Termoterapija

1. Termoterapija Definicija Termoterapija (grč. termos=topao) jeste oblast fizikalne terapije koja izučava biološko dejstvo toplotne energije na organizam i mogućnosti njene primene kod obolelih i povredjenih. Fiziološki pojmovi toplote i hladnoće označavaju subjektivni osećaj osobe, odnosno odstupanje od indiferentne zone. Indiferentna zona je ona temperatura na kojoj organizam u spoljašnju sredinu odaje najmanje toplote, ili najmanje toplote prima iz nje. Ona za vazduh iznosi 29-34C, za peloid 38-39C a za parafin 52C. U levo i udesno od nje nalaze se topla i hladna diferentna zona, potom slede granice tolerancije tkiva, i na kraju temperature koje izazivaju smrt ćelije.

2. Podela termoterapije • Termoterapija se deli na: • -termoterapiju u užem smislu , odnosno proceduru pri kojoj se telu dovodi toplota, i • -krioterapiju , proceduru pri kojoj se od tela odvodi toplota. • U zavisnosti od površine tela na koju se deluje, termoterapija se primenjuje kao: • -lokalna procedura (na jedan deo tela), • -opšta procedura (na ceo organizam).

3. Termoterapija u užem smislu Primenom fizičkih agenasa stvara se: -egzogena toplota, tj. ona toplota koja se stvara van tela, u spoljašnjoj sredini, i koju organizam iz spoljašnje sredine prima na jedan od sledećih načina: • -radijacijom (lat. radiatio=zračenje), odnosno prenošenjem bez medijuma (infracrveni zraci) • -kondukcijom (lat. conductio=prevodjenje), odnosno direktnim dodirom sa zagrejanim telom, koje je običo u čvrstom stanju (parafin, peloid, parafango, zagrejani pesak) • -konvekcijom (lat. convectio=strujanje), odnosno preko medijuma koji je u tečnom ili gasovitom stanju (topla voda, zagrejana para i sl.) -endogena toplota, tj. ona toplota koja se stvara u organizmu konverzijom (lat. conversio=pretvaranje) energije elektromagnetnog polja visokofrekventnih struja u toplotnu energiju.

4. Biološka delovanja toplote Lokalna delovanja toplote: Metabolička delovanja • Lokalno povećanje temperature dovodi do ubrzanja metaboličkih reakcija i povećane potrošnje kiseonika, tako da za svaki stepen povećanja temperature dolazi do porasta metaboličke aktivnosti za 13% (Van Hoffov zakon). Ubrzanje metabolizma ima povoljne efekte u hroničnim oštećenjima. Ali ovakvo delovanje nije poželjno u akutnim infekcijama i oštećenjima kao i stanjima preteće ishemije. Pokazano je da se pri većim temeperaturama povećava aktivnost kolagenaza tako da se kod aktivnog artritisa bez obzira na etiologiju ne sme dati toplota. Pri povećanju lokalne temperature iznad 45° C dolazi do koagulacije proteina

5. Biološka delovanja toplote Delovanja na krvne sudove • Pri primeni toplote lokalno dolazi do vazodilatacije. Ona je posledica direktnog delovanja toplote na glatke mišiće arteriola i venula, a nastaje i usled povećanja protoka zbog povećanog metabolizma, kao i zbog mikrooštećenja koja toplota izaziva pri čemu se oslobadja bradikinin koji je snažan vazodilatator.

6. Biološka delovanja toplote Delovanje na tetive i mišiće • Ovo delovanje toplote je najvažnije za primenu u rehabilitaciji. Naime pod dejstvom toplote povećava se elastičnost kolagena, koji inače ćini 90% vezivnih vlakana tetivno-ligamentarnih i kapsularnih struktura. Delovanje na bol • Toplota deluje analgetski. Kako se postiže analgetski efekat nije u potpunosti jasno. Moguće je da se postiže analgetski efekat posredstvom ”gate control” mehanizma, naime aferentni termalni nadražaj prenosi se bržim senzornim putevima i tako zatvaraju ulaz u zadnjim rogovima kičmene moždine za sporiji prenos nocioceptivnih impulsa. Zatim moguće je da zbog lokalnih delovanja u smislu boljeg protoka dolazi do lakšeg ”ispiranja” nociosubstanci, ili se zbog spazmolitičnog efekta, uklanja sekundarni izvor bola. Registrovane su i povećane vrednosti endorfina koji takodje doprinose analgetskom efektu.

