آشنايي با وظايف، تشكيلات و جايگاه دهیاری ها در بهسازی محیط روستاهای کشور

1. آشنايي با وظايف، تشكيلات و جايگاه دهیاری ها در بهسازی محیط روستاهای کشور با تاكيد بر اهداف، برنامه ها و عملكرد وزارت كشور شهریورماه 1393

2. وضعيت جمعيتي شهرها و روستاهاي كشور

3. تغییرات تعداد و درصد رشد جمعیت كشور (1390-1335)

4. تغییرات تعداد و درصد رشد جمعیت كشور (1390-1335)

5. تغییرات تعداد و درصد رشد جمعیت كشور (1390-1335)

6. تغییرات تعداد شهرها از سال 1335 تا 1392

7. طبقه بندی جمعیتی شهرهای کشور داده های سال 1392

9. ساختار سازماني در ايران • دولتي : سازمانها و دستگاههاي دولتي، وزارتخانه ها و شركتهاي دولتي • خصوصي و تعاوني • نهادهاي انقلابي: بنابر نياز با تصويب مراجع قانوني و حسب ضرورت‌ها ايجاد مي شوند. • سازمان هاي عمومي غير دولتي : شهرداري‌ها، دهياري‌ها

10. سازمانهاي عمومي غير دولتي • تعريف : از نظر قانون واحد سازماني مشخصي هستند كه با اجازه قانون به منظور انجام دادن وظايف و خدماتي كه جنبه عمومي دارد تشكيل شده یا مي‌شود. فهرست اين قبيل مؤسسات و نهادها با توجه به قوانين و مقررات مربوط از طرف دولت پيشنهاد و به تصويب مجلس شوراي اسلامي خواهد رسيد. «ماده 5 قانون محاسبات عمومي و تبصره آن»

11. اركان مديريت روستايي در ايران • شوراهاي اسلامي روستا به عنوان نهاد نظارتي و تصميم گيري • دهياري به عنوان بازوي اجرايي و عملياتي

12. اركان مديريت روستايي در ايران دهياري سازمان عمومي غير دولتي مطابق ماده واحده قانون تاسيس دهياري هاي خود كفا در روستاهاي كشور مصوب 1377دهيار مدير سازماندهياري سازمان و تشكيلات اداره كننده امور روستا

13. تشكيلات ساختارهاي سازماني تاثيرگذار بر مديريت روستايي 1- بخشداري دولتي از جايگاه حاكميتي با وظيفه نظارتي، هدايت و پشتيباني 2- شوراي اسلامي روستا نهاد محلي از جايگاه نظارت ، تاييد و تصويب برنامه و طرحهاي دهياري 3- دهياري سازمان عمومي غير دولتي نقش مديريت اجرايي و عملياتي

14. ماده‌49- شرايط‌ احراز سمت‌ دهيار: • الف‌) تابعيت‌ كشور جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ • ب‌) اعتقاد به‌ مباني‌ جمهوري‌ اسلامي‌ و قانون‌ اساسي‌ • ج‌) داشتن‌ حداقل‌ 25 سال‌ • د) سكونت‌ در زمان‌ تصدي‌ سمت‌ دهيار در روستا در دهیاریهای تمام وقت • هـ) برخورداري‌ از توانايي‌ جسمي‌ و روحي‌ براي‌ انجام‌ كار • و) دارا بودن‌ حداقل‌ مدرك‌ تحصيلي‌ ديپلم‌ • ح‌) نداشتن‌ سابقه‌ محكوميت‌ كيفري‌ كه‌ موجب‌ محروميت‌ از تمام‌ يابعضي‌ حقوق اجتماعي‌ باشد. • ط‌) داشتن‌ كارت‌ پايان‌ خدمت‌ وظيفه‌ عمومي‌ و يا معافيت‌ دايم‌ ازخدمت‌ • ي‌) عدم‌ اشتغال‌ به‌ كار دولتي‌ در زمان‌ تصدي‌ سمت‌ دهياري‌ • ك‌) اشتغال‌ تمام‌ وقت‌ در سمت‌ دهياري‌ • ل‌) دهيار نمي‌تواند همزمان‌ عضو شوراي‌ روستا باشد • تبصره‌: در حوزه‌هاي‌ انتخابيه‌ كمتر از 1500 نفر جمعيت‌ كه‌ دهيار به‌طور نيمه‌وقت‌ فعاليت‌ مي‌نمايد رعايت‌ بند «ي‌» و «ك‌» الزامي‌ نمي‌باشد.

