E N D
BARANGAY VAW DESK HANDBOOK (Tagalog) 2015
Copyright © 2012 Philippine Commission on Women 1145 J.P. Laurel St., San Miguel, Manila, 1105, Philippines Tel. no. (632) - 735-4955 www.pcw.gov.ph ISBN 978-971-8701-12-6 Any part of this book may be used or reproduced provided proper acknowledgment is made. Printed September 2015 Development and initial printing funded by United Nations Population Fund (UNFPA) ii
Barangay VAW Desk Handbook Message Message VAW remains as a pervasive social issue which we, as government officials should address at various levels. The passage of the Magna Carta of Women in 2009 further strengthened the government’s mandate for a more systematic and accessible service delivery for victim-survivors of VAW. Consistent with the provisions of this law, the PCW, DILG, DSWD, DepEd and DOH issued Joint Memorandum Circular 2010-1, which provided the guidelines for the establishment of a VAW Desk in Every Barangay. Anticipating the need to equip the newly created VAW Desks in responding to cases brought to their attention, we initiated the preparation of this Handbook, which will guide barangay officials in the operation of VAW Desks. We hope our partners at the local level will find this as a useful reference and empower them to become dedicated public servants who are committed to contribute to a VAWfree society. Sa ating mga kasama sa barangay at pamahalaang lokal, umaasa po kami na patuloy tayong makikipagtulungan sa mga kababaihan upang ipaglaban ang kanilang mga karapatan, at makikipag-ugnayan sa mga kalalakihang kasapi ng Men Opposed to VAW Everywhere (MOVE) at iba pang mga organisasyon na may ganitong layunin. On behalf of the Department of the Interior and Local Government (DILG), Department of Social Welfare and Development (DSWD), Department of Education (DepEd), Department of Health (DOH) and Philippine National Police (PNP) who all helped us in putting together this material, the Philippine Commission on Women presents this Barangay VAW Desk Handbook to our barangay officials. Inaasahan kong makatutulong ito sa ating lahat. REMEDIOS I. RIKKEN Chairperson Philippine Commission on Women iii
Barangay VAW Desk Handbook Message Message Kung sapat ang kaalaman, ang tungkulin ay madaling magagampanan. The Department of the Interior and Local Government (DILG) salutes the Philippine Commission on Women (PCW) and everyone who Barangay VAW Desk Handbook made the publication and distribution of the Barangay VAW Desk Handbook a reality. Violence against women is an issue that we must face squarely and something that we should prepare our local government units (LGUs) to deal with, both in preventing the occurrence of such cases and in protecting our women from the perpetrators of such acts. This handbook undoubtedly helps in raising the knowledge and capacity of the barangays and their designated officials and staff on the nuances and processes of the law as well as the detailed steps on the establishment and operationalization of their respective VAW Desk, thereby enabling them to effectively and efficiently discharge their duties and responsibilities as defenders and protectors of women’s rights. We are therefore highly optimistic that this fruit of collaboration among the PCW, DILG, Department of Health (DOH), Department of Education (DepEd) and Department of Social Welfare and Development (DSWD) will be put to good use by our ever hard-working barangay officials throughout the country. Mabuhay ang ating mga Kababaihan! Patuloy na ipaglaban ang kanilang karapatan! AUSTERE A. PANADERO Undersecretary Department of the Interior and Local Government iv
Barangay VAW Desk Handbook Acknowledgment The production of the Barangay VAW Desk Handbook would not have been possible without the support and contribution of those who recognize the significance of this tool in combatting violence against women. Gratitude is expressed to the following for their collective endeavors: The members of the Inter-Agency Council on Violence Against Women and Their Children (IAC-VAWC) in supervising and directing the development of this Handbook; The Technical Working Group, which was instrumental in the completion of this material, namely: Director Virgilio Castro and Dr. Reinelda C. Raffiñan of the Department of the Interior and Local Government (DILG); Undersecretary Yolanda S. Quijano and Ms. Cleofe Velasquez-Ocampo of the Department of Education (DepEd); Dr. Honorata Catibog and Ms. Norma Escobido of the National Center for Disease Prevention and Control, Department of Health (DOH); Director Patricia B. Luna and Ms. Alona Bermejo of the Department of Social Welfare and Development (DSWD); PSSUPT. Theresa Ann Cid and PCINSP Mary Grace R. Madayag of the Philippine National Police-Women and Children Protection Center, Camp Crame; and Ms. Theresa Balayon and Ms. Mae Jardiniano of the Women’s Crisis Center, who all shared their expertise in handling VAWC cases; v Acknowledgment
Barangay VAW Desk Handbook Acknowledgment To the barangay Barangays Lagro, Sauyo, and Bagbag, in Quezon City; Barangays Dalahi- can, Gulang-gulang, Cotta, Market View and Barangay IV in Lucena City, Quezon Province; and Barangays San Rafael III, San Rafael V, Sta. Cruz IV, San Isidro and Kaypian in the City of San Jose del Monte, Bulacan Province for imparting their valuable inputs and suggestions in the en- hancement of the handbook; Likewise, sincere appreciation and acknowledgment to the Sentro ng Alternatibong Lingap Panligal (SALIGAN) for preparing the initial draft of the handbook, Ms. Elena Masilungan for reviewing and editing the handbook, and Ms. Angela C. Chaves for designing and packaging the tool; To the Philippine Commission on Women Executive Director Emmeline L. Verzosa and the officers and staff of the Policy Development and Advocacy Division, for providing technical inputs and administrative support to partner agencies and consultants in the course of developing this Handbook; Lastly, sincere thanks to the Office of Senator Pia S. Cayetano and the United Nations Population Fund (UNFPA) for extending their assistance in funding this project. Acknowledgment officials and VAW Desk Officers from: vi
