Preventie INVASIEVE PNEUMOKOKKENZIEKTE BIJ VOLWASSENEN VAN 50 JAAR EN OUDER

1. Prevenar13 PreventieINVASIEVE PNEUMOKOKKENZIEKTEBIJ VOLWASSENEN VAN 50 JAAR EN OUDER Christophe Libeer Pneumoloog AZ Sint-Maarten Mechelen

2. Overzichtpresentatie Pneumokokken-ziekte Conjugatetechnology Conjugaattechnologie Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie image en attente PREV12N0013828 – May 2012

3. Overzichtpresentatie Pneumokokken-ziekte Pneumokokken-ziekte Conjugatetechnology Conjugaattechnologie Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie image en attente

4. De belangrijkste klinische vormen van pneumokokkenziekte (PZ) 1,2 Meningitis Invasieve pneumonie** Bacteriëmie Niet-invasievepneumonie AOM * Sinusitis Invasieve pneumokokken-ziekte (IPZ) PNEUMOKOKKEN-ZIEKTE Niet-invasieve pneumokokken-ziekte (mucosaal) * Acute otitis media ** met inbegrip van empyeem 1. WHO. Acute Respiratory Infections (Update September 2009). 2. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

5. Meer dan 80% van de gevallen van IPZ bij ouderen is bacteriële pneumonie 1 Bacteriële pneumonie > 50 jaar Meningitis0-5 jaar Retrospectieve studie van IPZ-toezichtgegevens binnen de Nederlandse bevolking (1275 gehospitaliseerde gevallen), Juni 2004–Juni 2006 vóór invoering van PCV-7 1. Adapted from Jansen AGSC et al. Vaccine. 2009;27(17):2394-401.

6. Hoogste incidentie en sterftecijfers van IPZ bij leeftijdsuitersten 1 Gevallen Sterfgevallen Incidentie van IPZ en geassocieerdesterftecijfers (VS, 2009) 50-64 ≥65 1. Adapted from Centers for Disease Control and Prevention. 2010. Active Bacterial Core Surveillance Report, Emerging Infections Program Network, Streptococcus pneumoniae, 2009.

7. Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 Leefomgeving 5 Onderliggende aandoeningen1-6 Leeftijd1 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. World Health Organization. 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine. WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec. 2008;83:373-384. 4. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recommendations and Reports. Preventing Pneumococcal Disease Among Infants and Young Children. 2000;49 (RR-9):1–35. 5. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4 http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5753a6.htm - Accessed May 26 2011. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

8. Evolutie van invasieve pneumokokkenziekte in België in functie van de leeftijd Het aantal IPZ stijgt 50+ > 50% van de gevallen Scientific Institute of Public Health, ISP-WIV, Epidemiology Unit, Yearly report, 2010, Infectious Diseases, S. Pneumoniae (LR)

9. Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 • Immunosuppressieve aandoeningen • Aangeboren of verworven immunodeficiëntie (met inbegrip van HIV) • Hematologische en gegeneraliseerde maligniteiten • Beenmergtransplantatie • Immunosuppressieve therapie (met inbegrip van systemische corticosteroïden) Onderliggendeaandoeningen1-6 • Orgaangerelateerd • Diabetes mellitus • Functionele of anatomische asplenie • Chronische hart-, long-, lever- of nierziekten • Lek van cerebrospinaalvocht • Orgaantransplantatie • Levensstijlgerelateerd • Alcoholisme • Roken • Andere • Cochleaireimplantaten 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. World Health Organization. 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine. WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec. 2008;83:373-384. 4. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recommendations and Reports. Preventing Pneumococcal Disease Among Infants and Young Children. 2000;49 (RR-9):1–35. 5. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm5753a6.htm. Accessed May 26 2011. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

10. Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 • Verblijf in een verpleegtehuis of een andere instelling voor langdurige zorg Leefomgeving3 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm5753a6.htm. Accessed May 26 2011

