BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM

1. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM

2. KAPSAM . Bilinç kaybı ve nedenleri . Bilinç bozukluğu belirtileri ve ilkyardım . Koma Pozisyonu . Havale nedir nedenleri nelerdir? . Nedenlerine göre havale çeşitleri . Ateş nedenli havale / ilkyardım . Sara krizi (epilepsi) nedir? . Kan şekeri düşüklüğü . Göğüste kuvvetli ağrı ve ilkyardım

3. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Bilinç bozukluğu/bilinç kaybı nedir? Beynin normal faaliyetlerindeki bir aksama nedeni ile uyku halinden başlayarak (bilinç bozukluğu),hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden (bilinç kaybı) bilincin kısmen yada tamamen kaybolması halidir.

4. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Bayılma (Senkop): Kısa süreli,yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır.Beyne giden kan akışının azalması sonucu oluşur. Koma: Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.

5. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Bayılma nedenleri • Korku,aşırı heyecan • Sıcak,yorgunluk • Kapalı ortam,kirli hava • Aniden ayağa kalkma • Kan şekerinin düşmesi • Şiddetli enfeksiyonlar

6. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Bayılma(Senkop) belirtileri • Baş dönmesi,baygınlık,yere düşme • Bacaklarda uyuşma • Bilinçte bulanıklık • Yüzde solgunluk • Üşüme,terleme • Hızlı ve zayıf nabız

7. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Koma nedenleri • Düşme veya şiddetli darbe • Özellikle kafa travmaları • Zehirlenmeler • Aşırı alkol,uyuşturucu kullanımı • Şeker hastalığı • Karaciğer hastalıkları • Havale gibi ateşli hastalıklar

8. BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Koma belirtileri • Yutkunma ve öksürük gibi tepkilerin kaybolması • Sesli ve ağrılı dürtülere tepki olmaması • İdrar ve gaita kaçırması

9. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM Kişi başının döneceğini hissederse: • Sırt üstü yatırılır,ayaklar 30 cm kaldırılır • Sıkan giysiler gevşetilir • Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır

10. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM Eğer kişi bayıldıysa: • Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır • Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve açıklığın korunması sağlanır • Sıkan giysiler gevşetilir • Kusma varsa yan pozisyonda tutulur • Solunum kontrol edilir • Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır

11. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM Bilinç kapalı ise: • Hasta yaralının yaşam bulguları değerlendirilir. • Hasta yaralıya koma pozisyonu verilir • Yardım çağrılır(112) • Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir • Yardım gelinceye kadar yanında beklenir

12. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM • Koma pozisyonu nasıl verilir? • Sesli veya omuzlarından hafif sarsarak, uyarı verilerek bilinç kontrol edilir. • Sıkan giysiler gevşetilir. • Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir. • Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir.

13. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM • Şah damarından nabız kontrol edilir. • Hasta/yaralını döndürüleceği tarafa diz çökülür. • Hasta/yaralının karşı tarafta kalan kolu karşı omzunun üzerine konur. • Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde konur. • İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan yukarı uzatılır.

14. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM • Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir hamlede çevrilir. • Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek arkaya destek yapılır. • Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konur. • Tıbbi yardım gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur. • 3-5 dakika ara ile solunum ve nabız kontrol edilir.

15. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM KOMA POZİSYONU

16. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM

17. HAVALE Sinir sisteminin merkezindeki bir tahriş yüzünden beyinde meydana gelen elektiriksel boşalmalar sonucu oluşur.Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen kasılmalar olur. Havale nedenleri: • Kafa travmalarına bağlı beyin yaralanmaları • Beyin enfeksiyonları • Yüksek ateş • Bazı hastalıklar

18. HAVALE Nedenlerine göre havale çeşitleri: • Ateş nedeniyle oluşan havaleler • Sara krizi Ateş nedeniyle oluşan havale: • Herhangi bir ateşli hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 derecenin üstüne çıkmasıyla oluşur.Genellikle 6 ay-6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.