Barangay VAW Desk Handbook Talaan ng Nilalaman Mensahe iii Pasasalamat v Acronyms ix Panimula 1 Tungkol sa aklat 3 Rationale 7 Talaan ng Nilalaman A. Pagtatatag ng VAW Desk 9 B. Pagtatalaga ng VAW Desk Office 17 C. Pag-gabay sa pagbibigay ng serbisyo 23 D. Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo 39 ng isang VAW Desk E. Pagtala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente 45 F. Pagpapalaganap ng impormasyon 51 G. Pagsubaybay at pag-susuri ng mga serbisyo 57 ng VAW Desk Annexes 63 References vii
Barangay VAW Desk Handbook Acronyms BPO CEDAW Against Women CODI Committee on Decorum and Investigation DepEd Department of Education DILG Department of Inerior and Local Government DBM Department of Budget Managment DOH Department of Health DSWD Department of Social Welfare and Local Government GAD Gender and Development GST Gender Sensitivity Training IEC Information, Education and Communication JMC Joint Memorandum Circular KASHEW Knowledge, Attitude, Skills, Habits and Ethics of Work LGOO Local Government Operations Officer LGU Local Government Unit MCW Magna Carta of Women MCW-IRR Magna Carta of Women-Implementing Rules and Regulations MOA Memorandum of Agreement MOU Memorandum of Understanding NBI National of Bureau of Investigation NBOO National Barangay Operations Office NEDA National Economic Development Authority NGO Non-government Organization PAO Public Attorney’s Office P/C/MSWDO Provincial/City/Municipal Social Welfare and Development Office PCW Philippine Commission on Women PNP Philippine National Police PPO Permanent Protection Order PO People’s Organization RA Republic Act TPO Temporary Protection Order VAW Violence Against Women VAWC Violence Against Women and Their Children VAWDocS National Violence Against Women Documentation System WEDC Women in Especially Difficult Circumstances WCPD Women and Children Protection Desk Acronyms Barangay Protection Order Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination ix
Barangay VAW Desk Handbook Panimula Panimula Noong ika–14 ng Agosto 2009, nilagdaan ang Republic Act No. 9710 o Magna Car- ta of Women (MCW) para kilalanin, pangalagaan, at pagtibayin ang karapatan ng kababaihan at upang matugunan ang mga isyu tungkol sa diskriminasyon laban sa kanila. Upang makamit ang layuning ito, isa sa mga probisyon ng batas ay ang paglikha ng Violence Against Women (VAW) Desk (Dulugan ukol sa Karahasan la- ban sa Kababaihan) sa bawat barangay, kung saan ang mga kababaihang nakara- ranas ng pang-aabusong pisikal, sikolohikal at sekswal ay makahihingi ng tulong at makalalaya mula sa karahasang nararanasan nila. Sa pagtatatag ng Barangay VAW Desk, ang mga ahensiyang may kinalaman dito, tulad ng Department of Interior and Local Government (DILG), Department of So- cial Welfare and Development (DSWD), Department of Health (DOH), ang De- partment of Education (DepEd), at ang Philippine Commission on Women (PCW) ay nagpalabas ng Joint Memorandum Circular No. 2010-2 (JMC 2010-2): Guide- lines in the Establishment of a Violence Against Women (VAW) Desk in Every Ba- rangay. Ipinapaliwanag ng Barangay VAW Desk Handbook na ito ang mga nilalaman ng JMC 2010-2. Nawa ay makatulong ang aklat na ito upang maunawaan ng mga na- nunungkulan sa barangay ang isyu upang mas matugunan nila ang suliranin sa VAW sa kanilang mga pamayanan at sila ay maging tagapagtaguyod ng karapatan ng mga kababaihan at ng pagkakapantay-pantay ng kasarian o gender equality. 1
Barangay VAW Desk Handbook Tungkol sa Aklat Tungkol sa Aklat Layunin ng Barangay Violence Against Women (VAW) Desk Handbook na matulungan ang mga barangay workers at mga opisyal nito upang matugunan ang mga kaso ng kara- hasan laban sa mga kababaihan. Idenetalye dito ang mga pamamaraan ng pagtatatag at pagpapanatili ng isang VAW Desk ng mga Punong Barangay. Ipinaliliwanag din dito ang mga responsibilidad ng itinalagang Barangay VAW Desk Officer bilang tagapangasiwa ng tanggapan. Napapaloob rin dito ang mga impormasyon sa pag-gabay ng mga opisyal ng barangay at mga boluntaryo kung paano makapagbibigay ng wasto at mahusay na ser- bisyo at tulong sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan (survivor). Ang mga protocol at mga pamamaraan sa Handbook na ito ay naaayon sa kasalukuyang umiiral na mga batas sa bansa laban sa VAW (Karahasan Laban sa Kababaihan) tulad ng RA 9262, o Anti-Violence Against Women and Their Children Act, RA 9710 o ang Magna Carta of Women, at iba pang mga alituntunin at mga batas na sinusunod maging sa ibang mga bansa.Upang masiguro ang pagtugon batay sa pinakamataas na antas na pagpapatupad, pinagtibay ng Handbook ang VAW Performance and Assessment Tools for Services Addressing Violence against Women in the Philippines. Ang mga pangunahing bahagi ng aklat na ito ay ang mga sumusunod: Seksyon 7: Pagsubaybay at Pag susuri ng mga serbisyo ng VAW Desk Seksyon 6: Pagpapalaganap ng impormasyon Seksyon 5: Pagtala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente Seksyon 4: Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo ng isang VAW Desk Seksyon 3: Paggabay sa pagbibigay ng serbisyo Seksyon 2: Pagtatalaga ng VAW Desk Officer Seksyon 1: Pagtatatag ng VAW Desk 3
Barangay VAW Desk Handbook Pagtatatag ng VAW Desk —Ito ang naglalarawan sa mga batayang pisikal at layunin ng isang VAW Desk. Ito rin ang naglalahad ng listahan ng mga kagamitan at iba pang mahahalagang bagay na kailangan para maisakatuparan ang mga ad- hikain ng isang VAW Desk. Pagtatalaga ng VAW Desk Officer —Tinutukoy at inilalarawan nito ang tungkuling gagampanan ng mga VAW Desk Officers. Ipinaliliwanag nito ang mga katangian at kaalaman na kailangan nilang taglay upang makapaghatid ng mada- lian at pang-matagalang tugon at mga lunas sa mga kliyente ng VAW. Paggabay sa pagbibigay ng serbisyo — Ipinaliliwanag nito ang mga serbisyong maaaring ipagkaloob ng isang VAW Desk. Ipinaliliwanang din dito ang mga proto- col at mga proseso sa paghawak ng mga kaso ng VAW, ang pamamaraan ng pag- sasagawa ng panayam sa mga kliyente at ang wastong pakikipag-ugnayan sa ibang ahensiya sa pamamagitan ng referral system. Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo ng VAW Desk —Ipinaliliwanag nito kung saan at paano makakakalap ng pondo upang maitaguyod ang operasyon ng VAW Desk. Itinuturo rin nito sa nakatalagang tauhan kung ano ang dapat gawin mata- pos na makalap at magastos ang pondo para sa mga pangangailangan ng VAW Desk at mga programa nito. Pag-tala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente —Ito ay nagtuturo kung paano makakakalap ng wastong impormasyon at kung paano maitatala ang mga ito sa pamamagitan ng paggamit ng mga kaukulang “forms”. Tinutukoy nito kung paano maghanda ng ulat o report at kung kanino ito dapat ibigay. Pagpapalaganap ng impormasyon —Binibigyang-diin nito ang kahalagahan ng komunikasyon, pagpapalaganap ng impormasyon, adbokasiya, at pakikilahok ng pamayanan sa pagtugon ng mga adhikain ng VAW. Iminumungkahi at ibinibigay rin nito ang iba’t ibang halimbawa kung paano magsimula at magpatakbo ng isang advocacy campaign. 4
