Download
1 / 12
E N D
EMOTIKONY Wyzwaniem dla interpunkcji
Spośród wszystkich wcześniejszych odmian pisma to właśnie alfabet zbliżony jest najbardziej do języka mówionego, co jednak w żadnym razie nie oznacza, iż jest z nim tożsamy. Badacz dziejów pisma, David Diringer analizuje stosunek pisma do mowy w sposób następujący:W postępie duchowym człowieka – czy ogólniej, w rozwoju cywilizacji – początki i rozwój pisma zajmują miejsce o znaczeniu pierwszorzędnym, ustępując doniosłością jedynie początkom mowy (…). Koniecznym warunkiem istnienia pisma, sztuki właściwej człowiekowi w większym stopniu niż mowa jest istnienie języka, gdyż słowo pisane to w pewnym sensie uszlachetniona odmiana języka. Wszelako z pismem jako wynalazkiem nawet język nie może się równać, jest on bowiem naturalnym atrybutem człowieczeństwa: człowiek nie stworzył języka, tak jak stworzył pismo.Badacz zwraca uwagę, podobnie jak Platon, na nienaturalność pisma. Próbą oddania języka mówionego w piśmie jest styl potoczny, charakteryzujący się występowaniem konstrukcji eliptycznych lub zdań współrzędnie złożonych oraz kolokwializmów i wyrażeń o silnym nacechowaniu ekspresywnym.
Wydaje się, że uczestnicy internetowych pogawędeknie tylko posługują się pisanym językiem potocznym, ale wręcz go upraszczając, dążąc ku możliwie najwierniejszemu odzwierciedleniu mowy. Nawet bardzo zbliżone do mowy słowo pisane nie jest jednak w stanie zstąpić naturalnej, swobodnej rozmowy między dwiema osobami, chociażby ze względu na nieobecność wielu elementów pozajęzykowych, takich jak: mimika, czy gesty. Ponadto, komunikując się za pomocą pisma, nie mamy możliwości sprawdzenia reakcji odbiorcy. Zdaje się, iż pełniejszemu okazywaniu reakcji i emocji służyć mają w internetowej komunikacji emotikony. Emotikon (w wersji nieco spolszczonej także „emotka”, czy „emota”) to wyraz stworzony na podstawie dwóch słow angielskich emotion (emocja) i icon (obraz). Jest to więc symbol graficzny, umożliwiający przekazywanie emocji. EMotki są zwykle kombinacją znaków interpunkcyjnych (jak choćby najbardziej znany symbol: uśmiech, złożony z dwukropka, myślnika i nawiasu zamykającego), ale także liter, cyfr oraz innych symboli, jakie są dostępne na klawiaturze komputera. Wykorzystanie znaków interpunkcyjnych jako elementów tworzących elektroniczne „buźki” świadczy jedynie o pomysłowości i wyobraźni internautów.
Internauci lekceważą prawie całkowicie zasady interpunkcji. Trzeba jednak pamiętać, iż kryteria przestankowania na przestrzeni wieków ulegały zmianom. Dominujący do połowy XIX wieku w polskiej interpunkcji pogląd o jej charakterze retorycznym (znaki przestankowe miały wskazywać, jak zgodnie z intencją autora odczytywać głośno tekst), ustąpił miejsca kryterium składniowemu. Zdaje się, że w internetowej komunikacji właśnie ta w języku pisanym tak ważna zasada, służąca segmentacji tekstu, w której główną rolę odgrywały: przecinek, kropka i średnik traci na znaczeniu. Pośpiech, niedbałość, a także potrzeba naśladowania możliwie jak najwierniej języka mówionego nie sprzyjają szanowaniu reguł interpunkcji opartej na kryterium syntaktycznym. Pomimo, że internauci nie przywiązują wagi do interpunkcyjnej poprawności swoich wypowiedzi, to jednak zbiór niezwykle pomysłowych emotikon można potraktować jako próbę wyznaczenia systemowi nowych wyzwań.
