Wstęp

1. Wstęp Zaczynamy zajęcia z podstaw inżynierii oprogramowania Slajdy na podstawie podręcznika Iana Sommerville’a Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd1

2. Cele • Zapoznanie się z inżynierią oprogramowania i wyjaśnienie jej znaczenia • Odpowiedzenie na podstawowe pytania dotyczące inżynierii oprogramowania • Wprowadzenie do zagadnień etycznych i zawodowych i wyjaśnienie dlaczego one są istotne w inżynierii oprogramowania Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd2

3. Zawartość • Podstawowe zagadnienie w inżynierii oprogramowania • Etyczna i zawodowa odpowiedzialność Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd3

4. Inżynieria oprogramowania • Gospodarki wszystkich rozwiniętych krajów zależą od oprogramowania • Coraz więcej i więcej systemów wymaga niezawodnego oprogramowania • Inżynieria oprogramowania zajmuje się teorią, metodami i narzędziami związanymi z wytwarzaniem oprogramowania • Obecnie wytwarzanie oprogramowania jest poważną gałęzią gospodarki narodowej rozwiniętego kraju Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd4

5. Koszty oprogramowania • Koszty oprogramowania są często dominującym składnikiem kosztów całego systemu. Zdarza się, że koszt oprogramowania znacznie przekracza samą wartość sprzętu komputerowego np. komputera osobistego. • Koszt utrzymania i konserwacji oprogramowania jest większy niż koszt jego wytworzenia. Wieloletnia konserwacja oprogramowania może kosztować wielokrotnie więcej niż jego zakup. • Inżynieria oprogramowania zajmuje się efektywnymi metodami wytwarzania i implementowania oprogramowania. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd5

6. FAQ o inżynierii oprogramowania • Co to jest jest oprogramowanie? • Co to jest inżynieria oprogramowania ? • Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyką ? • Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią a inżynierią systemów oprogramowania ? • Co to jest proces tworzenia oprogramowania ? • Co to jest model procesu tworzenia oprogramowania ? Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd6

7. FAQ o inżynierii oprogramowania • Jakie są koszty inżynierii oprogramowania ? • Co to jest CASE (Computer-Aided Software Engineering) ? • Jakie właściwości ma dobre oprogramowanie ? • Jakie są najistotniejsze wyzwania dla inżynierów oprogramowania ? Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd7

8. Co to jest oprogramowanie ? • Są to programy komputerowe, cała związana z nimi dokumentacja i dane konfiguracyjne • Rodzaje produktów oprogramowania • Powszechne • Dostosowane (na zamówienie) Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd8

9. Co to jest inżynieria oprogramowania? • Jest to dziedzina inżynierii, która obejmuje wszystkie aspekty tworzenia oprogramowania od fazy początkowej do jego pielęgnacji • Inżynierowie oprogramowania pracują w sposób systematyczny i uporządkowany ponieważ jest to najskuteczniejszy sposób tworzenia oprogramowania wysokiej jakości Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd9

10. Jaka jest różnica pomiędzy inżynierią oprogramowania a informatyka ? • Zasadniczo informatyka obejmuje teorie i podstawowe zasady działania komputerów. Inżynieria oprogramowania obejmuje praktyczne problemy związane z tworzeniem oprogramowania • Byłoby dobrze gdyby inżynier programowania znał teorie informatyczne, z drugiej strony nie zawsze przystają one do rzeczywistości Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd10

11. Jakajest różnica pomiędzy inżynieriąoprogramowania a inżynierią systemów? • Inżynieria systemów komputerowych obejmuje wszystkie aspekty tworzenia i ewolucji systemów komputerowych, w których oprogramowanie odgrywa zasadniczą rolę. • Inżynierowie systemów biorą udział w specyfikacji systemu i definiowania jego ogólnej architektury Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd11

12. Co to jest proces tworzenia oprogramowania ? • Jest to zbiór czynności i związanych z nimi wyników, które zmierzają do opracowania produktu programowego • Zasadnicze czynności wspólne dla wszystkich procesów • Specyfikacja oprogramowania • Tworzenie oprogramowania • Zatwierdzenie oprogramowania • Ewolucja oprogramowania Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd12

