Wolny rynek energii

1. Wolny rynek energii tadeusz.staszewski@vattenfall.com

2. Sektor elektroenergetyczny w krajach nordyckich przed uwolnieniem rynku • Brak możliwości wyboru dostawcy energii • Ceny energii według taryf - zróżnicowane regionalnie • Przedsiębiorstwa energetyczne funkcjonujace jako monopole regionalne w granicach państw • Podstawowy cel reformy: zwiekszenie konkurencyjności gospodarki • Główny kierunek zmian: większa swoboda wyboru dostawcy przez klienta 1991

3. Reforma elektroenergetyki w krajach nordyckich • Norwegia • Wszyscy klienci uzyskali prawo wyboru dostawcy w styczniu 91 r. • Księgowy lub korporacyjny rozdział dystrybucji i sprzedaży • Rynek detaliczny rozwinął się, gdy w 98 r. zniesiono opłatę za zmianę dostawcy • Finlandia • Wszyscy klienci uzyskali prawo wyboru dostawcy w styczniu 97 r. • Korporacyjny rozdział dystrybucji i sprzedaży • Rynek detaliczny rozwinął się, gdy w 98 r. zniesiono warunek posiadania licznika godzinnego • Szwecja • Wszyscy klienci uzyskali prawo wyboru dostawcy w styczniu 96 r. • Korporacyjny rozdział dystrybucji i sprzedaży • Rynek detaliczny rozwinął się, gdy w październiku 99 r. zniesiono warunek posiadania licznika godzinnego • Dania • W styczniu 03 r. wszyscy klienci uzyskają prawo wyboru dostawcy • Korporacyjny rozdział dystrybucji i sprzedaży • Obecnie klienci zużywający powyżej 1GWh mogą wybierać dostawcę

4. Łańcuchy wartości na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej Giełda Energii Wyznacza cenę na RDN, która jest ceną referencyjną dla całego rynku Wytwórcy Konwersja energii pierwotnej w elektryczną Obrót i sprzedaż Produkty elektro- energetyczne Zarządzanie klientami Zarządzanie ryzykiem Klienci Różne potrzeby Różne podejścia do ryzyka Handel Oferty dla klientów Sieci elektroenergetyczne Transport energii elektrycznej do klientów z sieci NN do sieci nN

5. Nord Pool wyznacza cenę energii elektrycznej w krajach nordyckich • Wysoka płynność obrotu - w 2001 r. handel na RDN stanowił 29% energii sprzedanej klientom w krajach nordyckich • Wysokie ryzyko w obrocie energią • ryzyko cenowe • ryzyko ilosciowe • ryzyko obszarowe • Kontrakty finansowe umożliwiające zarządzanie ryzykiem TWh

6. Zmienność ceny energii elektrycznej na RDN Ceny na Nord Pool 1996 – 2004 450 Cena na RDN dla Szwecji Cena dla futures Cena średnioroczna 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Source: NordPool

7. Rynek detaliczny w krajach nordyckich jest najbardziej uwolnionym i rozwiniętym w Europie • Około 550 podmiotów sprzedaje energię elektryczną gospodarstwom domowym i podmiotom gospodarczym w krajach nordyckich. • Wszystkie podmioty prowadzące obrót energią konkurują na wspólnym rynku od czasu uwolnienia rynku w 1996 r. Wszyscy klienci w Szwecji, Norwegii i Finlandii mają swobodę wyboru dostawcy. Podmioty spoza Szwecji mają prawo sprzedawać energię elektryczną w Szwecji. • Różne podmioty sprzedają energię elektryczną • „tradycyjne” przedsiębiorstwa energetyczne, np., Vattenfall i Fortum • przedsiębiorstwa działające jako detaliści, np., OK/Q8 i Villaägarnas Riksförbund • grupy konsumenckie, np., Kundkraft lub fińskie ”stowarzyszenie przekształceniowe” Duża i zróżnicowana grupa uczestników rynku

8. Zmiany własnościowe w elektroenergetyce szwedzkiej Ok. 55 % E.ON Ok. 45 % Statkraft (który jest własnością państwa norweskiego) Ok. 36 % E.ON and Sydkraft Ok. 34 % EdF (który jest własnością państwa francuskiego) Ok. 30 % Rodziny Nordin i Rudbeck Sydkraft Graninge 100 % Państwo szwedzkie 100 % Fortum (Państwo fińskie posiada 61%*) Birka Energi Vattenfall Group *) Sprzedaż w trakcie, czerwiec 2002

9. Deregulacja - internacjonalizacja - harmonizacja 2001 • Około 400 tysięcy klientów zmieniło dostawców energii elektrycznej. Podobna liczba klientów renegocjowała umowy z dotychczasowymi dostawcami. • Cena referencyjna jest publikowana przez Nord Pool. • Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzą działalność europejską poprzez ekspansję, przejęcia, alianse i współpracę. • Vattenfall jest jedynym większym wytwórcą w Szwecji, który nie jest własnością zagraniczego inwestora.

10. Rynek w pełni konkurencyjny Rynek bardziej konkurencyjny niż wymaga Dyrektywa KE Rynek uwalniany wg Dyrektywy KE Rynki krajów poza UE, na których wprowadzana jest reforma Deregulacja - internacjonalizacja - harmonizacja

11. Co pomoże w rozwoju rynku energii elektrycznej w Polsce ? • Korporacyjne oddzielenie obrotu i sprzedaży energii od przesyłu i dystrybucji • Eliminacja subsydiowania • Wzrost obrotu na Giełdzie Energii • Obrót energią po cenie rynkowej w kontraktach dwustronnych • Kontynuacja prywatyzacji zakładów energetycznych i wytwórców • Większa liczba uczestników rynku - większa konkurencja