Barangay VAW Desk Handbook Pagsubaybay at pag-susuri sa mga serbisyo ng VAW Desk — Ipinaliliwanag nito kung paano susubaybayan ang bawat kaso at susuriin ang bisa ng mga serbisyong ibinibigay ng VAW Desk. Mga Annex —Kasama rito ang mga halimbawa ng forms, flowcharts, at mga kopya ng Joint Memorandum Circular upang mapadali ang paggamit sa aklat na ito ng mga VAW Desk Officer at ng iba pang tagapagpatupad. 5
Barangay VAW Desk Handbook Rationale Rationale Sa 2012 Global Gender Gap Report1 ng World Economic Forum, pangwalo ang Pil- ipinas sa mga bansang may pinakamaliit na gender gap. Ibig sabihin, sa bansang ito, ang mga lalake at babae ay may halos pantay na access o kakayanang makuha ang mga pangunahing pangangailangan at mga oportunidad gaya ng edukasyon, mga serbisyong pangkalusugan, at mga pankabuhayan at hangaring politikal. Ito ay itinataguyod ng mga batas ukol sa pagkakapantay-pantay ng mga kasarian at pagsusulong ng karapatan ng mga kababaihan, pinakabago sa lahat ang Magna Carta of Women. Ang iba pang mga batas na kabilang rito ay ang RA 9262 o Anti- Violence Against Women and their Children Act; RA 7192, o ang Women in Devel- opment and Nation Building Act; RA 7877, o ang Anti-Sexual Harassment Act; RA 8353, o ang Anti-Rape Law; at RA 9208, o Anti-Trafficking in Persons Act. Sa kabila ng mga patakarang ito, marami pa rin ang mga kaso kung saan ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ay di nakakukuha ng kaukulang ser- bisyo at tulong na kailangan nila. Sila ay tahimik na nagdurusa, at may posibilidad pang maging biktima muli. Ang kawalan ng suporta, mahinang sistema ng hustisya at kawalan ng kakayahang buhayin ang sarili o papakandili sa nang-aabuso sa bik- tima o “ economic dependence” ay kadalasang nagdudulot ng mga di naiuulat at mga paulit-ulit na pang-aabuso. Noong 2008, ang National Demographic and Health Survey ay nagulat na isa sa bawat limang babae na may edad 15 hanggang 49 ay nakaranas ng karahasang pisikal mula edad 15 pataas. Sa halos 9,316 na babaeng naiulat na nakararanas ng gender-based violence (karahasan dahil sa kasarian), 17 porsyento lamang ang humingi ng tulong mula sa mga ahensiya at iba pang 1 Ang Global Gender Gap Report na ipinakilala ng World Economic Forum noong 2006, ay nagtatakda ng balangkas upang maipakita ang kala- gayan at kalakhan ng pagkakaiba ng pagtanaw sa kasarian.Sinusukat nito ang antas ng gender gap ng bawat bansa ayon sa iba’t ibang paksa gaya ng ekonomiya, pulitika, edukasyon at kalusugan. Inihahambing nito ang grado ng bawat bansa sa bawat rehiyon at bawat grupo ayon sa kita sa bawat panahon. 7
Barangay VAW Desk Handbook nagbibigay ng serbisyo ukol dito. Ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa kara- hasan na humingi ng tulong mula sa sarili nilang pamilya (45 porsyento), kaibig- an/kapitbahay (28.5 percent), mga biyenan (14.5 percent), mga doctor/medical personnel (2.3 percent), pulisya (9.3 percent), mga social service organization (6.0 percent) at mga abugado (1.5 percent). Ang karahasan ay hindi madaling wakasan at maaaring mangyari kanino man. Ang mga mahihina ang pangangatawan at walang kakayanang protektahan ang kanil- ang mga sarili ang siyang madaling nagiging biktima nito. Maaaring makaalis dito ang mga babae ay maging malakas at suportado ng iba’t ibang institusyon, lalo na sa sarili nilang lokal na pamayanan. Ang mga LGU o lokal na pamahalaan ay may napakahalagang papel sa pag-unawa, pagpigil at pagtugon sa karahasan laban sa kababaihan dahil sila ang direktang nakakasalamuha ng mga tao sa pamayanan. Ang isang gender-responsive na pa- mamahala ng local na gobyerno ay kinakailangan upang maipatupad nang maayos ang mekanismo ng VAW. Ang karahasan, o anumang uri ng pang-aabuso, ay hindi magtatapos kung walang determinado at nagkakaisang pagsisikap ang mga taong may kinalaman dito, lalo na ang mga lokal na opisyal at iba pang mga miyembro ng komunidad. Dahil mayroon nang VAW Desk, lahat ay inaasahang magbantay at maging mapagmasid at magkaroon ng kusa upang mag-ulat ng mga insidente ng VAW. Ang mga babaeng nakararanas ng pang-aabuso ay dapat makakuha ng lakas ng loob upang maihinto ang mga ganitong uri ng pang-aabuso. Ang manual na ito ay binuo upang maisakatuparan ang mga angkop na gabay at patnubay kung paano maisasagawa nang mas maayos ang mga kaso ng VAW gaya ng nakalahad sa Joint Memorandum Circular No. 2010-2. 8
Barangay VAW Desk Handbook a. Ang VAW Desk ay isang pasilidad na tumutugon sa mga kaso ng VAW sa paraang gender-sensitive o may respeto sa kasarian. Ito ay pinamamahalaan ng isang ta- ong itinalaga ng Punong Barangay. Dito rin maaaring lumapit ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. a. Pagtatatag ng VAW Desk Pagtatatag ng VAW Desk Dapat may mga kagamitan ang VAW Desk na mahalaga upang makapaghatid ito ng serbisyo. Dahil sa mahalaga ang right to privacy o karapatan na maging pribado, at matiyak na mapangalagaan ang kaligtasan ng mga biktima o mga nakaligtas mula sa kara- hasan, dapat mapanatili ang mga sumusunod: 1.Masiguro na mananatiling lihim ang buong pakikipag-ugnayan sa kliyente; at 2.Ang panayam, gamit ang ipinanukalang form ng barangay, ay dapat maisagawa sa isang lugar kung saan komportable ang kliyente at ligtas na makapagbahagi ng kaniyang kwento nang walang takot. Anu-ano ang mga Gawain ng VAW Desk? 1.Tumugon sa mga kaso ng gender-based violence na idinulog sa barangay; 2.Itala ang bilang ng mga gender-based violence na hinawakan ng barangay at makapagsumite ng ulat sa bawat ikatlong buwan tungkol sa lahat ng kaso ng VAW sa DILG City/Minicipal Field Office at sa City/Municipal Social Welfare De- velopment Office (C/MSWDO); 3.Panatilihing lihim at ligtas ang mga tala ng mga kaso ng VAW, at masiguro na tanging ang mga naatasang tao lamang ang nakakakita sa mga ito; 9
