1 / 26

Mövzu: Modifikasiya və m utasiya dəyişkənliyi

Mövzu: Modifikasiya və m utasiya dəyişkənliyi. AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ. Ədəbiyyat. Quliyev R. Ə., Əliyeva K. Ə. Genetika. Dərslik, Bakı, 2002. Quliyev R. Ə. Genetikanın əsasları ilə bitkilərin seleksiyası. Bakı, 2003. Axundova E. M. Ekoloji genetika. Bakı, 2006.

lindsay
Download Presentation

Mövzu: Modifikasiya və m utasiya dəyişkənliyi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Mövzu: Modifikasiya və mutasiya dəyişkənliyi AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ Dosent, b.e. n. F.H.Qurbanov

  2. Ədəbiyyat • Quliyev R. Ə., Əliyeva K. Ə. Genetika. Dərslik, Bakı, 2002. • Quliyev R. Ə. Genetikanın əsasları ilə bitkilərin seleksiyası. Bakı, 2003. • Axundova E. M. Ekoloji genetika. Bakı, 2006. • Abbasov S.S. Maldarlıqda hibridləşmənin genetik əsasları. Gəncə,2008. • Turabov T. Genetika. Gəncə, 1997. • Seyidəliyev N. Y. Genetika. Dərs vəsaiti, Gəncə, 2005. • Qarayev L. Tarla bitkilərinin toxumçuluğu. Bakı, 1976. • Cəfərov N. A. Çəkilin seleksiyası, Gəncə, 2008. ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  3. Mövzununplanı • Giriş • Modifikasiya dəyişkənliyi haqqında anlayış • Reaksiya norması • Mutasiya dəyişkənliyi • Süni mutasiya prosesi və onun qanunauyğunluğu ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  4. REAKSİYA NORMASI • Genotiplə müəyyən olunan və xarici mühitin təsirindən asılı olaraq orqanizmin əlamətlərinin müəyyən hüdud daxilində təzahür dərəcəsinə reaksiya norması deyilir. • Reaksiya normasını öyrənmək üçün ilkin növbədə genetik nöqteyi nəzərdən həmcins materialı müxtəlif mühit şəraitinə yerləşdirmək lazımdır ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  5. Modifikasiya dayişkənliyinin əhəmiyyəti • Reaksiya normasını bilmək kənd təsərrüfatında böyük praktiki əhəmiyyətə malikdir, çünki heyvanları və bitkiləri yeni iqlim şəraitinə keçirdikdə onlardan yüksək məhsul almaq vacib məsələlərdən biridir. • Reaksiya normasının geniş miqyasda tərəddüd etməsinin orqanizmlərin təbii şəraitə uyğıınlaşmaq üçün böyük əhəmiyyəti var, belə ki, bu növün saxlanılmasını və artmasını təmin edir. ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  6. MUTASİYA DƏYİŞKƏNLİYİ • Mutasiya terminini ilk dəfə biologiya elminə 1901-ci ildə çex alimi Quqo-de Friz daxil etmişdir. • Mutasiyalar təbiətdə bütün canlılarda- bakteriyalardan tutmuş insanlaradək baş verir. • Mutasiya dəyişkənliyi bütün canlılara xas olan əsas xüsusiyyətlərdən biridir. Müxtəlif xarici amillərin təsiri nəticəsində canlı orqanizmlərdə mutasiyalar almaq olar. Bununla əlaqədar olaraq mutasiyalar təbii və ya spontan və süni və ya induksion olurlar. ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  7. Quqo de Friz 1848-1935 Çex ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  8. Bitkilərdə mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  9. Mutasiya Xlorofildə mutasiya Çiçəkdə mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  10. Mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  11. Xromosom mutasiyası Normal çatışmamazlıq delesiya duplikasiya inersiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  12. Mutagenlər • Həm təbiətdə, həm də tədqiqatda mutasiyalar mutagen adlanan faktorların təsiri nəticəsində əmələ gəlir. • Süni mutasiyalar almaq üçün fıziki və kimyəvi amillərdən istifadə edilir. • Fiziki amillərdən: rentgen və qamma şüaları, ultrabənövşəyi şüalar, elektro-maqnit şüalar, yüksək və mənfi temperatur, nüvə şüalanması (alfa və beta-cisimciklər protonlar, neytronlar) və s. ionlaşmaların bütün növləri • Kimyəvi amillər: Etilenimin (Eİ); dietilsulfat (DES); dimetilsulfat (DMS); nitrozoetil sidik cövhəri (NESD); nitrozometil sidik cövhəri (NMSD); 1,4 - bisdiazoasetilbutan (DAB); azot turşusu, xardal qazı (iprit) və digərləri. 1,4 - DAB, NMSD, Eİ kimi kimyəvi maddələr xüsusən yüksək aktivlik göstərir və 100%-dək mutasiya yaratmağa malikdirlər. Bunlar supermutagen adlanır. Bir qayda olaraq kimyəvi mutagenləri müxtəlif qatılıqlı su məhlulunda istifadə edirlər, məhlulların qatılığı 0,001-0,5%-dək olur. ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  13. Mutasiya tipləri • Xromosom sayının dəyişilməsi. • Xromosom quruluşunun dəyişilməsi. • Gen quruluşunun dəyişilməsi və yaxud nöqtəvi mutasiya. Bu hadisə DNT-nin molekulyar quruluşunun dəyişilməsinin nəticəsidir. ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  14. Somatik mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  15. Morfoloji mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  16. Heyvanlarda mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  17. Drozofil milçəyində mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  18. İnsanda mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  19. Çoxallellilik ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  20. Meyvə bitkilərində somatik mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  21. Translokasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  22. Mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  23. Arpada mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  24. Noxud bitkisində mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  25. Qarğıdalıda mutasiya ADAU, dos. F.H.Qurbanov

  26. Anafazada xromosom aralanmasında baş veren pozuntular ADAU, dos. F.H.Qurbanov

More Related