اصول صحیح نسخه نویسی تهیه و تنظیم : علی مرتضایی مسوول اموردارویی مرکز بهداشت میانه

1. اصول صحیح نسخه نویسی تهیه و تنظیم : علی مرتضایی مسوول اموردارویی مرکز بهداشت میانه

2. داروخانه تنها مكان مطمئین است كه براي عرضه خدمات دارویی و بهداشتی میباشد. ويزيتور فرد يا شخصي كه نماينده يك شركت يا همان بازار ياب ميباشد كه براي در خواست محصولات شركت مراجعه مينمايند.

3. فوريتهاي دارويي داروهاي فوريتي به داروهاي رسمي كشور اطلاق مي شود كه تامين و تدارك آنها دچار مشكل شده و نبود آنها در بازار دارويي مشهود است. داروهاي خاص اين دسته از داروها براي مصارف و براي بيماريهاي خاص ميباشد مثل تالاسمي ، دياليز-سرطان

4. داروهاي تك نسخه اي :به داروهاي اطلاق ميشود كه در فهرست دارويي كشور وجود ندارد ولي پزشك معالج و بيمار بر لزوم تهيه آن اصرار مي ورزند. مسئول فني به پزشك داروسازي اطلاق ميشود كه در تمام ساعات كار داروخانه حضور فعال داشته و مسئوليت تحويل دارو به بيمار را به عهده دارد، و از چگونگي مصرف دارو و عوارض دارو را به بيمار اطلاع رساني ميكند.

5. حق فنی وقتي داروخانه نسخه اي را تحويل بيمار مي دهد علاوه بر فرانشيز ( 30%) مبلغي را به عنوان حق فني دريافت ميكنند بنا به مصوبه سازمان نظام پزشكي هر سال تغيير ميكند. انواع شركت دارويي : 1- پخش رازي 2- پخش داروپخش 3- پخش قاسم ايران 4- پخش البرز 5- پخش هجرت

6. نمايندگي رسمي دارو به شركتهاي دارويي كه نمايندگي براي ثبت واردات و فروش داروهاي يك شركت داروسازي بين الملي را در كشور دارا هستند و از كميسيون دارويي وزارت بهداشت مجوز دريافت كرده اند. عمده فروشي دارو فقط شركتهاي بين المللي مجاز به آن هستند كه در كشور خود مجوز رسمي عمده فروشي دارويي را دارا باشند. پخش رسمي به شركتهاي دارويي اطلاق ميشود كه نمايندگي پخش دارو را به استانها و شهرستانها را از وزارت بهداشت اخذ كرده اند.

7. پرمصرف ترين دارو در مراكزبهداشتي • 1- قرص استامينوفن كدئين 2- آدالت كلد 3- كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي 4- قرص آتنولول 100 ميلي 5- قرص رانيتيدين 6- آمپول دگزامتازون بيشترين داروي تجويزي پزشكان تا آخر سه ماهه سوم در سال 1386 1- آمپول دگزامتازون 2- قرص آدالت كلد 3- قرص استامينوفن كدئين 4- كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي

8. تعداد دارو و قلم خوردگي اقلام داروئي و اعتبارنسخ دارو بايد در نسخه در جاي سفيد كه مخصوص براي نوشتن دارو در نظر گرفته شده است نوشته شود، در بالاي نسخ و بغل و پايين كه مخصوص محل امضاء و مهر ميباشد خودداري شود ، كه اين نوع نسخه ها باعث ميگردد كه نسخه پيچ در حين تحويل دارو و ثبت قيمت دارو سر در گم شده و در نهايت تحويل داروي جابجا و غيره …….. ميشود كه در نهايت موجب مسئوليت براي پزشك و دارويار خواهد بود.

9. هنگام تحويل دارو به نكات زير بايد توجه جدي داشته باشيم • كنترل مشخصات كامل بيمار از نظر نام و نامخانوادگي، تاريخ سربرگ نسخه • تعداد دارو و اقلام دارويي در نسخه بايد با حروف انگليسي نوشته شده، و در غير اين صورت جزء نسخ باطله محسوب خواهد شد. • در صورت قلم خوردگي تعداد دارو پزشك بايد پشت نسخه تعداد قلم خوردگي را تائيد نمايند.

10. در صورت نداشتن ميلي دارو توسط پزشك حداقل قيمت دارو محاسبه خواهند شد. • كنترل مهرنام و نام خانوادگي پزشك خوانا بودن شماره نظام پزشكي • اگر درهنگام قيمت گذاري اشتباهي رخ دهد بايستي بدون لاگ گيري و يا بر چسب زدن بر روي قيمت دارو باشد ، حتماْ بايد روي قيمت اشتباه يك خط تيره كشيده بنحوي كه قيمت اوليه قابل رويت باشد، و مبلغ صحيح را در بغل آن ثبت گردد ،اين عمل در مورد سهم سازمان و جمع كل نسخه صدق ميكند در غير اين صورت نسخه مخدوش محسوب شدو باطل ميباشد.