11. Invasieve pneumokokkenziekte wordt vaak veroorzaakt door antibioticaresistente stammen 1,2 Streptococcus pneumoniae: percentage macrolide-ongevoelige invasieve isolaten in 2010* 1 Niet-zichtbarelanden < 1% 1% tot < 5% Liechtenstein 5% tot < 10% Luxemburg 10% tot < 25% Malta 25% tot < 50% ≥ 50% Geen gegevens gerapporteerd of minder dan 10 isolaten Nietinbegrepen • Antibioticaresistente stammen kunnen 3 • de behandelingsbeslissingen compliceren • leiden tot het falen van de behandeling • de behandelingsduur verlengen en de verzorgingskosten verhogen * Antimicrobiële resistentiepercentages verschillen van regio tot regio en van land tot land 1. ECDC report. Antimicrobial resistance surveillance in Europe 2010. 2. Liñares J et al. Clin Microbiol Infect. 2010;16:402-410. 3. Kyaw MH et al. N Engl J Med. 2006;354:1455-1463.

12. S. pneumoniae: ziekteverwekker van invasieve pneumokokkenziekte • Gram-positieve diplokokken 1,2 • Polysacharidekapsel 3-5 • Virulentiefactor • Bepaalt serotype • Vaccindoel • > 90 serotypes 3-5 1. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009. 2. Watson DA et al.Eur J ClinMicrobiol Infect Dis. 1995;14:479-490. 3. Peter G, Klein JO. In: Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases. 3rd ed. New York, NY: Churchill Livingstone, 2008: 725 - 33). 4. Dagan R et al. In: Textbook of Pediatric Infectious Diseases. Vol 1. 5th ed. Philadelphia, PA: Saunders; 2004. 5. Weinberger DM et al.PLoSPathog 2009;5(6):e10000476.

13. Meest prevalente serotypes* van invasieve pneumokokkenziekte in 6 Europese landen * meest gemelde prevalente serotypes 1. Horacio AN et al. Vaccine, 2012; 30 :218– 224. 2. Maraki S et al. Chemotherapy 2010;56:325–332. 3. Luján M et al. Eur Respir J 2010:36:1073-1079. 4. Grall N et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis (2011) 30:1511–1519. 5. Jansen AGSC et al. Clin Infect Dis. 2009 Jul 15;49(2):e23-9. 6. http:// www.infovac.ch/index2.php?option=com_docman&task=docget&Itemid=1&id=670 - Accessed April 2012.

14. Meest pathogene serotypes van invasieve pneumokokkenziekte bij volwassenen volgens ziekte-ernst 1 Resultaat per serotype in België* Serotypes 23.9% 7.5% 6.8% 17.1% 28.6% 16.5% Aantalgevallen * Prospectieve, actieve surveillance met bevestigde IPZ bij gehospitaliseerde volwassen patiënten van 50 jaar en ouder (n=833) 1. Verhaegen J et al. ISPPD poster 2012.

15. Overzicht presentatie Pneumokokken-ziekte Conjugatetechnology Conjugatetechnology Conjugatetechnology Conjugaattechnologie Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie image en attente image en attente PREV12N0013828 – May 2012

16. Wat is een conjugaatvaccin? 1 Polysacharideantigenen Immunogeendragereiwit Conjugaatvaccin + = Een polysacharide (ps) wordt chemisch gelinkt (geconjugeerd) aan een dragereiwit1 1. Pollard AJ et al. Nat Rev Immunol. 2009;9:213-220.

17. Wat onderscheidt een conjugaat? 1,2 Immunogeendragereiwit Conjugaatvaccin Polysacharideantigenen + = Presentatie B-cel T-cel B-cel Plasmacel B-geheugencel Plasmacel T-onafhankelijk T-afhankelijk Het conjugeren van een polysacharide aan een dragereiwit leidt tot de interactie met T-cellen, wat resulteert in de vrijgave van functionele antilichamen en de productie van B-geheugencellen 1,2 1. de Roux A et al. Clin Infect Dis. 2008;46(7):1015-23. 2. Pollard AJ et al. Nat Rev Immunol. 2009;9:213-220.

