Dr. Güler Manisalı Darman

1. Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Kurumsal Yönetim Açısından Getirdikleri Mesleki Bürolarda Kurumsallaşma 26 Mayıs 2011, Ankara Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Dr. Güler Manisalı Darman

2. İÇİNDEKİLER • Kurumsallaşma - Aile Şirketleri -KOBİ’ler • Kurumsal Yönetim ve önemi • TTK ve Getirdikleri • TTK ve Kurumsal Yönetim İlişkisi • Şeffaflık • Hesapverebilirlik • Adillik • Sorumluluk • Mesleki Bürolarda Kurumsallaşma Dr. Güler Manisalı Darman

3. CGS CENTER HAKKINDA

4. Arthur Lewitt, SEC Eski Başkanı • Eğer bir ülkede şirketlerin kötü yönetildiğine dair bir kanı varsa sermaye başka ülkeye kaçar; • Eğer yatırımcılar o ülkedeki şirket yönetimini yeterince şeffaf bulmuyorlarsa sermaye başka ülkeye kaçar; • Eğer bir ülkede doğru muhasebe standartları ve şeffaf raporlama yoksa sermaye başka ülkelere kaçar; Dolayısıyla şirketlerin münferiden iyi olması yeterli değildir,çünkü sonuçlar bütün şirketleri etkiler.

5. Yönetim, Denetim ve İcra birbirinden ayrılıyor Şirketin yönetimi, günlük faaliyetlerin icraatı, icraatların denetimi genellikle tek elde toplanıyor

6. Dağılma SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TTK Kurucu, girişimci, Lider, vizyon sahibi İşinin hakimi

7. Aile duygusal ilişkilerin hakim olduğu • bir birlikteliktir – örnek: ailenin giderlerinin şirketten karşılanması-kredi kartlarının ödenmesi • İşletme mantık ve kuralların hakim olduğu • bir sosyal kurumdur (örnek: 358 şirkete borçlanma yasağı) Aile, şirkete hizmet ettiği sürece, her ikisinin de sağlıklı bir şekilde devamlılığı sağlanır. Fakat, şirket aileye hizmet etmeye başlarsa, ikisinin de sonu iyi olmaz. Peter Drucker Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

8. Kurumsal Yönetim Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

9. Kurumsal yönetimin tanımı Kredi verenler, çalışanlar, tedarikçiler, denetim şirketleri, derecelendirme şirketleri, sigorta şirketleri basın ve toplum da dahil olmak üzere bütün menfaat sahipleri ...... • Kurumsal yönetim; • hissedarların haklarının korunması, • rekabetin arttırılması, • uluslararası sermaye piyasalarına erişimin kolaylaştırılması için; • yönetim kurulunun ve üst yönetim uymakla yükümlü oldukları; • kurallar, • yönetmelikler, • politikalar ve iyi uygulamalardır. İşletmecilik ve kurumsallaşma ile karıştırılmaması gereklidir

10. Kurumsal Yönetim İlkeleri Yönetim kurulunun göevi ve sorumlulukları • (Küçük) hissedarların haklarının korunması Hesapverebilirlik ve sorumluluk • Menfaat sahiplerinin rolü ve haklarının korunması Ülkedeki kurumsal yönetim alt yapısı OECD, Paris - 1999 and 2004 update and the developments

11. Kurumsal yönetim niçin önemlidir? Hisse/hissedar değerlerini arttırır Rekabet gücünü arttırır Sürdürülebilirliği sağlar

12. Yönetim Kurulu Yönetim kurulu bir şirketin en üst seviyede stratejik karar alma, gözetim ve temsil organıdır. Sürekli ve etkin bir şekilde, şirketin hedeflerine ulaşma derecesini, faaliyetlerini gözden geçirir. Şirketin sürdürülebilirliğini sağlamak temel görevidir. Yönetim kurulları gücünü bağımsız, bilgili, birbirlerine saygılı ama insiyatif sahibi yönetim kurulu üyelerinden alır. Arkadaşım bu gemiye hoşgeldin, ama, çık temiz hava al ve hiç bir şeye karışma ! Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

