An tOzón

1. An tOzón Le Máire Áine Nic Ghearailt

3. Mise an t-ozón Anseo i lár na spéire. Rinne Dia fadó mé Chun tusa a shaoradh Ó iomarca gréine Agus nithe gránna eile An tOzón

4. Táim ag rá leat Aire a thabhairt Dod chomharsanacht Don domhan Mar cónaíonn tú ann Agus tá sé ag braith ort

5. Ná loit rud ar bith ná chruthaigh tú. Glac mo chomhairle Agus mairfidh tú. Mairfimid uile Mar a ceapadh dúinn.

6. Leadránach – Karl agus Avril Suimiúil – chuir sé mé ag smaoineamh faoin domhain agus timpeallacht. Rabhadh – chuir sé eagla orm Deas – mar tá an t-ozón ag caint Ait – ní bhíonn an t-ozón ag caint linn Is dán maith é – faoi cúrsaí glaise Teachtaireacht – tabhair aire don domhain. Cad a cheap tú faoi…..?

7. Ceisteanna • Cé atá ag caint sa dán seo? • Cén fáth a bhfuil sé ag caint linn? • Cén comhairle a thugann sé? • Cathain a rinneadh é? • Cén fáth a rinneadh é? • Cad ba cheart dúinn go léir a dhéanamh?

8. Téamaí • Tabhair aire don domhain • Is ár ndomhain é • Cosain an domhain • Ná damáiste

9. Scéal an Dáin • Sa dán seo, cloisimid an ciseal ózóin (ozone layer) ag caint.  Cé go bhfuil an t-ózón ag tabhairt cosaint dúinn (protecting us), tá an cine daonna ag déanamh dochair don imshaol (harming the environment) agus dá bhrí sin, tá fearg ar an t-ózón. • Tá an t-imshaol ag brath orainn é a shábháil agus ag an am céanna, tá gach duine sa domhan ag brath ar a chéile (depending on each other). • Má éistimid le hoduithe an ózóin, mairfidh an cine daonna.

10. Mothúcháin sa Dán • Grá; Fearg; Dóchas (Hope) • Is iomaí mothúcháin atá sa dán seo, An tOzón, le Máíre Áine Nic Ghearailt, fearg, dóchas agus buairt ina measc. Ach is é grá an mothúchán is láidre, dar liom. • Tá sé soiléir sa dán go bhfuil a lán grá ag an t-ózón (an file) don domhain agus don imshaol.  Tugann sé cosaint dúinn ach tá sé i mbaol toisc go bhfuil an cine daonna ag loit (destroying) an timpeallacht. Tugann sé rabhadh dúinn mar tá súil aige go mairfidh gach duine mar tá grá aige dúinn. • Dá bhrí sin, tá fearg ar an ózón mar níl aon duine ag éisteacht leis na horduithe atá an ciseal ózóin ag tabhairt dúinn chun an t-imshaol a shábháil. Tá sé buartha faoi todhchaí an domhain. • Ta dóchas ann freisin, áfach, mar tá an t-ózón ag rá go mbeidh gach rud ceart go leor sa todhchaí má leanaimid a chomhairle.

11. Freagra Samplach - TS • An t-Ózón le Máire Áine Nic Ghearailt • Is é an dán a roghnaigh mé ná An t-Ózón le Máire Áine Nic Ghearailt. • Is é grá don dúlra téama an dáin seo. Úsáideann an file pearsantú chun an téama seo a chur os ár gcomhair. Is teicníc fíor cliste agus éifeachtach é, dar liom. Cruthaíonn an file atmaisféar thar a bheith cumhachtach go háirithe sa chéad véarsa. • Is breá liom an íomhá seo. Is pictúir thar a bhith ealaíonta agus fileata é gan aon dabht. Tá an file ag iarraidh teachtaireacht nó ceacht a mhúineadh dúinn. Tá an cine daonna i mbaol. Tá an t-ózón i mbaol freisin agus caithfimid rud éigin a dhéanamh faoi. Caithfimid aire agus grá a thabhairt don dúlra. Is téama fíor réadúil é. Eiríonn leis an bhfile an téama nádurtha seo a chur os ár gcomhair go héifeachtach mar usáideann sí a lán teicníochtaí fileata. Mar shampla : íomhánna, meafar pearsantú agus friotal deas simplí.

12. Freagra Samplach 2 • Rinne mé staidéar ar an dán “An t-Ózón” le Máire Áine Nic Gearailt i rith mo chúrsa. • Baineann an dán seo leis an imshaolagus leis an baol atá ann mura mbíonn an cine daonna cúramach. • Tá pearsantú (personification) le feiceáil sa dán nuair atá an ciseal ózóin ag caint.  Tá a fhios againn go bhfuil an file ag caint agus tá fearg uirthi. • Tá fearg uirthi/ar an t-ózón mar tugann an t-ózón cosaint ón ngrian dúinn ag an am céanna atá daoine ag déanamh dochar dó: • “Rinne Dia fadó mé • Chun tusa a shaoradh • Ó iomarca gréine • Agus nithe gránna eile.” • Úsáideann an t-ózón focail cosúil le “Táim ag rá leat”, “Ná loit rud ar bith” agus “Ghlac mo chomhairle” chun a fhearg a thaispeáint dúinn.  Ce go bhfuil sé ag déanamh gach rud ina chumhacht an domhan a chosaint, níl an cine daonna ag déanamh an rud ceart chun aire a thabhairt don imshaol.  Tugann sé dóchas dúinn go mairfidh gach duine mura loitimid (if we don’t destroy) aon rud eile arís ar domhan: • “Ghlac mo chomhairle • Agus mairfidh tú • Mairfimid uile.” • Tá ar an cine daonna anois bheith cúramach leis an t-imshaol agus ansin beidh gach duine slán sábhailte.