การตรวจสอบการโฆษณาทางสื่อต่าง ๆ

1. การตรวจสอบการโฆษณาทางสื่อต่าง ๆ การรู้เท่าทันสื่อ / โฆษณา ภญ.สิริลักษณ์ รื่นรวย กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภค สำนักงานาธารณสุขจังหวัดอุทัยธานี

2. ประชาชน(ผู้รับสาร)ในฐานะผู้บริโภคประชาชน(ผู้รับสาร)ในฐานะผู้บริโภค • งานโฆษณานับได้ว่ามีบทบาทอย่างสูงต่อสภาพสังคมในปัจจุบัน ตั้งแต่ตื่นนอนจนกระทั่งเวลาหลับ ประชาชนในฐานะของผู้บริโภค จะพบกับการโฆษณางานอยู่รอบๆตัวแทบทุกรูปแบบ • สื่อมวลชนแทบทุกแขนงกลายเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดข้อความ เสียง ภาพ เพื่อให้การโฆษณาของภาคธุรกิจบรรลุเป้าหมาย

3. พี่ปั่น (นามสมมุติจากลพบุรี)

5. ผลิตภัณฑ์สุขภาพได้แก่ - อาหาร - ยา - เครื่องสำอาง - วัตถุอันตรายที่ใช้ในบ้านเรือน - เครื่องมือแพทย์ - วัตถุเสพติด - ตรวจสอบการโฆษณาทางสื่อต่าง ๆ?

6. การควบคุมการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพการควบคุมการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพ

7. โฆษณาที่ได้รับอนุญาต  แสดงเลขที่โฆษณา

9. การควบคุมการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพการควบคุมการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพ

10. การเฝ้าระวังโฆษณายา

11. คำจำกัดความ “ยา” • ก่อนซื้อยาต้องดู “เลขทะเบียนยา” • ไม่มียาใดในโรคที่ปลอดภัย 100 % • ไม่มียาใดในโลกที่รักษาได้ทุกโรค

12. การโฆษณายา

13. การโฆษณายา แลกเสื้อยืด ส่งกล่องยาชิงมือถือ

14. ตัวอย่างถ้อยคำห้ามโฆษณาตัวอย่างถ้อยคำห้ามโฆษณา • ยอด หายขาด ปลอดภัยที่สุด โอกาสดีๆ อย่างนี้ไม่มีบ่อยนัก พิเศษ หายห่วง เหมาะสมที่สุด ไม่ทำให้เกิดอากาแพ้ วิเศษ เด็ดขาด ฉับพลัน ไม่ต้องทนรำคาญ ดีเลิศ พิชิตโรคร้าย ทันใจ ไม่มีผลข้างเคียง ศักดิ์สิทธิ์ หมดกังวล เป็นหนึ่งมาตลอด

15. ตัวอย่างถ้อยคำห้ามโฆษณาโอ้อวดเกินจริงตัวอย่างถ้อยคำห้ามโฆษณาโอ้อวดเกินจริง • “....สุขภาพดีแข็งแรงและแข็งแกร่งด้วยสมุนไพรจีนโบราณต้องปู่เซิน เป็นยาบำรุงร่างกาย มีสรรพคุณในการฟื้นฟูตับไต รักษาเบาหวาน ความดัน โรคเกาต์ รูมาตอยด์ ต่อมลูกหมากอักเสบ บำรุงระบบเลือด กระตุ้นการสร้างฮอร์โมนเพศชาย เสริมสมรรถภาพทางเพศ” เป็นต้น รวมทั้งทางสื่อเคเบิลทีวีมีการนำตัวอย่างบุคคลที่ป่วยเป็นโรคต่างๆ เช่น โรคภูมิแพ้ เลือดลมไม่ดี ไมเกรน ฯลฯ โดยอ้างว่าหลังจากบริโภคยาดังกล่าวทำให้อาการของโรค หรือโรคที่เป็นอยู่ดีขึ้น

