260 likes | 605 Views
МТМ 3 кўрсаткичларини ҳисоблаш усуллари. Мурод Рузиев Тошкент шаҳри 200 8 йил 21 ноябр. Гендер ва ривожланиш. Статистика ҳақида сўзлар Гендер ҳақида сўзлар. Гендер масалаларини ифодаламаган статистика. Аёллар ва эркаклар бўйича маълумотни кўрсатмайди. Жадвал A.
E N D
МТМ 3 кўрсаткичларини ҳисоблаш усуллари Мурод Рузиев Тошкент шаҳри 2008 йил 21ноябр
Гендер ва ривожланиш • Статистика ҳақида сўзлар • Гендер ҳақида сўзлар
Гендер масалаларини ифодаламаган статистика • Аёллар ва эркаклар бўйича маълумотни кўрсатмайди Жадвал A Ишчи кучи иштироки даражаси Воҳа ИКИД Шаҳар 48.8 Қишлоқ 47.2 Жами 47.7
Ҳамон гендерсиз статистика • Эркаклар бўйича маълумот йўқ Жадвал B Аёлларни ишчи кучида иштироки даражаси Воҳа ИКИД Шаҳар 33.6 Қишлоқ 32.3 Жами 32.7
Яна гендерсиз статистика • Эркаклар бўйича кўрсаткичлар йўқ • Берилган маълумотлар асосида эркаклар бўйича кўрсаткични чиқариб бўлмайди Жадвал C Ишчи кучи иштироки даражаси Умумий Аёллар Воҳа Шаҳар 48.8 33.6 Қишлоқ 47.2 32.3 Жами 47.7 32.7
Гендерни ифодалаган статистика Жадвал D Ишчи кучи иштироки даражаси Воҳа Аёллар Эркаклар Жами Шаҳар 33.6 62.6 48.8 Қишлоқ 32.3 62.0 47.2 Жами 32.7 62.2 47.7
Гендер статистикаси асослари • Шахслар бўйича статистик маълумотлар жинс бўйича майдалаштирилган ҳолда тўпланиши ва тақдим этилиши лозим • Барча ўзгарувчан параметрлар ва хусусиятлар жинс бўйича тахлил қилиниши лозим • Статистик долзарб масалалар гендер масалаларига тегишли статистик кўрсаткичларни қамраб олиши даркор
Гендер бўйича маълумот тўплаш учун жадвал мисоли
Асосий гендер кўрсаткичлари Тенгликни ўлчаш • Жинс бўйича тузилиш (аёллар фоизи) • Гендер нисбати= # аёллар # эркаклар • Паритет индекси= аёллар кўрсаткичлари эркаклар кўрсаткичлари
Асосий ғоялар • Гендер • Гендер тенглиги • Гендер ҳуқуқ ва имкониятлари
Жинс ва гендер отамаларини таърифи • Хромосомалар • Гормонлар • Репродуктив органлар Жинс • Жамиятлаштириш • Маданият, дин • Эракаклар/аёллар ўрни ва фаолияти Гендер
Аёллар ва эркаклар фарқи ... Жинс Биологик (туғма) Гендер бирдайлиги “ўрганилган”; “олинган”
Ўрни: кўпроқ аёлларними ёки эркакларними? • Рахбар • Уй бекаси • Фермер • Ҳамшира • Чевар • Жамият йўлбошчиси • Сиёсатчи
Фаолият: кўпроқ аёлларникими ёки эркакларникими? • Тикиш • Ускуналарни бошқариш • Кулинария • Савдо-сотиқ • Суҳбатлашиш • Режалаштириш • Сабзавотлар экиш • Қарор қабул қилиш
Гендер масалаларига нима киради? • Аёллар ва эркаклар ҳаётига тегишли барча масалалар — • Имкониятлар • Ресурслардан фойдаланиш имкони • Эҳтиёжлар • Савол: Қайси бирида тенгсизлик мавжуд?
Гендер объективлик • Аёллар ва эркакларга нисбатан адолатли бўлиш жараёни • Адолатни таъминлаш учун ўлчовлар аёлларни (ва эркакларни) тарихий ва ижтимоий чегараланган имкониятларини (тенгсизликни) компенсация қилиб берадиган ьўлиши керак • Объективлик гендер тенгликка олиб келади
Гендер тенглиги ... • Аёллар ва эркаклар тенг имкониятлардан фойдаланадилар • Аёллар ва эркаклар ўзларининг инсон ҳуқуқларидан фойдаланишга тенг шароитга эгалар ва ривожланишга ҳисса қўшиш ва натижадан фойда кўришда салохиятга эгалар • Жамият аёллар ва эркакларга тенг ўҳшашлик ва фарқ беради ва уларнинг жамиятда тутган ўрнини тенглаштиради
9 кўрсаткич: Бошланғич, ўрта ва олий таълимда қиз болаларни ўғил болаларга нисбати
10 кўрсаткич: 15-24 ёшдаги саводли аёлларни саводли эркакларга нисбати
11 кўрсаткич: Ноқишлоқ хўжалиги секторидаги бандлик хажмида аёллар улуши
12 кўрсаткич: Миллий парламентда аёллар эгаллаган ўринлар пропорцияси