170 likes | 386 Views
ACUTE DYSPNEE. Gerlinde Roobaert Leen T’ Seyen Rita Stegen Bj ö rn Stessel Koen Thomeer Alexander Seurinck. ACUTE DYSPNEE. BIJ ASTMA EN COPD. Pathofysio: gedaalde longfunctie Kernsymptomen: dyspnee hoesten wheezing. TEKENS van ERNST. Dyspnee in rust niet kunnen neerliggen
E N D
ACUTE DYSPNEE Gerlinde Roobaert Leen T’ Seyen Rita Stegen Björn Stessel Koen Thomeer Alexander Seurinck
ACUTE DYSPNEE BIJ ASTMA EN COPD • Pathofysio: gedaalde longfunctie • Kernsymptomen: • dyspnee • hoesten • wheezing
TEKENS van ERNST • Dyspnee in rust • niet kunnen neerliggen • niet één zin kunnen uitspreken • gebruik hulpademhalingsspieren • neusvleugelen • tachypnee: >25 (V), >50 (K) • tachycardie: >110 (V), >140 (K)
Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • PRO SPACER: • vlugger (<6min vs 12 min) • handiger om mee te nemen (HA) • volgens patiënt gebruiksvriendelijker • effectiviteit groter (1), gelijk (4), kleiner (2) dan de vernevelaar(V) • effectiviteit groter (3), gelijk (4) dan de vernevelaar bij het kind • korte toedieningstijd
Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • CONTRA SPACER • moeilijkheden bij het openen en sluiten van de klep in de spacer • hoest (door astma of door puff) • braken (<vernevelaar) • stijgende hartfrequentie (<vernevelaar) • OPMERKING • kind < 4j: masker mond en neus
Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • PRO VERNEVELAAR • spoed: materiaal bij de hand • bij onvoldoende effect van spacer • CONTRA VERNEVELAAR • moeilijk en tijdrovender voor HA • braken (>spacer) • stijging hartfrequentie (>spacer) • meer ongemakken voor de patiënt
IPRATROPIUMBROMIDE Bijkomend effect voor de volwassene ? • 6 op 9 studies: groter effect • gelijktijdige toediening of als eerste • sterker effect bij ernstige geobstrueerde patiënten • COPD patiënten: geen effect • 3 op 9 studies: geen meerwaarde • te weinig patiënten in de studie ? CONCLUSIE: positief effect bij astma
IPRATROPIUMBROMIDE Bijkomend effect bij kinderen ? • 3 op 8 studies: geen meerwaarde • salbutamol in monotherapie effectiever (1) • uitleg: antagonerende werking ? • 5 op 8 studies: betere resultaten • bij ernstige geobstrueerde patiënten CONCLUSIE: meerwaarde bij ernstige aanvallen
Ipratropiumbromide RICHTLIJNEN • NHG astma en COPD: • volw: enkel na onvoldoende verbetering door salbutamol • kind: niet gebruikt • WVVH astma: • volw: eventueel onmiddellijke combinatie opstarten • kind:niet gebruikt Opm: werking start pas na half uur
DOSIS SALBUTAMOL Alles ineens of gespreid? • Volwassene: • effectiefst: 200 à 400 mcg per 15 à 20 min • inefficiënt: alles ineens • Kind: • effectiefst: 3 maal 500 mcg per 15 min • inefficiënt: 3 maal 500 mcg per 5 min CONCLUSIE: gespreide lage doseringen
Corticosteroïden • Globaal: opstarten na initiële behandeling • neerslaan van de late inflammatoire reactie • werking na 4 uur • per os (eventueel shot IM bij kind) • volw: 30mg pd, 7 à 10 dagen • kind: aanvang 1mg/kg/dag, gevolgd door 2mg/kg/dag; 5 à 6 dagen
Adrenaline • Levensbedreigende astma aanval • ziekenhuisopname noodzakelijk • dosis kind: 1 promille 0,01ml/kg (max 0,5 ml)
Acute dyspnee volwassene Levensbedreigend astma adrenaline 1 promille, 0,5 ml IM
Acute dyspnee kinderen Salbutamol 4 puffs 200 mcg (NHG) vernevelaar: 5mg/ml; <4j 0,5ml; >4j 1ml Prednisolone Eénmalig 1mg/kg/dag 5 à 6 dagen 2mg/kg/dag in 2 doses (max 30mg/dag) Levensbedreigend 1 pro mille 0,01 ml/kg (max 0,5ml)
Doorverwijzen ? • Persisterende klachten onder behandeling • Voorgeschiedenis van ernstige opstoten met ZH opnames • Orale CS als onderhoudsbehandeling • Lage compliantie • Onvoldoende zorgmogelijkheden • Cyanose • Uitputting • Sterk gedaalde air-entry • Angst – agitatie suf – apathie coma
Bronnen • Behandeling van acute, ernstige dyspnee bij astma en COPD in de huisartsenpraktijk (Huisarts en Wetenschap; 1997) • Aanbevelingen WVVH • Astma volwassenen • Astma kinderen • Aanbevelingen NGH • Astma volwassenen • Astma kinderen • COPD volwassenen
Gerlinde Roobaert Leen T’ Seyen Rita Stegen Björn Stessel Koen Thomeer Alexander Seurinck