ÇANAKKALE

1. ÇANAKKALE

2. Bastığın yerleri "toprak"diyerek geçme tanı,Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.Sen şehit oğlusun incitme yazıktır atanı,Verme,dünyaları alsan da bu cennet vatanı.                  Mehmet Akif Ersoy  

3. ÇANAKKALENİN TARİHİ Çanakkale kenti, kuruluşu çok eski dönemlere inmeyen, temelleri, XV yy'da, Fatih Sultan Mehmet döneminde atılmış bir kenttir.Bu yeni kentin çekirdeğini Fatih Sultan Mehmet'in boğazdan geçişi denetleyebilmek için yaptırdığı kale olmuştur. 1463'te yaptırılan ve KALE-i SULTANİYE adı verilen bu kale, Çanakkale boğazına dökülen Kocaçay (Sarısu) ağzında bir düzlükte kurulmuştur. Kare biçiminde olan bu kalenin içinde, Fatih tarafından yaptırılan birde Câmii yer almaktadır. çevresi bağ ve bahçelerle kuşatılmış 2.000 haneden oluşan bir yerleşim yeriydi. XVII yy'a doğru Çanakkale boğazı Venediklilerin sık sık saldırısına uğrayıp, hattâ bir süre de ablukaları altında kaldı (1645'te Osmanlı-Venedik deniz savaşlarının en şiddetlilerinden biri kentin açığında olmuştur.) Kale-i Sultaniye kenti bu olaylardan zarar gördü ve geriledi. Ama XVIII yy'da yeniden gelişmiştir. Üretim ve ticaretin gün geçtikçe gelişmesi ile Çanak-Kale denilmeye başlanmış ve zamanla bu isimde Çanakkale'ye Dönüşmüştür.

4. Yönetim bakımından Çanakkale kenti, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk Dönemlerinde Anadolu eyaletine bağlı Biga sancağı içinde yer alırken, sonradan XVI yy'ın ortalarına doğru kurulan ve merkezi Gelibolu olan Cezayir-i Bahr-i Sefid eyaletinin sınırları içinde yer alındı. Daha sonra bu vilayetin merkezi oldu ve XX yy'ın sonlarında ise bağımsız Biga sancağının merkezi olmuştur...

5. DUR YOLCU Dur yolcu! Bilmeden gelip baştığın,Bu toprak, bir devrin battığı yerdir. Eğil de kulak ver; Bu sessiz yığın, Bir vatan kalbinin attığı yerdir. Bu ıssız, gölgesiz yolun solunda,Gördüğün bu tümsek, Anadolu’nda, İstiklal uğrunda, namus yolunda, Can veren Mehmed’in yattığı yerdir. Bu tümsek, koparken büyük zelzele, Son vatan parçası geçerken ele, Mehmed’in düsmanı boğduğu sele, Mübarel kanını kattığı yerdir. Düsün ki: Haşrolan kan, kemik, etin, Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin, Bir harbin sonunda bütün milletin, Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

6. ŞEHİTLER ABİDESİ ANITI Morto köyü önündeki Hisarlıktepe üzerinde Çanakkale Savaşlarında bu cennet vatan için canlarını veren 253.000 şehidimizin anısına izafeten yaptırılmıştır. Temeli 19 Nisan 1954 tarihinde atılmış ve 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılmıştır. Yüksekliği 41.70 cm. dir. Çanakkale Şehitleri anısına yapılan Anıtın altında SAVAŞ ESERLERİ MÜZESİ bulunmaktadır. Abidenin girişte sol tarafında ise T.C Kültür Bakanlığınca 1992 yılında yaptırılan Çanakkale Şehitliğinde yurdumuzun her bir köşesinden vatan savunması için Çanakkale'ye koşan ve en kıymetli varlıklarını, canlarını veren aziz şehitlerimiz huzur içerisinde dinlenmektedirler. Çok uzun yıllar üzerinde yapılan çalışmalara rağmen yıllarca verilen çaba ve uğraşlar sonucunda yapılmış ve Tarihi güne bakılırsa yapılması imkansız gözü ile bakılan ve azimle şehitlerimizin anırı uğruna hazırlanan " ŞEHİTLER ABİDESİ ANITI " yıllarca süren çalışmalar sonucu tamamlanmıştır. Günümüzde dahi halen eksiklerinin bulunduğu söylenmektedir

7. ŞEHİTLER ABİDESİ

8. TRUVA

9. Biga Yarımadası olarak bilinen, Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı ve Edremit Körfezi arasında kalan bölgenin, antik çağlardaki ismi Troad veya Troas olarak kabul edilir. Bu bölgede arkeologlarca tespit edilen çeşitli antik yerleşmeler arasında en önemlisi, yöreye ismini vermiş veya yöreden ismini almış olan Truva ( Troia , Troya ) kentidir. Truva ( Troya , ilion ) Çanakkale Boğazının Ege’ye açılmadan önce daraldığı kesimde, Hisarlık mevkiinde bulunmakta olup, Çanakkale il merkezine yaklaşık 30 Km. uzaklıkta kurulmuştur. Açık havalarda karşı tarafta Bozacaada (Tenedos) u görmek mümkündür. Eski Yunanca 'dan çevirisinde Troia veya Troya olarak kabul edilen kentin adı dilimize Fransızcadan Truva olarak yerleşmiştir.