7. Biološka delovanja toplote Delovanje na regenerativne procese • U ranim fazama oštećenja toplota je kontraindikovana, ali u kasnijim reparatornim fazama ubrzanje protoka i veća i brža oksigenacija tkiva (2 puta vise i 2 puta brže se oslobadja kiseonik iz hemoglobina na temperaturi od 41°C), kao i brže uklanjanje metabolita mogu da omoguće nesmetano obavljanje reparacije.

8. Biološka delovanja toplote Sistemska delovanja • Ukoliko se obuhvati veća površina tela ili traje dugo zagrevanje može da izazove sistemsku reakciju koja je u nepoželjna u rehabilitaciji

9. Način primene Termoterapijske procedure podeljene su na površinske i dubinske • U površinske spadaju termoterapijske procedure zasnovane na: kondukciji: topli oblozi, parafin, peloid; konveksiji: hidroterapija, vlažan vazduh; i radijaciji: infracrveni zraci Konduktivne termoterapijske procedura izvode se aplikacijom konduktivnog materijala (tople obloge, parafin, peloid) površno na kožu pacijenta trajanja od 20 do 30 minuta, zagrevanje kože postigne se za 6-8 minuta (manje povećanje lokalne temperature takodje se postigne u dubini do nekoliko cm.). Nakon prestanka procedure efekti traju maksimalno 30 minuta. • U dubinske termoterapijske procedure spadaju: konverzivne termoterapisjke procedure: kratki talasi, mikrotalasi i ultrazvuk.

10. Indikacije i kontraindikacije • Indikacije za primenu termoterapije su: degenerativni(zglobni i vanzglobni) reumatizam, zapaljenski reumatizam u fazi remisije, stanja posle povreda, lakši poremećaji cirkulacije, spazmi glatke i poprečnoprugaste muskulature, oštećenja centralnog i perifernog nervnog sistema, hronična ginekološka(adneksitisi) i urološka(prostatisi) oboljenja. • Kontraindikacije za primenu termoterapije su lokalne infekcije, upale i poremećaji cirkulacije i opšte kontraindikacije za primenu fizičkih agenasa (infektivne bolesti, teška srčana oboljenja, rekovalescencija, malignitet, krvarenja i sklonost ka njima, trudnoća)

11. Krioterapija • Krioterapijapredstavljaterapijskuproceduruprikojojseodtelaodvoditoplota (grč. krios-mraz, terapeia- lečenje) itoprimenomleda, ilivode čijajetemperaturablizutačkemržnjenja (0-4C). Krioterapija se isključivo primenjuje kao lokalna procedura, i to u trajanju od nekoliko sekundi, do nekoliko minuta, jer duža primena može da izazove oštećenja kože i potkožnog tkiva (promrzline).

12. Biološkodelovanje • Biološko delovanje krioterapije je najvećim delom posledica promena lokalne cirkulacije, na mestu aplikacije hladnoće. • Reakcija krvnih sudova zavisi u najvećoj meri od dužine trajanja procedure. • Kratke procedure (nekoliko minuta) izazivaju vazokonstrikciju krvnih sudova i smanjenje njihove propustljivosti, što deluje antiedematozno i antiinflamatorno. Hladnoća usporava i brzinu metaboličkih procesa u tkivima. Krioterapija deluje analgetski na taj način što usporava brzinu provodjenja impulsa duž nervnih vlakana (osetljivija su tanja vlakna). Pri kratkim aplikacijama hladnoća deluje i spazmolitično, jer usporava prenošenje impulsa sa nerva na mišić, a elastičnost tetiva i ligamenta je smanjena.