15. مردم مديريت روستايي شوراي اسلامي دهياري عناصر تاثير گذار بر مديريت روستايي سازمان و تشكيلات طرح وبرنامه قوانين و مقررات

16. ساختار مديريت روستايي در ايران ساختار حاكميتي ساختار نظارتي وزارت كشور- سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌ها شوراي عالي استان‌ها استانداري - دفتر امور روستايي شوراي اسلامي استان فرمانداري شوراي اسلامي شهرستان بخشداري شوراي اسلامي بخش شوراي اسلامي روستا دهياري

17. حوزه عناصر منتخب و نماینده مردم حوزه عناصر دولت مرکزی در سطح ملی حوزه عناصر غیر رسمی و بخش خصوصی مدیریت روستايي حوزه عناصر رسمی دولتی در سطح محلي (روستايي) مردم ساختار عناصر و روابط موجود مدیریت روستايي در ایران

18. 1-قانون وظايف، تشكيلات و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخاب شهرداران مصوب 1385 و اصلاحيه بعدي آن(1382) 2- اساسنامه، تشكيلات و سازمان دهياري ها مصوب 1380 3- قانون مديريت پسماند و آيين نامه اجرايي آن 4- آيين نامه اجرايي تشكيلات، انتخابات داخلي و امور مالي شوراهاي اسلامي و نحوه انتخاب دهيارمصوب 1378 و اصلاحيه بعدي آن (1380) 5- ساير ... مباني قانوني تشريح شرح وظايف دهياري ها

19. رويكردهاي موجود در تبيين وظايف دهياري ها • تشريح وظايف بر حسب نوع • تشريح وظايف برحسب جنس • تشريح وظايف برحسب چگونگي انجام (اجرا)

20. بررسي وضع موجود و چشم انداز آتي مديريت روستايي

21. صدور مجوز تأسيس دهياري به موجب قانون تاسيس دهياري‌هاي خودكفا در روستاهاي كشور (مصوب 14 تيرماه سال 1377) وزارت كشور اجازه يافت تا نهاد عمومي و غيردولتي دهياري را با شخصيت حقوقي مستقل در مناطق روستايي كشور راه‌اندازي نمايد. بنا به عدم پيش‌بيني‌هاي مالي و حقوقي لازم اين قانون در سال 1382 اجرايي شد و تا كنون تعداد 30460 دهياري در روستاهاي بالاي 30 خانوار كشور راه‌اندازي شده و 85 درصد جامعه روستايي از خدمات اين نهاد بهره‌مند شده‌اند.

22. تحصيلات دهياران توجه: با عنايت به اصلاح شرايط احراز سمت دهيار (ماده 49 آيين‌نامه اجرايي قانون شوراها) و شروع فعاليت چهارمين دوره‌ي شوراهاي اسلامي روستا، پيش‌بيني مي‌شود شاهد افزايش قابل توجه سطح تحصيلات دهياري‌ها و عدم فعاليت دهياران زير ديپلم در اين نهاد باشيم.

25. تعداد روستاهاي تحت پوشش سيستم مديريت پسماند به تفكيك سال در مجموع تاكنون 7500 روستا تحت پوشش سيستم مديريت پسماند قرار گرفته‌اند.

26. نمودار تعداد پروژه هاي كلان اجرا شده توسط دهياري‌ها

27. بوستان‌هاي روستايي در حال حاضر مجموع بوستان‌هاي روستايي احداث شده در روستاهاي كشور 4075 بوستان مي‌باشد.

28. مديريت پسماندهاي جامد در سطح روستاهاي كشور با محوريت دهياريها

29. الزامات قانوني 1- قانون اساسي كشور (اصل پنجاهم) 2- برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور (مواد 60 و 61) 3- قانون مديريت پسماندهاي كشور (ماده 7) و آيين‌نامه اجرايي آن 4- سند چشم انداز بيست ساله كشور 5- وظايف قانوني دهياري ها: بند اول از شرح وظايف دهيار (ماده10 اساسنامه، تشكيلات و سازمان دهياري‌ها مصوب 21/11/1380 هيات محترم وزيران)، بهبود وضع زيست محيطي روستا مي باشد.

