. w ciągu roku, • roczna produkcja energii elektrycznej, • napięcie przesyłowe – napięcie znamionowe elektroenergetycznej sieci przesyłowej • struktura sieci przesyłowej – napięcie znamionowe sieci, konfiguracja sieci, długość linii o poszczególnych napięciach znamionowych
4. System elektroenergetyczny Gł. elementy systemu: - źródła zawodowe: 22 elektrownie, 53 elektrociepłownie, - sieci przesyłowe: 750, 400, 220, (100) kV sieci dystrybucyjne, stacje elektroenerget. układy odbiorcze
Struktura mocy zainstalowanej(paźdz. 2010)i produkcja en. elektr.(2009) Elektrownie Moc zainstalowana Produkcja en. elektr. [MW] . [GWh] [%] Razem 35 890,2 151 700 100,0 El-nie zawodowe 32 759,1 143 510 94,6 w tym cieplne 30 564,7 140 820 92,8 w tym na w. kam. 20 866,4 w tym ec. 5 259,4 na w. brun. 8 795,8 gazowe 881,1 wodne 2 186,6 2 680 1,8 z tego szczyt.-pomp. 1 330,0 przepływowe 856,6 El-nie przemysłowe 1 984,1 6 590 4,3 w tym gazowe 93,1 biogazowe 2,6 na biomasę 79,6 El-nie niezależne pozostałe 1 147,0 1 600 1,1 w tym wodne 83,4 wiatrowe 977,4 produkcja en..el. 2010 biogazowe 73,8 ~156,3 TWh na biomasę 12,4
Energetyka woj. pomorskiego Bilans mocy elektrycznej w woj. pomorskim (2010): Bilans mocy [MW] zima lato szczyt dolina szczyt dolina Zapotrzebowanie mocy 1600 1100 1350 1100 Moc osiągalna w woj. 542 542 230 230 Eksport do innych woj. 270 200 140 180 Import z innych woj. 1328 758 1260 1050 Bez uwzględnienia pracy E P-S Żarnowiec Konieczny przesył ok. 1330 - 760 MW
Moc elektryczna elektrowni cieplnych W cieplnych elektrowniach i elektrociepłowniach zawodowych łącznie moc zainstalowana 30 565 MW dostarcza ok. 94,6 % en. elektrycznej 10 el-ni o mocy powyżej 1 000 MW 1) BOT El-nia Bełchatów 4 440 MW (27,0 -29,0 TWh; 17-19 %) 2) El-nia Kozienice 2 846 3) BOT El-na Turów 2 106 4) El-nia Połaniec 1 800 5) El-nia Rybnik 1 775 6) E-nia Dolna Odra 1 742 7) BOT El-nia Opole 1 532 8) PKE El-nia Jaworzno III 1 345 9) El-nia Pątnów 1 200 10) PKE El-nia Łaziska 1 155 5 el-ni o mocy 1000 - 500 MW (Siersza, Łagisza, Ostrołęka, Adamów, Skawina) 5 el-ni o mocy 500 -100 MW (Konin, Stalowa Wola, Halemba, Jaworzno II, Blachownia)
Moc elektryczna zainstalowana w elektrociepłowniach łącznie - moc elektryczna 8 069 MW w tym - parowe zawodowe 5 004, - parowe przemysłowe 2 225, - gazowo-parowe 745, - gazowe z turbinami w obiegu prostym 51, - gazowe z silnikami gazowymi na gaz ziemny 32, - gazowe z silnikami gazowymi na biogaz 12 Największa: Ec Siekierki: cieplna 2 081 MW, el-na 622 MW EC Wybrzeże 1 196 323 (Ec Gdańsk II, Ec Gdynia III) ZEC Wrocław 812 263 Ec Lublin-Wrotków 592 235 Inne duże elektrociepłownie: Ec Będzin, Ec Białystok, Ec Bielsko-Biała, Ec Bydgoszcz, Ec Gorzów, Ec Kalisz, Ec Kraków, Ec Katowice, Ec Łódź, Ec Poznań, Ec Pruszków, Ec Zielona Góra, Ec Żerań
Charakterystyka elektrociepłowni Ec zawodowe: 123 bloki ciepłownicze w tym 75 o mocy elektr. 2 780 MW z turbinami UP 48 2 220 UK Ec przemysłowe o mocy elektrycznej 2 225 MW 215 bloków z turbinami UP 35 UK największa - 70 MW, ponad 150 szt. o mocy poniżej 10 MW
Struktura w [%] zużycia paliw podstawowych w elektroenergetyce zawodowej
Planowane elektrownie Elektrownia Północna, moc 2 000 MW, w.kam. Pelplin, budowa 2012-15 Legnica 4 x 1150 MW