11. در صورتي كه در حين جدا كردن نسخه از دفترچه مشخصات و تاريخ انقضاء مربوطه پاره گردد نسخه باطله محسوب ميگردد. • به ازاي هرويال و سرم يك عدد آب مقطر و ست سرم طبق قانون بيمه هاي درماني قابل محاسبه و براي هر دفترچه درماني فقط سه عدد سرم قابل پرداخت ميباشد. • پزشك مركز بهداشتي و درماني طبق بخشنامه دانشگاه علوم پزشكي مسوول فني همان مركز محسوب شده و بايد پشت نسخه هاي درماني را مهر و امضاء نمايند.

12. نسخه بيمار در دفترچه هاي درماني و بيمه روستايي بعنوان سابقه بيماري محسوب شده و از كندن آن خودداري شود. • از پانچ كردن نسخه ها ( سوراخ كردن ) خودداري و نسخه جزء نسخ باطله محسوب ميگردد. • -قلم خوردگي ماه و سال در نسخه هاي درماني قابل تائيد نبوده ،فقط قلم خوردگي روز قابل تائيد توسط پزشك ميباشد. • دفترچه هاي درماني كه تاريخ اعتبار ندارند، جزء نسخ فاقد اعتبار محسوب ميشوند.

13. داروهاي رواني • داشتن شماره پرونده بيماران رواني در بالاي نسخه الزامي است. • كليه نسخه هاي بيماران رواني بايد در دفترچه هاي بيمه روستايي باشد. • داروها ي خارج از سيستم رواني جداگانه نوشته و مبلغ آن محاسبه شود. • در صورت نداشتن پرونده بيماران رواني نسخه بطور آزادمحاسبه خواهد شد.

14. دستورات دارويي دستورات دارويي بايد بطور خوانا ، و مشخص بر روي برچسب دارويي يا در روي دارو در محل بلامانع نوشته شود ، و بر روي تاريخ انقضاء يا روي نام دارو نيفتد ، دستورات دارويي بخصوص در نوزادان معمولابر ميباشد بايد نهايت دقت را نمود. ودستورات دارويي در سالمندان نيز از اهميت خاصي برخوردار ميباشد كه يك سوم سالمندان قادر نيستند كه بليستر دارو را باز كنند و اگر باز كنند قرص از دستشان مي افتد ، قرصهايي كه براي سالمندان تجويز ميشود.نبايد نياز به تقسيم كردن داشته باشد ،بخصوص داروهاي ضد فشار خون و ديورتيكها ، چونكه قادر به تقسيم كردن نيستند و يا همه قرصها ميريزند.

15. مهر و امضاء پزشك و مهر درمانگاه • كليه نسخه هاي درماني چه بيمه روستايي و چه بيمه هاي سه گانه بايد حتماْ كد بيمه روستايي و مهر پزشك خانواده داشته باشد، . • بايد نسخه را از لحاظ دو رنگي و دو خطي بودن كنترل نموده و چنانچه نسخه اي با دو امضاء متفاوت باشد از پذيرش آن خودداري نموده و نسخه جزء نسخه هاي باطل محسوب ميشود. • چنانچه نسخه اي اشتباهي در اصل برگ نوشته نشده و كاربني باشد جزء نسخه باطل محسوب خواهدشد.

16. چنانچه نسخه اي را يك پزشك و پشت آنرا پزشك ديگري تائيد نمايند جزء نسخ باطل محسوب خواهد شد. • - چنانچه قيمت نسخه اي جزء با خودكار قرمز باشد نسخ جزء نسخ باطله خواهد بود. • -چنانچه پزشك نسخه اي با دو رنگ متفاوت بنويسيد بايد پشت نسخه را تائيد دورنگ بودن از طرف پزشك ميباشد مهر و امضاء نمايد. • -چنانچه پزشكي در پشت نسخه دارو بنويسدآن دارو را جزء بيمه حساب نمي كنيم

17. نسخه در دفترچه هاي درماني در اصل برگ يعني مخصوص داروخانه نوشته شود كه مهر و امضاي نويسنده نسخه مشخص باشد،كه در نسخه هاي پزشك خانواده بايد كد پزشك خانواده و شماره نظام پزشكي مشخص باشد،و براي ارسال به واحد درآمد مهر مركز نسخه شده و در اصل برگ و مهر و امضاي داروخانه و مهر و امضاي پزشك معالج باشد. • نسخ مربوط به زمان تاريخ قبل و تاريخ گذشته نيز جزء كسورات بيمه ميباشند.

