www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

1. Projectbureau Kwaliteit - Opbrengstgericht werkenin het primair onderwijs - Naar betere prestaties op debasisvaardigheden www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

2. Projectbureau Kwaliteit De schoolleider is na de leerkracht de meest bepalende factor m.b.t de leerresultaten. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

3. Wat komt aan de orde? Projectbureau Kwaliteit Blok 1 De stand van zaken Blok 2 Op weg naar betere leerlingresultaten Blok 3 De rol van monitoring en evaluatie www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

4. Projectbureau Kwaliteit Blok 1 De stand van zaken www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

5. De staat van het onderwijs Projectbureau Kwaliteit • Onderwijsjaarverslagen • PISA 2006 • Over de drempels met taal en rekenen • PPON 2004 • Onderwijsraad 2007 www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

6. Projectbureau Kwaliteit De inspectie constateert dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs op de meeste onderwijs- instellingen beslist voldoende te noemen is. In vergelijking met 10 jaar geleden is het basisonderwijs verbeterd. Bron:De staat van het onderwijs Onderwijsverslag 2006-2007

7. Projectbureau Kwaliteit “Over een groot aantal jaren, en de laatste jaren zelfs versneld, treedt een daling op van de leesvaardigheid en rekenvaardigheid bij leerlingen in de leerplichtige leeftijd.” Rapport Doorlopende Leerlijnen, jan 2008 www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

8. Leesvaardigheid van 15-jarigen in 2000, 2003 en 2006 Projectbureau Kwaliteit

9. Leesvaardigheid 10-jarigen in 2000 en 2006 Projectbureau Kwaliteit

10. Percentage zwakke lezers Projectbureau Kwaliteit De Lissabondoelstelling is dat het percentage zwakke lezers in 2010 onder de 9% ligt

11. Begrijpend Lezen brugklas VMBO Projectbureau Kwaliteit • 24 procent van de vmbo-leerlingen uit de basis- en de kadergerichte leerweg heeft moeite met het lezen van de teksten uit hun schoolboeken. • Zij zijn onvoldoende in staat de teksten die op hun school aangeboden worden, zelfstandig met begrip te lezen. Hacquebord, Linthorst, Stellingwerf & De Zeeuw , 2004

12. PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit

13. PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit

14. PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit

15. Projectbureau Kwaliteit Ook onderzoek naar rekenprestaties schetst geen rooskleurig beeld. In internationaal vergelijkend onderzoek zijn de rekenscores van vijftienjarige Nederlandse leerlingen gedaald. Nationaal onderzoek toont aan dat basisschoolleerlingen de basis-bewerkingen van het rekenen minder goed beheersen dan vroeger. Bron: Onderwijsverslag 2006-2007 (p. 165)

16. Onderwijsraad Projectbureau Kwaliteit Tien tot achttien procent van de leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs is onderpresteerder. Deze leerlingen kunnen (gelet op hun aanleg) beter presteren dan ze nu doen. Presteren naar vermogen (2007) www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

17. Projectbureau Kwaliteit Blok 2 Op weg naar naar betere leerlingresultaten www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

18. Gedragingen schoolleiding die verbonden zijn met professionele groei en prestaties Projectbureau Kwaliteit • het opstellen van schooldoelen • het communiceren over de schooldoelen • ondersteunen en evalueren van de instructie • coördineren van het curriculum • volgen van de leerlingresultaten • waken over de instructietijd • zorgen voor beloningen voor de leerkracht • stimuleren van professionele ontwikkeling • zorgen voor beloningen voor leren www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

19. Meest invloedrijke gedrag Projectbureau Kwaliteit Belangrijk: De schoolleiding draagt uit dat alle leerlingen kunnen leren en succesvol kunnen zijn. Stimuleren van de professionele ontwikkeling van leerkrachten! www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

20. Effectief veranderen Projectbureau Kwaliteit • Gaten opvullen in de programmalijn • Durven loslaten • Aandacht voor de zorgen van de Inspectie van onderwijs • Aandacht voor veel voorkomende kwaliteitsproblemen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

21. Tips Projectbureau Kwaliteit • Lees veel over lees- en rekenonderwijs • Discussieer in diverse geledingen over de zorgen van de inspectie in relatie tot de schoolopbrengsten 3. Bouw een netwerk op van onderwijskundige leiders • Wees vooral gericht op wat er uit school-onderzoek naar voren komt -data feedback- 5. Richt je op zaken die veranderbaar zijn 6. Ontwikkel je tot een onderwijskundig leider. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

22. Projectbureau Kwaliteit Blok 3 De rol van monitoring en evaluatie www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

23. Projectbureau Kwaliteit Fullan: • Geef taal en rekenen topprioriteit • Meet vaker de resultaten bij leerlingen • Gebruik de resultaten om vooruit te komen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

24. Projectbureau Kwaliteit Dijksma: • Cultuuromslag nodig! • Resultaten scholen niet alleen gebruiken om te controleren of ‘af te rekenen’. • Resultaten gebruiken om je als school te spiegelen en beleid te verantwoorden en verbeteren. • Leg de lat hoog en stel hoge verwachtingen en doelen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

25. Wat is monitoring? Sturen vanuit toetsgegevens. Toetsgegevens gebruiken om ‘behoeften’ op te sporen voor: • Ondersteuning van leerling en leraar • Onderwijsverbetering. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

26. Projectbureau Kwaliteit Analyseren en vervolgens effectief gebruiken van de leerlingresultaten is een taak van de leerkracht, de interne begeleider, de schoolleider en het bovenschools management. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

