باسمه تعالي

1. باسمه تعالي گزارش پاياني پروژه مستندسازي تجارب 50 نفر از خبرگان شرکت ملي گاز ايران Knowledge Acquisition from 50 Experts in NIGC مؤسسه مطالعات بين المللي انرژي پژوهشكده مديريت و منابع انساني گروه پژوهشي مديريت دانش اسفند ماه 1388

2. تعريف پروژه • مستند سازي تجارب خصوصا مديريتي 50 نفر از خبرگان در آستانه بازنشستگي يا باز نشسته • بازه استخراج دانش: کل دوره فعاليت خبرگان در شرکت ملي گاز ايران • انتخاب خبره: بر عهده کارفرما (شركت ملي گاز ايران) • متدولوژي: استخراج دانش انسان محور با متد ترکيبي اکتساب دانش(IEEM2007) (محدوديت زمان مصاحبه ها)

3. اهداف پروژه • مستندسازي تجارب 50خبره در حداکثر بازه زماني کاريشان؛ • امکان بازيابي تجارب به صورت بسته هاي دانشي تحت نرم افزار؛ • ايجاد امکان ادامه روند در شرکت ملي گاز ايران به عنوان يک رويه؛ • مقدمه سازي ايجاد بانک جامع تجارب مديران و خبرگان شرکت ملي گاز ايران؛ • مقدمه سازي اجراي طرح جامع مديريت دانش در شرکت ملي گاز ايران؛

4. فرآيند مديريت دانش فرايند كشف، كسب، توسعه و ايجاد، تسهيم، نگهداري، ارزيابي و بكارگيري دانش مناسب، در زمان مناسب، توسط فرد مناسب در راستاي اهداف سازمان بازخورد ارزيابي دانش هدفهاي دانش شناسايي دانش استفاده از دانش نگهداري از دانش كسب دانش تسهيم دانش توسعه دانش

5. ديگرموارد ذهنيت کارکنان اسناد کاغذي آموزش حين خدمت تجارب شخصي 5% 17% 26% 52% 42% 24% 20% 12% 2% آموزش رسمي پايگاه داده ساخت يافته اسنادالکترونيکي پايگاه داده توزيع دانش سازماني در مطالعات دلفي شيوه توزيع دانش در درون سازمان مبناي فعاليت دانشكاران *نتايج تحقيقات ميداني در صنعت نفت: 68%ذهنيت کارکنان،78%تجارب شخصي *نتايج تحقيقات ميداني در پاستور: 72%ذهنيت کارکنان،85%تجارب شخصي

6. اکتساب دانش بر اساس مدل پايه هاي ساختمان مديريت دانش يکي از مراحل کليدي و در عين حال مشکل مديريت دانش، اکتساب دانش (Knowledge Acquisition) از افراد سازمان خصوصا خبرگان است.

7. دانش پيشيني استخراج دانش يکي از مراحل کليدي و در عين حال مشکل مديريت دانش، اکتساب دانش (Knowledge Acquisition) از افراد سازمان خصوصا خبرگان است که مبتني بر کسب دانش هاي پيشيني مي باشد. KA استخراج دانش به عنوان گام نخست KMS دانش پسيني

8. انواع متدولوژي هاي اخذ دانش • 1- متدولوژي انسان محور (Human Driven) • 2- متدولوژي ماشين محور (Machine Driven)

9. مشكلات استخراج دانش از خبرگان • فراموشي دانش ها از سوي خبرگان • بديهي پنداشته شدن دانشها از سوي خبرگان • استراتژيک بودن دانشها و عدم تمايل به ارائه آنها • کهنه بودن دانش و طي شدن بازه عمر آن • تخصصي بودن حوزه دانش و عدم تسلط مهندس دانش به آن حوزه • وقت اندك خبرگان و وقت‌گير بودن KA • شخصيت خبرگان و نحوه برقراري ارتباط آنان با مهندسين دانش