18. اقدامات اداره بيمه جهت جلوگيري از سوء استفاده هاي احتمالیداروخانه ها و پزشكان و بيمه شدگان • دقت در بررسي نسخي كه به سقف تائيد نزديكتر باشد. • توجه به نام بيماراني كه تكراري ميباشند. • توجه به افزايش تعداد نسخ داروخانه نسبت به ماههاي ديگر • دقت به نام داروهاو انديكاسيون داروها ،سن بيماران • توجه به ارتباط داروها با همديگر ( دسته دارويي ) • توجه به مهر و امضاء پزشك معالج

19. علائم اختصاري مورد استفاده در نسخه • علائم مورد استفاده در نسخه بايد طبق قانون بين الملي بصورت حروف لاتين نوشته شده و علائم مخصوص نسخه رعايت گردد، تا در سوابق بيمار هر مكاني قابل خواندن و قابل تفسير باشد، Rارجاع ميدهم suppestery شياف am قبل از ظهر pm بعد از ظهر bid دو بار در روز tid سه بار در روز qid چهار بار در روز LAِ طولاني q8hr هر 8 ساعت q4hr هر چهار ساعت

20. No تعداد Retard آهسته رهش • IM عضلانیIV وريدي • ffcetoryeجوشانing تزريقي • ped كوكان week هر هفته • ophth-oint پماد چشمي mg ميلي گرم • ml ميلي ليتر Sol محلول • oint pomd پماد جلد 20 قطره = يك سي سي 5/ 1 سي سي = يك قاشق چا يخوري 3 سي سي = يك قاشق مرباخوري 5 /7 سي سي = يك قاشق غذاخوري

21. دسته دارويي • وقتي يك بيمار جهت معالجه به پزشك مراجعه ميكند ، معمولا بيماري يا مريضي را از روي دسته داروئي او مي توان تشخيص داد.و براي يك بيمار كه داروي بيماري معده نوشته شده در دسته دارويي او ميتوان داروهاي زخم معده مشخص ميشود كه اگر داروي قلب مثل ديگوسين باشد بايد شك نمود كه بايد با اطلاع پزشك معالج دارو را تحويل بيمار دهيم.

22. داروهاي غير بيمه • بر اساس كميسيون نظات بر امور بيمه هاي درماني بعضي از داروها به علت اينكه گياهي يا خارجي يا دارويي كه تازه به ليست دارويي كشور اضافه شده و در ليست بيمه هاي درماني قرار ندارند، مثل كالاندولا- پماد ويتامين آ+د ، ويتامين ها، و پماد وازلين و قطره گليسيرين فينكه و آمپول و ويال ليدوكائين و كليه تجهيزات پزشكي مثل الكل و بتادين و غيره …… يا داروهاي كه با ارز آزاد وارد ميشوند (خارجي) بصورت آزاد از بيمار محاسبه ميگردد.

23. داروهاي مجاز كارشناسان مامايي • بر اساس كميسيون امور بيمه هاي سه گانه درماني يكسري داروي محدود به كارشناسان مامايي كه به نوع تخصص شان اختصاص يافته است، و خار ج ازليست اعلامي بايد بصورت آزاد محاسبه ميشود . • - نسخ كارشناسان مامايي در دو برگ بهم اتصاق ميشوند، ( اصل نسخه و نسخه پزشك) . • - كاردانهاي مامايي حق نوشتن نسخه را ندارند ،و لي در صورت پذيرش مسئوليت نسخه توسط پزشك قابل پرداخت است.

24. داروهاي تخصصي • بر اساس كميسيون نظارت بر اموربيمه هاي سه گانه درماني يكسري از داروها را به نوع تخصص پزشكان تعريف كرده اند كه اين داروها به نسخه هاي پزشكان عمومي بطور آزاد محاسبه ميشوند،مثل : قرص ناپروكسين-آمپول تتراكوزاكتايد- متوتركسات- سيتي كولين ، به همه متخصصين –قرص فناسترايد فقط به متخصصين اورلوژي = قرصهاي سيپرون استات و سپروترون كمپاند فقط به متخصصين زنان و زايمان

25. قوانين جزائي سازمان نظام پزشكي • جهت پيشگيري از هر گونه صدمات جاني و مالي و احتمالا مرگ توصيه ميگردد، در هنگام نسخه پيچي و تحويل داروها به نسخ بيماران به دوز و ميلي گرم و داروهايي كه كلمات مشابه و دسته دارويي نسخه بيش از پيش توجه داشته و توجه شما را به بند 18 اطلاحيه قانون مربوط به مقرات امور پزشكي و دارويي جلب مي كنم .

26. هر كس داروي فاسد يا دارويي كه مدت تاريخ آن گذشته و يا دارويي را بجاي داروي ديگر بفروش برساند ، و اين عمل موجب بازماندن مصرف كننده از استعمال داروي اصلي گردد ، ودر نتجيه معالجه نشدن منتهي به فوت گردد ، مجازات فروشنده علاوه بر قصاص و ديه به حبس مجرد از 2 سال تا 10 سال و در صوريتكه منتهي به فوت نگردد ولي منجر به مرض دائم يا فقدان و يا نقص يكي از حواس و يا اعضاي مصرف كننده گردد، مجازا ت فروشنده يك تا سه سال حبس تاديبي خواهد بود.

27. جهت پيشگيري از اينگونه واقعه يكبار قبل از تفكيك داروها مطابق نسخ بيماران و بار ديگر در هنگام تحويل آنها به بيمار به دوز و ميلي گرم داروهاي تجويز شده توجه و سپس داروها به بيمار تحويل گردد، و توصيه شود حتما جهت تائيد نسخه كه عاري از هرگونه اشتباهي باشد بيمار را به طرف پزشك معالج راهنمايي كنيم

28. پایان با آرزوی موفقیت