ÖZET

1. TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE BİLGİ YÖNETİMİ: YENİ GEMİ İNŞA SEKTÖRÜNDE “İŞBİRLİĞİ” ODAKLI BİR UYGULAMA V. Tez İzleme Sunumu 28 Haziran 2010 Murat Sezgin, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi ABD, Den. İşl. Yön. Doktora Prg. yachtermurat@yahoo.com , (2007800450) Danışman: Yar.Doç.Dr. Ömür Y. SAATÇIOĞLU, Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi yasar.saatci@deu.edu.tr

2. ÖZET Gemi inşa sektöründeki gelişmelerin mutlaka günümüz modern yönetim anlayışı ile takibi ve bu suretle kontrolü gereklidir. Teknik ve teknolojik gelişmelerin yanı sıra yönetim anlayışındaki değişmeler de gemi inşa sektörünü etkilemektedir. Bilgi toplumuna geçilememiş olması, bilgi yönetiminin bilinmemesi ve bilginin yeterli değeri alamaması(DDK, 2008) sektörün temel sorunlarıdır. Anahtar Kelimeler Bilgi Yönetimi, Tedarik Zinciri Yönetimi, Gemi İnşa Sanayisi, İşbirliği

3. ÖZET • Günümüzde “işbirliği”; başarılı, etkin ve verimli bir TZY’nin temelini oluşturmaktadır. • Bilginin paylaşımı gibi temel bir hedefi olan “bilgi yönetimi” de gerek araçsal gerekse insan odaklı uygulamaları ile “işbirliği”ni kolaylaştırmaktadır. • Bu tezde “işbirliği” noktasında birleşen bu iki yönetim anlayışının analizi neticesinde; “kişiselleşmiş bilgi” ve “kodlanmış bilgi” den hangisinin TZY’nde etkili olduğu araştırılacaktır.

4. Tanımlar, temel varsayımlar: • Bilgi Yönetimi denince; • Gemi İnşa Sektörü denince; • Gemi inşa sektöründe TZY denince; • TZY’de işbirliği denince; • BY’de işbirliği denince;

5. Problemin ortaya konması, amaçlar, yöntemProblem: • Gemi inşa sektöründeki gelişmelerin mutlaka günümüz modern yönetim anlayışı ile takibi ve bu suretle kontrolü gereklidir. • Teknik ve teknolojik gelişmelerin yanı sıra yönetim anlayışındaki değişmeler de gemi inşa sektörünü etkilemektedir. • Bilgi toplumuna geçilememiş olması, bilgi yönetiminin bilinmemesi ve bilginin yeterli değeri alamaması sektörün temel sorunlarıdır. • BY ve TZY gibi iki önemli yönetim felsefesinin, giderek önem kazanan “işbirliği” kavramı odaklı olarak da çalışmalarda daha fazla araştırılması gerekmektedir.

6. Amaç: Bu tezde “işbirliği” noktasında birleşen bu iki yönetim anlayışının analizi neticesinde; “kişiselleşmiş bilgi” ve “kodlanmış bilgi” den hangisinin TZY’nde etkili olduğu araştırılacaktır. Bu sebeple araştırılması gereken temel sorular aşağıda özetlenmiştir: • Gemi inşa sektöründe TZY ve işbirliğinde rolü nedir? • Gemi inşa sektöründe BY ve işbirliğinde rolü nedir? • Gemi inşa sektöründe “kişiselleşmiş bilgi” ve “kodlanmış bilgi”nin işbirliğinde dolayısı ile TZY’nde mukayeseli(dolaylı) rolü nedir?

7. Hipotez: Bilgi Yönetiminde “kişiselleşmiş bilgi” ve buna yönelik kullanılan BY araç/yöntemleri “işbirliği”nin sağlanması dolayısıyla daha etkin bir TZY uygulanması noktasında “kodlanmış bilgi” ve buna yönelik kullanılan BY araç/yöntemlerine göre daha yaygın olarak kullanılmaktadır. ***İşbirliği alt boyutlarının(enformasyon paylaşımı, senkronize karar verme, ortaklık niyeti gibi) belirlenmesiyle alt hipotezler oluşturulacaktır. Yöntem: Tezde kalitatif ve kantitatif yöntemlerin birlikte kullanılması tasarlanmıştır.

8. Tez Çalışması İş Süreçleri ve Karar Algoritması- 1 Kuramsal Çerçeve

9. Tez Çalışması İş Süreçleri ve Karar Algoritması- 2 Uygulama ve Yöntem (Vaka Çalışması)

10. Araştırma taslak modeli

11. KURAMSAL ÇERÇEVE Bilgi Yönetimi ve BY’de Kutupsallaşan anlayış • “Bilgi Yönetimi” alanı anlamı ve tanımı sorgulanan ve olgunlaşmakta olan bir disiplindir. • BY yazını incelendiğinde iki temel akımın göze çarptığı görülmektedir. • İlk akımda BY yönetimi insan merkezli olup soft/sosyal olgularla ilgilenmektedir. • İkinci akım ise araç-sistem merkezli olup hard/teknolojik olgularla ilgilenmektedir. • Ancak bu iki akımın isimlendirilmesinde farklılıklar bulunmaktadır

12. BY’ de Kutupsallaşan Anlayış

13. BY’ de Kutupsallaşan Anlayış • Bilgi Yönetiminin iki temel unsuru İnsan ve onun kullandığı araç ve sistemlerdir. • Bu iki temel aktör; BY’nin “bilgi” odaklı alanında “teknik”leri, “yönetim” odaklı alanında “süreç” leri meydana getirmektedir.

