ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ( της τελευταίας 10ετίας )

1. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ(της τελευταίας 10ετίας)

2. Συναλλαγματική Κρίση • Συμβαίνει όταν η κερδοσκοπική πίεση που εκδηλώνεται στην αγορά συναλλάγματος… • εξαναγκάζονται οι Νομισματικές Αρχές να αυξήσουν τα επιτόκια • να ξοδέψουν συναλλαγματικά διαθέσιμα και ακολουθεί… • υποτίμηση του νομίσματος Αφορά μόνο τα καθεστώτα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών

3. 1993. ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ Ε.Ν.Σ. - 1 • 10/12/91 Μάαστριχτ.Υιοθέτηση του ΕΝΣ Πρόβλημα: Διαφορετικά Επίπεδα Πληθωρισμού μεταξύ χωρών-μελών Συνέπεια: κατακόρυφη άνοδος της ανεργίας επιδείνωση ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών Αποτέλεσμα: • 2/6/92: Απόρριψη συνθήκης από Δανία • 20/9/92: Οριακή υιοθέτηση από Γαλλία (50,8%) • 16/9/92: Η στερλίνα εγκαταλείπει τον ΜΣΙ

4. 1993. ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ Ε.Ν.Σ. - 2 • 14/9/92: Υποτίμηση λιρέττας 3,5% • 16/9/92: Υποτίμηση πεσέτας 5% • 20/11/92: Υποτίμηση πεσέτας και εσκούδο 6% • 1/2/93: Υποτίμηση ιρλανδικής λίρας 10% • 14/5/93: Υποτίμηση πεσέτας 8% και εσκούδο 6,5% • 2/8/93:Συμβούλιο Υπουργών Εύρος Ζ.Δ. ±15% (από 2,25%) Ολόκληρο το 1993: στην Ελλάδα πληθωρισμός 20% Όμως: Εξακολουθούν οι περιορισμοί στις κινήσεις ξένου συναλλάγματος, οπότε δεν χρειάστηκε τότε υποτίμηση

5. 1994. ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΟΥ ΠΕΣΟ • Το πέσο ήταν σταθερά συνδεδεμένο με το $ • Πολιτική κρίση το 1994. Μαζικές εκροές κεφαλαίων • Η κυβέρνηση υποτιμά το πέσο κατά 20%, αλλά η εκροή των κεφαλαίων συνεχίζεται, οπότε • ΜΑΡΤΙΟΣ 1995. ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΟ $, ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΤΆ…55%

6. 1997: Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΑΫΛΑΝΔΕΖΙΚΟΥ ΜΠΑΤ - 1 • Κλασσική Περίπτωση Τρίτης Γενεάς • 1995 Πολύ καλή κατάσταση Οικονομίας • Μέση Αύξηση ΑΕΠ 8% • Πληθωρισμός 5,9% • Εγχώριες αποτραμιεύσεις 34% του ΑΕΠ • Κρατικός προϋπολογισμός πλεονασματικός • ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΔΑΝΕΙΖΟΝΤΑΝ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΣΕ $ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΖΑΝ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΣΕ ΜΠΑΤ • ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ (αγορά γης) • 04/1996: ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΕΤΑΙ ΕΛΛΕΙΜΜΑ Ι.Τ.Σ. 8%

7. 1997: Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΑΫΛΑΝΔΕΖΙΚΟΥ ΜΠΑΤ - 2 ΣΤΑΜΑΤΑΝΕ ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ 10%, ΑΛΛΑ … ΜΑΙΟΣ 1996: ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (επισφ. 3δις$) και ΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΞΟΔΕΥΕΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΑΠΌ 37,2δις$ τον 12/96 ΕΜΕΙΝΑΝ 23,4δις$ τον 8/97 ΤΟΝ 10/1997 το ΜΠΑΤ υποτιμαται κατά 60% προς το $ και ¥ ΠΑΡΑΣΥΡΕΙ... ΡΙΤΖΙΤ ΜΑΛΑΙΣΙΑΣ υποτ. 35% ΡΟΥΠΙΑ ΙΝΔΟΝΗΣΙΑΣ υποτ. 47% ΠΕΣΟ ΦΙΛΙΠΠΙΝΩΝ υποτ. 34% 7

8. 1998: Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΡΟΥΒΛΙΟΥ Υψηλός Πληθωρισμός (1997, 11%  1998, 84%) Καθορίζεται ΖΔ ρουβλίου 5,25 – 7,15 RBL/$ Έκδοση κρατικών ομολόγων ρωσικό πετρέλαιο μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα, ξένες επενδύσεις ΌΜΩΣ η Ασιατική κρίση …αποσύρονται τα ξένα κεφάλαια πτώση διεθνούς τιμής πετρελαίου ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1998. ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ 20,5%

9. 1997. Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ • Μάιος 1997 Αρνητικές εξελίξεις ελλείμματος ισοζυγίου τρεχ. συναλλαγών • Προσδοκίες για υποτίμηση • Παρεμβαίνει η ΤΕ • Αύξηση επιτοκίων (179% υπεραναλήψεις) • Πολιτική Διολίσθησης (Λ. Παπαδήμος) • Από 180δρχ/$ τον 12/96  300δρχ/$ τον 12/97

10. 1998. ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΒΡΑΖΙΛΙΑΝΙΚΟΥ ΡΕΑΛ – 1 Υψηλός Πληθωρισμός (έως 900%) ! • 1989 Αντικαθίσταται το Cruzeiro από το Cruzado (1000:1) • 1994 Αντικαθίσταται το Cruzado από το Real (1000:1) • Δένεται με το $ με σταθερή ισοτιμία (1:1) • Αυξάνονται τα επιτόκια πάνω από τις ΗΠΑ • 1998 ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΑΫΛΑΝΔΗ) • Διακοπή εισροής κεφαλαίων.

