Odporność, tolerancja, nadwrażliwość. Pojęcie alergii

1. Odporność, tolerancja, nadwrażliwość.Pojęcie alergii Michał Kurek Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii Medycznej

2. Różnice ilościowe i jakościowe sposobu reagowania Zdolność do reagowania na określony bodziec = wrażliwość Reakcje indywidualne na określony bodziec Jak zareagować ? „normalnie” tak jak inni silniej ? słabiej ? inaczej ?

3. Reagować „normalnie”  ZATRUCIE Reagować „inaczej”  IDIOSYNKRAZJA

4. Ważne odkrycia w historii alergologii Anafilaksja – Richet i Portier 1902 Choroba posurowicza – von Pirquet, Schick 1905 Alergia – von Pirquet 1906 Histamina – Dale, Laidlaw 1910 • HISTAMINA - Fühner 1912 • efekt zbliżony do anafilaksji • dekarboksylacja histydyny

5. Ważne odkrycia w historii alergologii Nadwrażliwość humoralna – Praustnitz, Küstner 1921 Atopia – Coca i Cooke 1923 Triada Levis`a – Levis 1927 Antyhistamina – Bovet. Staub 1937

6. Ważne odkrycia w historii alergologii Typy reakcji alergicznych – Gell i Coombs 1963 IgE – Ishizaki, Johansson 1965 Pseudoalergia – Kallos 1978 SRS-A = leukotrieny – Samuelson 1979

7. Odporność nieswoista i swoista Nie wszyscy obcy są groźni To żaden z naszych Odporność nieswoista BEZKRĘGOWCE KRĘGOWCE

8. a a CD 28 TCR CD – 40 B-7 MHC-II Limfoctyt T • APC • komórki DC • makrofagi • inne CD – 40L Antygen

9. Reakcje układu odpornościowego 1. Reakcje wczesne Typ I, II, III • Nośnikiem są przeciwciała • Objawy po upływie minut / godzin od chwili kontaktu z antygenem 2. Reakcje opóźnione Typ IV • Nośnikiem są uczulone komórki • Objawy po upływie dni od chwili kontaktu z antygenem

10. Jak uniknąć immunologicznej niekompetencji i chorobliwej nadwrażliwości ? Tolerancja Odporność ? Nadwrażliwość ? ? Powiedz tylko gdzie i kiedy! Układ odpornościowy

11. Reakcje immunopatologiczne. Gell i Coombs 1963 rok Typ I reakcje natychmiastowe anafilaksja *, schorzenia z kręgu atopii,  reakcje alergiczne natychmiastowe  w patogenezie niektórych schorzeń Typ II reakcje cytotoksyczne anemia hemolityczna  granulocytopenie  małopłytkowości Typ III reakcje wyzwalane przez zespół choroby posurowiczej kompleksy odpornościowe „anafilaksja typu III”  zapalenie naczyń...skóry, nerek.....  zapalenie pęcherzyków płucnych  zespół „urticaria vasculitis” Typ IV reakcje komórkowe wyprysk kontaktowy  osutki polekowe Uwaga: IgE odkryto dopiero w 1966 roku  alergie IgE-zależne

12. Współczesne pojęcie atopii IL-4, IL-13 Osobnicza / rodzinna predyspozycja do produkowania przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi na niskie dawki alergenów, zwykle białek, oraz rozwoju typowych objawów takich jak astma, nieżyt nosa i spojówek lub wyprysk/zapalenie skóry

13. Niedokrwistości alergiczne Granulocytopenie Małpłytkowości Odpowiedź na hapten Odpowiedź na nośnik autoimmunizacja Aktywacja dopełniacza i niszczenie okolicznych krwinek „innocent bystander”

14. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a Typ II reakcje cytotoksyczne  anemia hemolityczna  granulocytopenie  małopłytkowości Alergen np. lek związany z błoną komórkową - HPTEN Fc Przeciwciała IgM lub IgG Erytrocyt Leukocyt Płytka C1-C9 Antibody-dependent cellular cytotoxicity ADDC Dopełniacz C5-C9