10. Truva Savaşı ise M.Ö.7’nci yüzyılda, Yunanlılar ile Truvalılar arasında olmuştur. Yunanlı askerler, yüksek duvarlarla örülü Truva kentini ele geçirmeye çalışırken, Truvalıların oklarına hedef olmuş ve bir çoğu ölmüştür. Savaşın sonuna doğru pes etme noktasına gelen Yunanlılar, içine asker doldurdukları Truva Atı’nı barış hediyesi diye göndermiş, gece atın içinden çıkan askerler, ani bir baskınla kenti ele geçirmiştir..

11. ASOS Çanakkale İli'nde bulunan yüzlerce antik yerleşme merkezlerinden birisi ama şu anda en önemlilerin- dendir. Assos (Behramkale)'un tarihi M.Ö. 2000 yıllarına kadar dayanmaktadır. M.Ö. 1000 yıllarında Tespos (Midilli) adasından gelenler tarafından Aiol kolonisince kurulduğu bilinmektedir. M.Ö. VI Yüzyılda Lidyalıların ve Perslerin egemenliğine giren Assos, M.Ö.V. Yüzyılda birçok Batı Anadolu kenti gibi Attik Delos (Deniz Birliği)'a üye olmuştur. Büyük İskender'in Asya Seferi ile Makedonya hakimiyetine giren kent, İskender'in ölümünden sonra sırayla; Bergama Krallığı, Roma İmparatorluğu ve Bizans hakimiye- tinde kalmış ve I. Murat döneminde Osmanlı toprakları içerisinde yerini almıştır.

12. NUSRET MAYIN GEMİSİ Nusret, Karanlık Liman'a bıraktığı 26 adet mayınla düşman kuvvetlerinin kabusu,Türkiye tarihinin en önemli gemisi olmuştur. 370 ton ağırlığında olan bu gemimiz , 1913'te Almanya'da inşa edilmiştir.Mayınlar dökülürken, Mayın komutanı Dz.Bnb.Nazmi Bey,Gemi Komutanı Yzb.Hakkı Bey'dir.Ayrıca 54 er  ve 9 subay personeli bulunmaktadır.42 metre boyunda , 7.5 metre eninde , 370 gros tonluktur.

13. Nusret Mayın Gemisi: Çanakkale Savaşlarında büyük kahramanlıklar gösteren Nusrat Mayın Gemisi'nin maketi müze olarak düzenlenerek, 18 Mart 1982'de Çimenlik Kalesi içinde teşhire açılmıştır. Gemi, 42 m. boyunda 7.5 m. genişliğinde olup, Çimenlik Kalesi'nin sahil şeridindedir.. Arka tarafından bulunan raylar üzerinde 18 Mart 1915'te kullanılan mayınlar bulunmaktadır. Gem inin iç kısmında ise Çanakkale Zaferi ile ilgili eski gazete küpürleri, Nusrat Mayın Gemisi'ne ait seyir cihazları, Mayın Grup Komutanı Bnb. Nazmi AKPINAR'a ayrılmış şeref köşesi ve Gemi Komutanı Yzb. Hakkı'nın üniforması yer almaktadır.

14. SEYİD ONBAŞIEdremit'in Havran İlçesi Çamlık köyünden olan Seyid Onbaşı,  arkadaşlarıyla birlikte Rumeli Mecidiyesini bataryalar sayesinde korumakla görevliydiler.Düşman bu bataryadan çok çektiği için Müttefik donanmasından bazı gemilerle bu inanılmaz bataryayı susturmak üzere yeniden ateşe başlamışlardı.Bu ateş sırasında sadece Seyid Onbaşı ve arkadaşı Ali kaldı.Ayakta kalabilen tek top vardı onun da mermi kaldıran vinci bozulmuştu.Bu yaman onbaşı 270 Kg. ağırlığındaki mermiyi tek başına kaldırıp namluya sürdü ve Ocean isimli geminin dümen tertibatını bozdu ve denizin içinde dönüp duran bu gemi nedeniyle diğer gemilerde oradan uzaklaşmak zorunda kaldılar. Millet için etti mi ordum sefer,Kükremiş aslan kesilir her nefer.Döktüğün kandan göğe vursun zafer,Toprağa bir damlası boş akmasın;Kimse dönüp süngüme yan bakmasın.  Abide yazılarından

