Download
1 / 39
410 likes | 825 Views
FEMRA DHE MESHKUJ NË SHQIPËRI . Femra dhe Meshkuj në Shqipëri. Objektivi kryesor i politikave për barazinë gjinore është që femrat dhe meshkujt të kenë të njejtën fuqi dhe mundësi për t’i dhënë formë shoqërisë dhe jetës së tyre.
E N D
FEMRA DHE MESHKUJ NË SHQIPËRI
Femra dhe Meshkuj në Shqipëri • Objektivi kryesor i politikave për barazinë gjinore është që femrat dhe meshkujt të kenë të njejtën fuqi dhe mundësi për t’i dhënë formë shoqërisë dhe jetës së tyre. • Ky publikim kërkon t’i shërbejë këtij objektivi. Këto statistika mund të përdoren për të analizuar barazinë gjinore në shumë aspekte të shoqërisë shqiptare. • Publikimi “Femra dhe Meshkuj” është botuar për herë të parë në vitin1998. • Publikimi i fundit Femra & Meshkuj 2008 i botuar nga INSTAT në 2010. • Tashmë ai është pjesë e publikimeve vjetore nga INSTAT.
Femra dhe Meshkuj në Shqipëri • Nëvitet e parabotimishoqërohej me njëartikullshkrimor, icilindihmontelexuesitdhepërdoruesit e ndryshëm me konceptin Gender. • Me pas hyrja e tij u konceptuasinjëanalizë e thjeshtë e tëdhënavesipaskapitujvedheecuria e treguesvetëparaqitursipasviteve. • Botimishoqërohetedhe me grafikë, tëcilëtjanëpërdorur me qëllimqëtëndihmojnëtëkuptohetmë mire ecuria e treguesvetëndryshëm
Përmbajtja e botimit • Popullsia (Lindjet,vdekjet, martesat, krimet) • Arsimi • Punësimi • Anketa e përdorimittëkohës (TUS) • Anketa e matjessënivelittëjetesës • Dhunanëfamilje • Femratnëvendimarrje • Përkufizime
Popullsia • Pas vitit 1991-1992 kemi një rënie të numrit të popullsisë. • Dy janë faktorët kryesorë që i atribuohen kësaj rënie: • Emigracioni • Rënia e numrit të lindjeve
Vendbanimi Fakt interesant është që % e popullsisë femërore që jeton në zona urbane është gjithnjë më e lartë se ajo e gjinisë tjetër. Kjo shpjegohet jo vetëm me lëvizjet e emigrantëve që kryesisht ishin meshkuj, por edhe me lëvizjet e brendshme ku ato të femrave kanë qenë më të theksuara nga zonat rurale në zonat urbane
Raportigjinornëlindje Nevojëpërhumlumtimetëmëtejshmepsekyraporthistorikisht ka qenëilartë
Jetëgjatësiasipasgjinisë Jetëgjatësia e femrave gjithnjë është me e lartë. Megjithatë kjo distancë në vite po ngushtohet, nga 6 vjet në 2004, në 4 vjet në 2012. Megjithëse femrat jetojnë më gjatë mbetet për tu analizuar si jetojnë ato.
Mosha e martesëssipasgjinisë • Për sa i përket moshës mesatare në martesë për meshkujt ka mbetur relativisht konstante në 29 vjeç, ndërkohë për femrat ka një rënie të lehtë nga 24 vjeç në 2001 në 23 në vitin 2012. • Këto fenomene kanë të bëjnë me mentalitetin dhe aspekte të tjera shoqërore, ndaj kërkojnë kohë për të ndryshuar.
Treguestëtreguttëpunës 2012 PUNËSIMI
Përqindja e të punësuarve si punëtorë pa pagesë të familjes sipas gjinisë PUNËSIMI Përqindja e të punësuarve si punëtorë pa pagesë të familjes ndaj punësimit total,e analizuar sipas gjinisë, tregon që femrat janë më të ekspozuara ndaj riskut për të qenë të varuraekonomikisht.
Struktura e punësimit sipas gjinisë dhe aktivitetit ekonomik PUNËSIMI Aktiviteti ekonomik icili ka peshënmëtëmadhetëfemravetëpunësuaraështë bujqësia. Ndërsa për meshkujt, aktivitetet ekonomike që zënë peshën më të madhe në punësimin e tyre pas bujqësisë, janë shërbimet dhe ndërtimi
Përdorimi i kohës • Ky studim kishte për qëllim përdorimin e kohës në Shqipëri për popullsinë 10 vjeç e lart në periudhën nga Marsi 2010 dhe 12 muajt pasues. • Përdorimi i kohës lidhet ngushtë me gjininë e personave sa i përket punës dhe kohës së lirë. • Si puna e paguar, ashtu edhe puna e papaguar janë aktivitete prodhuese dhe janë shumë të rëndësishme për ekonominë dhe mirëqenien. • Që të dyja kontribuojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë që familja të mund të përballojë jetesën.
