ÖFKE YÖNETİMİ

2. ÖFKE YÖNETİMİ

3. ÖFKE GELİR GÖZ KARARIRÖFKE GİDER YÜZ KIZARIR“Öfkeyle kalkan, zararla oturur”

4. ÖFKE NEDİR?

5. Birey haz alma dünyasını engelleyen herhangi bir durum, olay veya kişi ile karşılaştığında öfke duygusu oluşur. İstediğini alamama, haksız davranışlara maruz kaldığını düşünme, arkadaş kaybı, kaçırılmış fırsatlar, kavgalar, engellenme, anlaşılmama, saygısızlık vb. durumlar öfkelenmemize neden olur. Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır. Ayrıca bir birey aynı konuya bazen öfkelenirken bazen öfkelenmeyebilir.

6. Herhangi bir öfke durumunda aşağıdaki beş boyut birlikte çalışıyor.

7. Öfke oluştuğunda düşüncelerimizde, davranışlarımızda, fizyolojik tepkilerde, duygularımızda, iletişim kurarken her zamankinden farklı durumlar ortaya çıkar.

8. 1- Düşünce : Bizi öfkelendiren olay, durum ya da kişiyle ilgili mevcut düşüncelerimiz. • Örnek; Reddedildiğini, engellendiğini, yetersiz olduğunu düşünmek.

9. 2- Heyecan : Öfkeyle birlikte hissettiğimiz fizyolojik tepkiler. • Örnek; Kalbin hızlı çarpması, ateş basması, sık sık ve zor nefes alma, ağrılar gibi tepkiler görülür.

10. 3- İletişim : Öfkemizi çevremize gösterme şeklimiz. • Örnek; Sözlü veya sözsüz mesajlarla çevremizi haberdar etmek, ses tonunun yükselmesi, öfkeli bir bakış, kaçınma gibi.

11. 4- Duygu : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz duygular. • Örnek; Kızgınlık, can sıkıntısı, bıkkınlık gibi duyguların yaşanması.

12. 5- Davranış : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz davranışlar. • Örnek; Bağırmak, eşyaları kırmak, duvarlara vurmak veya saldırgan davranışlarda bulunmak.

13. ÖFKENİN SONUÇLARI

14. 1- Öfke ve Fizyolojik Tepkiler :

15. - Kan şekerinin yükselmesi • - Nabzın ve kan basıncının artması • - Sık sık ve zor nefes alma • - Baş ağrısı • - Kas ağrıları, sırt, boyun.

16. 2- Öfke ve Zihinsel Tepkiler :

17. - Konsantrasyon bozukluğu • - Düşük performans • - Unutkanlık • - Uykusuzluk • - Dikkatsizlik

18. 3- Öfke ve Davranışsal Tepkiler :

19. - Alkolizm • - Sigara tiryakiliği • - Huzursuzluk • - Acelecilik • - İlaç kullanımı • - Aşırı yemek yeme

20. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırma, kontrol altında tutulduğu müddetçe öfkenin sadece “baldan tatlı” olmadığını, sağlığa da yararlı olduğunu göstermiştir.

21. California Üniversitesi Carnegie Mellon araştırma merkezi psikologlarından Jennifer Lerner, 91 üniversite öğrencisi üzerinde gerçekleştirdiği bir test sonucunda, bir olay karşısında duyulan, ancak denetim altında tutulan öfkenin, aynı olay karşısında duyulan korkudan daha sağlıklı olduğunu ortaya koymuştur.

22. Öğrencilerine yaptığı testin bir zeka testi olduğunu söyleyen ve öğrencilerden 6233 rakamından 13’er 13’er geriye ya da 9095 rakamından 7’şer 7’şer geriye saymalarını isteyen Lerner, sürekli olarak denekleri yeterince hızlı sayamadıklarını söyleyerek strese soktuğunu ve tepkilerini ölçmeye çalıştığını dile getirmiş.

23. Bu yolla öğrencilerini kızdırdığını söyleyen Lerner, deneklerin hem yüz ifadelerini, hem de kan basıncı, nabız ve hormon oranlarını kayıt altına aldığını kaydetmiş.

24. Test sırasında yüzlerinde korku ifadesi olan deneklerde yüksek kan basıncı ve hormon seviyesi gözlendiğini

25. yüzlerinde öfke ifadesi olanların ise duruma daha iyi uyum gösterdiğini ve olayın üstesinden gelme konusunda daha iyimser olduğunun gözlemlendiğini kaydetmiş.

26. Kontrol edilemeyen kronik ve ani patlayan öfkenin kalp krizi ya da yüksek kan basıncı gibi olumsuz etkilerinin olduğunu hatırlatmakla birlikte Lerner, araştırma sonucunda kontrol altında tutulan öfkenin insan sağlığı için yararlı olduğunu gördüklerini ifade etmiştir.

