شیوه ارائه مطالب (علمی- فنی ..)

1. شیوه ارائه مطالب (علمی- فنی ..) دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند نیمسال دوم 92-93

2. فهرست مطالب مفهوم ارائه ارائه کتبی نوشتار علمی - فنی ارائه شفاهی 2

3. فصل دوم ارائه کتبی

4. ارائه کتبی • تعریف • خصوصیات • انواع • مراحل آمادهسازی

5. 1. تعریف ارائه کتبی نوعی ارائه است که رسانه اصلی آن نوشتار است هرچند در مقولات علمی- فنی معمولا از شکل هم برای انتقال ایده استفاده میشود. ارائه کننده به کمک یک زبان دارای خط و بر اساس سبک و سیاق مشخص اطلاعات مورد نظر خود را منتقل میکند.

6. 2. خصوصیات ارائه کتبی ارائه کتبی به مثابه نوعی انتقال اطلاعات خصوصیاتی دارد: • غیابی است (ارائه کننده حضور ندارد) • قابل استناد است • با فرصت است • مشروح است (عرصه شرح و بسط وجود دارد البته باید کنترل کمی و کیفی شود) • تعداد مخاطبین معمولا زیاد است • سبک و سیاق مشخص و معمولا واحد دارد (به ویژه در مقولات علمی - فنی) • تاثیر گذاریش تدریجی (و طبعا غیابی) است • احتمال بروز اشتباه (حداقل نسبت به ارائه شفاهی) کمتر است • امکان تبادل نظر و رویارویی وجود ندارد و اساسا نوعی انتقال اطلاعات یکسویه است

7. ارائه كننده مخاطب پيام انديشي پيام گیری امكانات ارائه كتبي پيام سازي پيام کاوي نوشتار شكل جدول فرم ارائه پيامپيرائي درک یا حس پیام پرسش ابهام تردید پيام فرستي

8. 3. انواع ارائه کتبی ردههای ارائه کتبی: فرم، صورت، ماهیت محتوا، سبک، هدف، مورد استفاده، مخاطبین، سطح محتوا و ... اما هدف اصلی ما دو رده کلی: • دانشگاهی (آکادمیک) • غیر دانشگاهی

9. گونههای رایجتر ارائه کتبی دانشگاهی و غیر دانشگاهی • دانشگاهی: کتاب، جزوه، مقاله، انواع گزارشها، رساله، یادداشت، تحقیق، دانشنامه (تز)، مجله، برنامه کامپیوتری و ... که بعضی از این گونهها در سطوح پایینتر آموزش نیز وجود دارند • غیر دانشگاهی: کتاب، مجله، روزنامه، جنگ، بروشور، بولتن، کاتالوگ، انواع گزارشها،کتابهای راهنما، اطلس، آلبوم، فصل نامه، سالنامه، مکاتبات اداری و ...

10. ساختار اکثر گونه های علمی- فنی (غیر از گونههای خاص) 1- بخش آغازین 2- بخش میانی 3- بخش پایانی آنچه که در این سه بخش آورده میشود محتوای ارائه کتبی را تشکیل میدهد که هر یک از این سه بخش اجزایی دارد که مهمترین بخش همان بخش میانی یا متن اصلی است که باید طی چند مرحله آن را تولید کرد.

11. 4. مراحل آمادهسازی ارائه کتبی 4-1 تعیین موضوع 4-2 تهیه منابع 4-3 تهیه طرح اولیه متن اصلی 4-4 کسب و سازماندهی اطلاعات 4-5 تولید متن اصلی 4-6 تنظیم ساختار سه بخشی

12. 4-1 تعیین موضوع • کارهای لازم در این مرحله عبارتند از : الف- مشخص کردن زمینه موضوع ب- تحدید موضوع ج- تعیین عنوان مناسب

13. تحدید موضوع و عوامل مربوط به آن موضوع ارائه باید محدود و کاملا تعریف شده باشد؛ عوامل تحدید موضوع: • سطح ارائه کننده • هدف ارائه • وضع مخاطبین • ملاحظات فنی • میزان گستردگی زمینه موضوع • خواستههای مخاطبین • مدت ارائه • امکانات آمادهسازی محتوای ارائه • ملاحظات مدیریتی • سطح ارائه

14. ضوابط موجود برای تحدید موضوع • مقطع تاریخی • محدوده جغرافیایی • خصوصیاتی از مخاطب • جنبه یا جنبههایی از خود موضوع اعمال ضوابط تحدید میتواند بر اساس انتخاب خود ارائه‌کننده یا درخواست فرد دیگری یا سازمان خواستار ارائه صورت پذیرد.

