มาตรฐานการดำเนินงาน การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค

1. มาตรฐานการดำเนินงานการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคมาตรฐานการดำเนินงานการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค โดย ภญ.ศิริรัตน์ เตชะธวัช

2. ตอนที่ 1 มาตรฐานการบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็นตอนที่ 2 มาตรฐานคุณภาพการให้บริการวัคซีนตอนที่ 3 มาตรฐานการบันทึกข้อมูลในแฟ้มข้อมูลงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค มาตรฐานการดำเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค

3. 1. ด้านการบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น 2. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น มาตรฐานการบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น

4. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น 1. การแต่งตั้งผู้รับผิดชอบงาน 2. การมีและใช้เอกสาร/คู่มือ/ตำรา 3. การเบิกและรับ-จ่ายวัคซีน 4. การจัดทำทะเบียนรับ-จ่ายวัคซีน 5. การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ระบบลุกโซ่ความเย็น 6. การเก็บรักษาวัคซีน 7. การควบคุมอุณหภูมิในตู้เย็น 8. การดูแลบำรุงรักษาอุปกรณ์

5. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น 9. การจัดทำแผนเตรียมความพร้อม 10. เครื่องปั่นไฟฟ้าสำรอง

6. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(1) การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(1) 1.การกำหนดหรือแต่งตั้งผู้รับผิดชอบงาน 1.1 ระดับคลังวัคซีน เภสัชกรได้รับการอบรม+รับผิดชอบเป็นลายลักษณ์อักษร การจัดอบรมหรือประชุมชี้แจง เครือข่าย 1 ครั้ง/ปี การนิเทศงานเครือข่าย 1 ครั้ง/ปี

7. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(2)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(2) 1.การกำหนดหรือแต่งตั้งผู้รับผิดชอบงาน 1.2 ในระดับหน่วยบริการ มีผู้รับผิดชอบเป็นลายลักษณ์อักษร และผ่านการอบรม

8. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(3)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(3) 2. การมีและใช้เอกสาร/คู่มือ/หนังสือ/ตำรา 2.1ระดับคลังวัคซีน 2.2ระดับหน่วยบริการ

9. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(4)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(4) 3.การเบิกและรับ-จ่ายวัคซีน 3.1 ในระดับคลังวัคซีน -การเบิกวัคซีน:key on hand เดือนละครั้งตามกำหนดเวลา -การรับวัคซีน : ตรวจรับวัคซีนตามแบบบันทึกฯ

10. www.themegallery.com

11. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(5)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(5) 3.การเบิกและรับ-จ่ายวัคซีน 3.1 ในระดับคลังวัคซีน(ต่อ) - การจ่ายวัคซีน : ตรวจสอบใบเบิก(แบบฟอร์ม ว.3/1)  กรอกข้อมูลครบถ้วนทุกช่อง  คำนวณจำนวนที่ขอเบิก และอัตราสูญเสียได้ถูกต้อง  ความสอดคล้องของปริมาณการเบิกและการใช้วัคซีน

12. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(6)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(6) 3.การเบิกและรับ-จ่ายวัคซีน 3.2 ในระดับหน่วยบริการ - การเบิกวัคซีน : จัดทำใบเบิกวัคซีน(แบบฟอร์ม ว.3/1) กรอกข้อมูลครบถ้วนทุกช่อง คำนวณถูกต้อง ส่งใบเบิก เพื่อตรวจสอบก่อนจ่าย

13. กรอกข้อมูลครบถ้วน คำนวณได้ถูกต้อง ตรวจสอบเป้าของเดือนปัจจุบัน น่าจะใกล้เคียงกับผลงานเดือนที่ผ่านมา Download File .xls @http://thaigcd.ddc.moph.go.th/

14. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(7)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(7) 3.การเบิกและรับ-จ่ายวัคซีน 3.2 ในระดับหน่วยบริการ - การรับวัคซีน : กรณีคลังนำส่ง กรณีรับวัคซีนเอง

15. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(8)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(8) 4.การจัดทำทะเบียนรับ - จ่ายวัคซีน • ทำทะเบียนรับ-จ่ายวัคซีน รายวัคซีน ระบุ Lot. no./Exp. date • จ่ายวัคซีนตามหลัก First Expire First Out (FEFO) • บันทึกการจ่ายวัคซีน แยกเป็นรายหน่วยบริการ(คลังวัคซีน) พร้อมทั้ง Lot. no. และ Exp. date • ยอดคงคลังเป็นปัจจุบัน จำแนกราย Lot. no./Exp. date

16. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(9)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(9) 5. การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ระบบลูกโซ่ความเย็น  ตู้เย็นเก็บวัคซีนโดยเฉพาะ ≥1 ตู้ มีลักษณะ ดังนี้

17. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(10)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(10) 5. การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ระบบลูกโซ่ความเย็น  กระติกวัคซีนใบใหญ่/กล่องโฟมใบใหญ่ ≥ 1 ใบ • ความหนาฉนวนกระติก ≥ 30 มม. ; กล่องโฟม ≥ 25 มม. • ความจุภายใน ≥ 20 ลิตร • ไม่มีรอยแตก สะอาด ฝาปิดสนิท • รักษาอุณหภูมิ +2 ถึง +8 °c นาน ≥ 24 ชม.

18. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(11)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(11) 5. การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ระบบลูกโซ่ความเย็น  กระติกวัคซีนใบเล็ก (Vaccine carrier) • ความหนาของฉนวน ≥ 30 มม. • ความจุภายใน ≥ 1.7 ลิตร • ไม่มีรอยแตก, สะอาด, ปิดได้สนิท • ซองน้ำแข็งบรรจุพอดี 4 ด้าน • รักษาอุณหภูมิ +2 ถึง +8°c นาน ≥ 24 ชม.

19. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(12)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(12) การสำรองกระติกวัคซีนใบเล็ก ระดับคลังวัคซีน ระดับหน่วยบริการ ต้องมี 1 ใบ

20. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(13)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(13) 5. การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ระบบลูกโซ่ความเย็น Icepack พร้อมใช้: คลังฯ ≥ 12 อัน; หน่วยบริการ ≥ 4 อัน Thermometer ≥ 1 อันที่สอบเทียบ/เทียบเคียงปีละ 1 ครั้ง

21. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(14)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(14) 6. การเก็บรักษาวัคซีนในตู้เย็น 6.1 อุณหภูมิในช่องธรรมดา +2 ถึง +8 °c ช่องแช่แข็ง ต่ำกว่า -15 °c 6.2 การจัดเรียงวัคซีนในตู้เย็น: แยกเป็นสัดส่วน  ติดป้ายชื่อ มีช่องว่างให้ความเย็นไหลเวียนได้ทั่วถึง จัดเก็บได้ถูกต้อง

22. การเก็บรักษาวัคซีนในคลังระดับอำเภอ/หน่วยบริการการเก็บรักษาวัคซีนในคลังระดับอำเภอ/หน่วยบริการ คลังวัคซีนสามารถเก็บตัวทำละลายเก็บที่อุณหภูมิห้องได้

23. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(15)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(15) 6. การเก็บรักษาวัคซีนในตู้เย็น(ต่อ) 6.3 การเก็บวัคซีนขณะให้บริการ • บริการในที่ร่ม • เก็บวัคซีนในกระติก/กล่องโฟม อุณหภูมิ +2 ถึง +8 °c • วางขวดตั้งตรง และห้ามสัมผัส Icepack โดยตรง • ห้ามดูดวัคซีนใส่ไซริงค์ไว้จำนวนมาก และห้ามมีเข็มปักคาขวด • วัคซีนเชื้อเป็นผงแห้งละลายแล้วเก็บป้องกันแสง • เปิดใช้แล้วเก็บไว้ไม่เกินมาตรฐานการให้บริการ

24. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(16)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(16) 6. การเก็บรักษาวัคซีนในตู้เย็น(ต่อ) 6.4 ปริมาณวัคซีนคงคลัง หลังจ่าย หรือให้บริการ ระดับคลังวัคซีน ไม่เกิน 2 เดือน ระดับหน่วยบริการ ไม่เกิน 1 เดือน

25. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(17)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(17) 7. การควบคุมอุณหภูมิตู้เย็น 7.1 ให้อยู่ใน +2 ถึง +8 °c และตรวจสอบเช้าและเย็นทุกวัน 7.2 บันทึกตามความจริง และเก็บไว้ตรวจสอบ ≥ 6 เดือน

26. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(18)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(18) 8. การดูแล บำรุงรักษา อุปกรณ์ Cold chain 8.1 ตู้เย็น • ทำความสะอาดด้านนอก และขอบยางฝาตู้ไม่ให้มีเชื้อราเกาะ • ตั้งตรง และห่างจากฝาผนังแต่ละด้านไม่ต่ำกว่า 6 นิ้ว • ประตูปิดสนิท มีขวดน้ำเต็มช่องเก็บผัก/ฝาตู้เย็น • ละลายน้ำแข็งในช่องแช่แข็ง เมื่อหนาเกิน 0.5 มิลลิเมตร

27. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(19)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(19) 8. การดูแล บำรุงรักษา อุปกรณ์ Cold chain 8.1 ตู้เย็น(ต่อ) • ปลั๊กตู้เย็น มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ • มี Breaker เฉพาะของตู้เย็น หรือ • ใช้เต้าเสียบชนิดเดี่ยว(ไม่ใช้ปลั๊กพ่วง) พันเทปปิดทับให้แน่น หรือ • กรณีมีหลายเต้าเสียบ(ไม่ใช้ปลั๊กพ่วง) ใช้เทปปิดช่องที่เหลือ

28. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(20)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(20) 8. การดูแล บำรุงรักษา อุปกรณ์ Cold chain(ต่อ) 8.2กระติกหรือกล่องโฟม • ล้างให้สะอาด ตากและเก็บไว้ในที่ร่ม • ตรวจสอบรอยแตกร้าว 8.3 ซองน้ำแข็ง • ตรวจสอบรอยแตกร้าว เก็บในช่องแช่แข็ง • ระดับน้ำต้องไม่มากกว่าที่กำหนด

29. การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(21)การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น(21) 8. การดูแล บำรุงรักษา อุปกรณ์ Cold chain(ต่อ) 8.4เทอร์โมมิเตอร์ • แขวน/วางไว้กลางตู้เย็นที่เก็บวัคซีนที่ไวต่อความเย็นจัด • ระวังอย่าให้หลุด/หล่นกระแทกพื้น • สอบเทียบ/เทียบเคียงปีละ 1ครั้ง Dial thermometer Stem thermometer

30. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็นการเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น 9. การจัดทำแผนเตรียมความพร้อม(กรณีไฟฟ้าดับ/ตู้เย็นเสีย) มีแผนเตรียมความพร้อมฯ มีผังฯ ติดไว้ในที่มองเห็นชัด การซ้อมเตรียมความพร้อมฯ ≥ 1 ครั้ง/ปี

31. ตัวอย่างผังการเตรียมความพร้อมกรณีฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็นตัวอย่างผังการเตรียมความพร้อมกรณีฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น รพ.สต./WBC ชื่อผู้รับผิดชอบ โทรศัพท์..................... ตู้เย็นเก็บวัคซีน รถส่งวัคซีนเสียขณะขนส่งวัคซีน ไฟฟ้าดับไม่เกิน 3 ชั่วโมง* ตู้เย็นเก็บวัคซีนเสีย • ปิดประตูตู้เย็นไว้ห้ามเปิดเด็ดขาด • ย้ายวัคซีนทั้งหมดไปเก็บไว้ในตู้เย็นอื่นหรือหีบเย็นหรือกระติกที่มีอุณหภูมิ +2 ถึง+8 oC • แจ้งซ่อม หรือจัดหาใหม่ • ขอยืมรถจากหน่วยงานใกล้เคียง • (ขณะขนส่งวัคซีน ควรมีเทอร์โมมิเตอร์ในกระติกวัคซีน) ไฟฟ้าดับเกิน 3 ชั่วโมง กรณีที่ไม่มีตู้เย็นอื่น/กระติก หรือมีกระติก แต่ไม่เพียงพอที่จะเก็บวัคซีน • ย้ายวัคซีนทั้งหมดไปเก็บไว้ในหีบเย็น • หรือกระติกที่มีอุณหภูมิ +2 ถึง+8 oC • นำวัคซีนไปฝากไว้ในตู้เย็นของหน่วยงานใกล้เคียง หรือ รพ.แม่ข่าย *กรณีตู้เย็นมีสภาพดี

32. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็นการเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น 10. เครื่องปั่นไฟฟ้าสำรอง 10.1 ระดับคลังวัคซีนที่มีเครื่องปั่นไฟฟ้าสำรอง • ทดสอบเครื่องปั่นไฟ อย่างน้อย 1 ครั้ง/ สัปดาห์ • ตรวจสอบ/ซ่อมบำรุง อย่างน้อย 1 ครั้ง/ปี กรณีไฟฟ้าดับ ถ้าเครื่องปั่นไฟฟ้าสำรองไม่สามารถใช้งานได้ใน 3 ชม. ย้ายวัคซีนเก็บในกระติกหรือกล่องโฟมอุณหภูมิ +2 ถึง +8°C

33. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็นการเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น 10. เครื่องปั่นไฟฟ้าสำรอง(ต่อ) 10.2 ในระดับคลังวัคซีนหรือหน่วยบริการที่ไม่มีเครื่องปั่นไฟฟ้าฯ กรณีไฟฟ้าดับไม่เกิน 3 ชั่วโมง • ปิดประตูตู้เย็นไว้ ห้ามเปิดเด็ดขาด • สอบถามการไฟฟ้า จ่ายกระแสไฟฟ้าได้ภายใน 3 ชม.หรือไม่ กรณีไฟฟ้าดับเกิน 3 ชั่วโมง • ย้ายวัคซีนไปเก็บไว้ในกระติก/กล่องโฟมอุณหภูมิ +2 ถึง +8 °c

34. การเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็นการเตรียมความพร้อมรับเหตุฉุกเฉินในระบบลูกโซ่ความเย็น 10. เครื่องปั่นไฟฟ้าสำรอง(ต่อ) 10.3กรณีตู้เย็นเก็บวัคซีนเสีย • ย้ายวัคซีนเก็บในตู้เย็นอื่น/กระติก/กล่องโฟมอุณหภูมิ +2ถึง+8°c • แจ้งซ่อม/จัดหาใหม่/นำวัคซีนไปฝากรพ.แม่ข่าย/สถานบริการใกล้เคียง

35. ขอขอบคุณ Ms. and Mr. Cold chain