13. Co to jest model procesu tworzenia oprogramowania? • Jest to uproszczona prezentacja procesu tworzenia oprogramowania. Modele ze swej natury są uproszczeniami • Przykłady takich modeli: • Model przepływu prac • Model przepływu danych (lub model czynności) • Model rola-akcja • Przykłady ogólnych modeli (paradygmatów) tworzenia oprogramowania • Model kaskadowy • Tworzenie ewolucyjne • Formalne przekształcenia • Składanie systemu z komponentów ponownego użycia Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd13

14. Jakie są koszty inżynierii oprogramowania? • Koszty wytworzenia oprogramowania można w przybliżeniu określić na 60%, natomiast 40% stanowią koszty testowania. Ewolucja oprogramowania może przewyższyć koszty jego wytworzenia • Koszty zmian oprogramowania użytkowanego przez długi okres czasu mogą kilkukrotnie przekroczyć koszty jego wytworzenia • Koszty zależą od stosowanego modelu Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd14

15. Co to są metody inżynierii oprogramowania? • To jest uporządkowane podejście do tworzenia oprogramowania, które obejmuje • Opisy modeli systemu • Np. Modele obiektów, modele przepływu itp. • Reguły • Ograniczenia, którym podlegają modele systemu • Zalecenia • Heurystyki, które określają dobre zwyczaje projektantów • Poradnictwo • Opisy czynności, które należy wykonać Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd15

16. Co to jest CASE (Computer-Aided Software Engineering) • CASE obejmuje rożne programy wykorzystane do wspomagania czynności procesu tworzenia oprogramowania (np. edytory notacji, generatory kodów) • Upper-CASE • Związane z początkowymi fazami tworzenia oprogramowania • Lower-CASE • Wspomagają implementowanie i testowanie Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd16

17. Jakiewłaściwości ma dobre oprogramowanie? • Konkretny zbiór właściwości zależy od zastosowania, niemniej można podąć ogólny zbiór właściwości • Zdolność do pielęgnacji • Zdolność do ewolucji zgodnie z potrzebami klientów • Niezawodność • Nie powinno powodować fizycznych lub ekonomicznych katastrof w przypadku awarii • Efektywność • Nie powinno marnotrawić zasobów systemu takich jak pamięć czy czas procesora • Użyteczność • Powinno być użyteczne, bez zbędnego wysiłku ze strony użytkownika (np. interfejsy) Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd17

18. Jakie są najistotniejsze wyzwania dla inżynierów oprogramowania? • Wyzwanie dziedzictwa • Pielęgnacja i modyfikacji działających dużych systemów, pełniących poważne funkcje gospodarcze • Wyzwanie różnorodności • Wymóg działania oprogramowania w systemach rozproszonych przy rożnych typach komputerów I systemów wspomagających • Wyzwanie doręczenia • Wymóg dostarczanie gotowego programowania w skróconym czasie bez utraty jakości Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd18

19. Odpowiedzialność etyczna i zawodowa • Inżynierowie oprogramowania muszą zaakceptować fakt, że ponoszą znacznie większą odpowiedzialność niż tylko wynikająca z ich technicznych umiejętności • Muszą postępować etycznie i moralnie, jeśli chcą być uważani za profesjonalistów • Zachowywać się etycznie, to więcej niż tylko przestrzegać obowiązujące prawo Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd19

20. Zasady zawodowej odpowiedzialności • Zachowywanie tajemnicy • Inżynierowie powinni zawsze dochowywać tajemnic powierzonych przez pracodawców i klientów, niezależnie od tego czy podpisano formalną umowę o ochronie tajemnicy. • Kompetencje • Inżynierowie nie powinni zawyżać poziomu swoich kompetencji. Nie powinni świadomie przyjmować prac, które przekraczają ich możliwości. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd20

21. Zasady zawodowej odpowiedzialności • Prawo własności intelektualnej • Inżynierowie powinni znać miejscowe prawo regulujące korzystanie z własności intelektualnej. Powinni szczególnie dbać o poszanowanie intelektualnej własności swoich pracodawców i klientów. • Niewłaściwe użycie komputera • Inżynierowie oprogramowania nie powinni używać swoich umiejętności do niewłaściwego używania cudzych komputerów. Niewłaściwe użycie może być dość banalne (np. granie na maszynie pracodawcy) lub skrajnie poważne (rozsiewanie wirusów). Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd21

