ตัวแบบอรรถประโยชน์ (utility theory)

1. ตัวแบบอรรถประโยชน์ (utility theory) • ข้อสมมติในการตัดสินใจของผู้บริโภค • ความพอใจเกิดขึ้นจากการบริโภคสินค้า • ความพอใจเพิ่มขึ้นตามปริมาณสินค้า • สามารถเปรียบเทียบความพอใจระหว่างการบริโภคสินค้าประเภทต่างๆได้ • เช่น ชอบเงาะมากกว่าส้ม • มีความคงเส้นคงวาในการตัดสินใจ(transivity) • ถ้าชอบมะม่วงมากกว่าเงาะ ชอบเงาะมากกว่าทุเรียน ก็ต้องชอบมะม่วงมากกว่าทุเรียน

2. ความสำคัญของความคงเส้นคงวาความสำคัญของความคงเส้นคงวา • ถ้าไม่มีความคงเส้นคงวา ผู้บริโภคจะไม่สามารถมีความพอใจสูงสุดจากการบริโภคได้ • ตัวอย่าง • ชอบเงาะมากกว่าส้ม ชอบส้มมากกว่าทุเรียน แต่ชอบทุเรียนมากกว่าเงาะ • ไม่มีความคงเส้นคงวา • ถ้ามีเงาะจะนำไปแลกเป็นทุเรียน นำทุเรียนไปแลกเป็นส้ม นำส้มไปแลกเป็นเงาะ ไม่มีการบริโภค

3. “มาตรวัด”ความพอใจ • การจัดลำดับ(ordinal ranking) • ความแตกต่างระหว่างระดับของตัวแปร(cardinal ranking) • ส่วนต่าง • ดำสูงกว่าแดง 50 ซม. • A - B • สัดส่วน • ดำสูงกว่าแดง 0.5 เท่า • A/B • เปอร์เซ็นต์ของความแตกต่าง เมื่อมีตัวแปรที่จะเปรียบเทียบเกิน ๒ ตัว • ดำสูงกว่าแดง 0.25 เท่าของความแตกต่างระหว่างความสูงของแดงกับขาว • (B-W)/(A-B)

4. มาตรวัดความพอใจในทฤษฎีอรรถประโยชน์มาตรวัดความพอใจในทฤษฎีอรรถประโยชน์ • แนวคิดที่สำคัญคือความพอใจส่วนเพิ่ม(marginal utility) • ความพอใจที่เปลี่ยนแปลงจากการเปลี่ยนแปลงการบริโภคสินค้าอีก 1 หน่วย • แนวคิดดังกล่าวทำให้ต้องมีมาตรวัดความพอใจที่สามารถวัดความแตกต่างของความพอใจได้ • หน่วยของความพอใจคือ util • cardinal

5. ปริมาณการบริโภคกับการเปลี่ยนแปลงในความพอใจปริมาณการบริโภคกับการเปลี่ยนแปลงในความพอใจ • กฏการลดน้อยถอยลงของอรรถประโยชน์(law of diminishing marginal utility) • ในช่วงแรกความพอใจเพิ่มขึ้นในอัตราที่เพิ่มขึ้น(increasing marginal utility) • ในช่วงต่อมาความพอใจเพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลง(diminishing marginal utility)

6. กราฟของความพอใจ อรรถ b TUx ก ) a ปริมาณขนมครก Q1 Q2 อรรถ a ข ) MUx b ปริมาณขนมครก Q2 Q1

7. หลักการบริโภคให้ได้ความพอใจสูงสุดหลักการบริโภคให้ได้ความพอใจสูงสุด • ความพอใจสูงสุดเกิดขึ้นเมื่อความพอใจจากบาทสุดท้ายในการบริโภคขนมครกเท่ากับความพอใจจากบาทสุดท้ายในการบริโภคขนมถ้วย • ความพอใจส่วนเพิ่มของรายได้ • MUx/Px = MUy/Py • ถ้าบริโภคฟรี • MUx = MUy

8. ตัวอย่างการบริโภคที่ให้ความพอใจสูงสุดตัวอย่างการบริโภคที่ให้ความพอใจสูงสุด ตูมตามมีค่าขนม 10 บาทสำหรับซื้อขนมครกและขนมถ้วย ราคาขนมครกเท่ากับฝาละ 1 บาท ราคาขนมถ้วยเท่ากับถ้วยละ 1 บาท บริโภคขนมครกและขนมถ้วยให้เกิดความพอใจสูงสุด ให้ความพอใจมีฟังก์ชัน U = 2√x +2√Y

9. กระบวนการตัดสินใจ:วิเคราะห์แบบช่วงกระบวนการตัดสินใจ:วิเคราะห์แบบช่วง

10. กระบวนการตัดสินใจ:วิเคราะห์แบบต่อเนื่องกระบวนการตัดสินใจ:วิเคราะห์แบบต่อเนื่อง • การวิเคราะห์จากฟังก์ชันอรรถประโยชน์ I = Px.X + Py.Y

11. ตัวแบบอรรถประโยชน์และลักษณะของเส้นอุปสงค์ตัวแบบอรรถประโยชน์และลักษณะของเส้นอุปสงค์ • จากตัวอย่างอุปสงค์ต่อขนมครก • X = IPy/Px(Px+Py) • ถ้ารายได้และราคาสินค้าทุกอย่างเพิ่มขึ้นในอัตราที่เท่ากัน ปริมาณการบริโภค X จะเท่าเดิม • Homogeneous of zero degree • ไม่มีภาพลวงตาทางการเงิน(money illusion) • เหตุผลในการสร้างตัวแบบอุปสงค์ในรูปแบบ • LnQ = LnA +bLnP1/P3 + cLnP2/P3 + dLn I/P3 • เพื่อไม่ให้มีภาพลวงตาทางการเงิน

12. อรรถประโยชน์ทางอ้อมและสมการรายจ่ายอรรถประโยชน์ทางอ้อมและสมการรายจ่าย • แสดงความสัมพันธ์ระหว่างอรรถประโยชน์กับรายได้และราคาสินค้า • จาก U= f(x,y) • แทนสมการอุปสงค์ต่อ x และ y ก็จะได้ • U = f(px,py,I) • สมการรายจ่ายได้จากการย้าย I มาทางซ้าย • I = f(U,px,py) • ใช้ในการหาผลของการทดแทนและผลของรายได้