19. HAVALE Ateş nedeniyle oluşan havalede ilkyardım: • Öncelikle hasta ıslak havlu ya da çarşafla sarılır. • Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında bir küvete sokulur. • Tıbbi yardım istenir.(112)

20. HAVALE

21. SARA(EPİLEPSİ) • Kronik bir hastalıktır. • Doğum sırasında yada daha sonra herhangi bir nedenle beyin zedelenmesi oluşan kişilerde gelişir. • Her zaman tipik sara krizi karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır. Sara krizini davet eden bazı durumlar olabilir. • Uzun süreli açlık, uykusuzluk, • İlaçların doktor izni dışında kesilmesi, • Hormonal değişiklikler sara krizinin ortaya çıkmasına

22. SARA(EPİLEPSİ) Sara krizinin belirtileri : • Hastada var olmayan koku alma,adale kasılması vb. ön haberci denilen belirtiler oluşur. • Bazen hasta bağırır,şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek yığılır • Yoğun ve genel adale kasılmaları görülebilir.10-20 saniye kadar nefesi kesilebilir • Dokularda ve yüzde morarma gözlenir

23. SARA(EPİLEPSİ) • Ardından kısa ve genel adale kasılması, sesli nefes alma,aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülebilir. • Hasta dilini ısırabilir,başını yere çarpıp yarayabilir,aşırı kontrolsüz hareketler gözlenir. • Son aşamada hasta uyanır,şaşkındır, nerede olduğundan habersiz uyku hali vardır.

24. SARA(EPİLEPSİ)

25. SARA(EPİLEPSİ) Sara krizinde ilkyardım • Olay yeri güvenliği sağlanır. • sürecini tamamlamaya bırakılır. • Hasta bağlanmaya çalışılmaz. • Kilitlenmiş,çene açılmaya çalışılmaz. • Yabancı madde koklatılmaz,ağızdan yiyecek içecek verilmez • Kendisini yaralamamasına dikkat edilir. • Başın altına yumuşak bir malzeme konulur.

26. SARA(EPİLEPSİ) • Yaralanmaya neden olabilecek gereçler etraftan kaldırılır. • Sıkan giysiler gevşetilir. • Kusmaya karşı tedbirli olunur. • Düşme sonucu yaralanma varsa gerekli işlemler yapılır • Tıbbi yardım istenilir.(112)

27. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği zaman ortaya çıkan belirtilerdir. Kan şekeri düşmesinin nedenleri nelerdir? .Şeker hastalığı tedavisine bağlı .Uzun egzersizler sonrası .Uzun süre aç kalma .Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası

28. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür? • Korku • Terleme • Hızlı nabız • Titreme • Aniden acıkma • Yorgunluk • Bulantı

29. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede olursa hangi belirtiler görülür? • Baş ağrısı • Görme bozukluğu • Uyuşukluk • Zayıflık • Konuşma güçlüğü • Kafa karışıklığı • Sarsıntı ve şuur kaybı

30. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ Kan şekeri düşmesinde ilkyardım • Hastanın ABC’si değerlendirilir, • Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker,şekerli içecekler verilir.den • Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş ise fazla şekerin zararı olmaz. • 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için yardım çağırılır , • Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek tıbbi yardım çağırılır(112).

31. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en sık • Kalp Spazmı ( Anginapektoris) ve • Kalp Krizi (Miyokart enfarktüsü) görülür. Her ikisi de kalp kasının belli bir yerine gönderilen kanın azalması sonucu oluşur.

32. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI Kalp spazmı(AnginaPectoris) belirtiler • Sıkıntı veya nefes darlığı olur, • Ağrı hissi; boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler • Sıklıkla fiziksel hareket, fiziksel zorlanma, heyecan, üzüntü yada fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar, • Ağrı yaklaşık 5-10 dakika kadar sürer • Ağrı, istirahat ile durur, istirahat halindeyken görülmesi ciddi bir durumu gösterir, • Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

33. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI Kalp Krizi (Miyokart Enfaktüsü) belirtileri: • Ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı hisseder, terleme, mide bulantısı, kusma, hazımsızlık gibi bulgular görülür. • Ağrı; göğüs yada mide boşluğunun herhangi bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde görülür, omuzlara, boyuna, çeneye ve sol kola yayılır. • Kalp spazmı ağrısına benzemekle birlikte daha şiddetli ve uzun sürelidir.

34. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI Kalp Krizi (Miyokart Enfaktüsü) belirtileri: • En çok hazımsızlık, gaz sancısı veya kas ağrısı şeklinde belirti verir ve bu nedenle bu tür rahatsızlıklarla karıştırılır (Bu tür gaz yada kas ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak düşünülmelidir) • Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

35. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI • En çok hazımsızlık, gaz sancısı veya kas ağrısı şeklinde belirti verir ve bu nedenle bu tür rahatsızlıklarla karıştırılır (Bu tür gaz yada kas ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak düşünülmelidir), • Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

36. GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI

37. GÖĞÜS AĞRISINDA İLKYARDIM • Hastanın yaşamsal bulguları kontrol edilir (ABC), • Hasta hemen dinlenmeye alınır, sakinleştirilir, • Yarı oturur pozisyon verilir, • Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir, • Yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır, • Yol boyunca yaşam bulguları izlenir.