27. Doelen van toetsen • De individuele en specifieke behoeften van elke leerling • De vooruitgang in elke groep en in de school • Sturen van de instructie in de groepen • Sturen van klassenmanagement in de groepen • Nagaan of de school de gewenste resultaten voor alle leerlingen haalt. • Stellen van doelen en verwachtingen -ontwikkelingsperspectief

28. Projectbureau Kwaliteit Hoe data gebruikt kan worden • Evalueren effectiviteit taal-/lees en rekenbeleid, waaronder instructie, leertijd en klassenmanagement • Evalueren effectiviteit methode • Vaststellen waar extra middelen en ondersteuning nodig zijn op leerling en leraarniveau • Benchmarking en verantwoording

29. Toetsgegevens zeggen ook iets over … Projectbureau Kwaliteit • Kwaliteit van de leerkracht • Kwaliteit van methoden • Invoering van de nieuwe methode schoolbeleid • Waar zitten we als school met onze leerlingen?

30. Stappenplan monitoring Projectbureau Kwaliteit Kwaliteitsproblemen aanpakken  Doelen en vaststellen percentage leerlingen die dat moet halen  Toetsen/volgen/groepsoverzichten  Analyseren en interpreteren  Suggesties instructie, interventies, beleid  Toetsen/volgen

31. STAP 1: Kwaliteitsproblemen aanpakken Pak eerst de kwaliteitsproblemen aan. Belangrijkste kwaliteitsproblemen: - geen toetsbare doelen - onvoldoende effectieve lesweken of leertijd - te weinig tijd voor de basisvaardigheden - methoden niet uitmaken - hiaten in het onderwijsaanbod

32. STAP 2: Doelen formuleren Projectbureau Kwaliteit Cruciaal: • Doelen stellen en dan pas activiteiten • Percentage leerlingen (leg de lat hoog) www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

33. De doelen nader bekeken Projectbureau Kwaliteit • Goed onderwijs heeft alles met doelen te maken. • Zonder doelen geen betere leerresultaten. Dit is één van de meest consistente bevindingen die uit onderwijsonderzoek naar voren komt. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

34. Belangrijke tussendoelen Projectbureau Kwaliteit Leesonderwijs • Kinderen beheersen eind groep 3 AVI-2 • Kinderen beheersen eind groep 5 AVI-9 Rekenonderwijs • Kinderen hebben eind groep 4 het optellen en aftrekken tot 20 geautomatiseerd • Kinderen hebben april groep 5 de tafels geautomatiseerd

35. Doelen Projectbureau Kwaliteit • Leerlijnen en tussendoelen • Hoge verwachtingen

36. Ons gewenste doel/opbrengsten Projectbureau Kwaliteit • Toename van het percentage leerlingen dat op het einde van het schooljaar het gestelde doel haalt. • Afname van het percentage zwakke lezers en zwakke rekenaars. • Alle leerlingen verlaten minimaal met een AVI-9 niveau de basisschool.

37. STAP 3: Toetsen afnemen en groepsoverzichten maken Projectbureau Kwaliteit Maak groepsoverzichten voor: - technisch lezen - woordenschat - automatiseren optellen en aftrekken tot 20 - optellen en aftrekken tot 100 - automatiseren tafels van vermenigvuldiging - getalbegrip

38. Projectbureau Kwaliteit Percentage zwakke lezers in de loop der jaren www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

39. STAP 4: Toetsgegevens analyseren Projectbureau Kwaliteit • Leerkrachten maken groepsoverzichten • Groepsoverzichten geven informatie over de kwaliteit van de gegeven instructie • Groepsoverzichten bespreken in het team. Haal meer uit toetsgegevens!

40. Projectbureau Kwaliteit Aandachtspunten bij analyse • In welke groepen vindt er geen goede vooruitgang plaats? • Wat zeggen deze gegevens over het gegeven onderwijs? • Is de instructie in die groepen wel adequaat? • Hoe verhouden de resultaten zich met de voorafgaande jaren?

41. STAP 5: Instructie, interventies, beleid Projectbureau Kwaliteit • Welke veranderingen zijn nodig voor een positief effect op de resultaten? • Wat betekenen deze gegevens voor de instructie van de leerkracht? • Hoe gaat de leerkracht om met verschillen tussen zwakke en goede leerlingen? • Wat gaan we doen met de risicoleerlingen? • Welke wijzigingen van het lees-/rekenbeleid zijn nodig?

42. Voorwaarden voor succes Projectbureau Kwaliteit • Sterk leiderschap • Ondersteunende sfeer (coaching) • Inbedding op teamniveau en duidelijke afspraken • Uitkomsten toetsresultaten kunnen vertalen naar instructiegedrag • Beperkt starten, bijvoorbeeld alleen technisch lezen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

43. Wat vraagt veel moeite? Projectbureau Kwaliteit • Cultuuromslag: vernieuwen onderwijs op basis van leerresultaten • Effectief omgaan met gegevens • Steeds resultaten willen verbeteren • De zichtbaarheid van ieder teamlid. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

44. Drie tips Projectbureau Kwaliteit • Zorg voor toetsbare doelen voor de basisvaardigheden • Maak groepsoverzichten voor - technisch lezen - woordenschat - automatiseren optellen en aftrekken tot 20 - optellen en aftrekken tot 100 - automatiseren tafels van vermenigvuldiging - getalbegrip • Schoolleiding eindverantwoordelijk voor monitoring

45. Succesvolle schoolleiders Projectbureau Kwaliteit

46. Projectbureau Kwaliteit DANK U WEL! Roel Weener Algemeen Projectleider PK r.weener@poraad.nl www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl