VİRAL HEMORAJİK ATEŞ

1. VİRAL HEMORAJİK ATEŞ Dr BAŞAK DOKUZOĞUZ ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1. ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KLİNİĞİ

2. Tokat Hastalığı Mayıs - 2002 • Kliniğimize Tokat ili ve çevresinden benzer şikayetlerle hastalar gelmeye başladı. • Ateş, başağrısı, miyalji, ve kanama • Ankara’ya sevk edilen bir hemşirenin öldüğü öğrenildi. • Hastanemize sevk edilen bir doktora Salmonella Enteriti tanısı kondu.

3. Hematolojik hastalık İnfeksiyon Leptospiroz Bruselloz Riketsiyoz Viral ? İntoksikasyon Mantar Kimyasal Ön Tanılar

4. SONUÇ KIRIM – KONGO KANAMALI ATEŞİ

5. Sağlık Bakanlığı verileri

6. VİRAL HEMORAJİK ATEŞLER Etkenler:Çeşitli virus familyalarına ait virüsler Patoloji: Vasküler sistem hasarı Hedef: Vücuttaki pek çok organ ve sistem

7. Ortak Tablo • Ateş • Kanamalar • Ölümle sonuçlanabilen hastalık

8. Filoviridae Marburg Hemorajik Ateşi Ebola Hemorajik Ateşi Arenaviridae Lassaateşi Arjantin Hemorajik Ateşi Bolivya Hemorajik Ateşi Venezuela Hemorajik Ateşi Brezilya Hemorajik Ateşi Flaviviridae Sarı humma Dang Hemorajik Ateşi Kyasanur Ormanı hastalığı Bunyaviridae Hanta virüs RSHA Hanta virus PS Rift vadisi ateşi Kırım kongo hemorajik ateşi Hemorajik Ateş Virüsleri

9. Rezervuar ve Vektörler

11. Ortak Tablo (klinik seyir) • Başlangıç: ateş, halsizlik, baş ve kas ağrıları • Ciddi olgularda: • cilt altı • iç organlar • ağız boşluğu kanamalar • Göz • kulaklardan • Bu grupda kan kaybına bağlı ölüm nadir

12. Ağır olgular: Ciddi kanama Şok Deliryum Koma Nöbet Renal yetmezlik (bazı VHAlerde) Ölüm Ortak Tablo (klinik seyir)

13. Tedavi • Destek tedavi:Volum replasmanı Trombosit süspansiyonu Taze donmuş plazma Tam kan • Ribavirin: Lassa ateşi Renal yetmezlikle seyreden HA Kırım-Kongo HA ? • Konvelesan dönem plazması: Arjantin HA

14. Tedavi başarısı güçlü bir kan bankası desteğine bağlıdır.

15. Filoviridae • Marburg Hemorajik Ateşi • Ebola Hemorajik Ateşi Afrika hemorajik ateşleri

16. Marburg Hemorajik Ateşi Filoviridae • 1967 • Uganda Avrupa • Afrika yeşil maymunları (Cercopithecus aethiops) • Maymun böbrek hücre kültür hazırlayan • Primer laboratuvar personeli- 25 • Sekonder hasta kanı ile 7 ölüm cinsel temas 6

17. Ebola Hemorajik Ateşi Filoviridae • 1976 • Sudan 284 olgu % 53 ölüm Zaire 318 olgu % 88 ölüm • 1979 • 1996-7 • Bulaş yolu : maymunlar hasta kanı hastaların vücut sıvıları

18. Ateş Miyalji Baş ağrısı Konjunktival kızarıklık ve fotofobi Farenjit, öksürük, göğüs ağrısı Bulantı, kusma, ishal Deri ve mukaza kanamaları Sarılık, pankreatit Meninks iritasyonu, letarji, huzursuzluk, saldırganlık Hematemez, melena Ölüm %50-80 Kuduzdan sonra en öldürücü hastalık Marburg-Ebola (Klinik bulgu) Filoviridae

19. Arenaviridae • LassaAteşi • Arjantin Hemorajik Ateşi • Bolivya Hemorajik Ateşi • Venezuela Hemorajik Ateşi • Brezilya Hemorajik Ateşi