Barangay VAW Desk Handbook 4.Tulungan ang mga biktima ng VAW sa pagkuha ng Barangay Protection Order (BPO) at ng mga kinakailangang serbisyo; 5.Gumawa ng isang gender-responsive plan ng barangay na tutugon sa mga gender-based violence, kabilang na ang mga serbisyong nagbibigay ng suporta, capacity-building o pagpapatibay ng kakayanan, at sistema ng pagsangguni (referral system); 6.Makipag-ugnayan at isangguni ang mga kaso ng VAW sa mga ahensiya ng pamahalaan, mga non-government organization (NGOs), institusyon, at iba pang nagbibigay ng serbisyo kung kinakailangan; 7.Tugunan ang iba pang uri ng pang-aabusong ginagawa laban sa mga kaba- baihan, lalo na sa mga nakatatanda, mga babaeng may kapansanan, at iba pang grupo na hindi nabibigyan ng pansin ( marginalized groups); 8.Pangunahan ang adbokasiya sa pagsugpo sa VAW sa pamayanan; at 9.Tuparin ang iba pang tungkulin na iniatas dito. Saan maaaring magtayo ng VAW Desk? Ang VAW Desk ay dapat nasa loob ng o nasa paligid ng Barangay hall. Kung walang Barangay hallmaaari itong itayo malapit sa tanggapan ng Punong Barangay. Ang lokasyon nito ay dapat angkop upang masigurong ligtas ang kliyente at ang kaniyang pakikipag-ugnayan ay mananatiling lihim. Dapat may hiwalay na silid na maaaring pagdausan ng intake interview. -JMC 2010 - 2 10
Barangay VAW Desk Handbook Paano kung walang silid o lugar para sa VAW Desk? Humanap ng isang saradong lugar sa loob ng compound o ng gusali kung saan nakatayo ang barangay hall. Kung wala, maaaring gumamit ng isang saradong lugar sa loob o paligid ng isa pang institusyon ng pamahalaan. Maaaring rin itayo ito sa loob ng isang pribadong lugar na naaprubahan ng Punong Barangay. Dapat magkaroon ng kusa at maging malikhain sa pagtiyak na ang privacy ng mga biktima ng VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan ay mapapanatili. Ano ang mga kagamitang kinakailangan para sa isang VAW Desk? Tiyakin na mayroon ng mga sumusunod ang Barangay VAW Desk: PASILIDAD: ?Isang silid na may mga sumusunod: oMay alternatibong pasukan at labasan na hiwalay sa main en- trance ng barangay hall; oKung saan ang mga taong nasa loob ay hindi makikita mula sa labas; oMaaaring maikandado mula sa loob; at oKinakailangang may sapat na daluyan ng hangin, malinis at maayos. 11
Barangay VAW Desk Handbook KASANGKAPAN ?Mesa; ?Mga upuan; ?Filing cabinet o lalagyanan at ?Sofa bed, folding bed o banig. PAALALA: Ang VAW Desk ay dapat may hiwalay na cabinet o bukod na taguan ng gamit kung saan maaaring itagong mabuti at mapangalagaan ang mga file o dokumento. Ang paggamit sa mga laman nito ay nararapat na kontrolado ng tagapangasiwa ng VAW Desk. IBA PANG KAGAMITAN > Computer para sa pagtatala at pagmonitor ng mga kaso ng VAW > Camera para sa pagdo-document ng mga kaso ng karahasan, lalo na sa pagkuha ng patunay; > Bentilador o air-conditioning unit, hangga’t maaari; > Telebisyon at > Tape o voice recorder na tulad ng camera, ay maaaring magamit sa pag-document ng mga kaso. PAALALA: ?Para sa layuning pangseguridad; ang camera sa mga mobile phone ay di maaaring gamitin upang maiwasan ang pagkalat ang mga video sa mga di kilalang indibidwal. ?Wala dapat sa loob ng counselling room ang telebisyon. 12
Barangay VAW Desk Handbook GAMIT PARA SA PAGSUBAYBAY ?Mga importanteng forms gaya ng VAW DocS In- take Form (Tingnan ang Annex A), Referral Form (Tingnan ang Annex B), Feedback Form (tingnan and Annex C), at BPO Application Form (tingnan ang Annex D); at Librong Talaan Inteyk Porm ?Mga logbook. Ang nakatalagang tao ng VAW Desk ay dapat tumulong sa taong dumulog sa Desk upang maisulat ng tama ang mahalagang impormasyon sa logbook. MGA REFERENCES: •Directory of Service Providers (Tingnan ang Annex E); •VAW Desk Handbook; •VAW-related reference books, brochures. PAALALA: Ang VAW Desk ay dapat magpanatili ng directory ng lahat ng ahensiya at insitusy- on na nagbibigay ng serbisyong may kinalaman sa VAW mula barangay hanggang sa mga pambansang ahensiya. Dapat may laman itong mahahalagang impor- masyon gaya ng pangalan, address, numero ng telepono/fax, email address at iba pang contact details ng mga ahensiya o institusyon. Lalo na sa mga kaso kung saan kinakailangan nila ng tulong legal, psychosocial services (tulad ng counsel- ling, psychiatric examination at therapy); serbisyo medical, medico-legal services; at pagpapaunlad ng kabuhayan at employment assistance. 13
Barangay VAW Desk Handbook SUPPLIES: ? ng ebidensiya at pagtatago nito gaya ng papel, mga plas- tic bag, tissue paper, mga malinis na vial, marking pen at adhesive tapes; ? Malinis na tubig, kasama na ang inuming tubig mula sa gripo o mula sa lalagyan na may takip at container na maaaring magamit sa lahat ng oras. First Aid kit. Sa ilang pagkakataon, ang biktima ng VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan ay nangan- gailangan ng paunang lunas. Kaya, mahalaga na ang VAW Desk ay may kakayahang magbigay ng paunang lunas sa kaniya. (Tingnan ang Annex F para sa mga nilalaman ng First Aid Kit); at ? Pagkain (meals/merienda at inumin) para sa agad na pangangailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. Mga pangunahing kagamitan para sa pa pagkalap ? MGA GAMIT PERSONAL: ?Mga damit ?Toiletries gaya ng tissue paper, sanitary napkin, rub- bing alcohol, bulak, sepilyo, toothpaste, tuwalya at mga sabon; ?Unan at kumot PAALALA Mahalaga na may mga nakahandang damit at damit-panloob para sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan, lalo sa mga pagkakataong ang kanilang kasuotan ay sira o may mga bakas o mantsa ng dugo. 14
Barangay VAW Desk Handbook TRANSPORTASYON AT MGA UTILITY: Sasakyan. Ang bawat kaso ng VAW ay dapat tratuhin nang mabilisan o emergency. Dapat laging may madaling paraan ng masasakyan sa tuwing kina- kailangang mailipat ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan dahil sa mga suliraning pang kaligtasan o kung kinakailangan ng atensiyong medikal. Ang sasa- kyang ito ay maaaring ang patrol ng barangay, o isang pampubliko o pam- pribadong sasakyan na maaaring magamit tuwing kinakailangan. Linya ng kuryente. Hangga’t maaari, dapat mapanatili ang VAW Desk na may sapat na ilaw at maayos na daluyan ng hangin. Mahalagang may sapat na daloy ng kuryente, isang generator, o baterya ng sasakyan sa lahat ng pagkakataon. ADVOCACY AND PROMOTION- AL MATERIALS: ?Communication and advocacy plans; ?Anti-VAW posters, banners, leaflets, brochures, at iba pang material para sa In- formation, Education and Communication (IEC); ?Flowchart ng anti-VAW services; ?Flowchart sa kung paano iaapply ang BPO (Tingnan ang Annex G); at ?Simpleng chart na naglalaman ng buod ng mga kaso ng VAW na hinawakan ng barangay, kasama na rito ang bilang ng kaso na natugunan ng VAW Desk. 15