15. İLK ŞEHİTLER ANITI 3 Kasım 1914'te İtilaf Devletleri donanmasının açtığı ateş sırasında bir merminin kaledeki cephaneliğe isabet etmesiyle Çanakkale Savaşlarında ilk olarak şehit olan,Kale Komutanı Yüzbaşı Şevki, Kale Komutan Muavini Üsteğmen Cevdet,Takım Komutanı Üsteğmen Rıza, Takım Komutanı Teğmen Eşref ve Kahraman 81 Erimiz anısına 1986 yılında Seddülbahir'de yapılmıştır.Cephanelik Şehitliği de denir. MEHMET ÇAVUŞ ANITIBu anıt düşmanın hiç bir zaman ele geçiremediğiCesarettepe'de bulunmaktadır.Silahı kırıldığında düşmana taş,sopa ve yumrukla saldıran Mehmet Çavuş anısına dikilmiştir

16. ANZAK KOYU BU MEMLEKETİN TOPRAKLARI ÜSTÜNDE KANLARINI DÖKEN KAHRAMANLAR :BURADA DOST BİR VATANIN TOPRAĞINDASINIZ. HUZUR VE SÜKUN İÇİNDE UYUYUNUZ.SİZLER MEHMETÇİKLERLE YAN YANA, KOYUN KOYUNASINIZ.UZAK DİYARLARDAN EVLATLARINI HARBE GÖNDEREN ANALAR ;GÖZYAŞLARINIZI DİNDİRİNİZ, EVLATLARINIZ, BİZİM BAĞRIMIZDADIR.HUZUR İÇİNDEDİRLER VE HUZUR İÇİNDE RAHAT RAHATUYUYACAKLARDIR. BU TOPRAKTA CANLARINI VERDİKTEN SONRA ARTIKBİZİM EVLATLARIMIZ OLMUŞTUR.                                                                                                   ATATÜRK 1934” “

17. KANLI SIRT ANITI YAZITI Üzerinde kanlı muharebelerin cereyan ettiği ve bu nedenle “KANLI SIRT” adını alan bu sahada şimdi bir yazıtımız yükselmekte ve üzerinde şu cümleler okunmaktadır. ANZAK Kolordusu, 6 - 7 AĞUSTOS 1915'de ANAFARTALAR Bölgesine çıkarma yapan 9 uncu İngiliz Kolordusunun hedefine ulaşmasını kolaylaştırmak amacıyla, 19 ncu ve 16 ncı Tümenlerin savunduğu Arıburnu Cephesindeki Türk Kuvvetlerini yerinde tutmak için taarruz etti. 16 ncı Tümen birlikleri, çok çetin geçen çarpışmalarda 1.520 şehit 4.750 yaralı verilmesine rağmen KANLISIRT’ı kahramanca savundu. On binlerce şehidimizin yatmakta olduğu KANLISIRT Bölgesinde şu anda herhangi bir şehitlik bulunmamaktadır. Buradaki muharebelere katılanların ve çevre köylüsünün anlattığına göre çok eskiden burada, şimdiki (Lone Pine) anıt mezarlığının güneyinde, etrafı tel örgü ile çevrili mezarlık halinde bir şehitlik varmış. Zamanla ağaçlandırmanın da etkisiyle sınırları kaybolmuş ve bu bölgede kabirleri belli olmayan 7.164 şehidimizin yattığı, ayrıca ECEABAT Rumları tarafından yıkılan ve kitabesinde: “Ey zair .. Kaçan İngiliz, kalan Türk'e şan ve şeref bıraktı. Bunu en çok şu sırtta gömülmüş kalmış binlerce kahramana borçlu olduğunu unutma.” yazılı olan bir de ŞEHİT ASKER ABİDESİ olduğu anlatılmaktadır.

18. MEHMETÇİK PARKI ANITI YAZITLARI CONKBAYIR’nda küçük bir tepeciğin etrafına dikilmiş 5 adet yazıt bulunmaktadır. Bunlar, Mehmetçik Parkı Anıtı’nın CONKBAYIRI yazıtlarıdır. Batı yönündeki yazıttan başlamak üzere saat yelkovanı isitkametinde sırasıyla okunduğu taktirde, Arıburnu-Conkbayırı bölgesinde cereyan edene muharebeler hakkında özet bilgi elde edilebilir. ANZAK ANIT VE MEZARLIĞI CONKBAYIRI'ndaki bu Yeni Zelanda (ANZAK) anıtı, AĞUSTOS 1915 başlarında ANZAK'ların buralara kadar ulaştıklarını belirtmek amacı ile 952 ölü adına dikilmiştir. Üzerinde 8 AĞUSTOS 1915 tarihi bulunmaktadır