به نام خدا

1. به نام خدا سمینار درس ارگونومی ”طراحی شغل (Job Design)“ ارایه دهنده: علیرضا محمدی اردیبهشت ماه 1385

2. Job Design تعریف سازمان • سازمان در تعريف، سيستمي عقلايي است كه در آن گروهي از افراد براي رسيدن به اهداف مشتركي و از پيش تعيين شده آگاهانه و به طور منظم با يكديگر مشاركت مي كنند

3. Job Design • تجزیه و تحلیل شغل تجزيه و تحليل شغل، شرح خلاصه وظايف و مسئوليتهاي شغل، رابطه آن شغل با مشاغل ديگر، دانش ومهارتهاي لازم براي انجام دادن آن و شرايط كار است

4. Job Design تجزیه و تحلیل شغل • کسب اطلاعات مورد نیاز درباره شغل شرایط احراز شغل • تحصیلات • تجربیات • دوره های تخصص • قدرت قضاوت • ابتکار • توان تصمیم گیری • مهارت های فیزیکی • مهارت در انتقال مفاهیم • خصوصیات روحی و روانی • نیاز به استفاده بیش از اندازه یکی از حواس پنج گانه • شرح شغل • عنوان شغل • محل شغل • خلاصه ای از شغل • وظایف شغل • دستگاه، ماشین، ابزار، لوازم و مواردی که در شغل از آن استفاده می شود. • رئیس یا مرئوسان • شرایط شغل • خطرات موجود در شغل

5. Job Design مرحله اول • بررسی سازمان به منظور تعیین مطابفت مشاغل با بافت و اهداف سازمانی مرحله پنجم • تنظیم شرح شغل مرحله ششم • تنظیم شرایط احراز شغل مرحله دوم • تعیین این که از اطلاعات به دست آمده از تجزیه و تحلیل چگونه استفاده خواهد شد طراحی شغل مرحله سوم • انتخاب نمونه هایی از مشاغل برای مطالعه و تجزیه و تحلیل • مرحله هفتم • طراحی شغل با استفاده از اطلاعاتی که در مراحل ششگانه قبل به دست آمده است • مرحله هشتم • ارزیابی طراحی شغل و انجام دادن اصلاحات لازم در صورت نیاز مرحله چهارم • به دست آوردن اطلاعات لازم با استفاده از روش های مختلف تجزیه و تحلیل مشاغل

6. Job Design روش های جمع آوري اطلاعات درباره شغل: • مشاهده مستقيم • مصاحبه • پرسشنامه • مصاحبه گروهي • نشست متخصصان • ثبت وقايع • پرسشنامه تجزيه و تحليل سمت (PAQ)

7. Job Design كاربرد تجزيه و تحليل شغل • كارمنديابي • انتخاب و انتصاب • ايمني • ارزيابي عملكرد • حقوق و دستمزد • طراحي شغل

8. Job Design طراحی شغل • منظور از طراحي شغل تنظيم وظايف و مسئوليتها در يك شغل يا گروهي از مشاغل وابسته به يكديگر به نحوي است كه حداكثر بازدهي به دست آيد و باعث رضايت، رشد و در نهايت بهبود كيفيت زندگي كاري كاركنان شود.

9. Job Design • طراحي شغل، نتيجه و بازده نهايي تجزيه و تحليل شغل است. • براي طراحي مشاغل روش واحدي كه همواره بتوان از آن استفاده كرد وجود ندارد

10. Job Design روش های طراحی مشاغل • روش مديريت علمي • روش انگيزشي • روش سيستمي • روش مبتني بر ويژگيهاي عامل انساني

11. Job Design روش مديريت علمي • شغل بايد به وظايف و مسئوليتهايي محدود مي شود كه مي توان به بهترين وجه از عهده آنها برآمد • شاغل بايد فنون و مهارتهاي خاص هر شغل را آموخته باشد. • ابزار و وسايل كار بايد در دسترس كاركنان قرار داده شود طوري كه از تعداد حركات غيرضروري كاسته شود.