13. Biološkodelovanje • Ako se aplikacija hladnoće produži (maksimalno do 30 minuta), nastaje reaktivna hipermija čija je uloga zaštita tkiva od dejstva hladnoće. • Dalje produženje aplikacije izaziva taloženje belančevina u tkivu i rigiditet mišića, a može nastati i nekroza ćelija.

14. Načinprimene • U fizikalnoj medicini krioterapija se primenjuje u vidu sledećih procedura: • lokalnih pakovanja, tako što se u plastičnu kesu stave isitnjeni komadi leda, pa se ona stavi preko komprese na željenu regiju • imerzije tako što se oboleli deo tela uroni nekoliko sekundi u izdrobljenu ledenu masu ili vrlo hladnu vodu,a postupak se ponavlja 5-6 puta • i kriomasaže tako što se kockom leda nekoliko minuta(3-5) masira obolela regija, do pojave subjektivnog osećaja žarenja

15. Indikacijeikontraindikacije • Indikacije za primenu krioterapije su: zatvorene povrede, bol i otok kod zapaljenja zglobova, eksudativna zapaljenja, promene mišićnog tonusa kod oboljenja centralnog nervnog sistema. • Kontraindikacije za primenu krioterapije su: opšte kontraindikacije za primenu fizičkih agenasa, oboljenja perifernih krvnih sudova, preosetljivost na hladnoću, prethodne promrzline na mestu aplikacije, oštećen senzibilitet.

16. ULTRAZVUK Definicija Terapija ultrazvukom (UZ) podrazumeva primenu zvuka iz opsega ultrazvučnih talasa odnosno zvučnih talasa frekvence izvan čujnosti ljudskog uha od 16 kHz-20kHz. Pripada široj oblasti sonoterapije u koju još spada terapija infrazvukom. **Infrazvučna terapija se redje koristi ima miorelaksantno i resorptivno dejstvo. Može se aplikovati kod spazma mišića, kontraktura, limfedema. Mora se primenjivati kratkotrajno, jer duža aplikacija može izazvati neželjena dejstva

17. Biološko delovanje Ultrazvuk je oblik mehaničke energije koji se prenosi česticama materije kretanjem molekula u smeru talasa. Osnovna razlika izmedju elektromagnetnih talasa i zvučnih talasa je da se zvučni talasi ne prenose kroz vakuum. U polju širenja ultrazvučnog snopa nastaju zone kompresije i dekompresije čestica koje se menjaju u ritmu dolazne frekvencije oscilacija. Talasi se šire longitudinalno kroz vazduh i tečnost, a i transverzalno kroz čvrsta tkiva. Na svom putu kroz telo UZ nailazi na strukture različitog akustičkog otpora i u skladu sa tim dolazi do apsorbcije energije talasa, a osnovni snop slabi do potpunog nestanka. Ukoliko je otpor veći dolazi do refleksije kada je moguće spajanje sa nadolazećim talasom i veće stvaranje toplote (stojeći talasi-tople tačke).

18. Biološko delovanje • Najveća razlika akustičnih impedancija je na mestu UZ sonde i kože i unutar tela na mestu granice kost meka tkiva. Prva se razlika prevazilazi upotrebom kontaktnog sredstva, a druga se zapravo koristi u terapijske svrhe jer se usmerava toplotno delovanje na meka tkiva oko kosti. Dubina prodora se izračunava iz poludubine penetracije i za sondu od 3MHz iznosi 30mm a za sondu od 1Mhz 65 mm. Prema tome izbor frekvence UZ zavisi od mesta koje želimo da tretiramo.

19. Biološko delovanje Ultrazvuk ima termičke i netermičke biološke efekte. • Termički efekat zavisi od vrste tkiva, stepena vaskularizacije, frekvence i trajanja zagrevanja. Biološki sifnifikatno zagrevanje postigne se nakon 5 minuta.

