670 likes | 1.3k Views
Buzul çökelleri. Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN. Buzul çökelleri Buzul çökelleri çeşitleri : Til – Doğrudan buzul tarafından çökeltilen sedimentlere til denir Tabakalı buzul çökelleri – Buzulun erimesi sonucu çökeltilen sedimentlere denir. Kötü boylanmalı İri taneli Blok, çakıl ,
E N D
Buzul çökelleri • Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN
Buzul çökelleri • Buzul çökelleri çeşitleri: • Til– Doğrudan buzul tarafından çökeltilen sedimentlere til denir • Tabakalı buzul çökelleri – Buzulun erimesi sonucu çökeltilen sedimentlere denir
Kötü boylanmalı İri taneli Blok, çakıl, kum, kil, lös Tabakalı Drift
"DRIFT” : tabakalı veya tabakasız tüm buzul çökelleri A) Til Morenler Bitim, kenar, orta Drumlinler B) Tabakalı drift Yıkanma düzlüğü Kam ve eskerler Buzul gölü çökelleri Varvalar-düşme taşlar Buzul taşları
Buzul tili genellikle tabakalanmasız ve kötü boylanmalıdır Bloğun yakından görünümüi
Til – İnce taneli matriks içinde gelişigüzel dağılmış kayaç parçaları.
Buzul çökelleri • Tilin oluşturduğu yüzey şekilleri • Morenler • Til seviyelerine veya sırtlarına denir.
Buzul örtüsü yüzey şekilleri – kazan gölleri Bitim Moreni Kazan gölü Geri çekilme Moreni Eskerler Yıkanma düzlüğü Kazan gölü Drumlin Buzul kayası Til Taban Moreni Tabakalı Yıkanma zonu çökelleri Buzul gölü çökelleri Delta
Alpin buzullar tarafından oluşturulan morenler • Yanal (kenar) morenleri • Orta (Medial) morenleri
Önceki Kıyı çizgisi Kazan gölü Ablasyon zonu Esker Bitim Moreni Deniz Girintisi Yıkanma Akıntısı Buzul öncesi göl Gerileme Moreni Düzensiz Drenaj drumlinler Birikme Zonu Buzul ağırlığı nedeniyle Çökme Yarıklar Yarıklar Aysberg kopma Buzul üstü Kırıntılar Bitim Moreni Kayma zonu Düşme Taşı Anakaya Abrazyon Buzul altı Tili Tabakalı Til Düşme taşı içeren Laminalanmuş çamur koparma Tabakasız Til
Orta (Medial) morenleri Kenar morenleri
Buzul çökelleri • Diğer moren çeşitleri: • Bitim (terminal)morenleri • Taban morenleri
Bitim (Terminal)moreni) Bitim Moreni Drumlin alanı Gerilme Moreni Esker Yıkanma düzlüğü Gerileyen Buzul Kam Kazan gölü Taban moreni Anakaya Taban moreni Anakaya Taban moreni Geri çekilme morenleri
Buzul bitimi • Bitim moreni ile kayaç yüzeyi arasındaki ara yüzey
Buzul çökelleri • Till ve tillitler tarafından oluşturulan yüzey şekilleri • Drumlinler • Düz, uzun ve paralel tepeciklerdir • Dik kenar buzulun ilerlediği yöne bakar • Drumlin alanı denilen kümeler şeklinde görülür • Oluşumu tam olarak anlaşılamamıştır
Drumlinler Drumlinler
Drumlin – Buzulun çökelttiği, buzul akış yönüne paralel, uzun tepecikler
Tabakalı buzul çökellerinin oluşturduğu yüzey şekilleri • Yıkanma düzlükleri ve vadi dizileri(Buzul vadi içindeyken) • Glasiyerden eriyen suların depoladığı tabakalı çökellerin oluşturduğu geniş rampa şeklindeki yüzeyler • Bir çok bitim moreninin akım aşağısına bitişik alanlardadır • Genellikle kazan (kettle) olarak adlandırılan çukurluklarla lekelenmiştir
Bitim Moreni Drumlin alanı Gerilme Moreni Esker Yıkanma düzlüğü Gerileyen Buzul Kam Kazan gölü Taban moreni Anakaya Taban moreni Anakaya Kazan gölü Yıkanma düzlüğü
Til yıkanma Kazan
Buzul çökelleri • Tabakalı buzul çökellerinin oluşturduğu yüzey şekilleri • BuzuIa-kontak çökeller • Hareketsiz buzulun üzerinden, içinden veya tabanından akan erimiş suların çökeltiği sedimentler • Bunlar • Kamlar • Kam terasları • Eskerler
Bitim Moreni Drumlin alanı Gerilme Moreni Esker Yıkanma düzlüğü Gerileyen Buzul Kam Kazan gölü Taban moreni Anakaya Taban moreni Anakaya Kamlar Esker
Eskerler Esker Taban Moreni Bitim Moreni Enine kesit
Diğer buzul çökelleri Buzul taşları (blokları) Düşmetaşlar
Geçmişteki buzullar • Louis Agassiz üniformitarianizm ilkesini “Günümüz geçmişin anahtarıdır ilkesini” uygulayarak • Bir buzul kaynağından çok uzakta buzul yapılarını belirlemiştir • Buna bağlı olarak son buzul çağının genişliği belirlenebilir.
Geçmişteki buzullar • Buzul çağında 20 soğuma ve ısınma devresi vardır • Kuzey Amerika’da tanınan dört ana devre • Nebraskan • Kansan • Illinoian • Wisconsinan • Buzullar yeryüzünün %30’unu kaplamıştır
Geçmişteki buzullar • Buzul çağı günümüzden iki ve üç milyon yıl önce arasında başlamıştır. • Bir çok ana buzul evresi Pleyistosen’de ortaya çıkmıştır
Wisconsian ve Illinoian evrelerinin bitim morenleri