680 likes | 1.13k Views
MADDE VE ATOM. FEN VE TEKNOLOJİ. Madde ve Cisim nedir?. Madde nedir?. Elle tutulabilir,hissedilebilir,kütlesi ve hacmi olan herşeye madde denir. Maddenin şekil almış haline ise cisim denir.Örnek verecek olursak;. Madde nedir?.
E N D
FEN VE TEKNOLOJİ Madde ve Cisim nedir? Madde nedir? Elle tutulabilir,hissedilebilir,kütlesi ve hacmi olan herşeye madde denir. Maddenin şekil almış haline ise cisim denir.Örnek verecek olursak;
Madde nedir? • Madde ile ilgili örneklerOturduğumuz sıralardan, yediğimiz yiyeceklere, dev yıldızlardan gezegenlere, kullandığımız basit aletlerden bilgisayarlara, tek hücreli canlılardan karmaşık yapılı canlılara, gözümüzle görebildiğimiz bütün nesnelerden, göremediğimiz atmosferdeki gazlara kadar her şey maddedir.
Madde nedir? Madde örnekleri
Madde nedir? MaddeCisim Ağaç Kalem Toprak Cam Toprak Seramik Demir Araba Petrol Poşet gibi örnekleri sayabiliriz…
Maddenin Özellikleri MADDENİN ÖZELLİKLERİ Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri Maddenin ORTAK özellikleri • RENK • SAYDAMLIK VE OPAKLIK • KOKU TAD • SERTLİK YUMUŞAKLIK… • KÜTLE • HACİM • EYLEMSİZLİK • TANECİKLİ YAPI
ATOM NEDİR? İNCELEDİĞİMİZ MADDELER NELERDEN OLUŞMUŞTUR? ELİMİZDE BİR PARÇA BAKIR OLSA NEREYE KADAR BÖLEBİLİRİZ? BÖLME İŞLEMİ SONUNDA ELDE EDECEĞİMİZ EN KÜÇÜK PARÇA NASIL OLABİLİR? İSTERSENİZ BU SORULARIN CEVAPLARINI ARAŞTIRALIM…
ATOM NEDİR? ORGAN HÜCRE CANLILAR VE CANLILARI OLUŞTURAN HÜCRELER DAHİL HER MADDE ATOMLARIN BİRARAYA GELMESİYLE OLUŞUR. CANLI ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI? HÜCREYİ OLUŞTURAN KARBONHİTRAT VE YAĞLAR ATOM ATOMLAR
ATOM NEDİR? • Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur. • Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı ……………… ATOMLARDAN KANITLANMIŞTIR.
Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.
Atom Atom Atom • Atomlar KÜRE biçimlidir. Atom çeşitlerine örnekler Atom
ATOMUN TARİHÇESİ SLAYTTA GÖRDÜĞÜMÜZ ATOMLAR BİRLEŞEREK MADDELERİ OLUŞTURUR. ATOMLAR KÜRE ŞEKLİNDEDİR. PEKİ BİZ BU BİLGİLERİ NASIL ELDE ETTİK. PEKİ BU KONUDA FİKİR SAHİBİ OLMAK İÇİN ZAMANDA BİR YOLCULUK YAPALIM MI?
ARİSTO DEMOCRİTUS TAN ÇOK ÖNCELERİ YAŞAMIŞTIR.EVRENİN VE MADDENİN OLUŞUMUYLA İLGİLİ İLK TEORİLERDEN BİRİNİ SÖYLEMİŞTİR. HERŞEYİN ÖZÜ 4 MADDEDİR.BU MADDELER ATEŞ SU HAVA TOPRAK TÜM MADDELERİN BU ÖZLERDEN OLUŞTUĞUNU İLERİ SÜRMÜŞTÜR.
DEMOCRİTUS 1) DEMOCRİTUS TARİHTE ATOM FİKRİNİ İLK ORTAYA ATAN KİŞİDİR. 2) TÜM MADDELERİN AYNI CİNS ATOMLARDAN OLUŞTUĞUNU İLERİ SÜRMÜŞTÜR.
THOMSON ATOM MODELİ 1.Elektronu keşfetmiştir. 2.Atomun çekirdeği olduğunu keşfetmiştir. 3.Atomlar pozitif bir küreden ibarettir ve elektronlar bu kürede dağınık haldedir. Modelin örneği karpuzdur.
