Równowaga budżetowa

1. Równowaga budżetowa Prawo finansów publicznych [3] Równowaga budżetowa

2. Równowaga budżetowa Wariant idealny Dochody BP Wydatki BP Wariant „Maastricht” (+ jedno z kryteriów konwergencji) Dochody SFP Wydatki SFP ,max. 3% PKB [3] Równowaga budżetowa

3. Deficyt w przepisach ustawy o finansach publicznych Deficyt sektora finansów publicznych > Deficyt budżetu państwa > Deficyt budżetu środków europejskich > Dochody publiczne Wydatki publiczne Dochody BP Wydatki BP Wydatki budżetu środków europejskich Dochody budżetu środków europejskich [3] Równowaga budżetowa

4. Skala deficytu w wybranych krajach( Źródło: http://ec.europa.eu/eurostat) [3] Równowaga budżetowa

5. Deficyt budżetowy w Polsce(Źródło : Sprawozdania z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, NIK 2001-2014) [3] Równowaga budżetowa

6. Prawo Wagnera (1892 r.)„wzrost wydatków publicznych ma stały i trwały charakter w każdym państwie” [3] Równowaga budżetowa

7. Saldo budżetu państwa 2013 [3] Równowaga budżetowa

8. Deficyt a dług publiczny Potrzeby pożyczkowe Konwersja przychodów w tytuły dłużne [3] Równowaga budżetowa

9. Klasyfikacja długu publicznego Wg ustawy Wg doktryny [3] Równowaga budżetowa

10. Jak duży dług ciąży na naszym kraju?(dane za Ministerstwem Finansów, stan na 31 XII 2013 roku) [3] Równowaga budżetowa

11. Struktura długu publicznego(dane za Najwyższą Izbą Kontroli) Według dłużników (w mld zł) Według wierzycieli (w mld zł) [3] Równowaga budżetowa

12. Dług publiczny w Europie (w relacji do PKB)( Źródło: http://ec.europa.eu/eurostat) [3] Równowaga budżetowa

13. „Dwie metody” obliczania długu publicznego [3] Równowaga budżetowa

14. Polska praktyka: jak obniżyć dług i uciec od wskaźnika 55%? (źródło: NIK „Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w roku 2013” oraz „ Informacja o wynikach kontroli ZUS w zakresie przygotowania do realizacji zadań ustawowych) W 2013 r. zidentyfikowano następujące działania, które miały wpływ na wykazywanie odpowiednio niższego deficytu budżetu państwa: • do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przekazano, w formie rozchodów budżetu państwa, środki na refundację utraconych przez FUS wpływów ze składki stanowiącej dochody otwartych funduszy emerytalnych – 10,7 mld zł, • FUS otrzymał pożyczkę z budżetu państwa na sfinansowanie niedoborów – 12,0 mld zł ( dodatkowo – nie musi zwracać pożyczek z lat poprzednich) • z budżetu państwa przekazano do wybranych jednostek – w formie rozchodów – środki uzyskane w wyniku prywatyzacji Skarbu Państwa – 2,7 mld zł, • Bank Gospodarstwa Krajowego, niezaliczany do sektora finansów publicznych, otrzymał od Ministra Finansów obligacje Skarbu Państwa w celu podwyższenia funduszy własnych – 2,0 mld zł, • Krajowy Fundusz Drogowy, będący rachunkiem prowadzonym w BGK, pozyskał, w formie kredytów i obligacji, środki przeznaczone na sfinansowanie inwestycji i remontów krajowych dróg publicznych, zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (państwową jednostkę budżetową); obligacje i kredyty emitowane lub zaciągane na rzecz KFD są objęte gwarancjami Skarbu Państwa – 2,6 mld zł, • w wyniku nowelizacji ustawy budżetowej zmniejszono kwotę dotacji z budżetu państwa dla spółki PKP Polskie Linie Kolejowe na finansowanie inwestycji kolejowych określonych w Wieloletnim Programie Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015, (…) – 1,0 mld zł. Łączne skutki finansowe wyżej wymienionych działań wyniosły 31,0 mld zł, co stanowiło 1,9% PKB. Na mocy ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych zmieniły się przepisy dotyczące OFE ustawodawca nakazał przekazanie do ZUS 51,5% wartości aktywów w portfelach OFE, co nastąpiło 3 lutego 2014 r (kwota ta wyniosła 153 mld zł, z czego większość stanowiły skarbowe papiery wartościowe; po ich przekazaniu zostały niezwłocznie wykupione przez Skarb Państwa i umorzone). Pozostała część aktywów (48,5%) nadal pozostała na kontach członków OFE. W efekcie zadłużenie Skarbu Państwa na koniec lutego 2014 r. wyniosło 733.453,7 mln zł ( około 45% PKB),co oznaczałospadek o 104.571,2 mln zł w porównaniu z końcem 2013 r. Tym samym Komisja Europejska w dniu 2 czerwca 2014 r. przyjęła zalecenia dotyczące polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich. Według oceny Komisji Polska osiągnęła zalecany poziom salda nominalnego i dokonała zalecanej zmiany salda strukturalnego w 2014 r. W związku z tym Komisja uznała, że procedura nadmiernego deficytu, której Polska podlegała od 2009 roku powinna zostać zawieszona, a żadne dalsze kroki nie są konieczne. [3] Równowaga budżetowa