16. กรณีศึกษา ยากาโน่ ป๊อก • โฆษณาผลิตภัณฑ์ยากินแก้ปวด (ไพร็อกซิแคม: piroxicam) อีกด้วย โฆษณามีทั้งภาษาไทยและภาษาพม่า (นอกจากนี้ยังมีการลดแลกแจกแถมชิงรางวัลเป็นระยะตามรายการวิทยุ) • การโฆษณาขายยาแสดงสรรพคุณยาอันตรายโดยตรงต่อประชาชน (ไม่ได้กระทำโดยตรงต่อผู้ประกอบโรคศิลปะ ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์) เป็นการฝ่าฝืนพระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510 มาตรา 88(6) ต้องระวางโทษตามมาตรา 124 คือ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 100,000 บาท • หากมีการโฆษณาขายยาโดยการแจกของแถมหรือออกสลากรางวัล เป็นการฝ่าฝืนพระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510 มาตรา 90 ต้องระวางโทษตามมาตรา 124 เช่นกัน

19. ตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณายาตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณายา

21. การเฝ้าระวังโฆษณาเครื่องสำอางการเฝ้าระวังโฆษณาเครื่องสำอาง

22. คำจำกัดความ “เครื่องสำอาง” ก่อนซื้อเครื่องสำอางต้องดู “เลขที่ใบรับแจ้ง”

23. การโฆษณาเครื่องสำอาง

24. การโฆษณาเครื่องสำอาง

25. การโฆษณาเครื่องสำอาง

27. การวิเคราะห์ • - จากข้อมูลที่มีอยู่พบว่าผลิตภัณฑ์ครีมนวดลองกานอยด์ได้จดแจ้งเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ตาม พ.ร.บ.เครื่องสำอาง พ.ศ.2535 โดยมีเลขที่ใบรับแจ้ง คือ 10-1-5400090 และ 10-1-5506930 ดังข้อมูลที่ปรากฏในโฆษณาจากหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจวันที่ 10 กรกฎาคม 2555 หน้า 22 ไม่ได้จดทะเบียนเป็นผลิตภัณฑ์ยา ตาม พ.ร.บ.ยา พ.ศ.2510 • - เมื่อจดแจ้งเป็นเครื่องสำอาง ไม่ต้องขออนุญาตก่อนการโฆษณา แต่ไม่มีสิทธิโฆษณาผลิตภัณฑ์ว่าสามารถป้องกัน บำบัด บรรเทา หรือรักษาโรคได้ (โฆษณาในลักษณะผลิตภัณฑ์ที่เป็นยา) เนื่องจากไม่เข้าข่ายนิยามเครื่องสำอาง ตามพ.ร.บ.เครื่องสำอาง พ.ศ.2535 การโฆษณาว่าสามารถป้องกันและบรรเทาภาวะเสื่อมสลายของกล้ามเนื้อคอลลาเจน อิลาสติน และเซลล์กระดูกอ่อน เป็นการโฆษณาในลักษณะที่ผลิตภัณฑ์ที่เป็นยา จึงไม่สามารถกระทำได้

28. การเฝ้าระวังโฆษณาอาหารการเฝ้าระวังโฆษณาอาหาร

29. คำจำกัดความ “อาหาร” • ก่อนเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต้องดู “เคร่องหมาย อย.และเลข 13 หลัก) • ไม่มีอาหารใดในโรคที่ใช้รักษาโรคโดยตรง

30. การโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารการโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

31. ข้อความที่ห้ามโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารข้อความที่ห้ามโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

32. ถ้อยคำห้ามโฆษณาอาหาร

33. ตัวอย่างโฆษณาอาหารโอ้อวดเกินจริงตัวอย่างโฆษณาอาหารโอ้อวดเกินจริง • ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร "อินทรา" ว่ามีการโฆษณาโอ้อวดสรรพคุณเกินจริงว่า สามารถรักษาโรคมะเร็ง เบาหวาน ความดัน โรคหัวใจ โรคเก๊าต์ ทางสถานีวิทยุชุมชนจึงดำเนินคดีในข้อหา 1.โฆษณาสรรพคุณอาหารโดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษปรับไม่เกิน 5,000 บาท และหากพบการโฆษณาสรรพคุณอาหารโอ้อวดเกินจริงหรือหลอกลวงให้เกิดความหลงเชื่อโดยไม่สมควร มีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 30,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ 2.นำเข้าอาหารเพื่อจำหน่ายที่มีการแสดงฉลากไม่ถูกต้อง มีโทษปรับไม่เกิน 30,000 บาท

34. ตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณาอาหารตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณาอาหาร

40. กรณีศึกษา ผลิตภัณฑ์บริษัท นูทริฟาย จำกัด (ผลิตภัณฑ์บล็อกแป้ง) • แม้ว่าผลิตภัณฑ์บริษัทนี้ถูกปรับในเรื่องการโฆษณาอาหารโดยไม่ได้รับอนุญาต อย่างไรก็ตามผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ห้ามแสดงข้อความ สามารถบล็อกแป้ง ไขมัน และแคลอรี่ในมื้ออาหารนั้น ๆ ได้ 50% …โปรแกรมสำหรับเร่งการเผาผลาญ (Bern) ช่วยเร่งระบบเผาผลาญ • ผลิตภัณฑ์เอเจล (AGEL) ถูกปรับในเรื่องการโฆษณาโดยไม่ได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา • - เอเจลเอ็กซ์โซ: ระบบภูมิคุ้มกัน ต้านอนุมูลอิสระ ชะลอความชรา • - เอเจลสลิมฟิต: ลดน้ำหนัก เผาผลาญไขมัน • - เอเจลอูมิ: ไหลเวียนโลหิต บำรุงสุขภาพ • - เอเจล มิน: กระดูก ฟัน ข้อต่อ เป็นปกติ • - เอเจล โปร: เสริมสร้างกล้ามเนื้อ เนื่อเยี่อ • - เอเจลเฟร็ก: ข้อต่อแข็งแรง • - เอเจล ฮาร์ท: โรคหัวใจ ไขมัน คอเลสเตอรอล • - เอเจล แคล: กระดูกแข็งแรง

41. การเฝ้าระวังโฆษณาเครื่องมือแพทย์การเฝ้าระวังโฆษณาเครื่องมือแพทย์

42. ตัวอย่างโฆษณาเครื่องมือแพทย์ผิดกฎหมาย (โฆษณาเกินจริง) • โฆษณาเครื่องมือแพทย์ที่ใช้ในสถานเสริมความงาม ทางสื่อหนังสือพิมพ์ “ปฏิวัติความงามอีกครั้ง ยกกระชับผิวในระดับลึกกว่า โดยไม่ต้องผ่าตัด นวัตกรรมใหม่ ล่าสุด ดึงหน้า เห็นภาพ เห็นผลโดยไม่มีรอยเย็บ ผ่านการรับรองจาก US FDA” • โฆษณาผลิตภัณฑ์เจลหล่อลื่น ทางสื่อหนังสือพิมพ์ “เห็นผลทันใจ คุณภาพแน่จริง ถ้าปัญหาคุณคือเวลาที่ไม่ยาวนานเพียงพอในการ ประกอบกิจกรรม เสร็จเร็วเกินไป เราพร้อมช่วยเหลือคุณ เจลเพื่อเพิ่มเวลาให้ยาวนาน ทนขึ้น 2 เท่าจาก เดิม ไม่ก่อให้เกิดอาการอ่อนตัวหรือผลข้างเคียง...”