30. نقش و اهميت دهياري ها در حفاظت از محيط زيست ٭ دهياري به عنوان نهاد عمومي غير دولتي و متولي اداره امور روستا وظايف متعددي را در راستاي تحقق توسعه پايدار و حفظ محیط زیست روستايي عهده‌دار مي‌باشد. بخشي از اين وظايف در قانون شوراها، اساسنامه، تشكيلات و سازمان دهياري‌ها، قانون برنامه چهارم توسعه کشور (ماده 60 و 61)، قانون مدیریت پسماندها و آيين‌نامه اجرايي آن و نیز برخي از قوانين ديگر تصريح شده است. ٭ استفاده پايدار از قابليت هاي طبيعي و امكانات آب و خاك در سرلوحه وظايف دهياری در نواحي روستايي كشور در چارچوب اهداف و ابعاد توسعه پایدار قرار دارد. بطور کلی دهیاری ها اقدامات قابل ملاحظه ای را در زمینه اشاعه فرهنگ و ایجاد بسترهای مناسب زیست محیطی از طریق ارتقاء آگاهی زیست محیطی ساکنین روستایی و اصلاح نگرش و شیوه زندگی مردم روستا بر مبنای توسعه پایدار و افزایش مشارکت های مردمی و بخشهای مختلف دولتی و غیر دولتی،در سطح روستاهای کشور به انجام رسانده اند.

31. وظايف دهياريها در ارتباط با بهداشت و محيط زيست -در اساسنامه، تشكيلات و سازمان دهياري‌ها موارد زيرازجمله وظايف دهياري‌ها درراستاي حفاظت ازمحيط زيستو توسعه پايدارروستايي در نظر گرفته شده است كه در ماده 10 به شرح زير آمده است: بند1: بهبود وضعيت زيست محيطي روستا. بند2: كمك به شورا در خصوص بررسي و شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي‌هاي اجتماعي، اقتصادي، عمراني، بهداشتي، فرهنگي، آموزشي و امور رفاهي روستا و تهيه طرح‌ها و پيشنهادهاي اصلاحي و عملي در زمينه‌هاي ياد شده و ارائه به مسئولان ذيربط جهت اطلاع، برنامه‌ريزي و اقدام لازم.

32. بند 7: همكاري مؤثر با مسئولان ذي ربط در جهت حفظ و نگهداري منابع طبيعي واقع در محدوده قانوني وحريم روستا. بند 14: مراقبت بر اجراي مقررات بهداشتي و حفظ نظافت و ايجاد زمينه مناسب براي تأمين بهداشت محيط. بند 20:مراقبت بر وضعيت بهداشتي گرمابه‌ها، نانوايي‌ها، قصابي‌ها، قهوه‌خانه‌هاو فروشگاه‌هاي موادغذاييو بهداشتيبر اساس ضوابط و مقررات مربوط و معرفي اماكن غير بهداشتي به مسئولان ذي ربط. بند 26:مراقبت بر بهداشت ساكنان روستا و تشريك مساعي با وزارت بهداشت، درمان و آموزشپزشكيبراي واكسيناسيون در جهت پيش‌گيري از بيماري‌هاي واگير.

33. بند 31: همكاري در جلوگيري از شيوع بيماري‌هاي انساني و حيواني واگيردار و مشترك بين انسان و دام. بند 44: پي‌گيري و ايجاد زمينه نظارت بر امور بهداشتي روستا از قبيل كشتار بهداشتي دام و عرضه گوشت.

