160 likes | 362 Views
Interakcje leków ARV. Maria Jankowska, Małgorzata Lemańska Klinika Chorób Zakaźnych Gdańsk. Interakcja leków - definicja. wzajemne oddziaływanie leków w żywym organizmie
E N D
Interakcje leków ARV Maria Jankowska, Małgorzata Lemańska Klinika Chorób Zakaźnych Gdańsk
Interakcja leków - definicja • wzajemne oddziaływanie leków w żywym organizmie • zależy bezpośrednio od liczby stosowanych jednocześnie leków /przy kilku lekach wynosi 3-5%, przy 10 i więcej dochodzi do 20%/ • interakcje leków mogą prowadzić do nasilenia działań ubocznych i zmniejszenia skuteczności stosowanych leków • Interakcje lekowe mogą ponadto zależeć od wielu czynników indywidualnych takich jak wiek, płeć, rasa, ciąża, poziom hormonów, stosowanie używek, funkcja nerek, wątroby
Typy interakcji leków • farmakokinetyczne • interakcje w czasie wchłaniania leków • interakcje w czasie transportu leków z krwią • interakcje metaboliczne • interakcje w czasie wydalania przez nerki • farmakodynamiczne • bezpośrednie /taki sam efekt końcowy, działanie synergistyczne/ • pośrednie /gdy jeden z leków wtórnie zmienia działanie drugiego/
leki dz.hamująco szpik /TMP-SMX, Dapson, Pyrimetamina, IFN, Sulfadiazyna, AmfoterycynaB, Flucytozyna leki powodujące neuropatie obwodowe /d4T, Hydroksymocznik, EMB, INH, Etionamid, Vinkrystyna, Złoto, Metronidazol, Disulfiram/ leki dz.toksycznie na trzustkę /Pentamidyna, Azatiopryna, Furosemid, moczopędne tiazydy, Tetracykliny, Sulfonamidy, AZT ddI, d4T ddI Główne interakcje NRTI
metadon leki wymagające kwaśnego środowiska /Dapson, Ketokonazol, Itrakonazol, Tetracykliny, Fluorochinolony - 2godz.przed lub po/ leki o potencjalnym dz. toksycznym na nerki /Amfoterycyna, Foscarnet, Aminoglikozydy/ AZT, ddI, d4T,ABC ddI ddI Główne interakcje NRTI cd
leki wydalane przez nerki /konkurencyjnie/ /Acyclovir, Gancyclovir, Valgancyclovir, Cidofovir/ leki nefrotoksyczne /aminoglikozydy, AmfoterycynaB, Pentamidyna, Wankomycyna/ TDF Główne interakcje NtRTI
leki przeciwgrzybicze /Ketokonazol/ leki p/mykobakt. RFP Rifabutyna Clarytromycyna leki antykoncepcyjne /Ethinylestradiol/ leki lipostatyczne /Atorvastatyna, Pravastatyna/ NVP, DLV, EFV /łączenie generalnie nie zalecane/ NVP,DLV - nie zalecana, EFV - 800mg DLV - nie zalecana, NVP, EFV- modyfikacja dawki DLV - modyfikacja dawki, EFV - unikać/wysypka/ NVP, DLV, EFV obniżają poziom 20-37%, używać alternatywnej metody antykoncepcji NVP - brak danych EFV - obniża poziom o ok..40% Główne interakcje NNRTI
Metadon Sildenafil /Viagra/ leki p/drgawkowe /Phenobarbital, Phenytoina, Carbamazepina/ NVP, DLV, EFVobniżają poziom Metadonu do 60%, dostosować dawkę DLV nie przekraczać dawki 25mg/48godz NVP, DLV, EFV monitorować poziom leków p/drgawkowych, rozważyć zastosowanie leków alternatywnych np.Depakine Główne interakcje NNRTI cd
leki p/grzybicze /Ketokonazol/ leki p/mykobakt. RFP Rifabutyna Clarytromycyna leki doustne antykoncepcyjne RTV, LPV/r - nie przekraczać dawki 200mg IDV- 68% wzrost, obniżyć dawkę wszystkie PI p/wskazane wszystkie PI powodują 2-4x wzrost poziomu Rifabutyny, konieczne dostosowanie dawki wzrost poziomu Clarytromycyny o 18%/APV/ do 94%/ATV/ , brak danych dotyczących NFV i LPV, tylko przy ATV 50%dawki NFV,APV,LPV,ATV zastosować metodę alternatywną Główne interakcje PI
leki lipostatyczne Atorvastatyna Pravastatyna leki p/drgawkowe Phenobarbital, Phenytoin, Carbamazepina/ Metadon Sildenafil /Viagra/ SQV, NFV, APV, LPV wzrost poziomu Atorvastatyny 74-450% rozpoczynać od dawki 10mg/dz spadek poziomu Pravastatyny od 33-50% bez konieczności modyfikacji dawki generalnie wskazane monitorowanie poziomu leków, należy rozważyć zastosowanie Depakiny lub innych APV, LPV, NFV, RTV13 -37% spadku poziomu Metadonu wymaga dostosowania /wzrostu/ dawki nie przekraczać dawki 25mg/48godz Główne interakcje PI cd
Farmakoterapia choroby wrzodowej a HAART • zażywanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego jest bardzo częste • przeciętnie ok. 50% chorych leczonych HAART zażywa leki osłaniające, blokery receptorów H2 lub inhibitory pompy protonowej
H2blokery i inhibitory pompy protonowej stosowane przez chorych przyjmujących HAART oparty na PI 1 na 2 HIV+ pacjentów stosuje PPI lub H2B !! Survey of Medication Used by HIV-infected pts that affect GI and potential for negative drug interactions with HAART – A. Luber et al; HIV7 Glasgow 2004; poster 206
Czas trwania terapii inhibitorami pompy protonowej • 8 tygodni • 5-8 tygodni • mniej niż 5 tygodni 88% HIV+ pacjentów stosujących inhibitory pompy protonowej stosuje je ponad 8 tygodni
Interakcje lekowe ARV- podsumowanie • W leczeniu zakażenia HIV oraz współistniejących schorzeń stosowanych jest • ponad 20 leków antyretrowirusowych, • dziesiątki leków do terapii infekcji oportunistycznych, • liczne leki stosowane w terapii powikłań HAART, • liczne leki stosowane w leczeniu chorób współistniejących • Dlatego interakcje lekowe stały się problemem wszechobecnym i narastającym
Interakcje lekowe ARV- podsumowanie • Rocznie pojawia się wiele danych na temat stwierdzanych nowych interakcji lekowych stąd optymalnym rozwiązaniem w prowadzeniu pacjentów jest • posiadanie podstawowej wiedzy dotyczącej interakcji pomiędzy klasami leków • korzystanie z bieżących informacji • zachowanie czujności • dobra współpraca z pacjentem