Barangay VAW Desk Handbook b. Ang VAW Desk Officer ay may mahalagang tungkulin sa pagbibigay serbisyo sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. Kinakailangang taglay nila ang mga katangian kailangan upang maging epektibo at mabilis sa pagtupad ng kanil- ang mga tungkulin. Ang mga katangian ng isang VAW Desk Officer ay ang mga sumusunod: b. Pagtatalaga ng VAW Desk Officer Pagtatalaga ng VAW Desk Officer ? ? ? ? ? ? ? Sensitibo sa sitwasyon at mga pangangailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan Tapat sa tungkulin May masigasig na pagnanais na makatulong sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan Nakikiramay ng di nanghuhusga May pagnanais na matutuo at maturuan Matapat at maayos gumamit ng badyet Mapamaraan sa pagtugon sa mga pangangailangan ng mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan Designasyon bilang VAW Desk Officer: Ang Punong Barangay ang siyang mag- tatalaga ng isang VAW Desk Officer na naturuan ukol sa gender-sensitive han- dling of cases. Mas makabubuting isang babaeng barangay kagawad o isang ba- baeng barangay tanod ito. Sa mga pagkakataon at sitwasyong walang naturuan para gumanap sa tungkuling ito, siguruhing ang taong itinalaga ay sumailalim sa training tungkol sa basic gender sensitivity at sa oryentasyon sa mga batas - JMC 2012-2 Sino ang maaaring gawing VAW Desk Officer? Ayon sa JMC, ang isang babaeng barangay kagawad o isang babaeng barangay tanod ang maaaring italagang VAW Desk Officer. na anti-VAW. 17
Barangay VAW Desk Handbook Kinakailangan bang babae ang isang VAW Desk Officer? Ipinagpapalagay na mas makabubuti kung babae ang gaganap na VAW Desk Of- ficer dahil sa karamihan ng mga kasong may kinalaman sa VAW, ang mga salarin ay lalake. Ang mga biktima ng VAW ay maaaring mas komportable sa paglalahad ng kanilang karanasan sa kapwa babae. Paano kung walang babaeng barangay kagawad o babaeng barangay tanod? Maaari bang ang sinumang babaeng residente ng barangay ay maitalaga bilang VAW Desk officer? Oo. Posibleng magtalaga ng mga community volunteer na taglay ang mga katangi- ang hinahanap sa isang VAW Desk Officer. Kinakailangan din na sumailalim sila sa gender sensitivity training at sa oryentasyon sa mga batas laban sa VAW. Maaari ring magtalaga ng lalake upang maging VAW Desk Officer kung taglay niya ang lahat ng katangiang hinahanap para magampanan nang maayos ang tungkulin niya. Ilang VAW Desk Officer ang kinakailangang maitalaga ng Punong Barangay? Ang Punong Barangay ay maaaring magtalaga ng kahit isang VAW Desk Officer. Ngunit maaaring magtalaga ng iba pang tauhan kung kinakailangan, depende sa laki ng barangay na nasasakupan, dami ng VAW Desk, at bilang ng biktima ng VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan. 18
Barangay VAW Desk Handbook Kinakailangan bang alam ng VAW Desk Officer ang mga batas laban sa VAW bago siya maitalaga? . Hindi kinakailangan. Ngunit, mahalagang maunawaan ng VAW Desk Officers ang mga pangunahing prinsipyo at konteksto sa pagtugon sa VAW. Marapat na sila ay sumailalim sa training at dumalo sa mga seminar at workshop upang mas maging sensitibo sa paghawak ng mga kaso, mabago ang “tradisyunal” na pag-iisip lalo na kung ukol sa VAW, at magkaroon ng mas malalim na pag-unawa sa mga isyung may kinalaman sa VAW. Ang mga sumusunod na batas ay dapat matutunan at maunawaan ng VAW Desk Officers: ? Anti-Violence Against Women and Children Act (RA9262) ? Magna Carta of Women (RA 9710) ?Anti-Trafficking in Persons Act (RA9208) ? Anti-Rape Law (8353) and the Rape Shelter Act (RA8505) ? Anti-Child Abuse Act (RA7610) ? Anti-Child Pornography Act (RA9775) ? Anti-Sexual Harassment Law (RA7877) ?Anti-Photo and Video Voyeurism Act (RA9995) ? Mga probisyon ng Revised Penal Code na may kinalaman sa mga isyu ng kasarian (hal. physical injuries, acts of lasciviousness) ?Mga ilang angkop na probisyon ng Family Code Kung ang lahat ng batas na ito ay matututunan ng mga VAW Desk Officer, mas magiging madali ang pag-alam sa mga lunas na maaari niyang maihatid sa mga biktima ng VAW. 19
Barangay VAW Desk Handbook Anu-ano ang mga kakayahan at mga katangian ng VAW Desk Officers? Ang mga pangunahing nilala- man ng GST ay ang mga su- musunod: 1. Konsepto ng sex at gender 2. Social construction ng VAW 3. Mga nakikitang bias o dis- kriminasyon laban sa kasarian 4. Diskusyon ng VAW 5. Legal Frameworks (hal. CEDAW at MCW) 6. Pananaw ng isang patas na lipunan. Sila ay kinakailangang may angkop na kaalaman sa mga karahasang may kinalaman sa kasarian. Sa pamamagitan ng mga impormasyong kanilang ta- glay, maaari silang makatulong upang mabago ang kanilang mga pamayanan, kasama na rito ang pagbabago ng ilang nakasanayang paguugali, paniniwala at nakagawian na magwawaksi sa lahat ng uri ng karahasan. Upang maging epektibo at mahusay, kinakailangang sumailalim sa Gender Sensitivity Training (GST) ang mga VAW Desk Officer. Nagsasagawa ng mga train- ing ang iba’t ibang ahensiya at training institution ng mga ganitong training na may bayad. Maaari ring magsagawa ng sarili nilang GST ang mga barangay at mag- anyaya ng mga tagapagsalita at tagapagturo. Kinakailangang marunong tumugon at tumulong sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan o mga saksi ang mga VAW Desk Officer sa gender-sensitive na pamamaraanlalo na kung ang saksi ay mga bata. Ang sumusunod na KASHEW (Knowledge, At- titudes, Skills, Habits and Ethics of Work), na binuo ng Women’s Crisis Center, ay sinisigurong makatutulong upang malampa- san ang mga pagsubok na kinakaharap ng isang VAW desk officers sa paghahatid ng serbisyo: 20 AYAW SA VAW
Barangay VAW Desk Handbook KNOWLEDGE (Kaalaman) ATTITUDE (Saloobin): a)Uri at daynamiks ng kasarian (pat- riyarkiya, kasama ang pagsusuri) b)Uri at daynamiks ng kapangyari- han (Kapangyarihan at Kontrol; Gulong ng Kapangyarihan at Kontrol, Mga Epekto) c)Uri at daynamiks ng VAW at mga karahasan sa pamilya d)Crisis intervention e)Sekswalidad f)Katarungan at paghilom ( healing) g)Isip- biktima a)Pagtanggap na walang kon- disyon b)Tagapaghatid ng pagbabago (Agent of change) c)Pagsasarili o Otonomiya d)Pagpapakatotoo e)Pakikiramay f)Kakayahang makiangkop g)Makabagong pagtingin (Out- of-the-box thinking) h)Hindi mapanghusga i)Personal na kamalayan j)Pakikipagtulungan at pakiki-isa k)Katapatan o Paggiging totoo Nanay, meron po tayong VAW Desk sa Bgy. Hall 21
