Prosiect

1. Prosiect Anifeiliaid y fferm! GanDafyddHuw Davies

2. Cynnwys • Cyflwyniad • Pa anifeiliaidsyddar y fferm? • Defaid • Gwahanolfathau o defaid • Cwndefaid • Ieir • Moch • Gwahanolfathau o Moch • Ceffylau • Gwartheg • Prosesgwaithgodro bob dydd • Tarwod • Gwartheg cig Eidion • Porfa • Prosesgwaithsilwair • Diolchadau

3. Cyflwyniad Gwaithcalediawnywgwaithffermwyr. Mae’nrhaidcodi’ngynnar a gweithio’nhwyr. Mae ffermioynbwysig ac maerhaidiffermwyridyfullawer o fwyd a chadwllaweriawn o anifeiliaid. Mae hynorhewyddiniigaelbwydwrthynt. Wrthhyn, mae’rffermwyryndibynnullawerar y tywydd. Os fydd yr hafynwylbiawn, fydd y ffermwyryncollillawer o gnydau. Os fyddynbwrweiratrwchusdros y gaeaf, fydd yr ffermwyryncollillawer o defaid a wynoherwydd yr oerfel. Mae ynalawer o wahanolanifeiliaidynbywar y fferm. Mae rhaiynrhoibwyd a dilladini.

4. Pa anifeiliaidsyddar y fferm?

5. Defaid • Mae ynallaweriawn o wahnanolmathau o ddefaidigaelarffermydd. Mae rhaiohnyntynbywartir y fferm, ac maerhaiynbywartir y mynydd,maerhainyncaeleigalwyndefaidmynydd. Mae defaidmynyddynmedruedrycharôleihunain ac maehwnyngwneudgwaithynllawer haws iffemwyr, Oherwydd y maentynbwytaglaswellt ac ynchwiliolle I gysgodu pan maenbwrwglaw, ac fydd y ffermwyrynmyndigweldnhw dim ondunwaith y dydd. Defaidsyddynbywarffermynllawermwy o waith, maehynoherwyddmaenrhaidi’rffermwyrmyndigweldnhwoleuafdwywaith y dydd, ac rhoibwydychwanegoliddyntfel ‘bloc mwynau’. Hefydmae’nllawer o waithi’rffermwyryn y gwanwynoherwyddmae’rdefaidyndod a wynbach. Tymor y haffydd y defaidyncaeleicneifio.

6. Dymarhaiengreifftiau o wahanoldefaidsyddar y fferm: Dorset Lleyn Suffolk Texel DefaidMynydd

7. CŵnDefaid Mae ganpobffermwroleuaf un cidefaid. Mae ffermwyryndibynuar y cwnifyndarôl y anifeiliad. I hôl y defaidifyndii’rgorlan, neuimoen y gwartheg a helpu’rffermwyrifynd a nhwi’rparlwrgodro. Mae rhaicwndefaidynamddiffynoli’rffermwr, ac ynedrycharôl y fferm. Mae’rffermwyryngwybod pan mae’rcwndefaidynaamiddiffynol y mae’rffermynddiogelynnosneu pan does neb o gwmpas y ffermyn y dydd.

8. Ieir • Os maeffermwyrangenwyau, maenhwyncadwieir, y mwy o ieir y maentyncadw ,mwy o wyausyddyndodmewni’rfferm. Os maeffermwyrangengwneudmwy o arian, maerhaiohonyntyncreubusnes a gwerthuwyau. • Gall un iarddodwypedwarneupum o wyau yr wythnos. Mae hynynddaoherwyddmaeffermwyryngwybod gall y busnesgwneudynddaefo’rieir. • A’rambellifferm, maenhwyncadwCeilioghefyd, ac ambellwaithmaeieiryndod a chywionbach.

9. Moch • A’rrhaiffermyddmae’rffermwyrynhofficadwmoch. Pan byddmochbachyncaeleieni, bydd un mochynbachynpwyso tri pwys. Mae mochbachyntyfuyngyflym, arôlchwechmis. Mae un mochynbachynpwysotua cant a hannerpwys. • Hefydeto, maeynallawer o wahanolfathau o moch, ac wahanollliwiau. Fe welwchrhaipinc, rhaiyn du a pincneurhai dim onddu. • Mae mochynhoffibwytabwydsyddarôl, felpulllysiau, ffrwythau ac yn y blaen.

10. Dymarhaiengreifftiau o wahanolmochsyddar y fferm: Cymraeg Hampshire duon Smotiau

11. Ceffylau • Mae ganrhaiffermwyrdiddordebmewncadwceffylau, hefydetomaeynallawer o mathau o ceffylau, ceffylaumawr, cyffylaubach, ceffylausioe, ac yn y blaen. • Mae ceffylauyngryfiawn. Mae ceffylaumawrynmedrutynnupethautrwm, ondheddiwmaepeiriannauwedicymrudlle’rceffylau. Ac erbynheddiwmaeynamwy o peiriannaumawr ac pwerusigael.

12. Gwartheg Mae gwartheggodroynrhoillaethini. Rhaidgodrogwarthegdwywaith y dydd, gynnaryn y bore a hwyryn y prynhawn. Mae dad yngodrodros 200 o gwarthegarffermgerAberteifi. Dywedoddfody gwarthegynrhoituaddeunawlitr o laeth y dydd. Arôlgodro bob bore a prynhawn,maenbwysigigadw’rparlwrgodroynlân bob tro.Heddiw,maegan bob ffermwyrtechnolegfoderniodro,acmaehynyngwneudgwaithynllawer haws ac yncymerydllai o amseriodro. Bob bore arôli’rffermwyriorffengodro,maetancerllaethyndodicasglu y llaeth or tancar y fferm, ac wedyntrosglwyddo y llaeth or tanc, ifewni’rlori. Mae ganffermwyrllawer o cyfrifoldebaueraillgydagwartheg. Oherwydd ma gwarthegynmedrudod a lloibachrownd y flwyddyn.

13. Hwnyw y broses o gwaith bob dydd y ffermwyrwrthgodro y gwartheg:

14. Tarwod • Dymarhaiengreifftiau o wahanoltarwodsyddarrhaiffermydd: TarwFfrisia TarwCymreig TarwLimosan

15. Gwartheg Cig Eidion • Mae’rgair ‘cigeidon’ yncaeleidefnyddio o gairffraneg ‘boeuf’. Tan dwy can mlyneddynôl, roeddgwarthegynbwysigoherwydd yr oeddentyntynnucertiau o gwmpas. Yr oeddentddimyncaeleilladd tan diweddeibywydgwaith. • Mae’rrhanmwyafo’r cig yr ydymyneifwytayn cig eidonpur, ondmaerhaiyndod o anifeiliaidbridiocroes.

16. Porfa • Tuadwy ran o dairo’rtirffermynlaswelltir. Dymapriffwyd y 13 miliwn o wartheg a 35 milliwn o ddefaidyn y deyrnasunedig. • Mae’rglaswelltyntyfuynarafynystodmisoedd y gaeaf, felly rhaidi’rffermwrachubrhaio’rglaswellt a silwairyn yr hafifwydoeianifeiliaidyn y gaeaf.

17. Prosesgwaithsilwaer

18. Diolchadau • HoffwnddiolchillyfyrgellAberaeron am caelmenthygllyfrauynrhoigwybodaeth am ffermio. Yn ail hoffwnddiolchffermTrefiwtialgerAberteifi am gadeli mi tynnurhailliniauo’ranifeiliaidoeddganddyntar y fferm. • Gobeithio y wnewch chi mwynhaudarllenfymhrosiecti.