18. Conjugaatvaccins zijn succesvol bij ziektepreventie 1 Streptococcus pneumoniae Introductie PCV7 Serotypegroep • In de VS daalde de incidentie van PCV7-type IPZ met PCV7-type non-PCV7-type* 19A • 100% 90 Gevallen/populatie van 100.000 80 70 • bij kinderen < 5 jaar 1 60 50 40 30 Jaren 20 Grafiek aangepast naar referentie 1 10 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1. Pilishvili T et al. Journal of infectious diseases 2010;201:32-41. * Niet-PCV7 type = alle niet-vaccinserotypes uitgezonderd 19A Veranderingen in de incidentie van invasieve pneumokokkenziekte (IPZ) per serotypegroep bij kinderen < 5 jaar

19. Overzicht presentatie Pneumokokken-ziekte Conjugatetechnology Conjugaat technologie Prevenarheritage Ervaring met Prevenar Pneumokokken-vaccinatie image en attente

20. Prevenar 13: gebaseerd op de ervaring met Prevenar

21. De incidentie van totale IPZ, pneumonie, AOM en NP-dragerschap bij kinderen verminderde na implementatie van Prevenar IPZ Pneumonie AOM NP-dragerschap VK VS VS VK 56% verminderingvan globale IPZ bij kinderen < 2 jaar 1 39% verminderingvan alle pneumonie-gevallen bij kinderen < 2 jaar opgenomen in het ziekenhuis 2 42.7%verminderingvan alle AOM gerelateerdeambulantebezoekenbijkinderen < 2 jaar3 69% verminderingvan NP-dragerschap bij kinderen < 4 jaar 4 1. Miller E et al. Lancet Infect. Dis. 2011; 11:760-768. 2. Grijalva CG et al. Lancet. 2007;369:1179-1186. 3. Zhou F et al. Pediatrics. 2008;121:253-259. 4. Tocheva AS et al. Vaccine . 2011. 29: 4400–4404.

22. Overzicht presentatie Pneumokokken-ziekte Conjugatetechnology Conjugaat technologie Ervaring met Prevenar Pneumokokken-vaccinatie image en attente PREV12N0013828 – May 2012

23. Prevenar 13: steunt op het fundament van Prevenar 1 3 5 6A 7F 19A 4 6B 9V 14 18C 19F 23F Gebruikt hetzelfde dragereiwit CRM197 als Prevenar 1,2. Deze proteïne wordt al meer dan 20 jaar in vaccins gebruikt. 3 1.Prevenar Summary of ProductCharacteristics 2. Prevenar 13 Summary of ProductCharacteristics , Dec 2011 3. Centers for DiseaseControl and Prevention. Update: Haemophilusinfluenzae type b vaccine. MMWR. 1989;38:14. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00001330.html. Accessed May 24, 2011.

24. Prevenar 13 biedt bescherming tegen 13 serotypes van S. pneumoniae 19F 3 6B 9V 7F 6A/C 18C 1 23F 14 5 4 19A De pneumokokkenserotypes in Prevenar 13 kunnen verantwoordelijk zijn voor minstens 50-76% (afhankelijk van het land) van de IPZ-gevallen bij volwassenen ouder dan 50 jaar 1 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

25. Functionele antilichaamrespons van Prevenar 13 bij nog niet eerder met PPV gevaccineerde volwassenen 1 Studiedesign Actief gecontroleerde, gewijzigde*dubbelblinde studie 60-64-jarigen kregen Prevenar 13 ** 50-59-jarigen kregenPrevenar 13(open label)** 60-64-jarigen kregen PPV** PPV : n = 367-402 Prevenar 13 : n=359-404 Prevenar 13 : n=350-384 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin * Gewijzigd dubbelblind betekent dat het personeel van het centrum dat het vaccin uitdeelde en toediende ongeblindeerd was, maar dat al het andere studiepersoneel en de proefpersonen geblindeerd waren ** 1 dosis 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