Barangay VAW Desk Handbook HABITS AT ETHICS OF WORK (Mga Pag-uugali at Etika sa Trabaho): SKILLS (Kasanayan): a)Pagtatasa (Assessment) b)Pakikipanayam at pagtatala c)Pamamahala ng kaso d)Komunikasyon e)Dokumentasyon f)Aktibong pakikinig g)Pamamahala sa daynamiks ng grupo h)Pagsangguni i)Paggawa ng ulat/report writing a)Paniniwala sa kliyente b)Tunay na malasakit sa kliyente c)Sariling kamalayan at pag-aalaga sa sarili d)Kakayahang makiangkop e)Tagapagtaguyod ng pagbabago f)Nagpapanatili ng lihim at confidential- ity g)Pagkakaroon ng malawak na saklaw h)Nagpapanatili ng kasanayan i)May matibay na pananalig na mawakasan ang VAW at karahasan sa tahanan j)Nagtatrabaho nang may masigasig na damdamin at kagustuhang matuto ng iba pang bagay 22
Barangay VAW Desk Handbook c. c. Paggabay sa pagbibigay serbisyo Paggabay sa pagbibigay serbisyo Ang barangay ay di lang dapat tumugon at magbigay lunas sa mga isyu ukol sa VAW. Dapat ring mapigilan ng barangay ang karahasan. Kinakailangang pumasok sa trabaho ang VAW Desk Of- ficer mula 7:00 AM hanggang 7:00 PM upang matugunan ang mga reklamo at makatulong sa mga kliyente. Kina- kailangang madaling matawagan ang VAW Desk Officer sa pamamagitan ng telepono o ng cellphone sa lahat ng oras o pagkakataon, lalo na kung ang insidente ay naga- nap matapos ang oras ng pagtatrabaho. Protocols at mga Pamamaraan Ano ang kinakailangang gawin kapag humingi ng tulong ang isang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan sa VAW Desk? 1. Unang hakbang Siguruhing ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ay: •Komportable •Nasa ligtas at pribadong silid o lugar; at •May tubig at iba pang pangunahing kinakailangan gaya ng pagkain, first aid at damit. 23
Barangay VAW Desk Handbook 2.Ikalawang hakbang Pag-aralan ang sitwasyon sa pamamagitan ng pagkalap sa mga pangunahing impormasyon na makapagsasabi kung may mga posibleng panganib. 3. Ikatlong hakbang Kung ito ay isang emergency, gawin ang mga su- musunod: •Kung kinakailangan ng atensiyong medikal, dalhin agad ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan sa pinakamalapit na klinika o ospital; •Kung kinakailangan ng atensyong legal o ng proteksyon, lalo na kung nak- asalalay rito ang kaligtasan at katiwasayan ng kliyente, isangguni o dalhin siya sa nararapat na opisinang makapagbibigay ng kinakailangan niyang proteksyon; at •Sulatan ang INTAKE (Annex A) at REFERRAL FORM (Annex B). PAALALA: Ang pagtatala ng lahat ng ma- hahalagang impormasyon ay dapat isagawa sa nakalaang logbook sa lalong madaling panahon. 24
Barangay VAW Desk Handbook 4. Ikaapat na hakbang Kapag maayos na ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan, tulungan ang Punong Barangay o ang Kagawad sa pagsasagawa ng panayam. Ang nagsasagawa ng panayam ay dapat gender-sensitive, taos-puso, at gumagamit ng wika o dayalekto na nauunawaan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. Proseso ng Panayam Tanungin ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan kung bakit siya du- mulog sa VAW Desk. Makatutulong ito upang malaman ng Officer kung saang logbook dapat itala ang mga pahayag. Ipasulat sa biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ang mga sumusunod na impormasyon sa logbook: •Personal na impormasyon •Dahilan ng pagbisita •Kinakailangang aksyon Ang panayam na naisagawa nang wasto ay makatutulong upang makapangalap ng mahalagang impormasyon tungkol sa pang-aabuso at kung paano matutu- gunan ang pangangailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. Alalahanin na hayaan ang nakaligtas mula sa karahasan na ilahad ang kaniyang kwento. Habang ginagawa niya ito, huwag siyang abalahin. Magtanong lamang kung sa tingin ng Officer ay nagdadalawang-isip ang biktima o hindi niya alam kung paano simulan ang kwento. Iwasang magbigay ng personal na opinyon. 25
Barangay VAW Desk Handbook Mga dapat gawin: Mga di dapat gawin: •Salungatin ang kwento ng biktima o gawing katatawanan ang kaniyang sitwasyon •Maging mapanghusga •Pilitin siyang magdesisyon •Seryosohin ang kaso •Pigilan ang sarili sa paghu- husga sa sitwasyon •Ilahad at sabihin ang lahat ng opsyon na makabubuti at di- makabubuti sa para sa kliyente Paalala sa pagtatala ng kaso gamit ang logbook: Tiyakin na ang insidente ay na- katala sa isang bukod na pahina upang mapigilang malaman ng ibang kliyente o nagrereklamo ang sitawasyon ng iba. Ang bawat pahina ay dapat na may bilang at ang bilang na ito ay dapat na tumutugma sa case number sa folder ng kliyente. 26
Barangay VAW Desk Handbook Paano kung nahihirapan ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan sa pagsulat ng kaniyang pahayag? Maari siyang kapanayamin ng VAW Desk Officer na nagsusulat o nagta-type ng kaniyang report. Dapat basahinng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ang report at lagdaan ito o maglagay ng thumbmark sa report. Ito ang magpapatunay na siya ay dumulog sa VAW Desk. PAALALA: Dapat humingi muna ng pahintulot bago magrekord o kumuha ng im- pormasyon mula sa kliyente. 5. Ikalimang hakbang Ang BPO ay isang protection order na ini- lalabas ng Punong Barangay upang mai- wasan ang iba pang karahasang maaaring mangyari sa kababaihan o sa kaniyang anak, at upang magkaroon ng iba pang tulong sa biktima. Ang tulong na ipinagkakaloob sa ilalim ng protection or- der ay siyang magliligtas sa biktima laban sa iba pang kapahamakang maaring mangyari muli, at magbibigay paaran upang mabawasan ang mga suliraning sumasagabal sa buhay ng biktima at magbibigay daan sa muling pagsasaayos ng sarili niyang buhay. Ang pagkakaloob ng BPO o ng pagkaantala ng isang applica- tion sa BPO ay hindi dapat maging hadlang sa pagkakaloob ng TPO o ng PPO sa petitioner. Ang TPO o PPO ay iba pang mga order na inilalabas ng Korte. –RA 9262 Kung ang kaso ay paglabag sa RA 9262, ipaalam sa biktima o mga na- kaligtas mula sa karahasan ang kani- yang mga karapatan, mga solusyon at mga lunas na maaari niyang makuha, at ng mga prosesong kalakip sa pa- ghahanap niya ng hustisya. Ipaalam sa kanya ang Barangay Protection Order (BPO) at kung paano makakukuha nito, kasama na ang mga implikasyon nito sa kaniya at sa mga bata. Kung naisin niyang magkaroon ng BPO, tulungan siyang (Tingnan ang Annex G para sa flowchart sa pagpapatupad 27 mag-apply nito pagkakaloob ng at BPO).