Znaki interpunkcyjne o wartości ekspresywnej1. Pytajnik to znak interpunkcyjny szczególnego rodzaju. Jego funkcja polega na nadawaniu określonym fragmentom tekstu charakteru pytania, choć może to być także sygnalizowanie swoistego stosunku autora (narratora) do treści danego fragmentu, a mianowicie niepewności, wahania, zdziwienia, zastanowienia się, dezaprobaty, ironii, prośby, itp.. O ile kropka sygnalizuje linię intonacyjną rosnąco-opadającą wypowiedzenia, o tyle pytajnik sugeruje możliwość wystąpienia linii antykadencyjnej.W tej charakterystyce pytajnika warto zwrócić uwagę na dwa aspekty. Po pierwsze, godne uwagi jest zróżnicowane zabarwienie uczuciowe, jakie wyraża się jednym znakiem. Aby trafnie ocenić, jakie emocje chce nam przekazać nadawca komunikatu, nierzadko trzeba znać kontekst wypowiedzi. Każdemu z tych możliwych znaczń pytajnika odpowiada inna emotikona::-( dezaprobata:-/ zdziwienie:-o zaskoczenie:-> ironia:-\ niezdecydowanie
2. Wykrzyknikiem zaznacza się zabarwienie uczuciowe poprzedzającego ten znak fragmentu tekstu. Piszący zwraca uwagę czytelnika na towarzyszące tekstowi emocje. Znak wykrzyknienia jest też odpowiednikiem swoistej tonacji, która w mowie towarzyszy podniesionemu głosowi, czy krzykowi.Trzeba podkreślić silny walor ekspresywny, czego odpowiednikiem mogłyby być emotikony wyrażające intensywne emocje, takie jak::-o krzyk;-@ bardzo głośny krzyk(8-o szok totalny
3. Wprowadzenie wielokropka jest sygnałem naruszenia ciągłości tekstu, gdyż sugeruje występowanie dłuższej pauzy, niż ta, która mogłaby być oznaczona kropką. Wielokropek zatrzymuje czytelnika na dłużej przy treści poprzedzającego go wypowiedzenia (czy dłuższego fragmentu tekstu), zachęca do refleksji, podkreśla ważność tej partii tekstu.Wyrażony wielokropkiem niejasny stosunek nadawcy do swojej wypowiedzi, ukazujący czasami aprobatę, czasami ironię lub potrzebę refleksji, w pewnych kontekstach mogłyby uściślić następujące emotikony:;-) mrugnięcie okiem;’-) łezka:^/ no… nie wiem…
Elektroniczne buźki nie tylko uzupełniają, wypełniają odcienie znaczeniowe pytajnika, wykrzyknika i wielokropka, ale także wprowadzają zupełnie nowe sposoby określania emocji. Najbardziej klasycznym przykładem są niezwykle popularne internetowe „uśmiechy”, których wymowa właściwie nie mieści się w zakresie funkcji trzech analizowanych wcześniej tradycyjnych znaków interpunkcyjnych. Oto niektóre z nich::-) uśmiech podstawowy:) uśmiech „od ucha do ucha”:-{) uśmiech pod wąsem;-) uśmiech filuterny z mrugnięciem okiem>:-> diabelsko sarkastyczny(-: uśmiech dla leworęcznych:d bardzo szeroki uśmiech:-D uśmiech pełną gębą
Równie bogate jest rozróżnienie odcieni niezadowolenia, smutku::-( smutek, niezadowolenie:’-( łezka się w oku zakręciła:’-) jak wyżej tylko ze szczęścia:-c skrajna depresja:-e jestem niezadowolony
Te najbardziej podstawowe emotki stanowią kod przez internatów powszechnie zrozumiały. System ten rozrasta się jednak, angażując coraz bardziej pomysłowość i wyobraźnię jego anonimowych twórców. Nowe emotikonki stanowią system dużo bardziej hermetyczny, którego trudno byłoby rozczytać bez opisów. Oto przykłady::- mężczyzna>- kobieta0:-) aniołek, święty(=:-) kucharz+:-) ksiądzD:) gość w czapce z daszkiem:-{) użytkownik nosi wąsy:-{} użytkownik pomalował usta szminką{:-) użytkownik nosi perukę:-* użytkownik zjadł coś kwaśnego:-9 użytkownik oblizuje swoje usta:-)~ użytkownikowi cieknie ślinka|-i użytkownik śpi|-o użytkownik ziewa
Niektóre z emotikon świadczą o dużym poczuciu humoru i pomysłowości internautów. Rozszyfrowanie ich przysparza sporo przyjemności, np.:.-) jednooki bandytaP-) pirat:-=( Adolf Hitlerc[_] kubek kawyc\_/ herbatkaC(_) duże piwkoNiektóre emotikonki zawierają w sobie wiele znaków, trudno je rozszyfrować, a nawet trudno sporządzić do nich opisy, np.:C={>;*)) pijany kucharz, któremu rozwalono perukę_,P,P,P,P,P,_ demonstracja mrówek
Wszystkie wymyślone do tej pory emotikonki wymagały sporej dawki wyobraźni, poczucia humoru. Myślę, że z czasem będzie ich jeszcze więcej, co tylko urozmaici nam tekst pisany. Czytany tekst, okraszony takimi znakami oddziałującymi na emocje, czyta się o wiele łatwiej.Anna Augustyniak, gr. 1.