5. Przegląd źródeł energii elektrycznej Elektrownie, elektrociepłownie cieplne -parowe (z turbinami parowymi) - gazowe (z turbinami gazowymi) - gazowo - parowe (z turbinami gazowymi, parowymi i kotłem odzyskowym) - spalinowe (z silnikami tłokowymi) konwencjonalne - spalanie paliw kopalnych lub współspalanie najczęściej : węgla kamiennego, węgla brunatnego lub gazu ziemnego, substancji organicznych, odpadów przemysłowych lub komunalnych, biomasy, biogazu, metanu pokładów węgla, innych, jądrowe –rozszczepianie - paliwa jądrowego: uran 233U, uran 235U, pluton 239Pu - lub materiału paliworodnego: toru 232Th, uran 238U uran naturalny: 235U-0,71%, 238U-99,28%
Klasyfikacja elektrowni Podział el-ni: - (admin.) zawodowe, - przemysłowe (rodz. oddawanej energii) elektrownie, elektrociepłownie Podział el-ni ze względu na roczny czas pracy - podstawowe - pracują z prawie niezmiennym obciążeniem przez większość dni w roku (el-nie parowe o małym jednostk. koszcie paliwa i dużej sprawności, el-nie jądrowe i ec); - podszczytowe - zmniejszają znacznie swoje obciążenie w dolinach obciążenia systemu (starsze el-nie parowe, el-nie wodne ze zbiornikiem o niedużym czasie napełniania); - szczytowe - uruchamiane tylko w okresach szczytowego obciążenia każdej doby (el-nie gazowe i gazowo-parowe, specjalne el-nie parowe o szybkim rozruchu, stare el-nie parowe o dużym koszcie paliwa).
Elektrownie na węgiel brunatny Kryterium podziału el-ni: paliwo węgiel brunatny Złoże legnickie – Legnica plan. 4 bloki po 1150 MW
5. Przegląd źródeł energii elektrycznej Elektrownie niekonwencjonalne (wykorzystujące niekonwencjonalne zasoby energii): - elektrownie: wodne (przepływowe) i szczytowo-pompowe, wiatrowe, morskie: - falowe i pływowe, - maretermiczne i maremotoryczne (prądy oceaniczne), słoneczne, - elektrownie i elektrociepłownie geotermalne, - ogniwa fotowoltaiczne, - ogniwa paliwowe
Konwersja energii w bloku energetycznym Trzy stopnie konwersji energii: energia chemiczna paliwa → energia elektryczna Sprawność konwersji całkowita: typowa ok. 25 - 35 % (najlepsze el-nie ok. 45 %) Sprawność kotła energetycznego: ok. 80 – 95 % Sprawność silnika cieplnego: turbina parowa ok. 80 % silnik tłokowy ok. 30 – 45 % silnik wirnikowy ok. 25 – 40 % Sprawność generatora : ok. 90 – 98 %
Elektrownie i elektrociepłownie zawodowe - obiekty, których produkcja energii elektrycznej w przeważającej części jest przekazywana do wspólnej sieci elektroenergetycznej. Elektrownie - obiekty zbudowane dla potrzeb wytwarzania wyłącznie energii elektrycznej; mogą produkować ciepło w postaci pary lub gorącej wody, jednakże osiągalna moc cieplna w skojarzeniu nie przekracza 30% mocy cieplnej kotłów (energetycznych) współpracujących z turbozespołami. Elektrociepłownie - obiekty zbudowane (lub powstałe po modernizacji elektrowni) dla potrzeb skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej; generatory elektryczne są napędzane turbinami przystosowanymi do oddawania pary na potrzeby produkcji ciepła; osiągalna moc cieplna w skojarzeniu wynosi co najmniej 30% mocy osiągalnej kotłów energetycznych. Podstawowe urządzenia wytwórcze Kotły (generatory pary): - kotły parowe współpracujące z turbinami - kotły energetyczne - kotły ciepłownicze służące do produkcji ciepła w parze lub gorącej wodzie
Moce bloków energetycznych • Całkowita moc zainstalowana wynosi ok. 33 GW • SE - bloki elektrowni kondensacyjnych o mocach: • 500 MW – 2 jednostki (Kozienice, AP 1650, K-500, TWW 500, 576 MW, 46,3%, • 458,3 kg/s, 16,3 MPa, 535 oC, 3,6 MPa, 535 oC) • - 360 MW – 16 jednostek (12 j. B.,BB-1150, 13 K 360, TWW 360,18 MPa, 535 oC) • - 200 MW – 63 jednostki (OP-650, 13 K 2150, 13 MPa, 535 oC) • 120 MW – 24 jednostki (OP-430, 13 UK-125, 13 MPa, 535 oC) • Turbina parowa K - 500