20. 1967 Nijerya , Liberia, Sierra Leone, Guenea Tarla faresi (asemptomatik) Bulaş: çıkartılarla kontamine aerosol kontamine gıda cilt ve mukoza teması insandan insana yakın temas -aeresol cinsel yolla bulaş nosokomiyal bulaş Ölüm %27 Arenaviridae Lassa ateşi Mastomys natalensis

21. Ateş, relatif bradikardi Konjuktivit, fasiyal ödem Boğaz ağrısı, pürülan farenjit Retrosternal ağrı, öksürük Sırt ağrısı Karın ağrısı Kusma, ishal, dehidratasyon Mukozal kanamalar GIS kanaması Menenjial tutulum, ensefalit, serebellar sendrom Proteinüri Lökosit normal veya artmış, Trombositopeni AST yüksekliği Arenaviridae Lassa ateşi (Klinik bulgu) %17 • Ribavirin etkili

22. Arenaviridae Güney Amerika Hemorajik Ateşleri • Arjantin H A Junin v 1958 • Ateş • Kanamalar • Böbrek tutulumu böbrek yetmezliği • SSS tutulumu (% 50 olguda ) • Ölüm %16 • Lab: lökopeni, trombositopeni, faktör eksikliği, fibrinojen eksikliği

23. Güney Amerika Hemorajik Ateşleri Arenaviridae Bolivya H A Machupo v 1965 • Ateş • Artralji, miyalji • Baş ağrısı • Subkonjuktival hemoraji ve diğer kanamalar • Nörolojik bulgular, tremor, nöbetler ve koma • Ölüm %22

24. Arenaviridae Güney Amerika Hemorajik Ateşleri • Venezuela H A Guanarito v 1991 • Brezilya H A Sabia v 1990 • Klinik tablolar benzer • İnsanlara aerosol yoluyla bulaşır. • İnsandan insan geçiş genelde yoktur, ama olabilir. • Ribavirin tedavisi başarılı ? • Olgu sayısı az

25. Flaviviridae • Sarı Humma • Dang Hemorajik Ateşi • Kyasanur Ormanı hastalığı • Omsk Hemorajik Ateşi • Al KhumrahHemorajik Ateşi

26. Sarı Humma Flaviviridae Sarı humma -Yellow fever • Afrika kaynaklı • 1648 Amerika tanımlanmış • 1927 de izole edilmiş • 1937 aşısı bulunmuş

27. Flaviviridae Sarı Humma • Rezervuar: Maymun • Vektör: A aegypti Haemagogus sivrisinek Sabethes • Zincir:Maymun sivrisinek maymun Maymun sivrisinek insan

28. Flaviviridae Sarı Humma • 1986-1991 Afrika’da • 20 424 olgu • 5 447 ölüm • Ölüm oranı %20 • Güney Amerika’da son yirmi yılda 100 hasta • Kliniği aynı iki form: orman tipi şehir tipi

29. Sarı Humma ( klinik) Flaviviridae • İnfeksiyon • Remisyon • İntoksikasyon

30. Flaviviridae Sarı Humma (klinik) İnfeksiyon evresi • Ateş • Relatif bradikardi (faget bul.) • Baş ağrısı • Konjuktival hiperemi • Fasial kızarıklık • Lumbosakral ağrı • Lökopeni viremi

31. Sarı Humma (klinik) Flaviviridae • İyileşme • Remisyon 1-2 saat 1-2 gün

32. Sarılık Oligüri, albuminüri, Renal yetmezlik Kanama GIS kanama Delirium, stupor Metabolik asidoz, şok Ölüm %20-50 Tedavi: Destek tedavisi Flaviviridae Sarı Humma (klinik) İntoksikasyon dönemi

33. Flaviviridae SARI HUMMA korunma AŞI: Hedef kitle:Endemik bölgede yaşayanlar Endemik bölgelere seyahat edenler Zaman:Seyahatten 10 gün önce Koruyuculuk:Hayat boyu

