150 likes | 427 Views
Саха ата. « КУСТУК» БӨЛӨХ ИТИЛЛЭЭЧИТИН ЕФРЕМОВА ОКСАНА Y ЛЭТЭ. Сылгы ки h и оло 5 ор суолтата олус улахан . Ол да и h ин буолуо , сахалар сылгы та н аралаахпыт – Дь оьо г о й Айыы.
E N D
Саха ата «КУСТУК» БӨЛӨХ ИТИЛЛЭЭЧИТИН ЕФРЕМОВА ОКСАНА YЛЭТЭ
Сылгыкиhи оло5ор суолтатаолусулахан. Ол да иhин буолуо, сахаларсылгытанаралаахпыт – ДьоьогойАйыы. Сылгыныкыттаситиммитэппитигэр-хааммытыгаринэсылдьар, кининиытыктыыбыт, киниэхэсугуруйэбит. Сылгыгаанаансэргэтуруорабыт, онукоро-харайа, симиисылдьабыт. Олиьин мин сахаатынтуьунанкэпсиэхпин ба5арабын.
Сылгы – сахасиригэр тар5аммыт, торутборуодаат. Саха Сирэолустыйыс айыл5алаах. Кыhына уhун, тымныы. Сайынакылгас, кураануоннаитии. Буат Саха Сирин климатыгаруоруйэх.
Таскостуутэ. Таскостуутэатынборуодааттартанарыыйураты. Саха атакиппэкоруннээх. Олус халыҥуоннауhунсиэллээхуоннасиргэтиийэр уhуннаахкутуруктаах. 8-15 см уhуннаахтуулээх. Кыhынтуутэхойдор. Тымныыттанхойуутуутээрэбуолбакка, халынтириитэуоннасыатахарыстыыр. Саха сиригэрсылгысылы быhа таhырдьасылдьар: сайыҥҥы 30 кыраадыссылааска да5аны, кыhыҥҥы 50 кыраадыстымныыга да5аны. Уоннамэлдьи аhынбэйэтэбулан аhыыр. Кыhын туйа5ынан хаарыыраастаан, отухааранныттансиир.
Саха ататоботоулахан, уҥуоҕунаннамыhах, үрдүгэ ортотунан 134-136 см. Ыараханыйааhыннаахуоннакытаанахбииллээх. Улахансылгыыйааhына 230 кг тиийиэнсоп. Атахтаракылгас, хардыыларакыра, олэрэнтургэн. Ол иhин буатынанойуурараассуолларынансылдьаргатабыгастаах. Халынхаардаахсуолунан 3 километры 5 мүнүүтэннэн барар. Дьүhүнэ үксун хара, манануонна ко5оччор буолар
Билинникэмнэ Саха республикатыгарсахаатыниккикорунэбаар: хотугу, уонна со5уруунну. Кинилэртаскоруннэринэнуоннаторуттэринэнуратылаhаллар. Со5уруунну арыый уhунсистээхуонна сыар5алаах улэлииргэордукбарсар. Онтонхотугуаттар со5урууннутаа5ар бодонноруоннаыныырдаанмиинэргэордуктар. ХотугукорунсуруннээнДьааныулууhугар тар5аммыт. Саха атаолустулуурдаахуоннаойдоох, кини хаhан да муммат.
Сылгыуорунэнсылдьар. Бииратыыруоругэр 18тан 24кэ дылыбиэуоннакулунбаарбуолар.
Туттуллааhына Саха сиригэраттириититтэнсылаасуонна уhуннуккэтиллэртанастигэллэр. Олэрэнсылгыныурун 2 хайысханан туhанаарыиитэллэр: - колуйээри - уут-этоностоору.
Саха атахойутситэр, олэрэнуйэлээхбуолар: 5-6 сааhыгарбиирдэситэнбутэруонна 25-27 сааhыгардылыулэ5э туттуллар.
Саха ататоьо да намыhах унуохтаа5ын, киппэ коруннээ5ин иhин кининиколуйэр колоэрэбуолбаккамиинэрминээмиэоностоллор. Биир да ыhыахатсуурдуутэсуохбуолбат. Суурдэраттарынатынсоруктаахтуттубаттар.
Сылгыэтин, иhин-уоьунамтаннаах ас оностоллор. Бу ас урдукинэмтэлээхуонна доруобуйа5а туhалаах. Сылгысыатыгарбаар вещество киhи тымырыныраастыыр. Ону таhынансылгыэтинмэлдьисиирбуоллаххатирииыарыыларынэмиээмтиир. Онтонуутунэнконньубуткымысоностон иhэллэр. Биэкымыhа киhи доруобуйатыгар туhалаа5а учуонайдарынандакаастанантурар.
Кэнникикэмнэчааhынай хаhаайыстыбаларсылгыиитиитинэнкуускэдьарыгырарбуоллулар.