15. Należności (wierzytelności) Skarbu Państwa(według stanu na 31.12.2013 r.) [3] Równowaga budżetowa

16. Reguły fiskalne [3] Równowaga budżetowa

17. Reguły fiskalne w Konstytucji RP Art. 220 1. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej. 2. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa. Art. 118 3. Wnioskodawcy, przedkładając Sejmowi projekt ustawy, przedstawiają skutki finansowe jej wykonania. Art. 216 5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto [3] Równowaga budżetowa

18. Reguły fiskalne w ustawie o finansach publicznychProcedury ostrożnościowo – sanacyjne ( NFP 86) [3] Równowaga budżetowa

19. Reguły fiskalne w ustawie o finansach publicznychStabilizacyjna reguła wydatkowa ( NFP 112 aa) Art. 112aa.  1. Kwota wydatków na dany rok : • Organów władzy i administracji publicznej, sądów i trybunałów, organów kontroli i ochrony prawa • Jednostek samorządu terytorialnego • Jednostek budżetowych • KRUS • NFZ • Funduszy celowych obsługiwanych przez BGK ………………….. jest obliczana według wzoru: Wydatki planowane na przyszły rok (R) = Wydatki zeszłoroczne (R-1) X prognozowany współczynnik inflacji X [wskaźnik kształtowania się PKB w poprzednich ośmiu latach budżetowych + korekta wydatków] + prognozowana wielkość wydatków dyskrecjonalnych ------------------------------------ W powyższym wzorze nie uwzględnia się środków europejskich, ani wzajemnych przepływów finansowych (dotacje, subwencje) między ww. podmiotami UWAGI: • Po obliczeniu wyniku według podanego wzoru należy odjąć od niego prognozowane wydatki JST, samorządowych jednostek budżetowych organów autonomii budżetowej oraz NFZ. Obliczona kwota stanowi nieprzekraczalny limit wydatków organów władzy, administracji publicznej, sądów i trybunałów, a także państwowych jednostek budżetowych, KRUS i funduszy zarządzanych przez BGK • Korekta wydatków wyniesie -2 pkt. proc., jeżeli deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczy 3 proc. PKB (z uwzględnieniem kosztów reformy emerytalnej obliczonych zgodnie z ESA) lub państwowy dług publiczny przekroczy 48 proc. PKB. Korekta wyniesie -1,5 pkt. proc., gdy państwowy dług publiczny znajdzie się w przedziale 43-48 proc. PKB. Jeżeli dług i deficyt ukształtują się poniżej progów, ale suma różnic wyniku nominalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych od średniookresowego celu budżetowego przekroczy -/+6 proc. PKB, to korekta będzie opiewała na -/+ 1,5 pkt. proc. Korekta -/+1,5 pkt. proc. zostanie zawieszona w razie prognozowanych tzw. złych/dobrych czasów, czyli gdy prognozowana dynamika realnego PKB na rok n będzie niższa/wyższa od średniej ośmioletniej o ponad 2 pkt. proc. • Działania dyskrecjonalne (władcze) – wymagane przez UE ( rozporządzenie nr 1466/97/WE w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych) działania podejmowane przez państwo członkowskie w celu osiągnięcia równowagi / nadwyżki budżetowej [3] Równowaga budżetowa

20. Tytuły dłużne państwowego długu publicznego [3] Równowaga budżetowa

21. Skarbowe papiery wartościowe [3] Równowaga budżetowa

22. Kredyty i pożyczki rządowe Schemat umowy Ograniczenia prawne Kwotowe: do limitu rocznego określonego w ustawie budżetowej Podmiotowe: zakaz zadłużania Skarbu Państwa w Narodowym Banku Polskim ( KONST 220) ----------------------------------------- Rodzaje kredytów: Podstawowy = na finansowanie potrzeb pożyczkowych Nadzwyczajny = na wsparcie bilansu płatniczego ( udziela go UE lub kraje członkowskie) ----------------- Najwięksi wierzyciele Polski na 31.12.2013r.: Europejski Bank Inwestycyjny (34 mld zł) Bank Światowy (25 mld zł) [3] Równowaga budżetowa

23. Poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa Gwarancja = zobowiązanie gwaranta podjęte na zlecenie dłużnika do wypłacenia beneficjentowi gwarancji kwoty gwarantowanej - na jego żądanie i po spełnieniu określonych w umowie warunków. ---------------------------- Podstawa prawna: ustawa z 8 maja 1997 o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa i państwowe osoby prawne ------------------ Ustawowe ograniczenia gwarancji: • Cel – tylko z listy ustawowej • Uprzednia analiza ryzyka umowy gwarancji • Roczny limit gwarancji – w ustawie budżetowej • Jednostkowy limit gwarancji – do 50% pozostałego do spłaty kredytu wraz z 50% kwoty odsetek ------------------- Szacowana na 2014 rok kwota niewymagalnych zobowiązań SP z tytułu poręczeń i gwarancji ( dług potencjalny) = 185 mld zł ( na rzecz KFD, PKP, Autostrady Wielkopolskiej SA) [3] Równowaga budżetowa

24. Nowe modele gwarancji publicznych: Rekapitalizacja instytucji finansowych(ustawa z dnia 12 lutego 2010 roku) Gwarancja (Skarbu Państwa) zwiększenia funduszy własnych Przejęcie (nacjonalizacja) banku przez Skarb Państwa [3] Równowaga budżetowa

25. Nowe modele gwarancji publicznych:Wsparcie krajowych instytucji finansowych przez Skarb Państwa(ustawa z dnia 12 lutego 2009 roku) Operacje na SPW Gwarancje Skarbu Państwa [3] Równowaga budżetowa