34. Flaviviridae DANG (DENGUE) • Dört serotip • Çapraz bağışıklık yok • Tropikal subtropikal bölgeler • Yılda 500 000 olgu • Vektör Aedes aegypti

35. Flaviviridae Dang (Dengue) Hemorajik Ateşi • Amerika Küba • Daha önce farklı bir suptip ile infekte olmuşlarda görülür • Ag-Ab kompleksleri kompleman aktivas. Sitokin salınımı kapiller hasar koagülopati Dank HA

36. Flaviviridae Dang HA (Klinik) • Ateş • Peteşi, purpura, ekimoz • Kanamalar • Hepatomegali • Pulmoner efüzyon • Ödem • Dolaşım yetmezliği • ŞOK ÖLÜM % 44

37. Flaviviridae Dang HA (Laboratuvar) • Lökopeni • Trombositopeni • ALT –AST yüksekliği • Hemokonsantrasyon • Hemostaz bozukluğu Destek tedavisi Aspirinden kaçının !!

38. Flaviviridae Kyasanur Orman Hastalığı • Hindistan • Etken: Flavi virus • Rezervuar: sığırlar • Vektör: Kene (Haemaphysalis) • Ensefalit ön planda • Ölüm %5-10

39. Omsk Ateşi Flaviviridae • Sibirya’nın batısı • Rezervuar: Av hayvanları • Vektör: Keneler • Kene- kurt – misk sıçanı ?? • Su kaynaklı bulaş olasıdır. • Ensefalit ön planda • Ölüm %03-3

40. Bunyaviridae

41. Bunyaviridae Hantavirus • Renal sendromla seyreden HA (HFRS) • Hantavirus pulmoner sendrom (HPS)

42. Bunyaviridae Hanta virus - HFRS 1976 Hantaan virus: Kuzey ve Güney Kore Dobrava virus: Balkanlar Puumala virus: İskandinavya Seoul virus Rezervuar: kemirgenler (Apodemus agrarius) (Rattus norvegicus) Ölüm %5-30 Ölüm %1

43. Hanta virüs - HFRS Bunyaviridae • Ateş • Hipotansiyon • Oligüri • Diürez • Konvelesan

44. Ateş: 3-7gün Baş ağrısı Sırt ve karın ağrısı Bulantı, kusma Yüzde kızarıklık Peteşi Konjuktival kanama Hanta virüs - HFRS Bunyaviridae Hipotansiyon:Saatler- 3 gün Bulantı Kusma Taşikardi Hipotansiyon Görme bulanıklığı Hemorajik bulg. Pulmoner ödem DIC -Şok Ölüm ( 1/3 olgu)

45. Oligüri: 3-7 gün Bulantı Kusma Hipertansiyon Anüri Kanamalar Ölüm (½ olgu) Diürez: 2 gün-haftalar Konvelesans: aylar sürer Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS

46. Laboratuvar Lökositoz Trombositopeni Proteinüri Üre yüksekliği Kreatinin yüksekliği Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS Tedavi Ribavirin Destek tedavi

47. Bunyaviridae Hanta virüs - HPS • 1993 • Güneybatı Amerika • Rezervuar: Fare (Peromyscus maniculatis)

48. Klinik Ateş Kas ağrıları Öksürük Baş ağrısı Bulantı Kusma Akciğer ödemi ARDS Bulgular Ateş Taşikardi Takipne Hipotansiyon Laboratuvar Lökositoz Trombositopeni Hemokonsantrasyon LDH yüksekliği Hanta virüs - HPS Bunyaviridae

49. Bunyaviridae Rift Vadisi Ateşi 1975 Güney Afrika 1997-98 Batı Afrika 2000 Arabistan, Yemen Etken: Phlebo virüs Vektör: Aedes grubu sivrisinek Aedes çiftlik hayvanları insan Aedes insan

50. Bunyaviridae Rift Vadisi ateşi Asemptomatik Hafif form: ateş karaciğer bozukluğu Ağır olgu: hemorajik ateş ensefalit koma Okuler form Ölüm %1 Kalıcı görme kaybı %1-10