İLETİŞİM TARİHİ

1. İLETİŞİM TARİHİ

2. MEDYA VE KAMUOYU (1450-1790) • Reform hareketi • Din Savaşları • İngiliz iç savaşı • 1789 Fransız Devrimi Odak noktası: kamuoyu bilincindeki artış ve siyasi kültürün oluşumu. Bu süreçte medya araçlarının etkisi. Toplumda paylaşılan siyasi bilgi, tutum ve değerlere siyasi kültür adı veriliyor

3. Sözlü ve görsel siyasi kültür • Örnek: Matbaa devrimi öncesi Floransa (13.-16.yy) • Nüfusun büyük bölümü siyasi yaşama katılıyor • Atina kültürü gibi görsel ve sözlü • Şehir meydanları siyasi konuşma ve tartışmaların yapıldığı halk meydanları • Hükümet adına yazışmalar da yapılıyor (latince bilen klasik dönem kültür öğrencileri çalıştırılıyor) • Diğer elişmiş sivil kültür örnekleri: Hollanda, Almanya ve İsviçre: Antwerp, Nuremberg, Basel ve Venedik

4. REFORM HAREKETİ : Almanya • Alman şehir-devletleri • Reformda basılı materyaller büyük rol oynuyor • Martin Luther (1483-1546) • Din adamı olmayanların dinsel etkinliklere daha çok katılması konusunda çeşitli çalışmlar yapmış, İncil’i almancaya çevirmiş ve insanların kendilerinin de bu kitabı okuyabilmelerini sağlamıştır. BU sayede herhangi bir aracı olmadan insanlar Tanrı ile doğrudan temas halinde olacaklardır.

5. REFORM HAREKETİ : Almanya • Halk tartışmaları başlamış, eleştirel düşünce gelişmiştir. Tartışmalar Papa ve kilisenin gücü, işlevleri ve dinin doğasına ilişkindir. • Sadece elit tabaka ile sınırlı olmamış, elitler halk ile tartışmış, broşürler ve kitaplar basmışlardır. • Bu süreç halkı dahil etmede başarılı olmuştur. • Kamuoyu terimi henüz mevcut olmasa da bir kamuoyunun oluşmaya başladığı söylenebilir. Çünkü halk düşünceleri yönetim üzerinde etki etmeye başlamıştır.

6. REFORM HAREKETİ : Almanya • Reform hareketi içinde yer alan insanlar medyanın bu konuda aktif rol almasının hem nedeni hem de sonucudur. • Matbaanın icat edilmesi ortaçağ kilisesinin bilgi tekelini kırmıştır. • Papa bilgi ve matbaayı yok etmezse matbaa bir dönem sonra onu yok edecektir. Papaların yasaklanmış kitaplar listesini hazırlamasına şaşmamalı.

7. REFORM HAREKETİ : Almanya • Reform hareketi içinde yer alan insanlar medyanın bu konuda aktif rol almasının hem nedeni hem de sonucudur. • Matbaanın icat edilmesi ortaçağ kilisesinin bilgi tekelini kırmıştır. • Papa bilgi ve matbaayı yok etmezse matbaa bir dönem sonra onu yok edecektir. Papaların yasaklanmış kitaplar listesini hazırlamasına şaşmamalı.

8. REFORM HAREKETİ : Almanya Matbaa ve Reform • Protestan kiliseleri geleneklerini bir sonraki nesile geçirebilmek için çocuk eğitiminde oyunlar, resimler ve basılı ürünler kullandılar. • Katolik kilisesini zayıflatabilmek için protestanların ‘medya saldırıları’: alay etme ve komik duruma düşürme • Protestanların temel amacı tüm hristiyanlarla iletişim kurmak: Erasmus kilisede reformu savunurken Avrupa akademik çevreleri için Latince yazdı. Lüther ise tam ters strateji izledi, Alman halkı okuyabilsin diye Almanca yazdı

9. REFORM HAREKETİ : Almanya Matbaa ve Reform • Luther’in düşünceleri matbaanın da yardımıyla Alman dünyasını aştı ve Reform hareketi devrime dönüştü. • Luther’in kitapları çok az bedelle halk kitlelerine ulaştı. Örnek 1520 yılında ‘Hristiyan soylularına ve Alman ulusuna yazısı matbaada 4000 adet basıldı ve birkaç gün içinde satıldı. • İncil’in almanca çevirisi 40 yıl içinde (1534-1574) 100.000 kopya sattı. Küçük ilmihal kitabı daha da geniş halk kitlelerine ulaştı.

