Përceptimi dhe iluzionet

1. Përceptimidheiluzionet Edona Berisha Kida Fakulteti i Edukimit-Dega Gjakovë

2. Përceptimi • Pasqyrimi i objekteve, sendeve dhe fenomeneve në tërësi në vetëdijen tonë quhet përceptim. • Përceptimi i mollës (shijimi, forma, era, ngjyra etj.), i koncertit muzikor, i ligjëratës etj. • Përceptimet jan ëpërjetime tërësish dhe kanë karakter të përgjithëshëm. • Përceptimi në tërësi e ka edhe bazën e vet fiziologjike (ndijimin) përveq anës psikologjike (subjektivitetin).

3. Ne e besojme perceptimin si dicka objektive por ne fakt ëhstë shumë subjektiv (p.sh: deklarata në gjyq, përceptimi i të njejtës ngjarje në mënyra të ndryshme). • Cilësi tjetër eshte edhe përjetimi konstant (njeriun qe e njohim nuk e shohim si më të vogël edhepse e shohim shumë larg dhe ai në retinën tonë në të vertëtë është objektivisht më i vogël). • Jo pasqyrim absolut i saktë i objekteve dhe fenomeneve. Saktësia e përceptimeve plotësohet me përvojën dhe praktikën e individit. • Përjetimet janë të qarta dhe të gjalla. Krahaso me përftyrimet.

4. Për të qenë real përceptimi duhet të ekzistoj ngacmuesi periferik. • Fantoma e këmbës (përjetimi jorela), e dorës, e dhembjes etj.

5. Ligjshmëritë e procesittëpërceptimit • Grupimi i ngacmuesve në tërësi • Përceptimi i figurës në bazë • Pandryshueshmëria e përceptimeve

6. Ligjëshmëria e Grupimittëngacmuesvenëtërësi • Parimi i afërsisë: ngacëmuesit e afërt në kohë dhe hapsirë përceptohen si tërësi. I I I I I I • Parimi i ngjajshmërisë X X O O X X

7. Parimi i simetrisë: Simetria përceptohet si tërësi. • Parimi i kontinuitetit: vija e lakuar vazhdon të përceptohet si e tilël edhenese ekziston vija tjeter. Këto dy parime quhen edhe parimet e formës së mirë. Të gjitha parimet e përceptimeve quhen si tendenca përceptimi.

8. Ligjshmëria e Përceptimittëfigurësnëbazë • Shkronjat në letër, piktura në mur etj. Në përceptim ekziston gatishmëria që sipërfaqet më të vogla, të mbyllura të përcepohen si figura të vendosura në sipërfaqe më të mëdha e më pak të strukturuara.

9. Ligjëshmëria e pandryshueshmërisësëpërceptimeve • Ngacmuesit e jashtëmvazhdimishtndryshojnë e atajanëbazë e përceptimevetonakështuqë ne ipërceptojmësitënjejtaderisandrrimetnukbëhenshumëtëmëdha. • Ligjëshmëria e pandryshueshmërisësëpërceptimittëmadhësisë(njejtësi 3m largsi 10 m) • Ligjëshmëria e përceptimittëtrajtës-tavolinambetët e rrumbullakëtedhepsengakëndetëndryshmendryshonnëretinëntonë.

10. Ligjëshmëria e përcepimit të njejtë të ngjyrës dhe ndritshmërisë (shkumsi dhe thëngjilli në hije dhe në dritë të diellit)

11. Roli I përvojësdhemotivacionitnëtëpërceptuar • Përvoja: Gjuha-FisiAshani (ngjyrat: e zezë, e bardhë, e kuqe) • Motivacioni: Eksperimenti: -Studentet e uritur-figurat e paqarta. -Përceptimimonedhavetëhekurtangafëmijët e shtresavetëvarfëra. • Mbrojtjapercepuale-përceptimi me vështirësiigjëraveqës’napëlqejnë. • Përceptimi social-ndikimi I motivacionitdhetiparevepërsonale.

12. Iluzionet • Iluzionetjanefenomeneqeargumentojnëveprimin e përvojësdhetëmësuaritnëtëpërceptuar. • Iluzionetjanëpërceptimetërrejshmeapotështrembëruaratësendeve. • Me irëndë: 1kg lesh =1 kg hekur. Iluzionkinestetik. • Iluzionetgjeometrike…shembujtvizual. • Dielli ne perendim duke më I madh, shkopinëujëduket I lakuar. • Iluzionetngagjendjaemocionale: Kurpresim dike naduket se po e shohim

13. Përceptimi I hapsirës • P. madhësisë: madhësia e njejtë ne retinë, objektimëilargëtpërceptohetmëimadh (ckanëfaktështëponëretinëmadhësiaështë e njejtë). • P. ipozitës: varësishtcilapjesë e retinësështëngacmuarpërceptojmëobjeketdjathtas, majtas, përballëetj. Këtyhyjneedhendijimetkinestetikesepseobjektimajtasmundtëjetëpërballnese e kthejmekoken. • P. ithellësisë: faktorëtshqisor (tëparitbinokulardhendijimetkinestetike) dhefaktorët e përvojës. Përceptimitredimensional.

14. Përceptimi I kohës • Bazën e përceptimit të kohës e paraqet zgjatja apo rrjedha e procesit fiziologjik në qelizat nervore-proces ky që shkaktohet nga ngacmuesit apo fenomenet që vëzhgohen. • E njejta kohë mund të përceptohet si më e gjatë ose jo. Minuat shkojnë shumë shjpejt kur ndihemi mirë emocionalisht. Rruga për të arritur në një vend duket më e gajtë se sa për t’u kthyer nga ai etj. • Ritmi organik luan rol të rënddësishëm në përceptimin e kohës.

15. Vëmendjanëtëpërceptuar • Vëmendja nuk është proces psikik por vecoiri e psikikës që i shoqëron thaujse të gjitha proceset psikike. • Veprimi i shumë ngacmuesve në të njejtën kohë dhe seleksionimi i një numri të kufizuar ngacmuesish nga ana e njeriut përmes vëmendjes. • Drejtimi I aktivitetit mental në një numër të kufizuar ngacmuesish quhet vmendje.

16. Faktorëtqëshkaktojnëvëmendjen • Vëmendja jo e qëllimshme-cilësitë e ngacmuesve (madhësia, intenziteti, lëvizshmëria etj.) • Vëmendja e qëllimshme (hotimike)-faktorët e brendshëm (nevojat, interesat, detyrat e parashruara, moivet etj.)