بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. دلیل‌های عقلی وجود امام حجت بن الحسن

3. مقدمه • 1. جایگاه بحث از امامت بعد از پذیرش توحید و نبوت است. • 2. عقل تنها مُدرک کلیات است لذا در جزئیات و مصادیق خارجی توان حکم کردن ندارد. مانند زوایای داخلی هر مثلث 180 درجه است. • 3. برهان‌های ارائه شده دو نوع کلی است. • الف) برهان‌های کلامی • ب) برهان‌های فلسفی ـ عرفانی

4. برهان‌های کلامی نگاه به عالم تشریع و بعد اجتماعی و ظاهری امام دارند. • برهان‌های کلامی: برهان لطف، کارشناس دین، فطرت، عنایت (هدایت عامّه) • برهان‌های فلسفی ـ عرفانی نگاه به عالم تکوین و بعد وجودی و باطنی امام دارد. • برهان علت غایی، واسطه فیض، امکان اشرف، مظهر جامع، تجلی اعظم، تقابل قطبین

5. منابع کلی بحث • 1. دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت رحیم لطیفی • 2. پژوهشی عقلی دربارة حضرت مهدی روح الله شاکری • 3. موعود شناسی و پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی • 4. علی و پایان تاریخ سید مجید فلسفیان

6. 1. برهان لطف • معنای لغوی لطف: • الف) لَطُفَ یَلطُفُ؛ ظرافت و دقّت • ب) لَطَفَ یَلطُفُ؛ رفق و مدارا (معنای مورد بحث) • اقسام لطف: • الف) محصِّل( حاصل کننده و ممکن کننده تکلیف) • ب) مقرِّب( نزدیک کننده و آسان کننده تکلیف)

7. توضیح برهان لطف • 1. خداوند انسان را مختار آفریده است پس می‌تواند به کمال برسد. • 2. انسان برای رسیده به کمال باید راه آن را بداند. • 3. عقل انسان از درک راه کمال عاجز است. • 4. خداوند چون حکیم است حتماً این راه را بیان کرده است چون اگر بیان نکرده باشد نقض غرض (تباه کردن هدف) پیش می‌آید و نقض غرض ناپسند است و از حکیم صادر نمی‌شود. • 5. بیان راه تکامل که ارائة الطریق است لطف محصِّل نام دارد و منظور ایجاد زمینه‌هایی است با وجود آنها انجام تکلیف ممکن می‌شود و هدف از آفرینش لغو و بیهوده نمی‌گردد.

8. 6. خداوند ارائة الطریق را با ارسال رسل و انزال کتب انجام می‌دهد. • 7. اکثر مردم به صرف نشان دادن راه، عمل نمی‌کنند زیرا عمل کردن دشوار است. • 8. برای آن که نقض غرض نشود لازم است خداوند حکیم زمینه‌هایی را برای آسان شدن تکلیف فراهم نماید. • 9. کارهایی که خداوند در این راستا انجام می‌دهد لطف مقرِّب یا ایصال إلی‌المطلوب نام دارد. یعنی لطفی که انسان را به ترک گناه و انجام واجبات نزدیک می‌کند. • 10. خداوند این کار را با وعده و وعید (رُّسُلًا مُّبَشرِِّينَ وَ مُنذِرِين‏ نساء165) امر به معروف و نهی از منکر (وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر71توبه. وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر104 آل عمران)، شدائد و گرفتاری(أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُون‏ اعراف 94وَ بَلَوْنَاهُم بِالحَْسَنَاتِ وَ السَّيَِّاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُون اعراف ‏168) و ... انجام می‌دهد.

9. 11. مهمترین اقدام در این راستا قرار دادن امام برای هر دوران است. • نتیجه: وجود امام از باب لطف مقرِّب در هر زمانی لازم است.