20. Biološko delovanje Netermički efekti su kavitacije, akustično mikrostrujanje, stojeći talasi i mikromasaža. • Kavitacije su mikrošupljinice koje nastaju u tečnosti u kojima ima gasova. Zavisno od pritiska koji se stvara u tkivima one mogu biti stabilne (benigne i poželjne) ili nestabilne (destruktivne i nepoželjne). Stabilne vibriraju i vrše podražaj okolnih ćelija, dok nestabilne kolabirajku razarajući okolno tkivo. • Akustično mirkostrujanje je nametnuto jednosmerno kretanje tečnosti u UZ polju, a mehaničke vibracije menjaju jonsku ravnotežu, utiskujući tečnost kroz pore ćelijskih membrana. • Stojeći talasi su mesta zagrevanja ali mogu biti preterani i dovesti do lize eritrocita ili termičkog oštećenja tkiva. • Mikromasaža je efekat koji se dobija zbog smene zona kompresije i dekompresije u tkivu.

21. Biološko delovanje • Ultrazvuk može delovati samo netermičkim efektima ukoliko se aplikuje u impulsnom (isprekidanom) toku. • Biološki efekti kod primene UZ su brojni, zabeležene su promene propustljivosti ćelijskih membrana, pH sredine, kretanja jona, koncentracije bioaktivnih supstanci, kao i promene aktivnosti enzima i stvaranja slobodnih radikala. Ove promene su osnove terapijskih efekata koji se očituju analgetskim efektom, vazodilatacijom, poboljšanjem mirkocirkulacije sa ubrzanjem lokalnog metabolizma, povećanom resorpcijom metabolita i patoloških produkata, poboljšanjem regenerativnih sposobnosti tkiva, zatim spazmolitičkim i fibrinolitičkim efektom.

22. Tehnike primene • Ultrazvuk se aplikuje pomoću ultrazvučne sonde na nekoliko načina: direktnim kontaktom, kroz vodu, preko vodenog jastučića i sonoforezom. • Metoda direktnog kontakta, Kao kontaktno sredstvo mogu se koristiti neke lekovite supstance, koja je data u podlozi kao mast ili gel što se naziva sonoforeza. Ovo se zasniva na osobini UZ da povećava difuzne procese i propustljivost ćelijskih membrana. • Može se primeniti i subakvalna metoda kada se predeo koji se tretira zaroni u vodu. Koristi se kod distalnih delova tela (šake i stopala) i drugih neravnih površina gde je teže aplikovati UZ, kao što je predeo lakta. Takodje kod neravnih površina može se primeniti metoda preko vodenog jastučića.

23. Tehnike primene • Doze mogu biti niske od 0,1 do 0,4, srednje 0,5 do 0,8 i visoke od 0,9 do 1,2W/cm2. Kod impulsnog i subakvalnog ultrazvuka mogu se dati i visoke doze, dok se kod stabilne metode aplikuju niske doze. Obično procedura traje 3 do 5 minuta. i jedna serija lečenja sastoji se od 10 procedura koje se aplikuju svakodnevno. Nakon toga potrebno je napraviti pauzu od oko 4 nedelje, kada se lečenje može ponoviti. • UZ se ne primenjuje u predelu srca, gonada, mozga i kičmene moždine, u zonama rasta kod dece.

24. Indikacije i kontraindikacije • Indikacije za primenu UZ su: povrede mekih tkiva, degeneratvna oboljenja zglobova i kičmenog stuba, vanzglobni reumatizam, dekubitalne ulceracije, ožiljna tkiva. • Kontraindikacije za primenu UZ: su tromboflebitis, akutne infekcije, akutne povrede i sva druga stanja kod kojih je toplota kontraindikovana, pacijenti sa pace makerom.

25. HIDROTERAPIJA Definicija Pod hidroterapjom podrazumevamo spoljnu primenu obične vode u cilju profilakse ili lečenja. Iako se primenjuje od antičkih vremena stručno tumačenje promovisano je tek u 20tom veku.