10. REFORM HAREKETİ : Almanya Matbaa ve Reform • Luther’in yazdığı dönemde Alman dilinde hiçbir standart yoktu. O dönemde çok az basılı populer materyal var ve basılı popüler literatürde hiçbir standart yok. • Lüther bu kısır döngüyü aşmak için kendi sakson diyalektiği ile değil almanya’da herkezin anlayabileceği minimum ortak paydaya sahip bir ortalama diyalektikle çeviri yaptı. Böylece okuyucu sayısını çok arttırdı. Uzun vadede Luther’in incil çevirisi Almanca’nın standartlaşmasını sağladı.

11. REFORM HAREKETİ : Almanya Matbaa ve Reform • Reform ve karşı-reform hareketi bazı matbaacılar için ticari bir olaydı. Onlar hem Luther’in yazılarını hem de Katoliklerin yazılarını basıyorlar ve çok iyi satış rakamları elde ediyorlardı. Başka diğer matbaacılar ise Luther’in arkadaşlarıydı ve sadece Luther’in yazdıklarını basıyorlardı. • Broşürler ve kitaplar çok önemli. Sadece 1523 yılında kilise reformuna ilişkin almanca 418 farklı kitap yayınlandı, 1520-1529 sadece Strasbourg’da 296 farklı broşür yayınlandı, 1550 yılında 10.000 broşür yayınlandı.

12. REFORM HAREKETİ : Almanya Sözlü / Görsel İletişim ve Reform Hareketi • Reform hareketinin yayılmasını anlamak için bir bütün olarak medya sistemine bakmak gerekir. • Nüfusun sadece küçük bölümü okuyabildiği için sözlü iletişim matbaa çağında da üstünlüğünü sürdürmüştür • Kilise ve üniversitelerdeki vaaz ve konferanslardan alışveriş yerlerindeki dedikodu ve söylentilere kadar. • Vaaz verme özellikle reformun ilk yıllarında önemliydi. • Kendi dillerindeki ilahiler izleyiciler için dinsel bir hizmete katılım sağlıyordu. Luther’in kendisi de bu amaçla ilahiler yazmıştı.

13. REFORM HAREKETİ : Almanya Sözlü / Görsel İletişim ve Reform Hareketi • Basılı baladlar da çok önemli idi. Dinsel ve politik olaylar baladlar aracılığı ile halkın bilgisine sunuluyordu. Tavernalar o dönemde fikir ve söylenti alışverişinin önemli bir merkezi konumundaydı. • İki aşamalı iletişim modeli yaygındı. Kanaat liderleri basılı ürünleri entelektüel gelişmeleri takip eder, ondan sonra yüzyüze iletişim yoluyla halkı etkilerdi. • Görüntüler de dinsel mücadelede yerini almıştır. Basılı görüntüler bir propaganda aracı olarak basit sıradan halk içindi. Lüther ve eşinin resimleri, İsa’nın resimleri vs. Papalığın gösterişini yeren ve İsa’nın basit hayatını öven resimler.

14. REFORM HAREKETİ : Almanya Sözlü / Görsel İletişim ve Reform Hareketi • Ritüeller de eleştirilerden payını almıştı. Katolik ritüelleri gülünç şekilde taklit eden Protestan gösteriler, tiyatro oyunları, Soylu kesimi yeren oyunlar, katolik dinin ticarileşmesi ile alay eden Günah Çıkarma Satıcısı gibi oyunlar. • Katolikler aynı araçları kullanarak karşılık veremediler. Geniş halk ölçeklerine ulaşamadılar. Kiliseyi savunmak için kendi kitapçıklarını bastıramadılar ve kendi çevirilerini de üretemediler. Çünkü kilise bunların tehlikeli olduğunu düşündü. Dinsel oyunlarını elitler için düzenlediler.