13. Yönetim Kurulu Organları/Komiteleri Kurumsal Yönetim Komitesi Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

14. Şirketlerde Yönetim Kurulu Komiteleri Kaynak: Yayınlanmamış doktora tezi; kurumsal yönetim uygulamalarında yakınsamaya hukuksal düzenleme ve piyasa dinamiklerinin etkisi, Dr. Güler Manisalı Darman

15. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı Kurumsal Yönetim

16. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Şeffaflık • Finansal tablolarda –UFRS uyumlu TMS Md.88 • gerçek ve tüzel kişilerin ticari defterlerine, • küçük ve orta ölçekli işletmelere, • ticaret şirketlerinin finansal tablolarıyla konsolide hesaplara, • hatta gerektiğinde, esnafa uygulanacaktır. • Kurucular beyanında Md. 349 • Kurucular tarafından kuruluşa ilişkin beyan imzalanır • Koyulan ayni sermaye, iktisap edilen menkul kıymetler, kuruculara tanınan menfaatler, pay taahhütleri, pay taahhüdünde bulunanların birbirleri ile ilişkileri vs.

17. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Şeffaflık • Yönetim kurulu düzenlemelerinde; yıllık faaliyet raporunda • Bağımsız denetimde • Büyük ölçekli işletmelerde bağımsız denetim kuruluşları, orta ve küçük ölçekliler işletmelerde bir/birden fazla YMM ve/veya SMMM yetkilidir.

18. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Şeffaflık • İşlem denetçisinde • A.Ş.’nin kuruluşunu, sermaye artırılmasını, azaltılmasını, birleşmesi • bölünme, tür değiştirme, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemlerini • denetleyen kişiye işlem denetçisi denir. İşin niteliği dolayısıyla • hukukçular veya mühendisler arasından seçilebilir. • Tüm denetleme raporlarında –Uluslararası denetim standartları uyumlu Türkiye denetim standartlarına göre hazırlanır. • Sosyal denetimler –Social Audit (ISO 26000) • Çevreye uyum Karbon salınımı -emisyonlerı

19. Kaynak: Deloitte

20. Muhasebe Standartlarındaki Farklılıkların Yansıması Mercedes Benz 1993 Mercedes Benz 1993 Alman Genel Muhasebe Standartları Amerikan Genel Muhasebe Standartları Zarar 2 milyar DM Kar 600 milyon DM

21. Yönetim Kurulu Düzenlemeleri • Yapısal ve işlevsel açıdan profesyonel yönetim kurulu anlayışı (İkinci kitap ikinci bölüm Md 359…); • Pay sahibi olma yükümlülüğün kaldırılması • Tüzel kişinin yönetim kurulu üyesi olabilmesi • Üyelerinin dörtte birinin yüksek öğrenim görmesi • Tek kişilik yönetim kurulu; Md. 359 • Özellik ve nitelikleriyle (çalışanlar, aile üyeleri, vs) belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine , azlığa yönetim kurulunda temsil edilme hakkı (esas sözleşmede aday hakkı tanınmak suretiyle) Md. 360 • Finans denetim planlama risk yönetimi gibi konularda bilgili olması

22. Yönetim Kurulu Düzenlemeleri • Yapısal ve işlevsel açıdan profesyonel yönetim kurulu anlayışı (Md. 365-375 Yönetim ve Temsil); • İcracı olan ve olmayan (executive –non • executive) yönetim kurulu üyeliği kavramı • Esas sözleşmede hüküm bulunması şartıyla bir iç yönetmeliğe göre yönetim kurulu, yönetimi kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devredebilir (md. 367) • Elektronik ortamda yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarının yapılabilmesi –Md. 1527

23. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Adillik • Menfaatler dengesi kurulmuş ve nesnel adalet sağlanmıştır. • Azınlık hakları listesi zenginleştirilmiştir • Md. 411genel – Özel denetim isteme hakkı :439- genel kurulun reddi • İmtiyazlı paylar sınırlandırılmıştır Md. 434-436 Oy hakkı ile ilgili ilkeler • Yönetim kurulunda paysahipleri ile azlığın temsil edilmesi olanakları artırılmıştır Md: 360

24. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Adillik • Satın alma hakkı – Squeeze out • Hakim şirket, bir şirketin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının ve • oy haklarının en az yüzde doksanına sahipse, azlık dürüstlük • kuralına aykırı davranıyor, sıkıntı yaratıyorsa hakip şirket azlığın • paylarını satın alabilir. • Müzakere Yasağı Md. 393 • Bir yönetim kurulu üyesi kendisinin veya bir akrabasının • kişisel ve şirket dışı menfatiyle şirketin menfaati nin • çatıştığı konulara ilişkin müzakerelere katılamaz • Eşit İşlem İlkesi:Md 357 • Pay sahipleri eşit şartlarda eşit işleme tabi tutulur

25. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı • Hesap verebilirlik • Yönetim kurulu raporlarında • Bilgi akışında • sermaye şirketlerinin internet sitesi kurması • menfaat sahibi kavramı (Stakeholder) • Geniş bilgi ve inceleme haklarında (md. 392) • Pay sahiplerinin aktif ve pasif bilgi alma hakları • Her yönetim kurulu üyesi şirketin tüm iş ve işlemleri • hakkında bilgi isteyebilir,soru sorabilir inceleme yapabilir • Sigorta hükmü (m.361) • Yönetim kurulu üyelerinin işlerini yaparken şirkete verebilecekleri zarara karşılık • Şirkete borçlanma yasağı Md. 395

26. Yeni TTK’da Önemli Başlıklar • Şirketler Topluluğu (md.195) ve karşılıklı iştirak (md. 197) Hakim (ana) şirket ile yavru şirket kavramlarına açıklık getirilmiştir • Şirketin kendi paylarını iktisap ve rehin olarak kabul etmesi • Yönetim kurulu, genel kuruldan yetki almak ve yetkisini en çok 18 ay içinde kullanmak şartı ile şirket sermayesinin en %10 oranında kendi hisse senetlerini iktisap ve rehin olarak kabul edebilir. Bu şekilde özellikle hisseleri borsada işlem gören şirketler manupilasyona karşı korunmuştur. • Birleşme (md. 136-158), Tür değiştirme(md. 180-190) ve Bölünme (tam bölünme)(md .159-179) ayrıntılı olarak düzenlenmiştir

27. Yeni TTK’da Önemli Başlıklar • Riskin erken saptanması ve yönetimi • MADDE 378 - (1) Pay senetleri borsada işlem gören şirketlerde, yönetim kurulu, şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile çarelerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla, uzman bir komite kurmak, sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle yükümlüdür. Diğer şirketlerde bu komite denetçinin gerekli görüp bunu yönetim kuruluna yazılı olarak bildirmesi hâlinde derhal kurulur ve ilk raporunu kurulmasını izleyen bir ayın sonunda verir. • (2) Komite, yönetim kuruluna her iki ayda bir vereceği raporda durumu değerlendirir, varsa tehlikelere işaret eder, çareleri gösterir. Rapor denetçiye de yollanır.

28. Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri I- Interne Sitesi Madde: 1524 Madde 1524- (1) Her sermaye şirketi, bir internet sitesi açmak, şirketin internet sitesi zaten mevcutsa bu sitenin belli bir bölümünü aşağıdaki hususların yayımlanmasına özgülemek zorundadır. Yayımlanacak içeriklerin başlıcaları şunlardır: a) Şirketçe kanunen yapılması gereken ilânlar, b) Pay sahipleri ile ortakların menfaatlerini koruyabilmeleri ve haklarını bilinçli kullanabilmeleri için görmelerinin ve bilmelerinin yararlı olduğu belgeler, bilgiler, açıklamalar. c) Yönetim ve müdürler kurulu tarafından alınan; rüçhan, değiştirme, alım, önerilme, değişim oranı, ayrılma karşılığı gibi haklara ilişkin kararlar; bunlarla ilgili bedellerin nasıl belirlendiğini gösteren hesapların dökümü. d) Değerleme raporları, kurucular beyanı, payların halka arz edilmesine dair taahhütler, bunlara ait teminatlar ve garantiler; iflâsın ertelenmesine veya benzeri konulara ilişkin karar metinleri; şirketin kendi paylarını iktisap etmesi hakkındaki genel kurul ve yönetim kurulu kararları, bu işlemlerle ilgili açıklamalar, bilgiler, belgeler. e) Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi, tür değiştirmesi halinde, ortakların ve menfaat sahiplerinin incelemesine sunulan bilgiler, tablolar, belgeler; sermaye artırımı, azaltılması dahil, esas sözleşme değişikliklerine ait belgeler, kararlar; imtiyazlı pay sahipleri genel kurulu kararları, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler dolayısıyla hazırlanan raporlar. f) Genel kurullara ait olanlar dâhil her türlü çağrılara ait belgeler, raporlar, yönetim kurulu açıklamaları. g) Şeffaflık ilkesi ve bilgi toplumu açısından açıklanması zorunlu bilgiler. h) Bilgi alma kapsamında sorulan sorular, bunlara verilen cevaplar, diğer kanunlarda paysahiplerinin veya ortakların aydınlatılması için öngörülen hususlar. …