26. Biološko delovanje • Prvo svojstvo je što je odličan konduktivan-konveksan medijum za prenos toplote, jer ima visok specifičan toplotni kapacitete i sposobnost prenosa toplotne energije. Temperatura vode van indiferentnog područja (za vodu je indiferentna temperatura 34 do 35º C) izaziva uvodnu vazokonstrikciju posle kratkotrajne aplikacije, zatim aktivnu hiperemiju i na kraju paralitičnu vazodilataciju koja je nepoželjna. Temperatura vode u indiferentnom području izaziva aktivnu hiperemiju i tek nakon 60 minuta pasivnu vazodilataciju (kada može nastati kolaps). Stoga se hidrokineziterapija uglavnom sprovodi u idiferentnoj zoni u kupkama ograničenog trajanja, prosečno 20 do 30min

27. Biološko delovanje • Drugo svojstvo su mehaničke osobine odnosno sila potiska i sila pritiska. Sila potiska prema Arhimedovom zakonu, dovodi do pojave da telo potopljeno u vodu postaje lakše za težinu istisnute tečnosti, tako da telo potopljeno u vodu ima samo 10% telesne težine. To omogućava izvodjenje pokreta sa značajno manjom mičićnom snagom i sa manjim opterećenjem na segmente. Ovo je od jedinstvenog značaja za pacijente koji nemaju dovoljnu mišićnu snagu, ni obim pokreta, niti smeju da se oslone na ekstremitet na suvom (traume lokomotornog aparata). Hidrovežbe tako omogućavaju bržu motornu reedukaciju u biomehaničkim okolnostima koje odgovaraju prirodnim aktivnostima (hod). Angažman mišića se može povećati u vodi ukoliko se promeni smer pokreta, brzina pokreta ili se vežba uz dodatak otpora (plovke). Sila pritiska dovodi do pražnjenja kapilarnog bazena i redukcije otoka.

28. Biološko delovanje • Treće svojstvo vode je da je ona odličan rastvarač, tako da se mogu dodavati različita hemijska sredstva odredjenog biološkog delovanja ili su već u njoj prirodno rastvoreni (ugljen dioksid, radon, jod, eterična ulja, razne soli i sl).

29. Način primene: Sve hidroterapijske procedure se dele na opšte i lokalne. • Opšte –sprovode se u bazenu ili kadama • Lokalne- sprovode se u kadicama Prema temperaturi vode hidroterapija može biti hladna (10-20°C), sveža (21-27°C), mlaka (28-33°C), indiferentna(34-35°C), topla (36-38°C) i vrela (39-42°C). • Temperatura vode i trajanja procedure odredjuje se prema cilju vežbi i prema stanju pacijenta.

30. Indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju Indikacije: • Sve bolesti i povrede kod kojih je indikovana kineziterapija mogu se sprovoditi i u vodi ako ne postoje kontraindikacije. Kontraindikacije: • Ne bi trebalo primenjivati opštu hidroterapiju kod bolesnika sa težim srčanim kožnim i urogenitalnim bolestima i epilepsije. Kod inkontinentnih i bolesnika sa dekubitalnim ulceracijama može se sprovoditi opšta hidroterapija u odvojenim kadama (Hubbard tank-kada u obliku leptira za asistirano vežbanje).

31. FOTOTERAPIJA Primena svetlosne energije u fizikalnoj medicini naziva se fototerapija. Svetlost zauzima dijapazon elektromagnetnog zračenja izmedju mikrotalasa i rendgenskih zraka. Fototerapija se deli na: Terapiju infracrvenim zracima Terapiju ultravioletnim zracima Terapiju laserom male snage U oblast fototerapije spadaju i helioterapija, terapija polarizovanim svetlom, hromatoterapija, terapija vidljivom svetlošču i polihromatskim svetlosnim diodama male snage.

