Stuurgroepvergadering EDUBO

1. Stuurgroepvergadering EDUBO 03-02-2006

2. Agenda • Bespreking literatuurstudie (Wouter Maes) • Voorstelling resultaten beoordeling door het expertenpanel • Bemerkingen van het panel • Referentietoestand en scoretoekenning • Selectie van de proefvlakken • Resultaten van de thermale metingen (W.M.) • Problemen - Verdere planning

3. 1. Literatuurstudie (W.M.) • Titel: Methoden & indicatoren voor de evaluatie van de ecologische aspecten van duurzaam bosbeheer (hoofdauteur: Wouter Maes) • De literatuurstudie is af • Gedrukt op 80 exemplaren waarvan 50 verdeeld • Opmerkingen?

4. 2. Resultaten expertenpanel • Algemeen • Cijfers ivm expertenpanel • De beoordelingscriteria • Scores per principe/component • Scenario’s

5. Algemeen

6. 2 formulieren invullen • Relatief belang beoordelingscriteria • Beoordeling indicatoren volgens beoordelingscriteria • Opmerkingen bij voorgestelde indicatoren • Suggesties voor bijkomende indicatoren

7. Cijfers ivm Expertenpanel

8. Algemeen • 19 panelleden • Sommigen meerdere principes • Beoordelingen goed verdeeld over principes • De component processen valt uiteen in 2 groepen - De abiotische processen (1 panelgroep) - De biotische processen (onderdeel van panelgroepen samenstelling en structuur)

11. Panelleden • P1 (7): Martin Hermy, Luc Dekeersmaeker, Willy Verbeke, Bernard Van Elegem, Kris Verheyen, Dries Gorissen, Carl De Schepper • P2 (10): Martin Hermy, Luc Dekeersmaeker, Dries Gorissen, Carl De Schepper, Dimitry Vanderzande, Inge Jonckheere, Martine Waterinckx, Bart Meuleman, Jan Goris, Stef Van Lommel • P3-P4-P5 (8): Martin Hermy, Carl De Schepper, Bruno Devos, Seppe Deckers, Johan Neirynck, Gaby Deckmyn, Griet Heuvelmans, Ivan Janssens • P6 (9): Martin Hermy, Inge Jonckheere, Martine Waterinckx, Jan Goris, Stef Van Lommel, Carl De Schepper, Willy Verbeke, Bernard Van Elegem, Kris Verheyen

12. De beoordelingscriteria

14. Weinig variatie in relatieve belangen van de beoordelingscriteria • Geen beoordelingscriterium onbelangrijk • Tijds- en kostenefficiëntie (4,1) – Invloed andere factoren (3,4) • Voor relatief belangrijkere beoordelingscriteria best hoge indicatorscore • Discrepantie tussen de kolommen is aanduiding hiervoor

15. Scores per principe/component

16. 154 61

17. Crit Ind Score berekening

18. Per component blijkt er een verschil te zijn in de gemiddelde indicatorscore

19. De scores per component zakken van C1 naar C3 • Waaraan ligt de lage score van C3?

20. Vooral de principes Energiefluxen en Biotische processen scoren laag

21. Implementeerbaarheid en Tijds- en kostenefficiëntie scoren laag • Oorzaak? • - Onbekend = onbemind • Dure apparatuur + een bepaalde periode in het veld • Er is nog onderzoek nodig / Exergie theorie wordt niet door iedereen aanvaard

22. Voorstel ivm nieuwe indicatoren • Set uitbreiden om dan te herleiden tot belangrijkste • Nieuwe indicatoren opnieuw laten beoordelen • Vraag naar zeer specifieke indicatoren voor compositie  evt via Indicator basket

23. Scenario’s

24. Verschillende scenario’s kunnen vergeleken worden dmv gewichten of cut-levels • Gewichten worden toegekend aan de scores van de indicatoren per beoordelingscriterium • Cut-levels zijn een minimale score die een indicator MOET behalen om geselecteerd te worden • Afhankelijk van het zwaartepunt van de aandacht verschillen de meest geschikte indicatoren

25. Crit Ind Illustratie: gewichten

26. Crit Ind Illustratie: gewichten

27. 66ste % percentiel: 3.75 80ste % percentiel: 4.1 Illustratie: Cut-Levels

28. Illustratie: Cut-Levels • Enkel Indicatoren ≥ Cut-Level voor een gegeven beoordelingscriterium of als gemiddelde blijven behouden

29. In welke scenario’s is Bos&Groen geïnteresseerd? Een aantal voorbeelden • Alle beoordelingscriteria zijn even belangrijk • De scores worden gewogen ahv de relatieve belangen zoals aangegeven volgens het expertenpanel • De tijds- en kostenefficiëntie en de implementeerbaarheid zijn het belangrijkste • De geschiktheid om DZH en het criterium te beoordelen is het belangrijkste • Enz…

30. 3. Bemerkingen expertenpanel • Zie doorgestuurde documenten

31. REFERENTIETOESTAND IS NODIG! 4. Referentietoestand en scoretoekenning • Zelfde indicator op ≠ plaats  andere score • Niet noodzakelijk verschil in duurzaamheid • Elke indicator zien in licht van potentie standplaats