15. تعیین عنوان مناسب عنوان موضوع را باید با جمله یا عبارتی حتي الامکان کوتاه و گویا بیان کرد. این جمله یا عبارت میتواند بصورت زیر باشد: • جمله گزارهای • جمله پرسشی • عبارت مصدری

16. خصوصیات عنوان موضوع • گویا و صریح • کوتاه • فاقد کلما ت زائد • واقعی، صادقانه، و نه مبالغه آمیز • حتی الامکان فاقد علائم کوته نویسی/فرمول و ... • دارای حدود پانزده کلمه و از این میان حدود 4 کلمه اصلی

17. 4-2 تهیه منابع برای تهیه منابع کارهای زیر باید انجام شود: • شناسایی منبع • جستجو و دستیابی به منبع • ضبط مشخصات منبع • ارزیابی منبع

18. شناسایی منبع برای شناسایی منبع از امکانات زیر میتوان استفاده کرد: • کتابخانه (عمومی یا شخصی) • فهرستهای دورهای ناشران • کتابنامه (کتابشناسی) • فرد متخصص در موضوع • کتابدار • کتابشناس • رسانههای عمومی • مراکز اسناد ملی، موزهها و غیره • سیستمهای اطلاع رسانی

19. جستجوی منبع و دستیابی به آن برای این کار می توان از شاخصهای زیر استفاده کرد: • شماره منبع در کتابخانه • مشخصات مولف یا مترجم • عنوان منبع • موضوع (از طریق جستجوی موضوعی)

20. ضبط مشخصات منبع • روش رایج برای ضبط مشخصات منبع: • استفاده از کارت یا فیش منبع • اطلاعاتی که در این کارت درج میشود در اساس عبارتست از: • نام مولف، عنوان منبع و مشخصات ناشر و نشر

21. 5/12 سانتيمتر 5/7 سانتي متر

22. ارزیابی منبع منبع را قبل از استفاده به منظور کسب اطلاع باید به دقت ودر عین حال با سرعت ارزیابی کرد. برای این کار باید جنبههای زیر را در نظر گرفت: • نوع منبع از نظر صورت (فرم): مقاله، کتاب، جزوه، سند خطی و غیره • اعتبار علمی- فنی مولف (و مترجم) • سال اولین و آخرین ویراست • اعتبار ناشر • مکان ناشر (کشور و شهر) • میزان ارتباط منبع با موضوع ارائه

23. 4-3 تهيه طرح اوليه متن اصلی • تعيين عناوين داخلی در سطوح مختلف تا رسيدن به ايده ساده • تعيين توالی منطقی عناوين داخلی در هر سطح • شمارهگذاری عناوين داخلی سيستم پنائو سطح اول سطح دوم سطح سوم k-j-i j-ii

24. 4-4 کسب و سازماندهی اطلاعات • ارزيابی دوباره منبع • چه قسمتهايي از منبع • به چه ميزان • در مورد کدام عنوان داخلی • تعيين منابع اصلی و فرعی • يادداشتبرداری • سازماندهی اطلاعات • مرتب کردن اطلاعات بر حسب توالی منطقی بین عناوین داخلی • هر چه این کار مرتبتر و سامان یافتهتر باشد استفاده از آن در تولید متن اصلی سریعتر خواهد بود

25. يادداشت برداری

26. روشهای يادداشت برداری • خلاصه کردن (تلخيص) • نقل قول

27. روش کلی خلاصه کردن (مقاله هشت تا ده صفحه ) • مطالعه دقيق وچندباره مطلب مرجع • يادداشت کردن مفاهيم و موضوعات مهم • انتخاب چهار تا شش مفهوم مهمتر • نوشتن يک يا دو جمله در شرح هر مفهوم • بيان تعداد، نوع و ايده اصلی شکلها و جدولهای مهمتر در يک يا دو جمله • نوشتن دو يا سه جمله حاوی نتيجه اصلی مطلب، در انتهای خلاصه • افزودن يک يا در جمله آغازين به عنوان مقدمه • ويرايش دقيق جملات نوشته شده

28. مواردی که در تلخيص بايد رعايت کرد • رعايت ايجاز در حد امکان • حفظ دقت و اعتبار مطلب • حفظ معنای اصلی مطلب(رعايت امانت معنايي) • حفظ انسجام زبانی • رعايت سادگی و روانی