27. Lerner’ın araştırmasının sonuçları “Biological Psychiatry” adlı bilimsel dergide yayınlamıştır.

28. Öfke ile Birlikte görülen duygular…

29. HİDDET KIZGINLIK NEFRET KAYGI YIKICILIK KİN ÖFKE DÜŞMANLIK HİCİV ÖÇ ALMA

30. Öfke…. • Temel duygulardan biri • Tüm türlerde görülür • Sosyalleşme ile birlikte şekillenir • Normallik düzeyi değişkendir • Belli bir düzeyde normal kabul edilir

31. Öfke… • Doğuştan geldiği, • Erken yaşlarda görüldüğü, • Cinsiyet farklılıklarının erken yaşlarda olmadığı, • Daha çok sosyo-kültürel olarak beslendiği

32. Neden Öfkeleniriz?

33. Çıkmazda hissettiğimizde • Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde • Engellendiğimizde • Tehdit algıladığımızda • Benliğimize direkt saldırıldığında • Önemlilerimize saldırıldığında

34. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ… • RİGİD • AŞIRI SORUMLU • İÇE DÖNÜK • DUYGUSAL DÜZENSİZ • ŞÜPHELİ/PARANOİD • ACELECİ • İMPULSİVE

35. RİGİD • Davranışlarını, tutum ve kanılarını değiştirme yetisinden yoksunluk veya bu tür değişmelere aşırı direnmeyle tanımlanan bir kişilik özelliği. • Kasların aşırı gergin olması hali.

36. İMPULSİVE • Düşünmeden hareket etme eğilimi; ani, karşı konulmaz, usdışı bir arzuyla veya dürtüyle hareket etme. Temelde küçük çocuklarda ve dürtülere karşı yeterli savunma sistemleri geliştirmemiş olan saplantılı-zorlanımlı veya antisosyal erişkinlerde görülür

37. BİLİŞSEL YAPI… • ÖĞRENİLMİŞ SEÇİMSİZLİK-GÜÇSÜZLÜK • KENDİLİK İLE İLGİLİ OLUMSUZ ŞEMALAR • HER YERDEN VE HER ZAMAN TEHDİT GELEBİLİR • BABANIN OĞLUNA BİLE GÜVENMEYECEKSİN • VE BENZERİ VE DİĞER OTOMATİK DÜŞÜNCELER

38. Öfkelendiğimizde… • Bastırabiliriz • Anlatabiliriz • Dindirebiliriz

39. ÖFKEYİ İFADE ŞEKİLLERİ NELERDİR?

40. a-) Saldırgan Davranışlar • Öfke ve kızgınlık kontrol edilmesi en zor duygulardır. Öfke bulaşıcı bir duygudur, karşımızdaki kişinin öfkeli gözükmesi bizimde kontrolümüzü güçleştirir. En sık ortaya koyulan yolu da bu duygularımızı dışarı vurmak bağırmak, kızmak, eşyaları kırmak, duvarlara vurmak gibi saldırgan davranışlarda bulunmaktır.

41. b-) Bastırılmış Davranışlar • Sürekli öfkeyi bastırmak, sanki hiç kızmıyormuş gibi görünmek, sakin kalmak, belli etmemektir. Zamanında ifade edilmediği için birikir birikir ve bir yanardağ gibi patlama şeklinde sonuçlanabilir.

42. c-) Kontrol Etme • Konunun başında da belirttiğimiz gibi öfke duygusunu hepimiz yaşarız. Ben hiçbir şeye öfkelenmiyorum veya hiç kızmam dediğimizde bir şeylerden kaçıyor olabiliriz. Önce bunun farkına varıp daha sonrada bunu etkili bir biçimde ifade etme yollarını kullanmak gereklidir.

43. Nedenler… • Biyolojik • Sosyobiyolojik • Sosyokültürel

44. ÖFKELENDİĞİMİZDE NELER YAPARIZ? • UNUTMA • GİZLEME • HEDEF DEĞİŞTİRME • KONTROL ETME • BASTIRMA • PASİF AĞLAMA • DİREKT YÜZLEŞME • AŞIRI TEPKİ

45. ÖfkeyiYenmek…

46. HER CANLI HAYATTA KALMAK İSTİYOR

47. Öfkeyi Yönetmek… • Kişisel donanımlarımız • Bakış açımızı yönetmek • Durumu ve olayları nasıl algıladığımızı yönetmek

48. İletişim… • Saygılı • Değer verici • İçten • Güven verici • Dinleme ve anlama odaklı • Empatik

49. Bebekler Ve Okul Öncesi Çocuklarda Gözlenen Tehlike İşaretleri • Gün içerisinde çok sık ortaya çıkan ve sakinleştirilemeyen öfke nöbetleri • Çocuğun aşırı aktif, kontrolsüz yada korkusuz olması • Yetişkinleri ve kuralları hiçe sayması • Televizyonda sıklıkla şiddet içeren programlar izlemesi • Şiddet temalı oyunlar oynaması

50. Okula giden çocuklarla ilişkili tehlike işaretleri • Dikkat ve konsantrasyon sorunları • Sınıf aktivitelerinde “oyun bozan” davranışlar sergilemesi • Okulda diğer çocuklarla sık sık kavga etmesi • Çok az sayıda arkadaşının olması • Ev ya da sokak hayvanlarına yönelik fiziksel baskı uygulamaları yapması