RUTHERFORD ATOM MODELİ 1.Atomun bölünebileceğini ıspatlamıştır. 2.Atomun çekirdeğinde pozitif yüklü bir kütle olduğunu belirtmiştir. 3.Elektronların çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde dolandığını belirtmiştir. 4.Atomda bulunan pozitif ve negatif yüklerin birbirine eşit olduğunu belirtmiştir.
MADDENİN HALLERİ • Katı maddeler:taş, • Demir,bakır,altın vb. • Sıvı maddeler:su, petrol,mazot, gaz yağı vb. • Gaz maddeler: su buharı, oksijen, vb.
Maddenin Hal Değiştirmesi • Erime • Donma • Buharlaşma • Kaynama • Yoğunlaşma
KIRAĞILAŞMA ERİME BUHARLAŞMA KATII SIVI GAZ YOĞUNLAŞMA DONMA SÜBLİMLEŞME ISI VERİR TANECİK HAREKETİ ARTAR ENERJİ ARTAR DÜZENSİZLİK ARTAR Isı alır DÜZENLİLİK ARTAR TANECİK HAREKETİ AZALIR ENERJİ AZALIR
KATI HAL • Katı maddelerin belirli şekilleri vardır. • Belirli bir hacimleri vardır • Tanecikler birbirine çok yakındır. • Tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır • Molekülleri sadece titreşim hareketi yaparlar. • Sıkıştırılamazlar. • Genleşebilirler. • Örnekler :Bardak saat masa sıra vs
SIVI HALİ • Sıvı maddelerin belirli şekilleri yoktur. • Belirli bir hacimleri vardır. • İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar • Tanecikler arası boşluk daha fazladır. • Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır • Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar. • Sıkıştırılamazlar. • Genleşebilirler. • Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) • Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs
GAZ HALİ • Gaz maddelerin belirli şekilleri yoktur. • Belirli bir hacimleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar • Tanecikler arası boşluk fazladır. • Tanecikler arası çekim kuvveti ise çok azdır. • Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar. • Kolaylıkla sıkıştırılabilirler . • Genleşebilirler. • Akışkanlık özellikleri çok fazladır. • Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs
KATI HAL TANECİKLERİ Maddenin tüm hallerinde tanecikler TİTREŞİM hareketi yaparlar. SIVI HAL TANECİKLERİ GAZ HALİ TANECİKLERİ
SIVI HAL TANECİKLERİ Maddenin sıvı ve gaz hallerinde tanecikler ÖTELEME hareketi yaparlar. GAZ HALİ TANECİKLERİ
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDE KARIŞIM SAF MADDE ELEMENT BİLEŞİK HOMOJEN KARIŞIM HET. KARIŞIM
SAF MADDELER ELEMENTLER BİLEŞİKLER MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLMAYANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR ATOMİK YAPIDA OLANLAR
SAF MADDELER Elementler Tek çeşit atomdan oluşan maddelere element denir. Bileşikler En az 2 çeşit atomun birleşmesiyle oluşan maddelere bileşik denir.
SAF MADDE: Aynı cins atom yada moleküllerden oluşmuş maddelere saf madde denir. ÖR. Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins moleküllerden oluşmuşlardır. element bileşik
SAF MADDELERİN ÖZELLİKLERİ: 1. Saftırlar. 2. Aynı tür taneciklerden oluşurlar. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Homojendir. 5. Fiziksel yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 6.Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler. element bileşik
ELEMENT: Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere ELEMENT denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ: 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 5. Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler. 6. Metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere 4 ana bölümde incelenirler. 7. Sembollerle gösterilirler. Altın elementi Atomların durumu
Saf Maddeler Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.
BİLEŞİK: İki yada daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmesi sonucu oluşturduğu yeni saf maddeye bileşik denir. BİLEŞİKLERİN ÖZELLİKLERİ: 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. Belli oranda birleşirler. 3. Kimyasal olarak birleşirler. 4.Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımazlar. 5.Kendini oluşturan maddelere ancak kimyasal yöntemlerle ayrıştırıla bilirler. 6. Saf ve homojendirler. 7. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 8. Kendi özelliğini taşıyan en küçük birimleri moleküllerdir.