15. REFORM HAREKETİ : Almanya Sözlü / Görsel İletişim ve Reform Hareketi • Katoliklerin bu durumu iletişimin muhafazakar ikilemini gösterebilir. : Eğer kilise Luther’e yanıt vermezse insanlar yerleşik öğretilere karşı olan düşüncelerin haklı olduğunu düşünmeye başlayabilir. Ancak yanıt verirse de bu halk için cesaret verici olur. Çünkü halk iki tarafı da dinleyerek bir seçim yapacaktır bu durumda. Bu durum kilise için kabul edilemez çünkü o sorusuz bir itaat beklemektedir.

16. REFORM HAREKETİ : Almanya Sözlü / Görsel İletişim ve Reform Hareketi • Katolikler daha çok dinsel görüntü üretimine devam etmişlerdir. Dramatik etkiye sahip kutsal resim ve heykeller yaparak halkı ikna etmeye çalışmışlar, Protestanların saldırdığı öğretilere ilişkin ikonlar yapmışlardır: Örneğin itiraf ve günah çıkarma üzerine önemli dinsel hikayelerin kahramanları olan azizlerin ikonları.

17. REFORM HAREKETİ: Din savaşları • Din savaşlarının içinde çok özel bir yere sahip olan 16. yy Avrupa’nın bir çok yerinde Kalvinciler’in heykellere karşı açtığı savaş. Bazen heykeller yıkılıyor bazense ortadan kaldırılıyordu. Fransa, İsviçre, İngiltere, Almanya ve Hollanda’da 1520’lerden 1570’lere kadar devam eden bu hareket halkın haber ve dedikoduların etkisi ile Katolik dünyaya ait heykel ve görüntüleri parçaladığı bir ayaklanmaya dönüştü. Kalvinci bölgelerde görüntüler aracılığı ile iletişim yasaklandı.

18. REFORM HAREKETİ : Din savaşları • Fransız din savaşları da kılıç ve tüfeğin yanı sıra medya savaşlarıydı. Fransız protestanlar büyük kağıt ve afişlerle katolik kitleye saldırdılar. Bu afişler İsviçre’de basılarak kaçak yollarla Fransa’ya sokuluyordu. Katolikler ise duvarlara kutsal sözler yazarak hicivsel görüntüler ve ilahiler üreterek ve broşürler basarak karşılık verdiler. • Fransız iç savaşı aynı zamanda bir görüntüler savaşı oldu. Örneğin bir caddede kaşılıklı olarak bir yanda hiciv dolu bir papalık haritası diğer yanda ise Protestan ve tanrıtanımazların büyük bir kazanda alevler içinde pişirildiği bir resim karşılıklı yer alıyordu.

19. REFORM HAREKETİ : Din savaşları • 16.yy sonunda Fransa’da bu çatışmalı yapı içinde Almanya gibi bir kitaplar çağı geçirdi. Sadece dini değil politik propaganda içeren kitaplar yayınlanmaya başladı. 1631 yılında Fransa’da ilk resmi gazete olan Gazette yayınlanmaya başladı. XIV. Louis zamanında kralı halka sevdirmek için medya kullanılmaya başlandı: basıl toplantıları, resmi tarih, şiir, oyun, bale, opera, resim, heykel, vs. Bu etkinliklere çok sayıda sanatçı ve yazar katıldı.

20. REFORM HAREKETİ : Hollanda • Medyanın halk üzerindeki etkisi Hollanda’da Fransa’dan bile daha fazla oldu. 1568’den 1648’e kadar 7000’den fazla kitap yayınlandı. Bu kitaplar bir çok baskı yaptılar. Özellikle İspanya egemenliğine karşı isyanda büyük rol oynadılar. Amsterdam’da gazeteler çok popüler ve yaygındı.Düzenli olarak yayınlanıyorlardı ve bir okuyucu kitleleri vardı. Çünkü Hollanda şehir halkları siyaset ile yakından ilgiliydiler.

21. İNGİLİZ DEVİRİMİ VE MEDYA • Elit tabaka halkı destekleyenler ve karşı tarafı destekleyenler olarak ikiye ayrıldı. Londra’da afişler üzerinden polika yapılmaya başlandı. 1640 yılında şehir halkının önemli bir kesimi politikayla ilgileniyordu. Politika pek çok insan için gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası haline geldi. • 17.yy ortalarında kitaplar ve gazeteler soylular ve parlamenterler üzerinde dah fazla baskı yapmaya başladı. Çok sayıda gazete yayınlanmaya başladı. Basıl özgürlüğü tartışılmaya başlandı.