34. اقدامات آموزشي و پژوهشي 1- اجراي پروژه مطالعاتي «طراحي سيستم مديريت پسماندهاي جامد روستايي» در سطح ده منطقه در كشور توسط 10 مشاور حقوقي و دانشگاهي. اين طرح پژوهشي در سطح 10 منطقه كشور براي بررسي وضعيت موجود و ارايه راهكارهاي ملي و منطقه‌اي در زمينه پسماندهاي جامد روستايي تهيه و اجرايي گرديده است. بر اساس نتایج حاصل از این پروژه میزان تولید سرانه زباله در روستاها در حدود 451 گرم در روز به ازای هر نفر می‌باشد. با استناد به سرشماری سال 1390 میزان تولید پسماندهای جامد در روستاها در حدود 10000 تن در روز و در حدود 3/6 ميليون تن در سال برآورد می گردد.

35. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها در 30 استان کشور ٭ میانگین تولید سرانه پسماند در کل کشور 451 گرم در روز و چگالی آن 375 کیلوگرم بر متر مکعب برآورد شده است. ٭ در بین اجزای تشکیل دهنده پسماند مواد فسادپذیر با 52/4 درصد بیشترین بخش از پسماند را به خود اختصاص دادند. بعد از مواد فسادپذیر، نخاله‌های ساختمانی، پلاستیک، سایر مواد، کاغذ، فلزات، شیشه، منسوجات، چوب و لاستیک به ترتیب با 9/3، 6/5، 6/4، 5/9، 4/9، 4/4، 4/0، 3/6 و 2/8 درصد در مراتب بعدی قرار گرفتند.

37. 2- تهيه فيلم آموزشي در زمينه مديريت پسماندها در مناطق روستايي و توزیع آن در سطح دهیاریهای کشور با همكاري پژوهشكده مطالعات شهري و روستايي. 3- تهیه و ابلاغ شيوه نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي مختلف بهداشتي و زيست محيطي به استانداري‌ها، فرمانداري‌ها، بخشداري‌ها و دهياري‌ها (شیوه نامه تفکیک و پردازش پسماندهای خشک در مناطق روستایی، دستورالعمل و راهنماي ساخت واحدهاي بيوكمپوست خانگي در مناطق روستايي كشور، دستورالعمل نحوه تعيين هزینه خدمات مديريت پسماندهاي روستايي و شيوه‌نامه اجراي آن به همراه قبض‌هاي مربوطه، دستورالعمل استفاده از ظروف و مخازن ذخيره سازي موقت پسماندهای جامد در مناطق روستايي کشور، شیوه نامه تهیه طرح های تفکیک از مبدأ، بازیافت و دفن بهداشتی پسماندهای روستایی، دستورالعمل كنترل بهداشت كشتار دام و قصابي‌ها در مناطق روستايي، دستورالعمل كنترل بهداشت نانوايي‌ها در مناطق روستايي، دستورالعمل كنترل بهداشت قنادی‌ها در مناطق روستايي و ...)

38. 4- برگزاری دوره های آموزشی و کارگاه‌های مختلف آموزش مدیریت پسماندهای جامد برای دهیاران در سطح کشور در دو مقطع استانی و ملی با هماهنگي مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی سازمان در راستای توانمند سازی علمی و اجرایی دهیاری ها در زمینه بهداشت و محیط زیست روستایی. 5- اجراي طرح امکان سنجی و پتانسیل سنجی استفاده از منابع زیست توده (پسماندهای عادی و فضولات دامی) در مناطق روستایی کشور با محوریت دهیاری‌ها به منظور امحاء و استحصال انرژی از آنها با هماهنگی مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی سازمان.

39. 6- هدايت و نظارت بر طرحهاي جامع پسماند در قالب مجموعه‌هاي شهري و روستايي. 7-برگزاري همايش ملي مديريت پسماندها و داوري مقالات ارسال شده به اين همايش با همكاري مرکز مطالعات برنامه ریزی شهري و روستايي سازمان.

40. اقدامات اجرايي 1- ايجاد سايت هاي دفن بهداشتي براي استفاده مشترك دهياريها در سطح مجموعه هاي روستايي. طي سالهاي گذشته بيش از 120 ميليارد ريال اعتبار براي ساماندهي سيستم مديريت پسماندهاي روستايي در كشور هزينه شده است. بطورکلی اعتبارات مورد نظر بیش از 6000 روستاي كشور را تحت پوشش قرار داده است. 2- تجهيز دهياري‌ها به ماشين آلات خدماتي. تاكنون تعداد 4850 دستگاه ماشين حمل زباله و 3060 دستگاه تراكتور به منظور توسعه محيط زيست و مديريت پسماندهاي جامد در روستاها، به دهياريهاي كشور توزيع گرديده است.