22. Kodeksy etyczne i zawodowe • Stowarzyszenia zawodowe w USA współpracują ze sobą przy publikowaniu kodeksów profesjonalnego zachowania i kodeksy etyczne. • Omówiony poniżej kodeks zawiera osiem zasad dotyczących zachowania i decyzji profesjonalnych inżynierów oprogramowania oraz nauczycieli, zarządzających, kierowników, strategów, a także studentów. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd22

23. Kodeks etyki i zawodowej praktyki (wersja skrócona) Preambuła Inżynierowie oprogramowania muszą przyjąć na siebie zobowiązanie utwierdzenia analizy, specyfikacji, projektowania, budowy, testowania i pielęgnacji oprogramowania jako zawodu pożytecznego i szanowanego. Zgodnie z tym zobowiązaniem wobec zdrowia, bezpieczeństwa i dobrobytu społeczeństwa, inżynierowie oprogramowanie powinni stosować się do następujących Ośmiu Zasad: Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd23

24. Kodeks etyki i zawodowej praktyki (wersja skrócona) • 1. Społeczeństwo • Inżynierowie oprogramowania powinni postępować dla dobra społeczeństwa. • 2. Klient i pracodawca • Inżynierowie oprogramowania powinni postępować zgodnie z interesami swojego klienta lub pracodawcy zgodnymi z dobrem społeczeństwa • 3. Produkt • Inżynierowie oprogramowania powinni zapewnić, że ich produkty i związane z nimi zmiany spełniają najwyższe standardy profesjonalizmu. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd24

25. Kodeks etyki i zawodowej praktyki (wersja skrócona) • 4. Rozsądek • Inżynierowie oprogramowania powinni zachowywać rozsądek i niezależność swoich sądów. • 5. Zarządzanie • Zarządzający inżynierami oprogramowania i zwierzchnicy powinni przyjąć i promować etykę w zarządzaniu tworzeniem i pielęgnacją oprogramowania. • 6. Profesja • Inżynierowie oprogramowania powinni podnosić wiarygodność i reputację profesji zgodnie z dobrem społeczeństwa. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd25

26. Kodeks etyki i zawodowej praktyki (wersja skrócona) • 7. Koleżeństwo • Inżynierowie oprogramowania powinni być uczciwi i chętni do pomocy swoim kolegom. • 8. Ja sam • Inżynierowie oprogramowania powinni brać udział w długofalowej nauce praktyki swojego zawodu. Powinni także promować etyczne działania w praktyce swojej profesji. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd26

27. Etyczne dylematy • Zasadnicza niezgodność z z poglądami przełożonego • Nieetyczne postępowanie pracodawcy np. przy fałszowaniu dzienników kontroli przy testowaniu krytycznego systemu • Uczestnictwo w tworzeniu systemów wojskowych i nuklearnych Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd27

28. Główne tezy • Inżynieria oprogramowania to dziedzina inżynierii, która obejmuje wszystkie aspekty tworzenia oprogramowania. • Produkty programowe składają się z utworzonych programów oraz związanej z nimi dokumentacji. Zasadniczymi atrybutami produktów są zdatność do pielęgnacji, niezawodność, efektywność i użyteczność. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd28

29. Główne tezy • Proces tworzenia oprogramowania składa się z czynności prowadzących do utworzenia produktu programowego. Głównymi czynnościami są specyfikacja oprogramowania, tworzenie, zatwierdzenie i ewolucja. • Metody to uporządkowane sposoby budowy oprogramowania. Obejmują sugestie wyboru procesu tworzenia, mutacji, reguły określające, jakie opisy systemu opracować, a także wskazówki projektowe. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd29

30. Główne tezy • Narzędzia CASE to systemy komputerowe, które są przeznaczone do wspomagania rutynowych czynności procesu tworzenia takich jak praca nad diagramami projektowymi, sprawdzanie poprawności diagramów oraz śledzenie wykonanych testów. • Inżynierowie oprogramowania ponoszą odpowiedzialność przed kolegami po fachu i społeczeństwem. Nie powinni zajmować się jedynie aspektami technicznymi. • Stowarzyszenia zawodowe publikują kodeksy postępowania , które definiują standardy zachowania oczekiwane od swoich członków. Ian Sommerville Inżynieria oprogramowania WNT 2003 Rozdz. 1 slajd30