32. Voorstellen (biodiversiteit) • PNV (in Vlaanderen) • Homogeen op gelijke bodem • Lijsten met soorten bestaan/worden ontwikkeld • Bossen uit ≠ gebieden kunnen vergeleken worden • Wat is precies PNV? Stemt dit overeen met climax? • Stabiliteit  Resiliëntie  Meerdere successiestadia noodzakelijk • Problemen bij zeer heterogene bodemcondities

33. Voorstellen (biodiversiteit) • Regionale species pool • Niet alleen bos maar ook de omgeving • Overstijgt lokale bodemcondities • Breed species spectrum • Lijsten bestaan/worden ontwikkeld • Misschien té ruim voor bosschaal

34. Voorstellen (biodiversiteit en andere componenten) • (Integrale) bosreservaten • Echt volgens de natuur • Worden aanzien als de referentie qua ecologische processen • Zijn ze overal wel aanwezig en voldoende gemonitord? • Liggen de bosreservaten er al lang genoeg om zo’n fundamentele data te leveren?

35. Scoretoekenning • Gemeten waarde dient gerelativeerd te worden ahv referentiewaarde • Hoe best te doen? • Doel: Score tss 0 en 100, cumuleerbaar op en over ≠ hiërarchische niveaus? • Aan de hand van verdeling van opgemeten waarden? • Maximum van de waarden opgemeten in de proefvlakken? • Waarde uit bosreservaat als maximum? • …

36. De amoebe = duurzaamheidsniveau / principe / criterium • Elke arm = een principe / criterium / indicator • Lengte = waarde van principe / criterium / indicator • Principe van de ‘amoebe’-score per niveau 62 48 55 • Oppervlakte •  Hoe groter, hoe beter • Vorm • Hoe gelijkvormiger hoe beter • Tekorten zijn zichtbaar 85 39

37. 5. Proefvlakken • De proefvlakken voor populier zijn reeds geselecteerd • 63 Percelen • Proefvlakken op arme bodems in Kempen • Proefvlakken op mesotrofe bodems in Brabant Geschikte lokaties zijn geselecteerd

38. Ander type bodem Locatie van de proefvlakken voor populier

39. 41 22 Toestemming tot meten in de proefvlakken voor populier

40. Arme bodems (Kempen) Bodemtypes: Zag, Zbg, ZAg, ZBg, ZbG

41. Mesotrofe bodems (Brabant) Bodemtypes: Aba, Abp, Abc

42. 6. Thermale metingen: Inleiding • Thermale uitstraling is een indicator voor de controle over de energieprocessen van een ecosysteem. • Tot nu toe voornamelijk transectmetingen

43. Thermale metingen: Inleiding • Meerdere vragen bleven onbeantwoord: • Hoe afhankelijk zijn de thermale metingen van de weersomstandigheden en vochttekorten? • Hoe consistent is thermale uitstraling? • Hoe kunnen twee ecosystemen worden vergeleken wanneer ze niet vlak bij elkaar liggen of niet op hetzelfde ogenblik worden opgemeten?

44. Thermale metingen en EDUBO • Stap 1: Thermale metingen in eenvoudige experimentele ecosystemen: BIODEPTH • Stap 2: Thermale metingen vanop vaste plaatsen boven bosecosystemen • Stap 3: Werkzame methode om de thermale meting van bosecosystemen te meten met een mobiel platform

45. Stap 2: onderzoeksvragen • Hoe consistent is de thermale uitstraling? (variabiliteit in tijd) • Hoe beïnvloedt de positie van de sensor het signaal? • Zijn er verschillen waar te nemen in de thermale uitstraling van verschillende bostypes op dezelfde plaats? • Welke thermale indicatoren zijn geschikt? Zijn ze tijdsconsistent en weersonafhankelijk?

46. 39m 30m 9 m

47. Opstelling • 4 thermale sensoren op meettoren in Gontrode (gemengd loofbos) • 1 sensor boven Beuk op 35 m hoogte • 1 sensor boven Zomereik op 35 m hoogte • 1 sensor boven Gewone es op 35 m hoogte • 1 sensor boven Gewone es op 12 m hoogte • Antwoord op onderzoeksvraag 3

48. Stap 2: onderzoeksvragen • Hoe consistent is de thermale uitstraling (variabiliteit in tijd) • Hoe beïnvloedt de positie van de sensor het signaal? • Zijn er verschillen waar te nemen in de thermale uitstraling van verschillende bostypes op dezelfde plaats? • Welke thermale indicatoren zijn geschikt? Zijn ze tijdsconsistent en weersonafhankelijk?

49. 7 Resultaten: consistentie in tijd

50. Consistentie in de tijd • Conclusies: • Sterk afhankelijk van weerscondities (instraling, wind) • Maar: consistent: verschillen tussen behandelingen blijven behouden • Opletten met het vergelijken van bestanden die na elkaar worden gemeten! • Eenmalige metingen zijn uit den boze!