43. ตัวอย่างโฆษณาเครื่องมือแพทย์ผิดกฎหมาย (โฆษณาเกินจริง) • โฆษณาอุปกรณ์บำบัดด้วยกระแสไฟฟ้าสถิต - “เครื่องบำบัดโรคด้วยไฟฟ้าสถิตย์ที่มีความต่างศักย์สูง...ทดลองใช้ฟรี อาการที่รักษา ได้ดี : ปวดศีรษะ ท้องผูก นอนไม่หลับ ปวดหลัง ปวดไหล่ ใช้เวลาเพียงวันละ 20 นาที รับรองโดยกระทรวง สาธารณสุขประเทศญี่ปุ่น ประเทศจีน ประเทศไต้หวัน...” - “นวัตกรรมใหม่ล่าสุดจากญี่ปุ่น...ช่วยบำบัดผ่อนคลายสุขภาพ กระตุ้นเซลล์ประสาท และช่วยปรับสมดุลของเลือดให้ทำงานดีขึ้น เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย เช่น หัวเข่า ข้อเท้า ไขข้อกระดูกต่าง ๆ ตามร่างกาย ไฟฟ้าที่เข้าไปในร่างกายจะช่วยกระตุ้นส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่ เสื่อมลงให้กลับสู่สภาพเดิม โดยไม่มีผลต่อสุขภาพร่างกาย”

44. ตัวอย่างโฆษณาเครื่องมือแพทย์ผิดกฎหมาย (โฆษณาเกินจริง) • โฆษณาเตียงนวดอินฟาเรด - “กระดูกสันหลังคือรากของร่างกาย ต้นเหตุของโรคมาจากกระดูกสันหลัง.....นวัตกรรม การแพทย์ที่ผสมผสานระหว่างจีน เกาหลี ญี่ปุ่น โดยได้พื้นฐานมาจากแพทย์จีนสมัยโบราณ เหมาะสำหรับใช้ กับโรคต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ ความดันสูง เบาหวาน ระบบประสาทและกระดูกเชิงกราน อัมพาต ลมบ้าหมู โรคเก๊าต์ รูมาตอยด์ กระดูกงอก จัดแนวกระดูกสันหลัง เส้นเลือดตีบ คลอเรสเตอรอลสูง โรคหัวใจ โรคตับ มะเร็งลำไส้ ระบบย่อยอาหารขัดข้อง โรคไต โรคปอด มะเร็งต่าง ๆ......ฯลฯ เมื่อใช้แล้วจะได้ประสิทธิผล อย่างดีเยี่ยม”

45. ตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณาเครื่องมือแพทย์ตัวอย่างผู้ได้รับผลกระทบจากการโฆษณาเครื่องมือแพทย์

46. เครื่องนวดไฟฟ้าสถิต

47. นวดไฟฟ้าสยอง ชอร์ต-ย่างสดเจ็บสาหัส โวยบริษัท ไม่มาดูแล • สยองเครื่องนวดไฟฟ้าเกิดชอร์ตไฟลุกพรึบเผาเฒ่าป่วยอัมพฤกษ์ ทั้งขา-แขนสุดสยอง ลูกได้ยินเสียงร้องออกมาดูแทบช็อกพาส่งร.พ. อาการบาดเจ็บสาหัส ลูกสาวโวยบริษัทเจ้าของเครื่อง ไม่มาเหลียวแลทั้งๆ ที่ยังอยู่ในระยะประกัน และตอนแรกบอกจะช่วยเหลือเต็มที่ แต่ผ่านมานับเดือนกลับทำเฉย เผยเป็นเครื่องนวดไฟฟ้าสถิต มาเปิดสาขาที่ขอนแก่น อวดสรรพคุณรักษาอาการอัมพฤกษ์-อัมพาต ตัดสินใจควักเงินเฉียดแสนซื้อมาให้พ่อใช้ แต่นอกจากไม่ดีขึ้นแล้วยังมาเกิดเหตุร้ายขึ้นอีก

48. การเฝ้าระวังโฆษณาวัตถุอันตรายการเฝ้าระวังโฆษณาวัตถุอันตราย

49. คำจำกัดความ “วัตถุอันตราย” • วัตถุอันตราย คือ เคมีภัณฑ์หรือสิ่งอื่นใด ที่อาจทำให้เกิดอันตรายแก่บุคคล สัตว์ พืช ทรัพย์ หรือสิ่งแวดล้อม

50. การโฆษณาวัตถุอันตราย