22. FRANSIZ DEVİRİMİ VE MEDYA • Aydınlanma: eleştirel akıl. Rasyonel ve leştirel düşünce çok önemli ve kamuoyu oluşturma bilinci var. Halkın eğitilmesi çok önemli bu nedenle Medya gerekli bir araç. • Fransız düşünürler: Voltaire, Diderot, Rousseau gibi. Bu entellektüeller kendilerini yazı adamları olarak tanımlıyor. Sistemli biçimde içinde yaşadıkları rejimi eleştiriyorlar. • Sansürün geçerli olduğu bir dönemde düşünüp yazıyorlar. Gazetelerin politik konulardan bahsetmelerine izin verilmediği için kafelerdeki sözlü kültür politik açıdan hayati. Özel mektuplaşmalar da filozofların düşüncelerin yaymak için kullandıkları bir başka yol.

23. FRANSIZ DEVİRİMİ VE MEDYA • Tiyatro oyunları, resimler ve tarihsel çalışmalar da politik iletilerin aracı oldular. Encyclopedie 1751-1765 yılları arasında yayınlanmış ve politik bir üründür. 25 ciltlik bağımsız çalışmada çok sayıda düşünür yazı yazmış ve politik bilincin uyandırılmasına çalışmıştır. Önce sadece zenginlere ulaşmış daha sonra ucuz baskılar yaparak çok sayıda insanın başvurabileceği bir kaynak olmuştur. • Fransız devrimi öncesi ve sonrası hızlı gelişen olayları takip etmek sadece gazetelerle mümkündü. 1789’un son altı ayında 250 gazete yayınlanmaya başladı. Farklı gazeteler farklı hedef okuyuculara sesleniyordu. Örneğin köylülere özel gazete vardı.

24. FRANSIZ DEVİRİMİ VE MEDYA • Devrim basın için iyi bir malzemeydi çünkü bir çok ilginç haber vardı. 1791 yılında düzenli dört gazete okuyan bir aşçıya rastlayabilirdiniz. Basın da devrim için iyi bir araçtı. Yeni yasaların meşrulaştırılması gerekiyordu. • Tartışmalar hem toplantı salonlarında ve kulüplerde hem de söylentilerle devam ediyordu. Ressamlar devrim resimleri yapıyordu. Okuma yazma bilmeyenler için basılı görsel malzemeler üretiliyordu (6000’den fazla)

25. BUHARDAN ELEKTİRİĞE • Buhar makinesi patenti 1769’da alınmıştır. Buhar gücü ile çalışan makineler hem endüstri hem de medya açısından büyük değişimler yaratmışlardır. Bunlardan en önemlisi ulaşılan hızdı. Endüstri devrimi ile iletişim devrimi aslında aynı sürecin parçalarıdır. • Mekanik aletler insanın yetenekleri yerine geçmiştir. Bu yeni dönemi icatlar dönemi olarak adlandırmak yerinde olacaktıtr. • Karl Marx buhar makinesinin icadını insanlık tarihi için büyük bir hamle olarak görmüştür. • 1814 yılında baskı makinelerinde buhar kullanılmaya başlamıştır. Saatte 100 adet gazete basımı mümkün olmuş, the Times bu konuda öncülük etmiştir.

26. MEDYADAKİ DEĞİŞİMLER • Savaş muhabirliğinin en önemli örneği Kırım savaşı(1853-1856) sırasında ortaya çıkmış ve savaşa muhabirler, fotoğrafçılar ve ressamlar gönderilmiştir. • 19. yüzyılda edebiyat alanında en yayın ve popüler kitaplar romanlar olmuştur. Özellikle kurgu romanlar yazılmaya başlanmış kadın yazarların sayısında ve popülerliğinde büyük bir artış olmuştur. • Periyodik yayınlarda okuyucu kitlesine özel bir ayrım meydana gelmiş. Yayınlar kitleye göre içerik ve biçim açısından biçimlendirilmeye başlanmıştır. • Matbaacı ile yayıncı arasındaki fark belirinleşmeye başlamıştır.

