ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Συγχρονικές μελέτες ή Χρονικής στιγμής ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Είδη μελετών ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΤΥΧΑΙΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΗΜΙ-ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΕΔΙΟΥ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΣΤΙΓΜΗΣ ΚΟΟΡΤΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ-ΜΑΡΤΥΡΩΝ Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Συγχρονικές έρευνες ή έρευνες επιπολασμού ή χρονικής στιγμής(cross sectional)-Χαρακτηριστικά (1) • Είδος αναλυτικής έρευνας παρατήρησης (από τις πιο κοινές). • Αντί να στηρίζεται σε πηγές ρουτίνας, χρησιμοποιεί συγκεκριμένη μεθοδολογία συλλογής δεδομένων από ένα συγκεκριμένο πληθυσμό. • Ταυτόχρονα συνυπάρχει και περιγράφεται έκθεση και έκβαση. • Έχει χαρακτήρα επισκόπησης.(survey) Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Χαρακτηριστικά (2) • Συχνά αναφέρονται ως έρευνες επιπολασμού. • Γίνεται μια τομή ή φωτογραφική λήψη (snapshot) στο χρόνο. • Περιγράφουν τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού. • Δεν παρακολουθούν τον πληθυσμό στο χρόνο. • Δεν μπορούν να καθορίσουν τη φορά της αιτιολογικής συσχέτισης. • Παράδειγμα οι απογραφές. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Χαρακτηριστικά(3) • Κύριο εργαλείο το ερωτηματολόγιο. • Χρήσιμες για – διαρκείς εκθέσεις (π.χ. γεννητικούς παράγοντες) και συγκεκριμένα αποτελέσματα που δεν αλλάζουν εύκολα – ασθένειες με μακρά φυσική πορεία – Εύκολες και όχι πολύ ακριβές • Δυσκολίες : – Ποιος είναι στο δείγμα; – Length bias: O επιπολασμός είναι ανάλογος τηςδιάρκειας της νόσου – Προβλήματα με αιτιότητα • Π.χ. Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Παραδείγματα • Συχνότητα καπνίσματος ή άσθματος κατά την παιδική ηλικία (μέσα στη τάξη) . • Χρήση κινητής τηλεφωνίας και συμπεριφορές υγείας. • Κυκλικό ωράριο εργασίας και ποιότητα ζωής. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Δειγματοληψία Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Μέθοδοι δειγματοληψίας • Απλό τυχαίο δείγμα • Συστηματικό δείγμα • Στρωματοποιημένο δείγμα • Δείγμα ομάδων • Πολυδιάστατο δείγμα Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Δειγματοληψία • Δεν είναι εφικτό και πρακτικό να μελετάται το σύνολο του πληθυσμού. • Πρέπει το δείγμα να είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού • Πχ exit poles και δημοσκοπήσεις στις εκλογές. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Απλό τυχαίο δείγμα ή τυχαιοποίηση (randomization) • Κάθε άτομο έχει τις ίδιες πιθανότητες να επιλεγεί. • Παράδειγμα η κληρωτίδα ή πίνακας τυχαίων αριθμών. • Από τις καλύτερες μεθόδους γιατί ελαχιστοποιεί τα σφάλματα επιλογής και τα συστηματικά σφάλματα. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Συστηματική δειγματοληψία • Τα άτομα επιλέγονται σε συγκεκριμένα διαστήματα από καταλόγους. • Πχ Επιλογή από τηλεφωνικό κατάλογο ή από κατάλογο μαθητών (κάθε δέκατο στη σειρά όνομα). • Εμπεριέχει τον κίνδυνο σφάλματος προκατάληψης (bias). Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Διαστρωματοποιημένη δειγματοληψία ή στρωματοποιημένο δείγμα • Ο σκοπός είναι μικρές υποομάδες που ενδιαφέρουν τον ερευνητή να αντιπροσωπεύονται επαρκώς. • Το δείγμα της κάθε ομάδας αντιπροσωπεύεται ανάλογα με τον αριθμό του. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Παράδειγμα Πχ έρευνα ικανοποίησης φοίτησης στο ΤΕΙ • Διαστρωμάτωση ανά εξάμηνο. • Α Εξάμηνο :180 φοιτητές • Β Εξάμηνο :170 φοιτητές • Γ Εξάμηνο :120 φοιτητές • Δ Εξάμηνο :110 φοιτητές • Ε Eξάμηνο : 100 φοιτητές • ΣΤ Εξάμηνο :90 φοιτητές • Σύνολο: 770 φοιτητές • Αν επιθυμούμε συνολικό δείγμα 150 τότε πρέπει αναλογικά για κάθε εξάμηνο να επιλεγούν τα άτομα δηλ. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Παράδειγμα συνέχεια • Α Εξάμηνο :180 /770=0,23 Χ 150=34 • Β Εξάμηνο :170 /770=0,22 Χ150=33 • Γ Εξάμηνο :120 /770 =0,16 Χ150=24 • Δ Εξάμηνο :110 /770=0,14 Χ 150=21 • Ε Eξάμηνο : 100 /770=0,13 Χ 150=20 • ΣΤ Εξάμηνο :90/770 =0,12 Χ 150=18 Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Δείγμα ομάδων (cluster sample) • Χρήση ομάδων αντί για άτομα ως μονάδα δείγματος (πχ νοικοκυριά). • Πρέπει πάντοτε να επιλέγονται τυχαία από το σύνολο των υποομάδω ν(πχ το σύνολο των νοικοκυριών). • Όλα τα άτομα της ομάδας συμπεριλαμβάνονται στη μελέτη. • Πλεονέκτημα:Απλούστερη-φθηνότερη • Μειονέκτημα: Μπορεί η επιλογή της ομάδας να σχετίζεται με το νόσημα ή τους παράγοντες. Μικρότερη ακρίβεια. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Πολυσταδιακή δειγματοληψία • Συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων. • Πχ Ορίζεται σειρά ομάδων (σχολείων) και από αυτά ένα τυχαίο δείγμα επιλέγεται. Στη συνέχεια εντός του σχολείου γίνεται τυχαιοποιημένη επιλογή μαθητών με διαστρωμάτωση ανά τάξη. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Συστηματικά σφάλματα στη δειγματοληψία Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Συμμετοχή εθελοντών (είναι αυτο-επιλογή) • Μη συμμετοχή κάποιων που απουσιάζουν (φαινόμενο του υγιούς εργάτη) • Αντικατάσταση ενός ατόμου που επιλέχθηκε με τυχαιοποίηση με ένα άλλο πιο συνεργάσιμο. • Μικρό ποσοστό απόκρισης (response rate). • Χρήση παλαιών καταλόγων Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Λάθη στους δείκτες (πχ δείκτης επίπτωσης και επιπολασμού) • Λάθη στον αριθμητή • Διαφοροποίηση (διακύμανση) ατόμων • Διαφοροποίηση στον παρατηρητή • Περιορισμοί σχετιζόμενοι με τις μεθόδους • Λάθη στον παρανομαστή Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Διαφοροποίηση των ατόμων • Διαφορές στις παρατηρήσεις που γίνονται στο ίδιο άτομο που μπορεί να οφείλονται: • Αλλαγές σε παραμέτρους όπως ΑΠ, γλυκόζη κτλ • Παράγοντες που επηρρεάζουν την ανάκληση σε ερωτήσεις που αφορούν το παρελθόν. • Όταν το άτομο γνωρίζει ότι μελετάται και τροποποιεί τις απαντήσεις του. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Διαφοροποίηση στον παρατηρητή • Ασυνέπεια (διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές). • Διακύμανση μεταξύ παρατηρητών (διαφορετική μέτρηση από διαφορετικούς παρατηρητές) • Όταν ο παρατηρητής κατευθύνει το υποκείμενο, γνωρίζοντας την ερευνητική υπόθεση. • Λάθη ή διαφορές στη διατύπωση, παραλήψεις ερωτήσεων ή λάθη στην καταγραφή. • Λάθος ταξινόμησης κατά τη συνέντευξη. • Μη αντικειμενικότητα κατά τη συνέντευξη, στρογγυλοποιήσεις κτλ. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Περιορισμοί στις τεχνικές • Η δοκιμασία δεν μετρά αυτό που υποτίθεται ότι μετράει (πχ υγεία ή ποιότητα ζωής), έχει δηλαδή μειωμένη ακρίβεια. • Αναξιόπιστες μέθοδοι. • Ελλατωματικά εργαλεία ή μη βαθμονομημένα Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Αποφυγή λαθών • Κριτήρια ένταξης και αποκλεισμού. • Ταξινόμηση βαρύτητας με ποσοτικούς όρους. • Μετρήσεις υπό τις ίδιες συνθήκες. • Εκπαίδευση συνεντευκτών-Πολλαπλά δείγματα-Περισσότεροι ερευνητές • Διπλή «Τυφλή» μέθοδος • Αξιόπιστα εργαλεία Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Λάθη στον παρονομαστή • Παρατηρούνται όταν ο πληθυσμός υπό μελέτη δεν είναι καθορισμένος και μεταβάλλεται πχ όταν δεν συμμετέχουν ή αποχωρούν άτομα από την έρευνα. Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

Συνήθεις όροι για λάθη σε συγχρονικές έρευνες • Τυχαίο σφάλμα (στατιστική πιθανότητα διακύμανσης της μετρούμενης γύρω από την πραγματική τιμή) • Συστηματικό σφάλμα ή σφάλμα προκατάληψης (bias) (πχ μέτρηση ΑΠ μετά από εργασία) • Διακριτική ικανότητα (ασθενείς-υγιείς, κλίμακα μέτρησης) • Αναπαραγωγή (αξιοπιστία, επαναληψιμότητα) • Επανάληψη δοκιμασίας • Σύγκριση δοκιμασιών • Ερωτήσεις ελέγχου • Εγκυρότητα (ακρίβεια) • Ειδικότητα (ποιοι έχουν τη νόσο) • Ευαισθησία (ποιοι αποκλείεται να έχουν τη νόσο) Μάθημα 6ο-Συγχρονικές μελέτες

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Presentation Transcript