บทที่ 3 กล้วย

1. บทที่ 3 กล้วย เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

2. กล้วย banana and plantain Musa spp. Musaceae ป่านมะนิลาManila hemp; abaća; M. textilis กล้วยบัว Musa rosea กล้วยโทนEnsete ventricosa ธรรมรักษาHeliconiapsittacorum ปักษาสวรรค์bird of paradise; Strelitzia reginae กล้วยพัดMadagascar traveller’s tree; Ravenala madagascariensis เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

3. กล้วยพัด กล้วยบัว ธรรมรักษา ปักษาสวรรค์ กล้วยตัดดอก เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

4. บริเวณการผลิตและการค้ากล้วยของโลกบริเวณการผลิตและการค้ากล้วยของโลก เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

5. Origin South-east Asia เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

6. Distribution -Kenya, Uganda, Tanzania, Congo, Nigeria, Ghana, Gambia - Mexico, Puerto Rico, Cuba - India, Philippines, Sri Lanka, Malaysia, Thailand, Pacific - C-America, S-America, W-Africa, Guinea, Natal, Ethiopia, Erythia, Taiwan, Israel, Fiji, Australia, Canary Islands, Madira, Samoa เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

7. Botany - Habit : Herbaceous perennial; 2-9 m high. - Root :Fibrous or adventitious ; Ø 5-8 mm, 20-40 cm long; 200-400 roots/corm; 15-75 cm deep. เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

8. - Corm : Ø 15-30 cm, starchy, very short internodes, with apical buds. A number of peeper, sword sucker, water sucker, follower and bearer on corm. - Pseudostem : Compact leaf sheaths. เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

9. - Inflorescence : Compound spikes w. spathlike bracts; emergence 1 mon after floral initiation; 8-15 flowers/spike; polygamous with female, hermaphrodite and male flowers, respectively. เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

10. - Flower : T( tepal) = 6 = (K 3 C 3) 5 abaxial compound tepals and 1 adaxial free tepal. ↑ T (5)+1 A 0 Ḡ (3) 10 cm long ↑ T (5)+1 A 6-1 Ḡ (3) 8 cm long ↑ T (5)+1 A 6-1 Ḡ 0 6 cm long เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

11. - Fruit : Berry; with pollination in wild types but parthenocarpy in cultivated types; edible pulp from outer integuments. A bunch of 5-15 hands; a hand of 5-20 fingers; a finger of 2.5-5.0 x 6-35 cm. Fruit grade α shape, size, skin colour, flesh colour, taste, texture, starch, sugar. เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

12. - Seed : Triploid seedless; diploid with seeds of Ø 5 mm, globose or angular; seed coat gray or black; very hard; embryo minute. เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

13. กล้วย banana and plantain; Musa spp. 1. หน่อแก่ (x1/42) 2. หน่ออ่อน (x1/30) 3. ช่อดอก (x1/14) 4. ดอกตัวเมียที่มีกาบดอกห่อหุ้ม (x1/6) 5. ดอกตัวผู้ที่มีกาบห่อหุ้ม (x1/5) 6. ดอกตัวเมีย (x1/3) 7. ดอกตัวเมียที่วงกลีบรวมบานแล้ว (x1/3) 8. ดอกตัวเมียผ่าตามยาว (x1/3) 9. ดอกตัวผู้ (x1/3) 10. ดอกตัวผู้ที่วงกลีบรวมบานแล้ว (x1/3) 11. ดอกตัวผู้ผ่าตามยาว (x1/3) 12. เครือกล้วย (x1/15) เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

14. ดอกกล้วย ก. ดอกสมบูรณ์เพศ ข. ดอกสมบูรณ์เพศตามยาว ค. ดอกตัวเมียตามยาว ง. ผลอ่อนตามขวาง จ. ผลแก่ตามขวาง เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

15. Classification • Musaceae • 1. Musa …. • M. acuminataกล้วยป่าหรือกล้วยทอง • M. balbisianaกล้วยป่าหรือกล้วยตานี • 2. Ensete … Ensete glaucaกล้วยนวล เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

16. กล้วยไม่แตกกอ, กล้วยโทน กล้วยแตกกอ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

17. Musa spp. 1. Australimusa (2n=2x=20) 5-7 spp. M. textilis; abaća; Manila hemp, M. fehi; Fe ‘i 2. Callimusa (2n=2x=20) 5-6 spp. M. coccinea 3. Eumusa (2n=2x=22,33,44) 13-15 spp. M. acuminata, M. balbisiana, M. basjoo 4. Rhodochlamys (2n=2x=22) 5-7 spp. M. ornata, M.velutina 5.Incertae sedis M. ingens (2n=2x=14) M. baccarii (2n=2x=18) เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