10. انواع خبرگان(آسيب شناسي) • مطلوب: به راحتي مي توان از ايشان استخراج دانش کرد. • مشکوک : اين شخص موقعيت کاري خود در شرکت را وابسته به دانش خود مي داند و لذا گمان مي کند در صورتيکه دانسته ها و تجارب او استخراج شود ديگر به خود او نيازي نيست.لذا بندرت پاسخ سرراستي به سوالات شما مي دهد. • عيبجو: از وضعيت کاري خود و اصولا از شرکت بيزار است. ممکن است اطلاعات نادرستي در اختيار ما بگذارد. • مغرور: گمان مي کند در رشته تخصصي خود زبده ترين است و پاسخ دادن به سوالات پراکنده يک مهندس دانش را اتلاف وقت مي داند. • پدر دلسوز: اخذ دانش از او مشکل است زيرا عموما مشتاقانه از حواشي موفقيت هاي خود مي گويد و کمتر به مطالب اصلي مي پردازد. • کم حرف: با جملات کوتاه سخن مي گويد و ظرافت ها و جزئيات کاري خود را نمي گويد. • بي تفاوت: با هيچ يک از نظرات و برداشت هاي مهندس دانش مخالفت نمي کند. ممکن است ناشي از کمرويي يا بي تفاوتي در قبال پروژه باشد.

11. ترکيب مديران (آسيب شناسي)شرکت ملي گاز ايران

12. تكنيك‌هاي كسب دانش 1. تكنيك protocol-generating 2. تكنيك‌هاي آناليزي Protocol-Analysis 3. تكنيك‌هاي طبقه‌بندي 4. تكنيك‌هاي دياگرام محور 5. ارايه يك روش تركيبي براي اخذ دانش از خبرگان

13. روش تركيبي براي اخذ دانش از خبرگان 1ـ مرحله شناخت 2ـ آموزش 3ـ مرحله كسب دانش 4ـ مرحله ويرايش دانش 5ـ طراحي بانك دانش و بسته‌سازي از دانش

14. 1ـمرحله شناخت 1ـ تشكيل تيم مديريت دانش 2ـ شكل‌دهي بانك اطلاعاتي خبرگان و صاحبنظران 3ـ شناخت فيلدهاي دانشي 4ـ برنامه زمان‌بندي پرسشگري و تخصيص خبرگان به فيلدهاي دانشي

15. 1- جلسات هم‌انديشي با خبرگان(يا هم انديشي کتبي) 2ـ آمادگي

16. 3ـ مرحله كسب دانش 1ـ برقراري ارتباط 2ـ انجام مصاحبه هاي سه گانه 3ـ پياده‌سازي در فرم‌ها

17. 4ـ مرحله ويرايش دانش 1ـ قالب دهي دانش 2.دفتر چه سازي دانشي 3.Teach Back

18. 1ـ پياده‌ سازي سيستم 2ـ ورود اطلاعات و بسته سازي از دانش 5 ـ پياده سازي بانك دانش و بسته سازي از دانش

19. KF KC KF KC KC Questionnaire Interviews Revised Teach Back Interviews Laddering Questionnaire Codification Generating Knowledge Base RGT مدل شماتيک روش ترکيبي(مراحل روش)

20. PKQ Complete PKQ Extract KCS and KFs Questionnaire Questionnaire Questionnaire Design Questionnaires Allocation of questionnaires Different types of Experts KC KC KC KFS KFS KFS مراحل طرح به صورت شماتيکاختصاص پرسشنامه به خبرگان

21. PKQ Close End Open End KFS KCS Allocation KC مراحل طرح به صورت شماتيکطراحي پرسش نامه هاي مختلف براي فيلدهاي دانشي متفاوت

22. جلسات آشنايي فرم‌هاي پرسشنامه دانش شخصي مستندات دانشي سازمان استخراج فيلدهاي دانشي سازمان تخصيص پرسشنامه‌ها طراحي پرسشنامه‌هاي اوليه پرسشگري اول پياده‌سازي در فرم‌ها و استخراج سؤال‌هاي ساخت يافته ويرايش دانش كددهي و قالب‌دهي دانش وارد نمودن به نرم‌افزار دانشي استخراج كتابچه‌هاي دانشي افراد (و تاييد لز سوي خود خبره) سيستم گزارش‌گيري دانشي تحت وب MTA-KA ـ نمودار فعاليتها:

23. فعاليتهاي انجام شده در حين طرح(21 ماه)

25. زمان بندي مصاحبه ها(بر اساس معرفي از سوي کارفرما-152 مصاحبه در 15 ماه)

26. جمع بندي کمي • تعداد کل مصاحبه هاي انجام شده: 152 مصاحبه • تعداد کل مصاحبه هاي لغو شده: 28مصاحبه • تعداد کل مصاحبه هاي شهرستان: 22 مصاحبه • تعداد مديران با مصاحبه‌هاي تمام شده: 50مدير • بسته هاي دانشي استخراج شده: 1348 بسته • تعداد فيلدهاي دانشي: 120 فيلد

27. نمونه صفحات سيستم جامع استخراج دانشMTA-KA 2.1