32. Klasična podela fototerapija

33. Infracrveno zračenje • Ifracrveno zračenje obuhvata deo elektromagnetnog spektra većih talasnih dužina (od 780nm do 1mm) od vidljivog crvenog spektra. Njegovo osnovno delovanje je toplotno usled povećanja molekularnih vibracija u obasjanom tkivu. Veštački izvori mogu biti sijalice 770-1500nm (ICA-kratki prodiru 5 do 10mm), ili lampe 1500-12500nm (ICB i ICC dugi talasi-prodiru 2mm). Prodornost zavisi od talasne dužine i iznosi 1-2cm. Dozira se do izazivanja oligotermne doze podešavanjem rastojanja izvora i ugla radijacije (dupliranje rastojanja smanjuje intenzitet za 4 puta, a maksimalan intenzitete postiže se pri perpendikularnom delovanju) • Delovanje i indikacije i kontraindikacije su iste kao za termoterapiju sa jednim izuzetkom da se ne primenjuju kod fotodermatoza.

34. Ultravioletno zračenje • Ultravioletno zračenje je visoko energetsko zračenje iz dela elektromagnetnog spektra od 10nm do 380nm odnosno izmedju vidljive svetlosti i X zraka (UVA, UVB UBC). Veštački izvori su živine lampe (kvarcne lampe) i fluoresentne lampe. Prodiru do 1mm.

35. Biološka delovanja Nakon absorpcije energije fotona dolazi do fotofizičkih i fotohemijskih reakcija u tkivu koje imaju za posledicu iniciranje procesa biosinteze, promenu jonske koncentracije i promene akcionog potencijala. Fiziološki efekti ovakvog promena ispoljavaju se: • kao upalna reakcija (eritematozna reakcija i reda-fotodermatitis) usled destrukcije spinoznog sloja sa hiperemijom i zaštitnom reakcijom u vidu pojačane pigmentacije (tamnjenje) i zadebljanja kože. • analgezija, • transformacija vitamina D u D1 formu iz 7 dehidrosterola u koži • promena imunološke reaktivnosti (imunosupresija-supresija supresornih Tlimfocita). • baktericidno delovanje • povoljni efekti u psorijazi i drugim kožnim oboljenjima nepoznatog mehanizma delovanja uz fotosenzibilizator (PUVA) ili kombinacija UVA i UVB

36. Neželjene reakcije • Neželjene reakcije su česte i opasne: • fototoksična solarni dermatitis (opekotine do opekotinskog šoka) • fotoalergijska reakcija. • solarna elastoza i keratoza, carcinom kože, • fotokeratitis, katarakta

37. Tehnika primene • Dozira se pažljivo (zbog mnogobrojnih neželjnih efekata)i individualno postupkom koji se naziva odredjivanje biodoze ili minimalne eritemne doze (MED) uz pomoć biodozimetra. Doze mogu biti: suberitemne do 1MED, eritemno 1-5MED, i hipereritemno zračenje, preko 5MED. Primenjuje se uz obavezne mere zaštite • 1 biodoza je najmanje trajanje zračenja (min) sa određenom kvarcnom svetiljkom i sa određenog rastojanja (30 ili 50cm) koje izaziva pragovni (najslabiji) eritem jasnih granica • Biodozimetar je komad materijala 20x5cm sa 6 pravouglih otvora veličine 0,5x1,5cm), koji se postavi na volarnoj strani podlaktice ili na regiji na kojoj će se primeniti zračenje i postupno izlaže UV zračenju, rezultati se čitaju za 24h

38. Indikacije i kontraindikacije: • Indikacije: rahitis, usporeno zarastanje rana i kalusa osteomijelitis, bolna stanja u reumatologiji i neurologiji, kožna oboljenja (psorijaza, vitiligo, alopecija, acnae i.sl.) hiperbilirubinemija kod dece. • Kontraindikacije su brojne: malignitet ili malignitet kožni u porodici, hemoragijski sindrom, SLE, fotodermatoze (porfirija, hydro aestivalis, keratosis follikularis xeroderma pigmentosum, pemfiogus) imunosupresija, uremični i hepatični sindrom, hipertireoidizam, katarakta neurovegetativna distonija