18. กล้วยประดับ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

19. ความสัมพันธ์ของกล้วย กล้วยป่าหรือกล้วยทอง (Musaacuminata) แทนด้วย A กล้วยป่าหรือกล้วยตานี (Musa balbisiana) แทนด้วย B เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

20. กล้วยป่าหรือกล้วยทอง (Musaacuminata) แทนด้วย A เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

21. กล้วยป่าหรือกล้วยตานี (Musa balbisiana) แทนด้วย B เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

22. ลักษณะที่ใช้ในการจัดจำพวกกล้วยปลูกลักษณะที่ใช้ในการจัดจำพวกกล้วยปลูก เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

23. ตารางที่ 7 ลักษณะที่ใช้ในการจัดจำพวกกล้วยปลูก ลักษณะ กล้วยป่าหรือกล้วยทอง (A) กล้วยป่าหรือกล้วยตานี (B) 1. สีลำต้นเทียม มีจุดประสีน้ำตาลหรือดำ หนาแน่น มีจุดประสีน้ำตาลหรือดำน้อยหรือไม่มี 2. ร่องก้านใบ ขอบตั้งตรงหรือแผ่ออก ขอบงุ้ม ไม่มีปีก มีปีกและไม่โอบหุ้มลำต้นเทียม และโอบหุ้มลำต้นเทียม 3. ก้านช่อดอก มักมีขนมากมาย ไม่มีขน 4. ก้านดอกย่อย สั้น ยาว 5. ไข่อ่อน รังไข่แต่ละช่องมีไข่อ่อน 2 แถว รังไข่แต่ละช่องมีไข่อ่อน 4 แถว เรียงกันเป็นระเบียบ เรียงกันไม่เป็นระเบียบ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

24. ตารางที่ 7 ลักษณะที่ใช้ในการจัดจำพวกกล้วยปลูก (ต่อ) ลักษณะ กล้วยป่าหรือกล้วยทอง (A) กล้วยป่าหรือกล้วยตานี (B) 6. ไหล่ใบประดับ มักมีสัดส่วนสูง (< 0.28) มักมีสัดส่วนต่ำ (> 0.30) 7. การโค้งงอ ใบประดับโค้งและงอไปด้านหลัง ใบประดับยกขึ้นแต่ไม่งอ ของใบประดับ 8. รูปร่างใบประดับ รูปใบหอก หรือรูปไข่รูปไข่ค่อนข้างกว้างขอบไม่ขนาน ค่อนข้างแคบและยาว มีขอบขนานตั้งแต่ไหล่ลงมา 9. ปลายใบประดับ แหลม มน 10. สีใบประดับ ด้านนอกสีแดง ม่วงคล้ำ หรือเหลือง ด้านนอกสีม่วงอมน้ำตาล ด้านในสีชมพู ม่วงคล้ำหรือเหลือง ด้านในสีชมพูสดใส เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

25. ตารางที่ 7 ลักษณะที่ใช้ในการจัดจำพวกกล้วยปลูก (ต่อ) ลักษณะ กล้วยป่าหรือกล้วยทอง (A) กล้วยป่าหรือกล้วยตานี (B) 11. ความสม่ำเสมอ ด้านในสีที่ปลายเข้ม และค่อยๆ สีสม่ำเสมอกันตลอด ของสีใบประดับ จางลงจนเป็นสีเหลืองที่ฐาน 12. รอยแผลเป็นที่ก้าน เด่นชัด ไม่เด่นชัด 13. กลีบรวมที่อิสระ มีปลายย่น มีปลายไม่ย่น ของดอกตัวผู้ 14. สีดอกตัวผู้ สีขาวครีม เจือสีชมพู 15. สียอดเกสรตัวเมีย สีแสด หรือเหลืองจัด สีครีม เหลืองอ่อน หรือ ชมพูอ่อน เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

26. สัณฐานวิทยา + เซลล์พันธุศาสตร์ 1. คะแนน 15-23 สายพันธุ์ของกล้วยทอง 1.1 จำนวนโครโมโซม 2 ชุด …………………………………. AA 1.2 จำนวนโครโมโซม 3 ชุด …………………………....…. AAA 1.3 จำนวนโครโมโซม 4 ชุด …………………………..... AAAA 2. คะแนน 26 หรือมากกว่า สายพันธุ์ลูกผสม 2.1 คะแนน 26-46 และจำนวนโครโมโซม 3 ชุด ………. AAB 2.2 คะแนนประมาณ 49 และจำนวนโครโมโซม 2 ชุด ..... AB 2.3 คะแนน 57-63 และจำนวนโครโมโซม 3 ชุด …...…. ABB 2.4 คะแนน 67 และจำนวนโครโมโซม 4 ชุด …………. ABBB 3. คะแนน 75 และจำนวนโครโมโซม 2 ชุด สายพันธุ์ของกล้วยตานี ..................................... BB เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

