EVLİLİK TÜRLERİ

1. EVLİLİK TÜRLERİ

2. AİLE Ailenin Tanımı • Toplumsal kurumlar içinde en temel ve en eski kurum aile kurumudur. • Toplumsallaşma çocuk ve aile üyeleri arasında başlayan bir etkileşim sürecidir. • Aile kurumu, içinde yaşanılan toplumun kültürünün öğrenilmesi ve aktarılmasında bir başka deyimle toplumsallaşma sürecinde en etkili kurumlardan biridir. • Bu süreç yoluyla insan toplumdaki temel kuralları öğrenir ve içinde yaşadığı toplumun bir parçası haline gelir.

3. AİLE • Ailenin oluşabilmesi için evlilik kurumuna ihtiyaç vardır. Diğer bir deyimle, ailenin meşru ilişkiler içerisinde kalabilmesi bu birliğin evlilik kurumunca onaylanmasına bağlıdır. Ancak bu suretle evlilik içinde doğan çocuklar meşru sayılırlar.

4. EVLİLİK

5. Evlilik Birliğini Oluşturan Eş Sayısına Göre Evlilik Türleri • Evlilik birliği eş sayısına göre Monogami ve Poligami olarak iki türde incelenmektedir.

6. Tek Eşle Evlilik (Monogami) • Bir erkekle bir kadının evliliğidir. En yaygın ve en geçerli evlilik tipidir. Tek eşle evlilik Türk ailesinin de karakteristik özelliğidir. • Tek eşle evlilik, eşler arasındaki ilişkiler açısından olduğu kadar ebeveyn ve çocuklar arasındaki ilişkilerin niteliği açısından da en tercih edilen evlilik şeklidir. Yasaların öngördüğü ve onay verdiği evlilik tipi tek eşliliktir.

7. Çok Eşle Evlilik (Poligami) • Bir erkeğin birden fazla kadınla (polijini) ya da bir kadının birden fazla erkekle(poliandri) evliliğidir. • Polijini tipi; evlilik çok kadınlı evlilik olarak bilinmektedir. Genellikle kadının ekonomik gücünün ve toplumsal statüsünün düşük olduğu toplumlarda görülmektedir. • Birden fazla eşi olan erkek bu eşleri ve onlardan olma çocukları ile aynı ya da ayrı evlerde yaşamaktadır. • İslam hukukunun geçerli olduğu ülkelerde daha yaygın bir uygulamadır. Türk Medeni Kanunu’nda yasaklanmış bir evlilik tipi olmasına rağmen ülkemizde hâlâ dini nikâhla gerçekleştirilen çok eşli evlilikler olduğu bilinmektedir.

8. Diğer taraftan bir kadının birden fazla erkekle evliliği olan Poliandri de çok eşliliğin diğer bir uygulamasıdır. Çok yaygın olmayan bir evlilik şeklidir. Nedeni çoğu zaman demografik ya da ekonomiktir. Ülkemizde uygulama alanı bulamamış bir evlilik tipidir. Çok eşliliğin son bir örneği de grup evliliğidir. Birden fazla kadının birden fazla erkekle evliliği olan bu evlilik tipi yaygın bir uygulama olmayıp örneklerine yalnızca ilkel kabilelerde rastlanmaktadır.

9. Eşin Seçildiği Çevreye Göre Evlilik Tipleri • Evlilik birliği eşin seçildiği çevreye göre Endogami ve Exogami olarak iki türde incelenmektedir

10. Grup İçi Evlenme (Endogami) • Evlenecek kişinin eşini kendi grubundan örneğin aynı din, aynı ulus ya da sosyal sınıftan seçerek evlenmesidir. • Bu evlilik biçimiyle, sosyal ve ekonomik bağlar güçlendirilmeye, eşler arasında doğabilecek sorunlar önlenmeye çalışılmakta, grubun düzen ve statüsünün korunması hedeflenmektedir. Grup içi evlenme yıllar içinde akraba evliliklerine dönüşmüştür.

11. Grup Dışı Evlenme (Exogami) • Bireyin kendi grubu dışından eş seçerek evlenmesidir. Grup içi ya da grup dışı kavramları her toplumun kendi iç yapısında şekillenen göreceli kavramlardır. Bu nedenle grup içi ve dışı kuralların algılanması ve uygulanmasında farklılıklar görülmektedir.

12. Eşlerin Yerleşim Yerine Göre Evlilik Tipleri • Eşlerin evlendikten sonra yaşamlarını sürdürecekleri yere göre üç tür evlilik tipi tanımlanmaktadır.

13. Erkeğin Ailesinin Yanına Yerleşme • Eşlerin geçici ya da sürekli olarak erkeğin ailesine ait olan evi paylaşmalarıdır. Ülkemizde özellikle kırsal kesimde sık rastlanır bir uygulamadır. Nedeni yalnızca ekonomik olmayıp çoğu kez kültüreldir.

14. Kadının Ailesinin Yanına Yerleşme • Ülkemizde iç güveyi olarak da isimlendirilen bu evlilik biçiminin nedeni büyük ölçüde ekonomiktir.

15. Ayrı Eve Yerleşme • Evlenen çift, her iki tarafın ailesinden ayrı ve bağımsız olarak bir eve yerleşir. Günümüzde en çok benimsenen, arzulanan ve en yaygın olan uygulamadır.

16. Soyun İzlenmesi ve Mirasın Bölüşümüne Göre Evlilik Tipleri • Dünyaya gelen çocukların anne ya da baba ailesine kaydolunması, mirasın bölüşümünde anne ya da baba soyunun hakimiyeti esas alınarak yapılan bir sınıflamadır.-Baba soyunun izlenmesi-Ana soyunun izlenmesi • Her iki tarafın eşitliği olarak üç şekilde görülür. Çağdaş yaklaşım eşitlikçi anlayıştan yanadır

17. Evde Otoritenin Kullanımına Göre Evlilik Tipleri • Otoritenin erkek ya da kadında toplanması, akrabalık ve mülkiyet ilişkilerinin ana ailesi ya da baba ailesi şeklinde biçimlenmesi farklı aile tiplerini oluşturmuştur. • Erkek otoritesinin üstünlüğü, kadın otoritesinin üstünlüğü ve otoritenin eşit kullanımı olmak üzere üç şekilde tanımlanır. • Geleneksel toplum yapılarında baba otoritesinin geçerli olduğu görülür. Ancak günümüzde kabul gören görüş otoritenin kadın ve erkek tarafından eşit olarak kullanımıdır. Bu, çağdaş aile tanımı ile de örtüşen bir durumdur

18. HAZIRLAYANLAR • RUKİYE NUR ÇİFTÇİ 250 • MÜNEVVER USLU 118