15. Przykłady reakcji cytotoksycznych Reakcje potransfuzyjne niezgodność układu ABO Konflikt serologiczny matczyno płodowy (Rh +, Rh -) Przeciwciała narządowo swoiste: pęcherzyca, zapalenie kłębków Masugi, zespół Goodpasteur`a, niedokrwistości autoimmunologiczne, nadostre odrzucanie przeszczepu Cytopenie polekowe

16. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a Typ III reakcje wyzwalane przez  choroba i zespół choroby posurowiczej kompleksy odpornościowe  „anafilaksja typu III”  zapalenie naczyń...skóry, nerek.....  zapalenie pęcherzyków płucnych  zespół „urticaria vasculitis” Antygen Fizjologiczny mechanizm eliminacji kompleksów przeciwciał i antygenów Przeciwciała IgM lub IgG C1-C9 Makrofag Granulocyt Monocyt Dopełniacz Eikozanoidy Enzymy Wolne rodniki cytokiny C3a-C5 C5-C9

17. Co sprzyja powstawaniu kompleksów patogennych ? Ilość antygenu, wielkość kompleksów, sprawność fagocytozy Kompleksy średniej wielkości Rozpuszczalność kompleksów i warunki mikrokrążenia Niedobory dopełniacza Dawka i właściwości surowicy Surowice Fc modyfikowane

18. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a Choroba posurowicza Objawy po upływie 7 – 14 dni. Postać przyśpieszona 1 – 5 dni Badania dodatkowe: leukocytoza, eozynofilia , OB. . Dopełniacz  Przebieg: z reguły poprawa po 3 – 10 dniach

19. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a Alergiczne zapalenie naczyń

20. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a Alergiczne zapalenie Pęcherzyków płucnych

21. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a TYP IV. Alergiczne Reakcje komórkowe Th1 (CD 8) Th1 (CD 4) IFN- IL-12 Th1 CD – 40 APC TCR CD – 40 L MHC- I Antygen Antygen

22. Reakcje immunopatologiczne wg.Gella i Coombs`a TYP IV. Alergiczne Reakcje komórkowe Typ IV a reakcja cytotoksyczna Antygen Cytotoksyczny Limfocyt CD-8 Receptor Typ VI b reakcja „opóźniona” Uczulony limfocyt CD-4 / Th1 Limfokiny Fagocytoza Enzymy, eikosanoidy. wolne rodniki, cytokiny Monocyty Makrofagi

23. Alergiczny wyprysk kontaktowy Reakcja opóźniona • Nośnikiem są uczulone komórki • Objawy po upływie dni od chwili kontaktu z antygenem Typ IV

24. Zespół atopowego zapalenia skóry / wyprysku Typ I Reakcja wczesna • Nośnikiem są uczulone komórki • Objawy po upływie dni od chwili kontaktu z antygenem Typ IV Reakcja opóźniona • Nośnikiem są przeciwciała • Objawy po upływie minut / godzin od chwili kontaktu z antygenem

25. Częstość występowania astmy, alergicznych nieżytów nosa, zespołu atopowego zapalenia skóry / wyprysku (ZAZS) i kontaktowego, alergicznego zapalenia skóry Polskie badanie wieloośrodkowe nad epidemiologią alergii. KBN 1998-2000

26. ALERGIA ? NADWRAŻLIWOŚĆ NIEALERGICZNA ? Osobnicza nadwrażliwość prowadząca do objawów chorobowych. Nadwrażliwość uwarunkowana przez swoistą reakcję odpornościową Osobnicza nadwrażliwość prowadząca do objawów chorobowych. Nadwrażliwość bez związku ze swoistą reakcję odpornościową

27. Cierpliwości ciąg dalszy nastąpi !