11. 1998. ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΒΡΑΖΙΛΙΑΝΙΚΟΥ ΡΕΑΛ - 2 • Η κυβέρνηση αυξάνει κι άλλο τα επιτόκια (43%) και ξοδεύει τα συναλλαγματικά της αποθέματα • Αυξάνει περισσότερο το δημοσιονομικό έλλειμμα • Δάνειο από το ΔΝΤ (41,5 δις $), όμως… • Οι τοπικές κυβερνήσεις αρνούνται αποπληρωμή του • 15/1/1999. ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΡΕΑΛ ΑΠΌ ΤΟ $,

12. 2001:H ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΡΓΕΝΤΙΝΙΚΟΥ ΠΕΣΟ • 1/4/91 Σύνδεση Πέσο με $ (1:1) • Ευφορία. Πτώση Πληθωρισμού • Άνοδος ανεργίας, αλλά • 2000. Άνοδος Τιμής $ • Πάγωμα εξαγωγών σε όφελος της Βραζιλίας • 6/1/2002 Υποτίμηση πέσο κατά 28,5% Πάγωμα τραπεζικών καταθέσεων • 10/1/2002. Νέα Υποτίμηση κατά…41,2%

13. 2001:H ΚΡΙΣΗΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΛΙΡΑΣ • 1999: Υψηλά επιτόκια (~25%) • Ιουν 2000: Προσδοκία μείωσης επιτοκίων. Γιατί; • Ραγδαία αύξηση χορήγησης δανείων • Πώληση κρατικών ομολόγων υψηλών επιτοκίων • Πρόβλημα ρευστότητας. • Δάνειο 10 δις $ από ΔΝΤ (6/12/00) • Προσωρινή σταθεροποίηση αλλά… • Πώς θα αποπληρωθεί το δάνειο από τις τράπεζες; • Με νέα αύξηση των επιτοκίων !... • 21/2/2001. Η ΛΙΡΑ ΥΠΟΤΙΜΑΤΑΙ ΚΑΤΆ…50% !

14. Πότε θα συμβεί; Υπάρχουν 3 προσεγγίσεις • α) Προσέγγιση 1ης γενεάς 1979 P. KRUGMAN A model of Balance of Payments Crises « Αν η χώρα που έχει υιοθετήσει καθεστώς σταθερών ισοτιμιών, και χρηματοδοτεί το δημοσιονομικό της έλλειμμα μέσω επεκτατικής πιστωτικής πολιτικής, τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα βαθμιαία θα εξανεμισθούν και τελικά η σταθερή ισοτιμία θα καταρρεύσει »

15. β) Προσέγγιση 2ης γενεάς 1984,R.P.FLOOD & P.GARBER Collapsing Exchange Rate Regimes « Η διατήρηση σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών συνεπάγεται ένα Μακροοικονομικό κόστος όταν η οικονομία έχει μακροοικονομικές ανισορροπίες , όπως λχ υψηλό ποσοστό ανεργίας. Επειδή η νομισματική πολιτική πρέπει να χαλαρώσει στο μέλλον, ώστε να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα για να μειωθεί η ανεργία, θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και κατ’ επέκταση σε υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος στο μέλλον ! »

16. β) Προσέγγιση 2ης γενεάς 2 • Άρα να μειωθεί η ανεργία πάση θυσία • Άρα ιδιωτικοποιήσεις • Νέο-φιλελευθερισμός (M. Thatcher) • Γιατί όμως συνέβη η κρίση στην ΝΑ Ασία;

17. γ) Προσέγγιση 3ης γενεάς 2001, Μ. EICHENBAUM & S. REBELO Understanding the Thai Currency Crisis « Η κρίση των ασιατικών οικονομιών σχετιζόταν με την κατάσταση του ισολογισμού των επιχειρήσεων, διότι για να επενδύσουν δανείζονταν σε $ ή ¥ με χαμηλό επιτόκιο και παράλληλα αποκόμιζαν κέρδη σε εγχώριο νόμισμα. Αυτό τις έκανε ευπαθείς σε μεταβολές του συναλλάγματος. Η απάντηση θα ήταν η μαζική αύξηση των εξαγωγών σε περιόδους κρίσης. Αλλά αυτό οδηγεί πάλι σε επεκτατική πιστωτική πολιτική ! »

18. ΟΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ $ προς το € και το ¥ • 2000 – 2002: ΑΠΟΤΟΜΗ ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ G8 ΤΗΣ ΓΕΝΟΒΑΣ • 2003 – σήμερα: ΑΠΟΤΟΜΗ ΠΤΩΣΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ G8 ΤΗΣ ΦΛΟΡΙΔΑΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΕΙ ΑΚΟΜΑ !

19. Key indices about US$

20. BIΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Απ. Ανδριτσάκης Εκδόσεις «συλλογές», Αθήνα 2004 Κων.Καρφάκης, Εκδόσεις «ΤΥΠΩΘΗΤΩ», Αθήνα 2003