14. (BİLİŞİM’09) BY’de kutupsallaşan yaklaşımlar ve BY araçları

15. BY ve TZY • Tarihte Lojistikte bilginin kullanılması Finikelilere kadar dayanmaktadır. • BY ve TZY; her ikisi de son dönemde oluşmuş farklı felsefelerdir. İçinde bulunduğumuz “Rekabet ve Enformasyon” çağında; Tedarik zincirinde BY zor ve karmaşık bir yapıya sahiptir. • Hem BY hem de TZY sadece enformasyonun değil; Bilginin de ticari ortaklar arasında paylaşımının önemini vurgulamaktadır. • Bunların dışında, • BYS kullanımı (TZYS), • Bilgi Ağları; • Bilgi Teknolojileri diğer önemli ortak kavramlardır.

16. BY ve TZY’de işbirliği kavramı • Bilginin paylaşımı BY(Bilgi Yönetimi)’nin temel hedeflerinden biridir. Kullanılan teknolojiler, teknik gelişmeler bu amaca hizmet etmeli veya bu amaç doğrultusunda yönetilmelidir. • TZY sadece lojistik konuları içermemektedir; ayni zamanda endüstrideki aktörler arası ilişkilerin yönetimini de kapsamaktadır. • Günümüzde “işbirliği”; başarılı, etkin ve verimli bir TZY’nin temelini oluşturmaktadır. • İşbirliği, koordinasyon ve güvenin olmadığı bir TZY uzun dönemde başarısız olacaktır. Bu sebeple “işbirliği” uygulamada ve akademik çalışmalarda gelecek dönemde anahtar nokta olacaktır

17. GEMİ İNŞA SEKTÖRÜ • Gemi inşası ham, yarı işlenmiş veya tamamen işlenmiş olan malzeme, makine ve ekipmanların bir dizayna ve kurallara göre bir araya getirilerek işlenmesi sonucunda işlevsel bir ürünün yani geminin ortaya çıkarılmasına verilen addır. • Ticari bir geminin inşasını gerektiren sebepler temel olarak yenileme, filo büyütme, yük veya hat değişikliği, pazarda değişiklik, mevcut gemileri destekleme olarak özetlenebilir.

18. GEMİ İNŞA SEKTÖRÜ • Gemiler; kullanım amacına, çalışma prensibine ve sevk sistemlerine, inşaatta kullanılan malzemeye göre çeşitli tip, tonaj ve teknolojik imkanlara sahip olarak inşa edilirler. • Sektör; Yan sanayiyi sürükler, yüksek katma değer sağlar, teknoloji transferi, gelişimi ve birikimi sağlar, diğer sektörlere nazaran yan sanayi ve hizmeti ile daha fazla istihdam sağlar. • Bu sebepledir ki ekonomik, sosyal ve teknolojik bir mantığa sahip olunmalıdır.

19. Gemi İnşasında Süreçler • Gemi üretiminin başarılı ve karlı bir şekilde tamamlanabilmesi için tersanedeki bilgi, malzeme, iş gücü temini ve iş akışlarının doğru ve tersaneye uygun bir şekilde kontrollü olarak yürütülmesi • gerekmektedir. • Genel Bakış: • Teklif verme(şartname), • Planlama • Üretim süreci • Teslim • İnşa Süreçleri: • Tekne (Kesim, Eğim, Profil hazırlama, Ön imalat, Panel imalatı, Seksiyon & Blok imalatı, Kızakta montaj) • Donatım (çelik teçhizatı, makineler, Boru imalat-montaj, Elektrik imalat-montaj, Yaşam mahalli bölmeler-izolasyon-güverte kaplama, Havalandırma, soğutma-ısıtma, Elektronik seyir cihazları montaj ve ayarları, Boya, halatlar-makine yedekleri gibi Envanter malzemelerinin gemiye alımı)

20. Gemi inşa TZ’nde İşbirliği Kavramı • Hangi İşbirliği? • Müşteriyle • Tedarikçiyle • Rakip TZ ile • İşbirliğinin Bileşenleri? • Güven • Ortak planlama • Ortak karar verme • Bağlılık • …….. • İşbirliğinin Seviyesi? • İlişki • Eşgüdüm • Ortaklık • Stratejik ortaklık • ……..