27. ENDÜSTRİ DEVRİMİ • Üretim odaklı bir anlayış tüm avrupa ve Amerikaya hakim olmuştur. Makineleşme üretimde hızlanmış, teknoloji hem kavram hem gerçek olarak hayatın içine girmiştir. İşçilerin meslek öğrenmesi gerekliliği ve uzmanlaşma ortaya çıkmıştır. • Bazı alanlarda insan emeğinin yerini makine gücü almıştır. Bilimsel araştırma ekonomi, ve devletin desteklediği bir alan haline gelmiştir. Buluş alanında ileri giden bir ülke diğer ülkelere üstünlük sağlayacaktır. • İnsanoğlu doğaya hükmetmeye başlamış, nehirler ve denizler köprüler gemiler ve limanlar ile kontrol altına alınmış, doğal güçler insanoğluna hizmet eder hale getirilmiştir. Doğanın sırları tek tek çözülmektedir.

28. Kitle Kavramı ve kültürü • İşçiler, fabrikalar, ani şehirleşme, nüfusun artması, büyük kentlerin oluşumu kalabalıklar üzerinde sosyolojinin odaklanmasına neden olmuştur. 1800’lerin sonunda kitle topluluğu düşüncesi ve elit ile kitle kültürü arasındaki farklar tartışılmaya başlanmıştır. • Amerika ve Avrupa’da büyük şehirlerde gönüllü kuruluşlar ortaya çıkmış, bunlar ticari birlikler ve dostluk klüpleri olarak sivil toplum örgütlerinin çekirdeğidir. Bunlar rapor ve anketlerle içinde bulundukları toplumu da anlamaya çalışmışlardır.

29. Kitle Pazarı • Kitle Pazar anlayışının ilk önce yayıncılık alanında milyonlara ucuz dergi ve kitap satma ifadesi ile başladığı söylenebilir. Tüketim toplumu ve kitle pazarı içinde çeşitli birimler olan alışveriş merkezlerinin kurulması ile desteklenmiştir. • Amerikalı yazar Veblen (1857-1927) tüketim alışkanlıkları üzerine bilimsel araştırmalar yapmıştır.

30. Endüstriyelleşmenin Kültüre Etkisi • Ekonomik etkinlikler rutin, düzen ve sistem duygusunun ağır basmasına neden olmuştur. Hem fabrika sistemi hem demiryolu sistemi disiplin ve zamanı kullanma kavramlarını hayatın ilkeleri haline getirmiştir. Demiryolu sistemi zaman çizelgesinde belirtilen programlara bağlıdır. 16. yy İtalya posta zaman çizelgesi, 17yy Hollanda kanal zaman çizelgesi, 18. yy İngiltere ve Fransa taşıma arabası çizelgesi, 19.yy İngiliz demiryolları zaman çizelgesi. Artık dünya bir sistemler dünyasıdır.

31. DEMİRYOLLARI • Demiryolları Amerika’da büyük bir hızla yayınlaşmıştır. 1865 yılında 35.000 mil uzunluğunda bir ray sistemi varken, 1870’lerin ortasında bu rakam yaklaşık 200.000 mile ulaşmıştır. • Demiryolları hem endüstriyelleşmeyi hızlandırmış hem de kendine özgü bir demriyolu kültürü yaratmıştır. Lokomotif mükemmel bir eğitimcidir. O herkese erdemi öğretir. Biz onu dakiklik olarak adlandırıyoruz. O kimseyi beklemez. O bir dakikanın bile ekonomi için ne denli önemli olduğunu ortaya koyar. • Demiryolları ayrıca bir sistem yaratımını mecvur kılar: kavşaklar, sinyaller, ray aralıkları, yolcular için kalma yerleri vs.

32. DEMİRYOLLARI • Demiryolları halkta ve basında büyük bir heyecan uyandırmış, her yeni demiryolunun açılması bir kutlama ve önemli bir haber değeri taşımıştır. • Daha o yıllarda demiryolları ile dünyanın yalnızca göçmenlere değil turistlere de açılacağı, dünyanın güvenli seyahat imkanlarıyla küçüldüğü yazılmıştır. Yabancı ülkelere dair seyahat kitapları ve romanlar büyük kitlelerin ilgisini çekmekteydi.