29. نقل قول غير مستقيم: بيان معنای مطلب با سبک زبان توليد کننده متن با حفظ رعايت معنايي عمليات لازم برای نقل قول غير مستقيم • مطالعه دقيق مطلب مرجع • حصول اطمينان از درک معنای مطلب • کنار گذاشتن مرجع • انديشيدن • بيان معنای مطلب • ويرايش نوشته

30. نقل قول مستقيم: انتقال کلمه، عبارت، جمله يا جملاتی از متن مرجع به متن در دست توليد ودرج آن در محل مورد نظر مواردی که بايد از نقل قول مستقيم استفاده کرد: • بيان مطلب از متون مقدس و منابع اصلی معارف دينی • در بيان قوانين، قوائد و دستورهای رسمی و فرمانهای تاريخی • در بيان فرمولها و تعريفهای علمی • وقتی کلمات در متن اصلی ،نقش اساسی در انتقال منظور نويسنده ايفا می کنند. • وقتی ايده ای آنچنان واضح و گويا بِيان شده باشد که هر گونه تغيير در جملات متن اصلی، معنا را عوض کند.

31. نکاتی که بايد در نقل قول مستقيم رعايت شود: • حفظ تمام تاکيدات و نشانههای سجاوندی موجود در متن مرجع • در صورت تاکيد روی جزئی از مطلب منقول بايد در پانوشت قيد کنيم «تاکيد از ماست» • در صورت حذف جزئی از مطلب منقول ، به جای آن (...) میگذاريم. • اگر جزئی از مطلب اشتباه است، آن جزء را بی تغيير قيد میکنيم و به نظر ما صحيح را در [] میگذاريم. • اگر اندازه مطلب منقول چهار سطر باشد، در همان پاراگراف متن در دست توليد، محصور در علامت « » می نوِِيسيم. در غير اين صورت به صورت يک پاراگراف جديد می نويسيم طوريکه شروع اولين سطر (cm)2/1 نسبت به شروع پاراگراف منقول فاصله دارد و قبل و بعد آن نيز يک سطر فاصله میگذاريم. • اگر دو پاراگراف منقول متوالی داشته باشيم، بين آن دو يک سطر فاصله ايجاد میکنيم. • اگر اندازه مطلب منقول بيش از نيم صفحه باشد، بهتر است در بخش پيوستها درج کنيم. • درج بيش از يک پاراگراف منقول در صفحه پيشنهاد نمیشود.

32. 4-5 تولید متن اصلی يادداشت ها طرح اولیه • اصلیترین بخش کار كانال ارائه كننده: توليد پيش نويس نوعی خلاقیت و پدید آوردن اثر پيش نويس متن اصلي كنترل كمي -كيفي كنترل كمي – كيفي تمام شده؟ تنظيم ساختار سه بخشي ارائه كتبي

33. روش کار در تولید متن اصلی • تهیه پیش نویس متن اصلی • بازخوانی و انجام اصلاحات • ( کنترل کمی و کیفی ) و تهیه نسخه اول • درج پانوشتها • درج شکلها و جدولها • نوشتن نتیجه و خلاصه نهایی • دیگرخوانی و اعمال نظرات منطقی و سازنده دیگران • بازخوانی و کنترل کمی – کیفی نهایی • ویرایش نهایی و تهیه نسخه نهایی

34. روشهای بسط مطلب • بسط مکانی • شرح یک ماشین • بسط زمانی • شرح یک آزمایش • بسط از مطلب آشنا به ناآشنا (معلوم به مجهول) • بسط از طریق تشابه • بسط از ساده به پیچیده • بسط از طریق تضاد • بسط از علت به معلول (اثر به نتیجه) • بسط از معلول به علت (نتیجه به اثر) • بسط از جزء به کل

35. کنترل کمی و کیفی • روی اجزا تشکیل دهنده متن واحد کنترل روی کوچکترین جز: نوشتپار (پاراگراف)

36. نوشتپار • مقداری از متن است که فقط یک ایده ساده را بیان میکند • بهتر است اندازهاش بین 100 تا 150 کلمه باشد • با یک یا دو جمله اصلی شروع می‌شود که در آنها ایده اصلی مطرح می‌شود • گزاره درست: بقیه جملات شرح این گزاره • دارای تعدادی جمله توضیحی است که به کمک آنها ایده طرح شده در جمله آغازین شرح داده میشود • واحد کنترل کمی - کیفی و نیز واحد انتقال اطلاعات است • بین هر دو نوشتپار پی در پی باید ارتباط معنایی و انسجام مفهومی و ساختاری برقرار شود • هر نوشتپار با عبارت و جملهای ارتباط دهنده آغاز میشود • هر نوشتپار مستقل و کامل است • اما در عین حال حول یک ایده مشخص و واحد تولید شده و وحدت موضوع دارد • جملات نوشتپار توالی منطقی دارند: ویژگی توالی • نکات مهم با جملات با معنیتر، صریحتر، و با تاکید بیشتر نوشته می‌شوند: ویژگی تاکیدمندی