Moleküllerin Özellikleri • Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur. • Bir molekül aynı cinsten atomlardan oluşabilir. • Bir molekül farklı cinsten atomlardan oluşabilir. • Moleküllerin atom sayıları değişik olabilir. • Moleküllerin atom büyüklükleri değişik olabilir. • Molekül çok küçük atom kümeleridir. Çıplak gözle görülmez. • Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler meydana gelir.
Molekül - Madde • Atomların birleşmesiyle molekül, moleküllerin birleşmesiyle madde oluşur.
MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)
KARIŞIMLAR: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir. KARIŞIMLARIN ÖZELLİKLERİ: 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. İstenilen oranda karıştırılırlar. 3. Fiziksel olarak karışırlar. 4.Kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar. 5.Kendini oluşturan maddelere fiziksel yöntemlerle ayrıştırıla bilirler 6. Saf değildirler. 7. Belli erime ve kaynama noktaları yoktur. 8.Yapı taşları element yada moleküllerdir. 9. Belli bir formülleri yoktur.
FİZİKSEL DEĞİŞME • Maddenin dış görünüşü ile ilgili olan özelliklerdir. Yoğunluk, sertlik, renk, koku, tad ... gibi. • Maddenin dış görünüşündeki değişiklikler fiziksel olaydır. Şekerin suda erimesi, kağıdın yırtılması, buzun erimesi ... gibi.
FİZİKSEL DEĞİŞME fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel
fiziksel değişimler KARIN YAĞMASI DA BİR FİZİKSEL DEĞİŞMEDİR.
KİMYASAL DEĞİŞME Maddenin iç yapısı ile ilgili olan özellikler kimyasal özelliklerdir. Yanıcı olup olmaması, asidik yada bazik özellik ... gibi.Maddelerin atom ve moleküllerinde meydana gelen değişikler kimyasal değişmedir. Kağıdın yanması, hidrojen ve oksijenin birleşerek su oluşturması, demirin paslanması ... gibi.
KİMYASAL DEĞİŞME kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı *** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.
kimyasal değişimler TÜM YANMA OLAYLARI KİMYASAL DEĞİŞMEDİR.
Elementlerin atom numaraları belirli bir kurala uyarak sıralanması ile periyodik cetvel oluşur. Periyodik tablo resmi
Periyodik cetvelde yatay sıralara PERİYOT, düşey sıralara GRUP denir. Periyodik cetvelde 7 tane periyot, 8 tane A grubu, 8 tane B grubu vardır. 8 B grubu 3 tanedir. Her periyot kendine ait olan 1A grubuile başlayıp, 8A grubu ile sona erer. 1 nci periyotta 2, 2 ve 3 ncü periyotta , 4 ve 5’nci periyotta 18, 6 ncı periyotta 32 element vardır. 7’ nci periyot daha tamamlanmamıştır. Periyodik cetvelde, aynı grupta bulunan elementlerin değerlik elektron sayıları aynı olduğundan, benzer kimyasal özellik gösterir. Atomların son yörüngesine (son enerji düzeyde) değerlik tabakası, bu tabakada bulunan elektronlara da DEĞERLİKELEKTRONLARI denir. Bir elementin bulunduğu A grup numarası o elementin değerlik elektron sayısını gösterir.
Periyotlarda Soldan Sağa Doğru Gidildikçe Gruplarda Yukarıdan Aşağıya Doğru İnildikçe Artar Azalır Artar Azalır Artar Artar Artar Azalır Artar Azalır Atom Numarası Atom Hacmi İyonlaşma Enerjisi Metalik Özellik Ametalik Özellik
Periyodik tabloda “1A,2A,3A”grubu elementleri metal, “4A,5A,6A,7A” grubu elementleri ametal, “8A”grubu elementleri yarımetaldir. 1A grubu elementlerine alkali metal, 2A grubu elementlerine toprak alkali Metal, 3A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu elementlerine soygazlar denir.
METALLER • Yüzeyleri parlaktır. • Isı ve elektiriği iletirler. • Tel ve levha haline gelebilirler. • Oda sıcaklığında(cıva hariç)katı hÂldedirler. • Kendi aralarında alaşım yaparlar. • Ametallerle iyonik bağlı bileşik yaparlar. • Son yörüngelerinde 1,2,3 elektron bulundururlar. • Erime noktaları yüksektir. • Atomik yapıdadırlar. • Şimdi metallerle ilgili kısa filmimizi izleyelim.