29. Madde 1524- … ı) Finansal tablolar, kanunen açıklanması gerekli ara tablolar, özel amaçlarla çıkarılan bilançolar ve diğer finansal tablolar, pay ve menfaat sahipleri bakımından bilinmesi gerekli finansal raporlamalar, bunların dipnotları ve ekleri. i) Yönetim kurulunun yıllık raporu, kurumsal yönetim ilkelerine ne ölçüde uyulduğuna ilişkin yıllık değerlendirme açıklaması; yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeler. j) Denetçi, özel denetçi, işlem denetçisi raporları. k) Yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri, paysahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin bilgiler. (2) Birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturur; kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Ceza hükümleri saklıdır. (3) İnternet sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açıktır. Erişim hakkının kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamaz. Bu ilkenin ihlâli halinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilir.

30. Madde 1524 devam (4) İnternet sitesinin bu maddenin amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde "yönlendirilmiş mesaj" ibaresi konulur. Bu ibareli mesaj ancak Kanuna ve ikinci fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Özgülenen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir. Sitenin, bir numara altında tescili ve ilgili diğer hususlar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir. (5) Bu Kanun ve ilgili diğer kanunlarda veya idarî düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay süreyle internet sitesinde kalır; aksi hâlde konulmamış sayılır. Finansal tablolar için bu süre beş yıldır. (6) Yönlendirilmiş mesajların basılı şekilleri 82 nci madde uyarınca saklanır. İnternet sitesinde yer alacak bilgiler metin hâline getirilip şirket yönetimi tarafından tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir deftere sıra numarası altında yazılır veya yapıştırılır. Daha sonra sitede yayınlanan bilgilerde bir değişiklik yapılırsa, değişikliğe ilişkin olarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.

31. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı Sorumluluk Hesap verebilirliğe paralel olarak düzenlenmiştir.

32. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı Sorumluluk

33. Yeni TTK’nın Kurumsal Yönetim Yaklaşımı Sorumluluk

34. Mesleki Bürolarda Kurumsallaşma LLP-Limited Liability Partnership (İngiliz Modeli) Şirket Anayasası Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

35. Sınırlı Ortaklık (Limited Partnership) Aralarında en az biri sınırlı olmak üzere birden fazla kişinin ortaklık kurmasıdır. Yönetimde yer almamış olmak ve para çekmemiş olmak kaydıyla, ortaklar borçlara karşı taahhüt ettiği sermaye kadar sorumludur. Ortaklar Gelir İdaresine serbest meslek kaydı yaptırmalıdır. Ayrıca, ortaklığın Companies House’a kayıt ettirilmesi zorunludur. Ortaklar kişisel olarak gelir vergisi beyanında bulunurlar. Sınırlı Sorumlu Ortaklık Limited Liability Partnership En az iki tayin edilmiş (ilave görev ve sorumluluk yüklenmiş) ortak bulunmalıdır. Nispeten daha az kişisel risk alınmaktadır. Borçlara karşı şahıslar değil, ortaklık sorumludur. Kuruluşu, limited şirket gibi olduğundan, diğer ortaklık türlerine göre kısmen daha karmaşıktır. Ortak şahısların Gelir İdaresine, ortaklığın ise Companies House’a kayıt ettirilmesi gerekmektedir. Ortaklar kişisel olarak gelir vergisi beyanında bulunurlar. Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