26. Prevenar 13 lokt functionele antilichaamresponsen uit bij nog niet eerder met PPV* gevaccineerde volwassenen van 60-64 jaar oud1 PPV HOGERE ANTILICHAAMRESPONS NON-INFERIORITEIT PREVENAR 13 HOGERE ANTILICHAAMRESPONS 1 3 4 5 Primair eindpunt 6B 7F 9V 14 18C 19A Secundair eindpunt 19F 23F 0.0 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 8.0 12.0 GeometrischGemiddelde Ratio (GMR) 1 maandnatoediening De respons op serotype 6A, die uniek is voor Prevenar 13, werd beoordeeld door een viervoudige toename aan te tonen in de specifieke OPA-titer hoger dan de waarden vóór immunisatie.1 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

27. Functionele antilichaamrespons van Prevenar 13 bij eerder met PPV gevaccineerde volwassenen 1 Studiedesign Actiefgecontroleerde, gewijzigde*dubbelblindestudie ≥70-jarigeneerder gevaccineerd met PPV** kregen PPV*** ≥70-jarigen eerder gevaccineerd met PPV** kregen Prevenar 13*** PPV : n = 395-445 Prevenar 13 : n=400-426 * Gewijzigd dubbelblind betekent dat het personeel van het centrum dat het vaccin uitdeelde en toediende ongeblindeerd was, maar dat al het andere studiepersoneel en de proefpersonen geblindeerd waren ** 1 dosis PPV ≥ 5 jaar eerder PPV gekregen *** 1 dosis PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

28. Prevenar 13 lokt een functionele antilichaamrespons uit bij volwassenen van 70 jaar eerder gevaccineerd met PPV 1 PPV HOGERE ANTILICHAAMRESPONS NON-INFERIORITEIT PREVENAR 13 HOGERE ANTILICHAAMRESPONS 6B 9V 19A 7F 1 4 5 23F 18C 3 19F 14 0.0 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 7.0 10.0 GeometrischGemiddelde Ratio (GMR) 1 maandnatoediening De respons op serotype 6A, die uniek is voor Prevenar 13, werd beoordeeld door een viervoudige toename aan te tonen in de specifieke OPA-titer hoger dan de waarden vóór immunisatie. 1 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

29. Prevenar 13 heeft een aangetoond veiligheidsprofiel Vaak voorkomende bijwerkingen1 • Erytheem • Zwelling • Induratie • Gevoeligheid • Pijn op de injectieplaats • Beperking van de armbeweging • Verminderde eetlust • Hoofdpijn • Diarree • Koude rillingen • Vermoeidheid • Gewrichtspijn; spierpijn • Huiduitslag Plaatselijk Systemisch 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

30. Prevenar 13 bij volwassenen van 50 jaar en ouder Prevenar 13 is immunogeenongeacht de eerderepneumokokkenvaccinatiestatus1 1 Prevenar 13 kangelijktijdigtoegediendwordenmet het vaccintegenseizoensgriep (TIV) 1 2 Indien het gebruik van PPV* aangewezen is, moetPrevenar 13 eerstwordentoegediend, ongeachtde eerderepneumokokkenvaccinatiestatus1 3 Veiligheid van Prevenar 13 werdaangetoondongeacht de eerderepneumokokkenvaccinatiestatus1 4 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

31. Overzicht presentatie Pneumokokken-ziekte Conjugate technology Conjugaattechnologie Ervaring met Prevenar Pneumococcal vaccination Pneumokokken-vaccinatie image en attente PREV12N0013828 – May 2012

32. Advies Hoge Gezondheidsraad • Nog geen advies verschenen • Geen bescherming voor niet-invasieve ziekte, trouwens ook niet voor Pneumo23 • Kostprijs 74,55 (PSV23: 28,4)