Popullsia 15 -64 vjeç Popullsia 15 -64 vjeç, qëjetojnë me partner dhefëmijënmëtëvogël e kanënën 7 vjeç • Puna e papaguarështëkryesishtpërgjegjësi e grave • Përditë “normale” pune, 7 osepakmëshumëorë, punagjithsej e grave e kalonatëtëburrave me 2-3 orë • Kjodiferencëthellohetnërastetkurgratëkanënjë partner dhetëpaktënnjëfëmijënënmoshën 7 vjeç
Vajzat (10-14 vjeç) shpenzojnë afërsisht katër herë më shumë kohë për punë të papaguar sesa djemtë (një orë e gjysmë përkundrejt më pak se gjysmë ore). • Kjo tregon se kemi një tendencë të diferencave gjinore dhe në brezin e ri.
Përqindjet e popullsisëqëkryejnëaktivitetetëndryshmenëorëtëndryshmetëditës • Fusha me ngjyrëjeshilepërfaqësonpërfshirjennëpunën e papaguardhetregondiferencënndërmjetgjinivenëkëtëpunë. • Gjithashtuvihet re njëdiferencë e konsideruesenëpunëngjithsej. (fusha e kuqedhejeshilesëbashku). Siçshihetedhengagrafikugratëpunojnëedhenëorët e vonatëdarkës. • Ndërsa pas orës 21: 30 rreth 60 % e meshkujvepushojnë.
Anketa e Matjes së Nivelit të Jetesës • Objektivi kryesor i saj është të mbledhë informacion për të mundësuar matjen e mirëqënies së familjeve shqiptare dhe indentifi kimin e faktorëve që e përcaktojnë atë. • AMNJ është gjithashtu një mjet i fuqishëm për vlerësimin dhe përcaktimin e shpenzimeve sociale. • Nga ana tjetër kjo anketë për vetë sasinë e madhe të informacionit që përmban është një burim mjaft i rëndësishëm për statistikat gjinore.
Përdorimi i alkoolit • Rezulton se 79,3 % e meshkujve 18 vjeç e lart kanë konsumuar alkool, të paktën një pije në jetën e tyre ndërsa femrat 20,7 %. • Kur pyetja është fokusuar për konsuminin e alkoolit çdo ditë shikojmë se meshkuj janë ata që në 8,3 përqind të intervistuarve raportojnë se pijnë alkool, ndërsa nga femrat vetëm 0,7 përqind e tyre deklarojnë se pijnë alkool çdo ditë.
Duhanpirja • Duhanpirja ka një ndikim të fuqishëm negativ mbi shëndetin e popullatës. Konsumi i duhanit është një faktor i njohur për sëmundjet kardiovaskulare, shkakton kancer në mushkëri, etj. • Nga analiza e të dhënave AMNJ, vërejmë që duhan pirja është relativisht më e rallë mes femrave. Ajo mbetet në vlerat nga 1 deri 2 % për vitet 2005, 2008, 2012. • Ndërkohë për meshkuj kemi një rënie të nivelit të duhanpirësve nga 25% në 2005, në 18% në vitet 2008 dhe 2012.
Po të shikojmë grafikun e duhan pirjes sipas grupmoshave për vitin 2012 duket qartë që janë meshkujt ata që zënë peshën kryesore në pirjen e duhanit në Shqipëri.
Dhuna në familje • Në vitin 2007, INSTAT ka ndërmarr anketën e parë kombëtare për dhunën në familje me mbështetje nga UNDP. • Anketa e 2007 u hartua për të matur natyrën dhe shtrirjen e dhunës në familje kundër grave dhe fëmijëve në Shqipëri. • Këtë vit, u krye anketa e 2-të duke përdorur një metodologji dhe mjetet e mbledhjes së të dhënave të ngjashme me të parin.
Dhuna ndaj grave • Llogaritjet e OBSH 2013 tregojnë se: • 30% e grave qëkanëqënënënjëlidhjekanëpërjetuardhunëfizikedhe/osedhunëseksualengapartnerët e tyre (nëdisarajone 37% e grave kanëpërjetuardhunë); • 38% e vrasjevetë grave janëkryerngapartnerët e tyre; • 42% e grave qëjanëdhunuarfizikishtoseseksualishtngapartnerët e tyrekanëpësuardëmtimefizike; • Llogaritjetëtjerangavendetëndyshme: • Moldavia – 70% e grave nëzonatruraledhe 60% nëato urbane kanëpërjetuartëpaktënnjëllojdhunengapartneri (2011); • Serbia – 54% e grave kanëpërjetuardhunëdhevetëm 10% e tyrekanëraportuardhunënnëinstitucionetshtetërore (2010); • Kroacia – dhuna ka prekur 30% tëfamiljevekroate (2007).
Dhunandaj grave dhealkooli 35.5% e grave raportojnë së bashkëshorti/partneri pi alkool