10. مثالی محسوس برای برهان لطف • 1. شخص مهربان و حکیمی افراد زیادی را به یک میهمان دعوت می‌کند. • 2. برای این کار کارت دعوتی که آدرس و زمان میهمانی در آن نوشته شده می‌فرستد. (ارسال رُسُل و انزال کُتُب) • 3. اما صاحب خانه میداند به دلیل سختی راه، وجود جاذبه‌ها و دشمنان و جاهلان بین راه، افراد بسیار کمی می‌توانند این راه را طی کرده و در میهمانی حاضر شوند. • 4. صاحب خانه چون مهربان و حکیم است باید کاری کند تا تعداد میهمانان حاضر افزایش یابد. • 5. بهترین کار فرستادن راهنما برای آنها است. پس بر او لازم است که این کار را انجام دهد. • این مثال در کتابهای قواعد المرام نوشته شيخميثم بحراني‏، اوائل ‌المقالات نوشته شیخ مفید آمده است.

11. یک سؤال مهم • لطف چگونه با غیبت سازگار است؟ • پاسخ: الف- امام تنها نقش ظاهری ندارد: قَالَ سُلَيْمَانُ فَقُلْتُ لِلصَّادِقِ فَكَيْفَ يَنْتَفِعُ النَّاسُ بِالْحُجَّةِ الْغَائِبِ الْمَسْتُورِ قَالَ كَمَا يَنْتَفِعُونَ بِالشَّمْسِ إِذَا سَتَرَهَا السَّحَابُ. • ب- بسط ید و توان اجرایی امام، لطفی غیر از لطف اصل وجود امام است: خواجه نصیر الدین طوسی در تجرید الاعتقاد میگوید: وجوده لطف و تصرفه آخر و عدمه منا

12. منابع برهان لطف • 1. الهیات آیت الله جعفر سبحانی ج 1 ص 505 و ج2 ص 48 • 2. الذخیرة فی علم الکلام سید مرتضی ص 189 • 3. کشف المراد علاّمه حلیّ ص 324 • 4. انیس الموحدین محمد مهدی نراقی بخش امامت • 5. بدایةالمعارف آیت الله خرازی ج 2ص 27 • 6. شیعه در اسلام علامه طباطبایی ص 175 • 7. امامت و رهبری شهید مطهری ص 50 • 8. پیرامون وحی و رهبری آیت الله جوادی آملی ص 114

13. سایر برهان‌ها • 1. کارشناس دین • 2. برهان فطرت • 3. برهان عنایت (هدایت عامّه) • 4. برهان علت غایی • 5. برهان واسطه فیض • 6. برهان امکان اشرف • 7. برهان مظهر جامع، تجلی اعظم، تقابل قطبین

14. برهان سبر و تقسیم • از این برهان برای یافتن مصداق و مورد حکم کلّیی که برهان‌های عقلی ثابت کردند استفاده می‌شود. • برهان‌های یاد شده ویژگی‌هایی را برای امام ثابت می کند. • باید بررسی شود که شخصی با این ویژگی‌ها نزد کدام گروه است. • این شخص نزد غیر مسلمانان نیست زیرا آنها خود از دایره هدایت خارج هستند • در میان مسلمانان نیز اهل تسنن اعتقاد به چنین امامی ندارند و امام را تنها مجری قوانین اجتماعی می دانند. • در میان شیعیان نیز در زمان حاضر سه گروه وجود دارد.

15. 1. زیدیه: کسانی که بعد از امام حسین به امامت زید فرزند امام سجاد معتقد شدند. • جواب: زید ادعای امامت نکرد ـ معصوم نبود ـ روایتی بر امامت ایشان وجود ندارد. • 2. اسماعیلیّه: کسانی که بعد از امام صادق به امامت اسماعیل فرزند امام صادق معتقد شدند. • جواب: اسماعیل ادعای امامت نکرد ـ معصوم نبود ـ روایتی بر امامت ایشان وجود ندارد. • 3. امامیه: کسانی که بعد از امام حسن عسکری به امامت فرزند ایشان حضرت حجت معتقد شدند. • دلیل صحّت: دلیل‌های امامت ایشان ـ دلیل‌های تولد ایشان ـ دلیل‌های طول عمر ایشان

16. نتیجة نهایی • شخصی که برهان‌هایی عقلی می‌گوید در هر زمانی باید وجود داشته باشد در زمان حاضر حضرت حجت بن الحسن است.

17. www.SAAER.com www.SAAER.org