39. Povećana osetljivost na UV: Kod izlaganja sunčevoj svetlosti treba imati u vidu povećanu osetljivost na UV zračenje koja postoji kod odredjenih endogenih i egzogenih stanja: • Regija kože (tabani, LS, grudi, leđa, lice..) • Fiziološka stanja (pubertet, graviditet,laktacija, menstrualni period) • Patološka stanja (ekcem, hipertireoza,..) • Prethodna primena agenasa (IC, KT, galv, toplotne procedure) • Prisustvo fotosenzibilizatora (endogenih-adrenalin, insulin, tiroksin, žučne boje, hematoporfirin; i egzogenih-eozin, rivanol, metilplavo, soli zlata, srebra.žive i bizmuta, penicillin, sulfonamidi).

40. Polarizovano svetlo (Bioptron) Polarizacija –oscilacija svetlosnih talasa u jednoj ravni (sistemom prelamanja) • 400-2000nm • prodiranje 2-2,5cm • 40mw/cm • 2,4J/cm • 20W snaga • površina 18 cm

41. Polarizovano svetlo (Bioptron) • primena • očistiti mesto iradijacije • zaštiti oči • primena pod uglom od 9o st • na udaljensoti od 5 cm do 10 cm • trajanje 4-6minuta • dejstva • na oksidoreduktivne procese • na imunološki sistem • Blago termičko delovanje • efekti • poboljšana regeneracija, smanjenje bola…

42. Laser male snage • Laserska svetlost je stimulisana emisija elektromagnetnog zračenja iz spektra nejonizujućeg zračenja, talasne dužine od 1nm-1mm, (UV, vidljivi i IC). U fizikalnoj medicni koriste se najčešće diodni laseri talasne dužine od 660 do 904nm.

43. Osobine laserske svetlosti • MONOHROMATIČNOST • VELIKA KOHERENCIJA • MALA DIVERGENCIJA • VELIKA ENERGIJA

44. Glavna dejstva lasera male snage • Biomodulatorni efekti • Atermički efekti • Bez morfološke izmene obasjanih tkiva

45. Biološka delovanja • Predpostavljeni mehanizam delovanja je dvojak. S jedne strane stoje lokalna zbivanja u vidu metaboličkih izmena unutar tkiva, a usled promena bioenergetskog stanja. S druge strane su refleksna zbivanja, bilo da su nastala primarnim delovanjem laserske svetlosti na aferentne ekscitabilne strukture, ili da su nastala kao odgovor na primarna metabolička zbivanja.

46. Biološka delovanja • Glavna biološka delovanja lasera su analgezija, antiedematozni antiinflamatorni efekat i regenerativni efekat. Mehanizam je složen i nedovoljno ispitan. Pri tom treba imati u vidu da je struktura tkiva složena i dinamična a da samo zračenje može imati različite karakteristike.

47. Tehnika primene • Proskripcija lasera podrazumeva izbor talasne dužine, frekvence, veličinu doze, topografsko anatomski opis mesta i načina aplikacije kao i ukupan broj i učestalost tretmana. • Doza još uvek nije ustanovljena smatra se da je dovoljna doza 1 do 4 J po tačci do ukupne dnevne doze 15 J za lasere talasne dužine 904 nm i do 40 J za tipove manjih talasnih dužina. • Najčešće se koristi tehnika direktnog kontakta aplikatora sa tkivom, a može se primeniti i sa male udaljenosti od površine (0,5 do 1cm). • Tokom aplikacije sprovode se mere zaštite očiju pacijenta i terapeuta.

48. Indikacije i kontraindikacije Indikacije: • Klinička primena lasera je vrlo široka i obuhvata niz sindroma u reumatologiji, ortopediji, sportskoj medicini, ginekologiji, dermatovenerologiji, hirurgiji, stomatologiji u kojima dominiraju bol, inflamacija i otežana reparacija tkiva. Kontraindikacije: • Aplikacija u trudnoći na predeo uterusa, na područja očiju, štitne žlezde, tumora i hemoragija.