37. کنترل کمی • نوشتپار • نه باید خلاصه باشد که مانع انتقال ایده شود • نه باید چنان مفصل باشد که خسته کننده شود • توصیه برای کنترل کمی • شمارش کلمات هر جمله از نوشتپار • ایجاد تعادل نسبی در اندازه جملات و در صورت لزوم تقسیم جمله طولانی به دو جمله و بر عکس • حذف کلمات و عبارات غیر لازم از هر جمله • ایجاد تعادل نسبی در اندازههای نوشتپارهای پی در پی

38. کنترل کمی • نوشتپار • نه باید خلاصه باشد که مانع انتقال ایده شود • نه باید چنان مفصل باشد که خسته کننده شود • توصیه برای کنترل کمی • اعتبار علمی و فنی را خدشه دار نکند! • ارتباط و انسجام را سست نکند! • روانی و سادگی متن را کاهش ندهد! هرچه تعداد صفحه بیشتر: خواننده کمتر!

39. کنترل کیفی • همانند کنترل کمی: بر نوشتپار • هم محتوایی • هم صوری

40. کنترل کیفی • توصیه برای کنترل کیفی • اعتبار و دقت علمی – فنی • وجود ارتباط معنایی و انسجام آنها بین نوشتپارهای پی در پی • منطق مندی و صحت استدلالها • انتخاب مناسب عنوان اصلی و عناوین داخلی • رعایت ویژگیهای سبک و زبان متن علمی – فنی • انتخاب درست و بجای کلمات • وجود مقدمه مناسب • رعایت آیین نگارش • استفاده درست و به جا از علائم سجاوندی • نوشتن درست ارقام و اعداد • درج درست پانوشتها • انتخاب معادل اصطلاحات بیگانه و نوشتن صحیح املای آنها • وضوح شکلها و جدولها • انتخاب محل مناسب برای درج شکل ها و جدول ها • نوشتن درست فرمولها ، واحدها ، مقیاس ها و کوته نوشت ها • رعایت حاشیهگذاری مناسب

41. ساختار متن اصلی • بند یا متنپار • تعدادی نوشتپار زیرداخلیترین عنوان در یک شاخه از طرح اولیه • مقدمه ... رابط ... اصلی ... فرعی .... نتیجه • متنبخش یا متنپار مرکب • چند متنپار • قسمت یا فصل • چند متنبخش

42. شالوده ارسطویی • مقدمه • شرح • نتیجه • اجزا متن اصلی باید شالوده ارسطویی داشته باشد

43. 4-6 تنظیم ساختار سهبخشی • بخش آغازین • بخش میانی • بخش پایانی

44. 4-6 تنظیم ساختار سهبخشی • بخش آغازین • جلد • صفحه سفید ابتدایی • صفحه عنوان • چکیده • فهرست • مطالب • جدول • شکل

45. 4-6 تنظیم ساختار سهبخشی • بخش میانی • متن اصلی • پانوشت • کلمه، عبارت، جمله یا جملاتی که در پایین متن اصلی در صفحه نوشته شده و با موضوع مطرح شده در متن رابطه معنایی و موضوعی دارد • استنادی، ارجاعی، توضیحی، اطلاع دهنده • شکل • امکانی برای کمک به افزایش وضوح و سرعت بخشیدن و آسان کردن دریافت و درک • سادگی و وضوح، وحدت ایده، استقلال از متن، مقیاس، توضیح مناسب، شماره، عنوان • جدول • ساختاری منظم حاوی مجموعه دادهها، خلاصه مطالبی که به هم مربوطند • ساده، فشرده، وحدت ایده، استقلال از متن، اندازه متناسب، توضیح مناسب، شماره، عنوان • نتیجه • منظور اصلی و نهایی آن • خلاصه • پاسخ این پرسشها: موضوع چه بوده؟ حدود؟ چه کاری انجام شده؟ راه حل؟ نتیجه اصلی؟

46. 4-6 تنظیم ساختار سهبخشی • بخش پایانی • پیشنهادات و نظرات • فهرست منابع • پیوست • چکیده انگلیسی • صفحه عنوان • صفحه سفید انتهایی • جلد