33. DEMİRYOLLARI • Demiryolları aracılığı ile basılı ürünler, resimler, posterler, müzik ve şiir geniş kitleler tarafından tanınmaya başlamıştır. Ayrı bir demiryolu edebiyatı gelişmiştir. Farklı yayınevleri farklı ülkelerde tanınmışlardır. Resim sanatında bile lokomotifler ve istasyon resimleri yapılmıştır.

34. DEMİRYOLLARI • Gazeteler başka ülkelere ulaştıkça yasal sorunlar ortaya çıkmıştır: demiryollarının döşendiği topraklar üzerindeki mülkiyet hakları. Kanallar ve paralı yollardan farklı olarak demiryolları girişimcilere tüm kullanım haklarını sağlıyordu. • Illustrated London News 1842 yılında demiryolu şirketlerinin özel mülk yasalarını ihlal ettiklerine yönelik haberler yapıyordu. 1860 ve 70’lerde çiftçiler protesto gösterileri yapıyordu. Ancak 1877’de mahkeme kararı ile halkın çıkarı için arazi kamulaştırılması karara bağlandı.

35. DEMİRYOLLARI • 1840’lı yıllarda demiryolu hisseleri krize girdi. Bir çok yatırımcı iflas etti • Mahkemeler ray genişlikleri ile ilgili davalara bakmaktaydı. Örneğin ingilterede yolcular 30 kez tren değiştirmek zorunda kalıyordu. Ancak 1892 yılında standart ray aralığı kabul edildi. • Demiryollarından nefret eden onu şeytan icadı diye değerlendirenler de vardı.

36. DEMİRYOLLARI • 1845 yılında Avrupa’da demiryollarına sahip 9 ülke varken 1855 yılında bu sayı 14’ü buldu. 1860 yılında Avusturalya’da ve Hindistan’da demiryolu hatları döşenmeye başladı. • Demiryolu işçileri ise pek çok risk ile karşı karşıyaydılar. Pek çok kaza haberi gazetelere yansıyordu. Onlar ile ilgili resimler yapılıyordu. Örneğin İspanya ve Meksika’da demiryolu kazalarından kurtulan kişiler tıpkı tanrısal olaylar döneminde olduğu ibi melekler olarak resmedildiler.

37. GEMİLER • Buharlı gemiler kıtalararası yolculuğu oldukça kısaltmıştı. 1776- 1940 yılları arasında en az 30 milyon Avrupalı göçmen ABD’ye ulaşmıştır.Özgürlük heykeli Fransız Bartholdi tarafından tasarlanmıştı. Temel kaidesi the World adlı amerikan gazetesinin okuyucularından toplanan paralarla yapılmıştı.

38. GEMİLER • Sirius 1939 tamamen buhar gücü ile Atlantiki aşan ilk gemi (18 gün 10 saat) • 1864 yılında yelkenlilere buhar gücü eklendi. • 1881 il çelik gemi Serbia denizlerde yol almaya başladı • 1869 yılında Süvetş kanalı açıldı • 1887 yılı gemiler elektrik ışığı ile donatıldı ve geceleri yolculuk etme imkanına kavuştu. Böylece yolculuk 16 saat kısaldı. • 1884 yılında zaman standartlaştı. Başlangıç meridyeni olarak Greenwich meridyeni temel alındı.

39. POSTA • Posta kartları ortaya çıktı. İlk posta kartı 1869 yılında Avusturya’da kullanılmaya başlandı. Açık posta kartlarının herkes tarafından okunabilmesi mahremiyet tartışması başlattı. • Resimli posta kartları ile birlikte kartlara standart şetler yazılması bu tartışmayı hafifletti. • 1840 yılında İngiltere’de dünyanın ilk yapışkanlı kenarları tırtıklı posta pulu basıldı. • Pul bir sanat nesnesi haline geldi ve koleksiyonculuk başladı. • 1840-1870 arasında yoksul insanların çoğu ucuz posta kartları kullanıyorlardı ve bu okuma yazma oranının artması için itici güç oldu.