36. Ortaklar kişisel olarak gelir vergisi beyanında bulunurlar. Vergi sorumluluğu ortaklık payları nispetinde ortaklara geçmekte ve şirketin kar/zararı ortakların kişisel vergilerinde beyan edilmektedir. Sınırlı Sorumlu Ortaklığın borçlarından veya sözleşmelerinden ortakların kişisel sorumluluğu bulunmaması sınırlı sorumlu ortaklığın avantajlarından biridir. Ortakların yaptıkları (hatalı veya yanlış) işlemlerde müteselsil sorumluluk bulunmamaktadır. Yayım hakkı Güler Manisalı Darman'a aittir

37. Şirket Anayasası/Aile Anayasası • Giriş • Bölüm 1: Genel Hükümler • Anayasanın Gerekçesi • Anayasanın Amacı • Anayasanın Tarafları • Anayasadaki Tanımlar • Bölüm 2: Aileye İlişkin Hükümler • Aile Değerlerinin Tanımı • Aile Şirketi Olarak Değerler • Aile Organları • Bölüm 3: Aile-Şirket İlişkisine Dair Hükümler - Şirkete – İdari Yapılanmaya ilişkin Hükümler • Ailenin Yönetimi • Bireyler ve Aile Açısından Olağanüstü Durum Planlaması/Kriz Yönetimi • Aile Etkinlikleri • Yönetim Kuralları (Code of Conduct) • İhtilafların Halli İçin Önlemler ve Mekanizmalar • İletişim • Karar Verme Süreçleri • Eğitim ve Aile İçi Mentorluk-Kişisel Gelişim • Bilginin Paylaşılması • Aile Üyeliğinden Çıkış • Aile Üyelerinin Şirkette/Grupta İstihdamına İlişkin Politikalar • Hak ve Menfaatlerin Planlanması • Çıkar Çatışmasının Önlenmesi ve Rekabet Yasağı Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

38. Şirket Anayasası/Aile Anayasası • Şirketin Yönetimi • Şirketin Vizyonu • İnsan Kaynakları Politikası • Sosyal Sorumluluk Politikası • Şirketin Yönetim Kurulu ve Üst Yönetim • Şirketin Mali Kaynaklarından Ödünç Alma-Borçlanma; Şirkete Borç Verme • 6.Şirketin Temsili • Bölüm 4: Mülkiyet Hakkına İlişkin Hükümler – Hissedar Sözleşmesi • Şirketin Hissedarları ve Ortaklık Yapısının Düzenlenmesi • Hisse Devri • İşletme İsmi ve Markanın Korunması • İşletme Varlıklarının Mülkiyeti ve Korunması • Şirket Değerinin Belirlenmesi • Bölüm 5: Aile Anayasasının Güncellenmesi ve Yürürlüğe Girmesi • Anayasanın Güncellenmesi • Anayasanın Yürürlüğe Girmesi ve Yürütülmesi • Anayasanın Ekleri • Yönetim kurulu Tüzüğü • Aile Meclisi/Aile Konseyi Tüzüğü • Danışma Kurulu Tüzüğü Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir

39. Kurumsal Yönetim Uygulamalarını Etkileyen Faktörler • Küreselleşme ile Finansal Piyasaların Liberalleşmesi • Kurumsal Yatırımcıların Artan Önemi • Riskli Fonlar ve Özel Yatırım Fonları • Bireysel Emeklilik Fonlarının Proaktif Rolü • Sınır Ötesi Borsalarda Kote Olmak –ADR’ler

40. ADR İhracı Yapan Türk Şirketleri Tahsisli Satış (Private Placement-rule 144A) ADR programı; nitelikli kurumsal yatırımcıya satış; Reg S; R 144A ADR’lar sadece Amerika’da değil, aynı anda ABD dışına kayıt ettirmeden menkul kıymet edebilmelerine olanak tanır. ADR Türk şirketleri tablosu incelendiği zaman 38 şirketin 32 tanesinin 2000 yılından itibaren ADR olduğu, bunun da 19 tanesinin 2008 ile 2009 yılları arasında depo sertifikası ihraç ettiği görülmüştür.

41. ADR Türk Şirketleri 41

42. ADR Türk Şirketleri 42

44. Teşekkür ederim Dr.Güler Manisalı Darman www.cgscenter.org Tel: (312) 220 2220 Faks: (312) 220 3534 Yayım hakkı Dr. Güler Manisalı Darman'a aittir