Blok energetyczny Blok energetyczny elektrowni cieplnej - urządzenia podstawowe: siłowni parowej: kocioł parowy, turbina parowa, generator synchroniczny, skraplacz, pompa wody zasilającej, siłowni spalinowej lub gazowej: silnik tłokowy lub wirnikowy (turbina gazowa) transformator - urządzenia pomocnicze pracujące na potrzeby bloku energetycznego: młyny węglowe, pompy, wentylatory, wymienniki regeneracyjne instalacje odsiarczania i odazotowywania spalin
Schemat ogólny elektrowniukłady technologiczne bloku energetycznego: układ powietrze – paliwo – spaliny układ wodno – parowy układ chłodzący układ wyprowadzania energii elektrycznej układ zasilania napędu potrzeb własnych
Parametry krytyczne -zanik stanu skupienia pkr = 22,115 MPa, tkr= 374,15 oC , Tkr = 647,3 K ρkr = 317,8 kg/m3 , vkr = 0,00315 m3/kg, ikr = 2095,2 kJ/kg, skr = 4,424 kJ/(kg K) ciepło parowania r = 0 Parametry punktu potrójnego – stan równowagi termodynamicznej trzech faz TTr = 273,16 K , tTr = 0,01 oC pTr =611,73 Pa Woda jako czynnik termodynamiczny
Wykres T – s dla pary wodnej para nasycona mokra = mieszanina cieczy nasyconej i pary nasyconej suchej Stopień suchości pary x = stosunek masy pary suchej nasyconej (zawartej w parze mokrej nasyconej) do masy tej pary mokrej x = 0 woda w stanie nasycenia x = 1 para nasycona sucha 0 < x < 1 para nasycona mokra
Silnik parowy Thomas Newcomen ok. 1663 – 1729; 1712 – Thom. Newcomen - pierwszy silnik parowy tłokowy; górnictwo, Staffodshire, Szkocja, ok. 5 KM 1763 – popr. James Watt, parowy silnik dwustr. działania Polska – 1788, Tarnowskie Góry – kopalnia srebra James Watt 1739 -1819 maszyna parowa - rewolucja przemysłowa, patent J.W. 1769 r. Siłownia parowa - obieg porównawczy ok. 1850 Wiliam John Macquourn Rankine 1820 - 1872
Silnik parowy Maszyna parowa Watta 1763, patent 1769 Maszyna parowa Newcomena 1712
Parowy silnik tłokowy Watta Parowy silnik śrubowy Silnik śrubowy - rozprężanie: pary przegrzanej, pary mokrej, wody
Silniki parowe Urządzenia - efekt wykorzyst. najn. technologii w dziedzinie parowych maszyn przepł. Podstawowe parametry: ciśnienie pary dolotowej do silnika od 0,6 do 6,0 MPa np. firmy Spalling przepływ pary do 40 t/h ciśnienie pary po przepływie przez silnik do 2,0 MPa możliwa moc elektryczna do uzyskania do 1500 kW Podstawowe zalety - stos. pary nasyconej mokrej (tanie kotły płomienicowo – płomieniówkowe) - mała wrażliwość na zmienność parametrów pary (typowe zjawisko w układach opalanych paliwami stałymi, w tym biomasą) - w pełni automatyczna praca • niskie koszty eksploatacji (brak smarowania olejem tłoków/cylindrów, brak oleju w kondensacie) - duży zakres zmienności obciążenia ( płaska charakterystyka sprawnościowa ) - modułowa konstrukcja umożliw. dokładne dostosowanie do istniejących warunków Preferowane zastosowania: układy równoległe do stacji redukcyjnych pary małe układy kogen. oparte na dow. paliwie układy OZE Współpr. z parowymi kotłami odzysknicowymi
Obieg Carnota dla pary wodnej nasyconej K Obieg porównawczy Carnota 1-2 izotermiczne doprowadzanie ciepła 2-3 izentropowa ekspansja 3- 4 izotermiczne odprowadzanie ciepła 4 -1 izentropowa kompresja Wady obiegu Carnota dla oceny siłowni parowej - koniec ekspansji w obszarze pary mokrej - koniec skraplania tak dobrany, by kompresja kończyła się na linii granicznej, sprężanie 4 – 1 wymaga specjalnego urządzenia kompresyjnego – para mokra. - sprężanie 4’ – 1’ prowadzi do b. wysokiego ciśnienia cieczy