21. Yöntem • Kalitatif ve kantitatif yöntemler bir arada(Karma Yöntem) kullanılacaktır. • Yazın taraması ve sektördeki işletmelerle yüz yüze görüşmeler neticesinde mevcut “tedarik zincirleri” modellenecek; • • BY alanında çalışmalar yapan akademisyenler ile oluşturulacak bir uluslararası delfi çalışma grubu ile “BY kodlanmış / kişiselleşmiş bilgi yaklaşımları için kriter/araç/yöntemleri” belirlenecek; • • Ve yine sektörde uygulanacak yüz yüze görüşme/anket tekniğiyle hangi araçların “işbirliği” maksadıyla kullanıldığı tespit edilecek, • • Elde edilen bulgular neticesinde “vaka çalışması”na uygun işletme(ler) belirlenecek. • İşletme(ler)in BY’de hangi akıma yakın olduğu ve hangi akımın işbirliğini dolayısıyla TZY’de etkinliği olumlu etkilediği değerlendirilecektir.

22. Neden Kimyasal Tanker? • 10 yılda iki kattan fazla büyüyen denizcilikte tek sektör. • Türkiye dünyada bu sektörde birinci sırada. • Raporlar dışında akademik çalışma yok. • Sektör modelleme ve ölçüm yapabilecek kadar geniş.

23. Kimyasal Tanker İnşa Eden/Edebilen Tersaneler (72 Tersane)

24. Kimyasal Tanker İnşası Temel Tedarik Kalemleri • Hammaddeler • Tahrik Sistemleri • Makine • Jeneratör • Pervane • Yük Elleçleme Ekipmanları • Elektrik/Elektronik sistemler • Tasarım ve tesisatı • Seyir sistemleri • Alarm/kontrol sistemleri • Diğer fiziksel olmayan tedarik • Yeni gemi tasarım • Klaslama • Sigorta • Denize iniş

26. Sonuç • “İşbirliği” kavramı için yazın taramasının derinleştirilerek; “BY” ve “TZY” alanlarındaki yöntem ve araçlarla ilişkili olarak temel boyutlarının belirlenmesi, • • Gemi türüne bağlı olarak araştırma “evrensel kümesi”, “örneklem” ve “kısıtların” belirlenmesi, • • Kullanılan kalitatif ve kantitatif araştırma yöntemlerinin ve veri toplama araçlarının (delfi, yüz yüze görüşme, anket) tezin amacına ve kapsamına uygunluğunu tartışılmasının öncelikli hedefler olduğu değerlendirilmektedir.

27. Teşekkür Ederim…..

33. Akademik Çalışmalar • Sezgin M, 2007. "Deniz Kirliliğine neden olabilecek deniz kazalarında Sahil Güvenlik birimlerinin koordinator rolu ve kriz yonetimi", Dokuz Eylul Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Denizcilik İsletmeleri Yonetimi A.B.D. , Yayımlanmamış Yuksek Lisans Tezi • Sezgin M ve Saatçıoğlu O.Y., 2009. “Big challenge: Understanding Knowledge Management”. European and Mediterranean Conference on Information Systems, Izmir • Sezgin M, 2009. "“KNOWLEDGE MANAGEMENT” APPROACHES ACROSS “SUPPLY CHAIN MANAGEMENT”: TURKISH SHIP RECYCLING INDUSTRY" European and Mediterranean Conference on Information Systems, DOCTORAL CONSORTIUM, Izmir • Sezgin M ve Saatçıoğlu O.Y., 2009. Türkiye Bilişim Derneği, 26. Ulusal Bilişim Kurultayı “Bilgi Yönetiminde Kavramsal Boşluklar”, ANKARA (bildiriler kitabına girdi) • Sezgin, Murat. 2009. Türkiye Bilişim Derneği, 26. Ulusal Bilişim Kurultayı Tez öneri çalışması: “Tedarik Zinciri Yönetiminde Bilgi Yönetimi: Yeni Gemi İnşa Sektöründe İşbirliği Odaklı Bir Uygulama”, ANKARA (mayıs 2010 aday) • Sezgin M ve Dobrucali E. 2009. Türkiye Bilişim Derneği Dergisi aday makale, “BİLGİ YÖNETİMİNDE KUTUPSALLAŞAN ANLAYIŞ VE GEMİ İNŞA SEKTÖRÜNDE UYGULAMA ALANLARI”, ANKARA  (mayıs 2010 aday) • Sezgin M ve Saatçıoğlu O.Y., 2010. "Bilginin Yönetiminde Kutupsallaşan Anlayış ". kitap bolumu. editor: Doc.Dr. Kemal OKTEM, (review bitti, basımda). • Sezgin M ve Saatçıoğlu O.Y., 2010. “Big challenge: Understanding Knowledge Management”. "Journal of Communication and Computer" aday makale(review bekleniyor).

34. Irtibat Kurulan Kurumlar • Denizcilik Müsteşarlığı • GMO • GESAD • GİSBİR • Turk Loydu • Yalova-Altınova Tersane Girişimcileri