40. POSTA • Ulusal posta sistemi kuruldu • Perakende satış alanında posta paketleri tüketiciye ulaşmak için firmalar tarafından kullanılmaya başlandı. • 1874 yılında İngiltere’nin kurucu üyeliğinde Evrensel Posta Birliği kuruldu. Brilik farklı ülkeler için posta pulu üretiyordu.

41. TELGRAFLAR • Doğal ve insan yapımı felaket haberleri kısa süre içinde geniş alanlarda duyulmaya başlanmıştır. • Sınırların ötesine haber taşımak için ilk haber ajansları kurulmuştur. • İlki Havas Ajansıdır ve 1835 yılında Paris’te kurulmuştur. • Reuter telegram şirketi 1851 yılında Londra’da kurulmuştur. • 1892 yılında Associated Press kurulmuştur.

42. TELGRAFLAR • ABD’den Samuel Morse nokta ve çizgilerden oluşan bir kod aracı geliştirmiştir. Böylece dakikada 40 sözcük okunabilmektedir. Telgrafın evrensel dili olmuştur. • Telgraf emir komuta zincirini, ordu düzenlerini ve savaş stratejilerini değiştirmiştir. • İlk kırım savaşında 340 millik bir kablo döşenmiş, Amerikan iç savaşı sırasında ise 15.000 millik bir telgraf hattı kullanılmıştır. Sistemin işleyişi için 1000’den fazla operatör görev almıştır. Bu dönemde savaşın ayrıntıları Reuters tarafından Atlantik ötesine ulaştırılmıştır.

43. TELGRAFLAR • Haberleşme açısından mektup ve telgraf kullanımı açısından farklılıklar tartışılmaya başlanmış, • telgrafın devlet denetiminde olması: yeni aracın muazzam bir güçte olması ve yasa ile kontrol altına alınamayan özel bireylerin eline bırakılmasının güvenlik açısından sakıncalı olacağı • Örneğin Fransa’da başlangıçtan beri iletişim devlet kontrolündeydi. 1837 uzak mesafelerdeki iletişimde devlet tekeli yasa ile kuruldu

44. TELGRAFLAR • ABD’de telgraf alanında faaliyet gösteren tek firma Western Union idi. 1890 yılında ileti trafiğinin % 80’i WU’nun elindeydi. Ulusal bir grev ile bu durum değişti. Telefonun icadı ile ise yeni bir mücadele ortaya çıktı.

45. TELEFON • 1876 yılında telefon için bir gereksinim yoktu. Toplumlar o olmaksızın herşeyi yapabiliyordu. Başlangıçta inanılmaz olan cihaz 20.yüzyılda pek çok insan için gereklilik olmuştu. • ABD’de hızlı bir yatırım sahası haline gelen telefon İngiltere’de milyonları ilgilendiren bir vaka olarak görülmedi. Bunun yerine bedelini ödeyebilenler için bir yatırım aracı olarak anlaşıldı. Halka açık istasyonlar kurmak ekonomik olarak akılcı değildi. • İngiliz maliye bakanı telefon iletişiminin kırsal kesimlerde kullanılmasının arzu edilmediğini söylemiştir. • Oysa Kanada ABD ve Avusturalyada telefona en fazla talep kırsal kesimlerden gelmiştir.

46. TELEFON • Toplumsal alışkanlıklar değişiklik gösterdi. Kadınlar telefonla sohpet etmekten çok hoşnuttu. Bir telefon dili ve kültürü oluşmaktaydı. • İnternet tartışmalarında gördüğümüz doğrunun ve gerçeğin tehlike altında olması tartışması telefon için de yaşandı. Telefonun telgraftan daha az güvenilir bir araç olduğu iddia edildi. • Telefon evlere girerek özel hayatlara saldırıyor dendi • Telefonda yemin etmek bir ahlaki tartışma yarattı.

47. TELEFON • 1922 yılına kadar Paris telefon kullanımına temkinli yaklaşmış ve telefon yalnızca profesyonel insanlar için yapılmış bir araç olarak kalmış • Öte yandan ABD’de durum tam tersi idi. Daha 1885 yılında milyonlarca insan için telefon sloganı ile Amerikan telefon ve Telgraf şirketi kuruldu (AT&T).

48. RADYO