Barangay VAW Desk Handbook Ano ang ibang mga opsyon? Ipaliwanag sa biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan na maaari rin siyang humiling ng Temporary Protection Order (TPO) o ng Permanent Protection Order (PPO). Ipaliwanag rin ang ibig-sabihin ng PPO at TPO at ng mga implikasyon nito sa kaniya at sa kaniyang mga anak kung kukuha siya nito. Paano kung piliin niya na kumuha na lang ng TPO/PPO? Kung ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ay nagnanais na mag-apply ng TPO/PPO sa halip na BPO, ilapit siya sa pinakamalapit na Public Attorney’s Office (PAO) o sa Alternative Law Groups, Inc. (ALG). Ang mga ahensiyang ito ang tutulong sa kaniya na makapag-apply nito sa korte. PAALALA: Tiyaking gumamit ng wastong Referral Form para sa mas maayos na paghahabi- lin at pagtatala. (Tingnan ang Annex B). 6. Ikaanim na hakbang Mula sa logbook, ilipat ang mahahalagang datos sa Intake Form (Tingnan ang An- nex A). 28
Barangay VAW Desk Handbook Paano kung piliin ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan na manatili sa isang safe shelter? Kung humiling ng ligtas na matutuluyan ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan, i-refer siya sa isang shelter, isang women’s center o sa City/Municipal Social Welfare and Development Office (C/MSWDO). Maari ring humingi ng tulong mula sa ibang opisyal ng barangay gaya ng barangay tanod o pulis ang VAW Desk Officer para makuha ang ibang gamit ng biktima sa bahay. PAALALA: Siguruhin na gumamit ng wastong Referral Form para sa mas maayos na endorsement at pagtatala. 7. Ikapitong hakbang Ipaalam sa Philippine National Police (PNP) at sa C/MSWDO matapos maireport ng biktima o ng mga nakaligtas sa karahasan ang mga pangyayaring naganap sa loob ng apat na oras. Kahit na ang sinasabi sa kautusang ito na dapat maiulat ang insidente sa kinauukulan sa loob ng apat na oras, maaari pa rin itong gawin kahit lagpas na sa itinakdang oras na palugit. Ang lahat ng kaso ng VAW ay dapat matugunan sa madaling panahon. Nararapat lamang na mabigyan ng atensiyon at tulong ang mga kliyente ng VAW sa lalong madaling panahon. 29
Barangay VAW Desk Handbook PAALALA: Sa huling tatlong gawain (#5, #6 at #7), Ku- nin ang pahintulot mula sa biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan bago su- manguni sa ibang ahensiya o institusyon. Kailangan ng wastong pahintulot mula sa kliyente kung gagawa ng anumang aksyon na may kinalaman sa kaniyang mga anak, maliban na lamang kung mas makabubuti para sa kaniya na huwag nang gawin ito. Ano ang dapat gawin kung ang karahasan ay iniulat ng isang miyembro ng pamayanan? 1. Kung third-party ang nag-ulat tungkol sa insidente, ang mga dapat munang gawin ng VAW Desk Officer ay ang mga sumusunod: ?Lagyan ng tsek kung kumpleto at tama ang la- hat ng ibinahaging impormasyon. Sa ngalan ng kaligtasan, maaari siyang humingi ng tulong mula sa pulisya; ?Pag-aralan ang sitwasyon; at ?Pamahalaan ang pagligtassa biktima at sa kaniyang mga anak, kung kinakailangan, upang mapanatili ang kanilang kalig- tasan. 30
Barangay VAW Desk Handbook 2. Kung ang insidente ay emergency, maglaan ng mga angkop na aksyon at sumunod sa tamang proseso. PAALALA: Tikaying gumamit ng wastong Referral Form para sa mas maayos na endorsement at dokyumentasyon. 3.Tiyaking nasa maayos na kondisyon na ang biktima o nakaligtas mula sa kara- hasan bago iharap sa Punong Barangay o sa Kagawad para sa panayam. 4.Pag-aralan ang mga sumusunod na hakbang sa pakikipanayam kasama na rin ang iba pang proseso. ?Ipaalam sa kaniya ang kaniyang mga karapatan at kung ano ang maaaring gawin ukol dito, lalo na kung may kinalaman sa BPO; ?Tulungan siyang makakuha ng BPO/TPO/PPO; ?Ihatid siya sa isang ligtas na matutuluyan; ?Irekord ang insidente gamit ang VAW DocS Intake Form; at ?Ireport sa PNP at sa C/MSWDO ang insidente matapos itong maihayag ng biktima o ng mga nakaligtas sa karahasan sa loob ng apat na oras o kahit higit pa matapos mangyari ang insidente. 31
Barangay VAW Desk Handbook Bukod sa mga direktang serbisyo na inihahatid ng VAW Desk na nabangit, ang VAW Desk Officer at barangay official ay dapat gumawa ng plano kasama ang mga organisasyonng katulong nito na magkakaloob ng mga oportunidad na pangka- buhayan sa mga biktima. Makatutulong ito sa mga kababaihan na magkaroon ng mapagkukunan ng sariling kita at mailigtas sila mula sa paggiging economically dependent sa kanilang mga asawa o partner, lalo na kung ang mga ito ang siyang gumagawa ng pangaabuso. Ang mga babae na hindi gaanong economically de- pendent sa kanilang asawa ay siyang mas may kakayahang umaalis sa marahas na relasyon. Maaari bang ipagkasundo na lamang ang di pagkakau- nawaan ng babae at ng kaniyang asawa o partner sa ha- lip na daanan ang lahat ng prosesong ito? Mahigpit na ipinagbabawal ang pamamagitan o pagkakasundo (mediation) sa mga kaso ng VAW sa ilalim ng RA 9262. Ito ay dahil sa paniniwalang ang VAW ay nan- gyayari dahil sa hindi pantay na relasyon kung saan ay iginigiit ng lalake ang ka- niyang kapangyarihan at kontrolin ang babae. Ang isang barangay official na mag- piprisintang mamagitan at pag-ayusin ang dalawang panig ay mananagot sa batas para sa aksyon na ito (administrative liability). 32