12. Job Design ساده کردن کار مزایا • تخصصی شدن مشاغل • کارکنان متخصص می شوند • بهبود کیفیت کار معایب • ناکامی، از خودبیگانگی، تنبلی، فقدان انگیزه و احساس عدم رضایت کارکنان می باشد که در نهایت هزینه ها افزایش می یابد و بهره وری نیز کاهش پیدا می نماید.

13. Job Design روش انگيزشي • نظريه دو عاملي هرزبرگ • نظريه فعال سازي • نظريه ويژگيهاي شغل

14. Job Design نظريه دو عاملي هرزبرگ در اين نظريه هرزبرگ از دو عامل: • بهداشتي • انگيزشي صحبت مي كند.

15. Job Design گسترش شغلی • گسترش شغلی در جهت عکس ساده کردن کار می باشد. بر اساس این نظریه شمار عملیات در یک شغل افزایش می یابد.

16. Job Design مزایا • ایجاد تنوع در کار • معنی یافتن کار • کاهش احساس خستگی • کاهش حجم هزینه ها • افزایش میزان مشارکت کارکنان • کاهش غیبت و ترک خدمت از جمله انتقادهای بر این نظریه نداشتن تأثیرات انگیزشی قابل توجه در کارکنان به ویژه در بلند مدت می باشد، به خصوص اگر این افزایش عملیات هماهنگ با جبران خدمات کارکنان نباشد.

17. Job Design تقویت شغلی • گسترش شغلی به مفهوم گسترش افقی کار است. در حالی که تقویت شغل، به مفهوم گسترش عمودی کار بر اساس افزایش مسئولیت می باشد.

18. Job Design مزایا • افزایش استقلال • مسئولیت • خود کنترلی • افزایش احساس رضایت • انگیزش بیشتر • افزایش بهره وری

19. Job Design

20. Job Design نظريه فعال سازي • طرفداران اين نظريه معتقدند كه بايد با ايجاد تنوع در كار و كاهش خستگي كاركنان را فعال كرد.

21. Job Design گردش شغلی • گردش شغلی عبارت است از جابجایی کارکنان در مشاغل مشابه و در زمان مشخص است..

22. Job Design مزایا • افزایش روحیه • کاهش نارضایتی در مشاغل ساده • کاهش خستگی و یکنواختی در مشاغل • ایجاد انعطاف پذیری در سازمان و آموزش نیروی کار می باشد ضمن آن که تأمین نیرو را نیز موجب خواهد شد.

23. Job Design • نظريه ويژگيهاي شغل نتیجه حالات روحی شاغل ابعاد پنج گانه کار زیاد شدن انگیزه تنوع در کار هویت کار اهمیت کار احساس داشتن کار مهم بهبود کیفیت کار مسئول بودن در قبال کار استقلال (آزادی عمل) افزایش رضایت شغلی آگاهی از نتایج عملکرد بازخور کاهش غیبت و تعداد کسانی که سازمان را ترک می کنند

24. Job Design روش سيستمي • منظور از روش سيستمي اين است كه به جاي طراحي تك تك مشاغل، سيستم كار به نحوي طراحي شود كه ابعاد اجتماعي و فني كار مكمل يكديگر باشند

25. Job Design روش مبنتي بر ويژگيهاي عوامل انساني • در اين روش ابزار، وسايل، تجهيزات و شرايط كار طوري طراحي مي شود كه حداكثر كارايي به دست آيد و به بهداشت و ايمني كار و همچنين رضايت كاركنان بيفزايد. به عبارت ديگر هدف اين است كه كار مطابق با ويژگيهاي عوامل انساني طراحي شود.

26. Job Design • طراحي شغل بر اين اساس به دو روش مجزا از يكديگر تقسيم شده است

27. Job Design • در روش اول شغل بر اساس ويژگيهاي زيستي و جسمي انسان طراحي مي شود. • در روش دوم كه روش ادراكي- حركتي خوانده شده است پيامدهاي رواني تماس انسان با ماشين آلات، ابزار و وسايل و ساير عوامل در محيط كار و چگونگي تاثيرشان بر عمكلرد كاركنان مورد توجه قرار مي گيرد.

28. Job Design با تشکر از توجه شما