41. 3- در راستای برنامه‌ریزی جهت استفاده از تجارب سایر کشورهای دنیا و بهره‌گیری از پتانسیل دستگاه‌های بین المللی، تفاهم نامه همکاری مشترک با حوزه برنامه کمک‌های کوچک سازمان ملل متحد در زمینه توسعه سیستم مدیریت پسماندهای روستایی به منظور بهره‌گیری از توانایی‌های جوامع محلی و توانمند سازی روستاییان در سال 1386مبادله گرديد. طرح حاضر در سطح روستاهای چهار استان (قزوين، مازندران، اصفهان و آذربايجان شرقي) اجرايي و تكميل شد.

42. 4- به منظور اجراي اقدامات مشترك در زمينة توسعه سيستم مديريت پسماندها و بهداشت محيط روستايی تفاهم نامه‌ای تحت عنوان طرح «روستای پاک» با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دفتر مناطق محروم نهاد رياست جمهوری مبادله گرديد. طرح مذكور در قالب اجراي پروژه هاي مدیریت پسماندها، جمع آوري و دفع فضولات حيواني، بهداشت مسكن روستايي و احداث يا بهسازي سرويس هاي بهداشتي روستايي و هدايت آبهاي سطحي انجام پذیرفته است. در این طرح 45 روستا در سراسر کشور هدف اجرای مفاد تفاهم نامه قرار گرفتند. مبلغ 13500 ميليون ريال اعتبار جهت ساماندهي سيستم مديريت پسماندها در این طرح به روستاهای مورد نظر تخصیص یافته است. مدت زمان اجراي طرح از سال 1384 تا 1387 بوده است.

43. 5- تخصيص بيش از 24 ميليارد ريال اعتبار براي توسعه سيستم هاي مديريت پسماند روستايي در سه استان شمالي كشور. 6- تشكيل كارگروه محيط زيست و خدمات عمومي روستايي و برگزاري جلسات آن در سطح استانها به منظور بررسي مشكلات محيط زيستي در داخل استان.

44. وضعيت موجود مديريت پسماند در روستاها 1- ذخيره سازي موقت -در بسياري از روستاها، دهياران با ارائهبرنامه زمان‌بندي مشخص اقدام به ذخيره‌سازي و جمع‌آوري پسماندهاي جامد در سطح روستا يا منطقه تحت پوشش مديريت اجرايي مربوطه نموده‌اند. اين برنامه به اطلاع كلية ساكنين روستا رسانده شده و معمولاً آموزش‌هاي لازم براي اجراي طرح نيز با هماهنگي شوراهاي اسلامي، بخشداري‌ها و ساير مسئولين مربوطه به اهالي روستاها ارائه شده است. - نوع و ظرفيت مخازن مورد استفاده در فرآيند ذخيره‌سازي به كميت، خصوصيات و نوع پسماندهاي قابل جمع‌آوري در سيستم مديريت پسماندهاي آن روستا يا منطقه، نوع سيستم جمع‌آوري مورد استفاده، تعداد دفعات جمع‌آوري و فضاي قابل دسترس براي قرار دادن ظروف، شرايط محيطي و جغرافيايي منطقه و غيره بستگي دارد.

45. نمونه هايي از مخازن و ظروف ذخيره سازي موقت مورد استفاده در روستاهاي كشور

48. 2- جمع آوري و حمل و نقل پسماندهاي روستايي • نحوه جمع آوري زباله ها در هر روستا به فاكتورهاي مهمي از قبيل جمعيت و بافت فيزيكي روستا بستگي دارد. موفقيت يك سيستم جمع آوري تا اندازه زيادي به انتخاب تجهيزات مناسب بستگي دارد. • بطور كلي عواملي كه در سازماندهي يك سيستم جمع آوري در سطح روستاها توسط مديريت هاي اجرايي پسماند مورد توجه است، عبارتند از: - روش جمع آوري - تجهيزات و وسايل مورد استفاده - تركيب و تشكيل تيم هاي جمع آوري