Barangay VAW Desk Handbook Ano ang dapat gawin kung ang kaso ay may kinalaman sa rape, trafficking o sexual harassment? May mga kaso ng karahasang may kinalaman sa kasarian na hindi sakop ng ka- pangyarihan ng barangay. Kabilang na rito ang panggagahasa, human trafficking, at sexual harassment. Kung makatagpo ng mga ganitong uri ng kaso, ito ang mga hakbang na dapat isagawa: Para sa mga kaso ng Rape at Trafficking •Magsagawa ng intake interview; at •Tulungan ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan na makasulat at makapaghain ng reklamo sa PNP Women and Children’s Protection Desk o sa NBI. Para sa mga kaso ng Sexual Harassment •Magsagawa ng intake interview; •Isangguni ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan sa Committee on Decorum and Inves- tigation (CODI) upang makapaghain siya ng reklamo laban sa gumawa nito; at •Isangguni ang kaso sa PNP Women’s Desk o sa Prosecutor’s Office kung kumpleto siya ng mga dokumentong magpapatunay sa kaniyang kaso. 33
Barangay VAW Desk Handbook Paano kung kailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ng tulong higit sa kayang ibigay ng VAW Desk? May mga pagkakataon na hindi alam ng isang biktima ng VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan kung ano ang nararapat gawin. Bilang bahagi ng mga ser- bisyong inihahatid ng VAW Desk, mahalagang itanong sa kaniya kung ano ang tulong na gusto niya. Kung hindi kayang ibigay o hindi maaaring ibigay ito ng VAW Desk, dapat na maisangguni ng VAW Desk Officer ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan sa angkop na institusyon o ahensiya. Ano ang referral system? Ang referral systemay isang paraan ng pagtutulungan ng iba’t ibang ahensiya at taong nagtataguyod ng karapatan ng mga survivor ng VAW upang tuluyang maka- pagbigay ng wastong serbisyo sa pamamagitan ng referral network kung saan na- papaloob ang iba’t ibang ahensiya, organisasyon at institusyon. Kung walang re- ferral system, ang barangay ay dapat magkaroon nito sa pamamagitan ng mga sumusunod na hakbang: ?Magsagawa ng paunang panayam sa mga maaaring maging partner at mga maghahatid ng serbisyo; ?Itala ang lahat ng posibleng maging partner; ?Bisitahin ang kanilang mga tanggapan upang mapag-usapan ang mga paraan kung paano nila matutulungan ang VAW advocacy; ?Anyayahan sila sa isang pagpupulong o forum kung saan maaaring mapag- usapan ang referral system at kung paano ito maisasakatuparan; ?Humiling sa anumang ahensiya ng pamahalaan na nagkakaloob ng mga anti- VAW na serbisyo, lalo na ang MSWDO, na makapagsagawa ng pagpupulong kasama ang ibang ahensiyang nagkakaloob ng serbisyo sa kliyente ng VAW upang pagusapan ang pagtatatag ng network ng VAW referrals; 34
Barangay VAW Desk Handbook ?Magtatag ng pormal na samahan sa pamamagitan ng memorandum of agreement (MOA) o memorandum of understanding (MOU) na tutulong sa pagkakaroon ng pagtutulungan sa pagitan ng mga ahensiya, kabilang na ang mga detalyadong responsibilidad ng LGU at ng mga katuwang na ahensiya, at mailatag ang mga partikular na serbisyo o programa; at ?Magkaroon ng directory ng lahat ng ahensiya at organisasyon kung saan maaaring mai-refer ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ng VAW (Tingnan ang Annex E). Sino ang mga may kaugnayan sa isang referral system ng VAW? •Ang mga may kaungnayan sa loob ng isang referral system at network ng VAW na nagkakaloob ng mga serbisyo na di kayang maipagkaloob ng Barangay VAW Desk ay ang mga sumusunod: •Opisina sa Kagamhanan C/MWSDO, PNP, PAO); •Mga tanggapan ng pamahalaan (C/MWSDO, PNP at PAO); •Mga civil organization (NGO, PO); •Mga paaralan; •Mga civic organization; at •• Pribadong sektor para sa suportang • socio-ec onomic. 35
Barangay VAW Desk Handbook Narito ang mga sumusunod na impormasyong may kinalaman sa mga ahensiya at sa mga serbisyo na ipinagkakaloob nito. Hindi lamang ito ang mga ahensiyang maaaring dulugan. Ang bawat pamayanan ay maaaring may ibang institusyon na may mga ganitong serbisyo at mga resources na maaaring hindi nabanggit dito. Paglilingkod pangkaligtasan • Barangay Officials • PNP Women and Children Protection Desk • PNP Scene of the Crime Operations (SOCO) • NBI Mga maaaring tuluyan pansamantala •DSWD •NGOs •Mga grupong panrelihiyon Tulong legal •PAO •Prosecutor’s Office •Local Chapter ng Integrated Bar of the Philippines •Legal NGO/ Alternative Law Groups, Inc. •Commission on Human Rights (CHR) 36
Barangay VAW Desk Handbook Psycho-social Services • P/C/MSWDO • Counsellors • Therapists • Social Workers • DSWD Serbisyong medico-legal •Mga pampublikong ospital •NBI •Camp Crame Crime Laboratory Serbisyong medical •Barangay Health Stations •Rural health units/main health centers •District hospitals •Provincial hospitals •Private clinics or hospitals •Lying-in facilities for abused pregnant women 37
Barangay VAW Desk Handbook Iba pang institusyon na maaring tumugon sa mga pan- gangailangan ng mga biktima ng VAW •Academic insititutions • Crisis Centers/NGO • Pribadong korporasyon • Faith-based organizations Mga nagbibigay ng tulong pangkabuhayan at pantrabaho • TESDA • NGO na nagbibigay ng tulong pangkabuhayan o mga training • LGU 38