27. พันธุ์ 1. กลุ่ม AA เช่น กล้วยไข่ (Sucrier; Pisang mas) กล้วยจากนวล กล้วยน้ำนม กล้วยเงาะ กล้วยหอมแขก กล้วยหอมมือนาง กล้วยไข่ กล้วยน้ำนม เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

28. พันธุ์ 2. กลุ่ม AAA เช่น กล้วยหอมทอง (Gros Michel) กล้วยหอมเขียว (Pisang masak Hijau; Cavendish) กล้วยหอมค่อม (dwarf Cavendish) กล้วยนาก กล้วยนมสาว กล้วยหัวแข็ง เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

29. พันธุ์ 3. กลุ่ม AAAA ลูกผสมของกล้วย กลุ่ม AAA กับ กลุ่ม AA Bodles Atafort และ I.C. 2 (Imperial College No.2) เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

30. พันธุ์ (ต่อ) 4. กลุ่มAB ลูกผสมตามธรรมชาติของกล้วยทอง (AA) กับกล้วยตานี (BB) Ney Poovan; Lady’s finger Ney Poovan; Lady’s fingers กล้วยป่าอ่างขาง เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

31. พันธุ์ (ต่อ) 5. กลุ่ม AAB เช่น กล้วยไข่ฝรั่งหรือกล้วยนมสวรรค์ กล้วยงาช้าง กล้วยร้อยหวี กล้วยงาช้าง กล้วยนมสวรรค์ กล้วยร้อยหวี เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

32. พันธุ์ (ต่อ) 6. กลุ่ม ABB เช่น กล้วยน้ำว้าหรือกล้วยมะลิอ่องหรือ กล้วยอ่อง (Pisang awak) และ ลูกผ่าเหล่าของกล้วยน้ำว้า กล้วยหักมุก (Silver Bluggoe) กล้วยส้ม (Bluggoe) กล้วยน้ำว้า กล้วยมะลิอ่อง กล้วยหักมุก เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

33. พันธุ์ (ต่อ) 7. กลุ่ม ABBB เช่น กล้วยทิพย์รส หรือกล้วยเทพรส หรือกล้วยสังคิโว หรือกล้วยปลีหาย (Tiparot; Angel’s food; Pisang abu Siam) กล้วยทิพย์รส เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

34. กล้วยหอม กล้วยน้ำว้า กล้วยการค้า กล้วยไข่ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

35. Propagation 1. Sexual breeding programme 2. Asexual peeper หน่ออ่อน sword sucker หน่อใบแคบ water sucker หน่อใบกว้าง maiden sucker หน่อแก่ bits of large corm = bull head ชิ้นส่วนเหง้า เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

36. ชนิดของหน่อ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

37. หน่อ (กล้วยไข่) เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

38. Planting and cares 1. Spacing 3 x 3 … 5 x 5 … 8 x 8… 10 x 10 m dwarf commercial vigourous 2. System of cropping contour แบบขั้นบันได strip แบบสลับ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

39. 3. Planting season - early raining season 4. Planting system dry system กล้วยต่างๆ wet system กล้วยหอมทอง เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

40. 5. Fertilizer application organic - compost, green manure inorganic - NaNO3, (NH4)2 SO4, K2SO4, super phosphate, trace elements 2-3 wks after transplanting, 3 mon. intervals 15-15-15 at 100 g/pl …. 400 g/pl เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

41. 6. Irrigation surface, sub-surface, sprinkler - overhead, above ground เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

42. 7. Pruning leaf, sucker, pseudostem, male axis ตัดแต่งหน่อและใบ เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

43. 8. Supporting heavy bunch, windy area - wind break การค้ำต้น เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

44. 9. Diseases - damping off, leaf spot, mosaic virus, anthracnose, powdery mildew, root knot nematode, fruit rot เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

45. โรคใบจุด ห่อผล โรคเหี่ยว โรคตายพราย เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

46. 10. Insects - aphid, scale insect, thrips, red mite, nematode เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

47. เพลี้ยแป้ง แมลงวันผลไม้ เพลี้ยหอย เพลี้ยไฟ แมลงศัตรูกล้วย เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

48. Growth and development 1. Vegetative growth leaf scale lvs. 10 narrow lvs. 10 broad lvs. 35-50 spade leaf = protecting leaf เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

49. 2. Reproductive growth inflorescence, flower, fruit 7-9 mon. or 6-8 mon. after planting เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน

50. -pollination …. seedy -vegetative parthenocarpy …. seedless female sterility polyploidy chromosome change endogenous auxin + coconut milk factor เกศิณี ระมิงค์วงศ์ ไม้ผลเมืองร้อน