Download
1 / 15
820 likes | 5.79k Views
AZ ƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ MÜHƏNDİSLİK FAKÜLTƏSİ ENERGETİKA KADEDRASI. MÖVZU: KİRXHOF QANUNLARI. FƏNN : ELEKTROTEXNİKANIN NƏZƏRİ ƏSASLARI. Mühazirəçi: Dos. Məmmədov S.Z. Gəncə ~ 2010. Ə D Ə B İ Y Y A T 1. Kazimzadə Z. “Elektrotexnikanın nəzəri əsasları”. Bakı, Maarif, 1966.
E N D
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ MÜHƏNDİSLİK FAKÜLTƏSİ ENERGETİKA KADEDRASI MÖVZU:KİRXHOF QANUNLARI FƏNN: ELEKTROTEXNİKANIN NƏZƏRİ ƏSASLARI Mühazirəçi: Dos. Məmmədov S.Z. Gəncə~2010
Ə D Ə B İ Y Y A T 1. Kazimzadə Z. “Elektrotexnikanın nəzəri əsasları”. Bakı, Maarif, 1966. 2. Волынский Б.А. “Elektrotexnika” .Москва, энергоатомиздат, 1987. 3. Блажкина А.Т. Общая электротехника. Ленинград энергоиздат. Ленинградское отделение, 1988. 4. Нейман Л.Р. Теоретические основы электротехники: в 2-х томах. Ленинград. Энергоиздат, 1988. KİRXHOF QANUNLARI
P L A N • KİRXHOFUN QANUNLARI METODU İLƏ DÖVRƏLƏRİN HESABI • MƏSƏLƏ • TEST KİRXHOF QANUNLARI
KİRXHOF QANUNLARI Budaqlanmış dövrələrdə cərəyan şiddəti, dövrənin hər bir hissəsində eyni qalır. Yəni cərəyan şiddətinin belə dəyişməsi göstərir ki, dövrənin hər bir nöqtəsində elektrik miqdarı eyni qalır.Budaq dövrənin elə bir hissəsidir ki, o hissədə elektrik elementləri ancaq ardıcıl birləşmiş olsun. Elektrotexnikadan üç və daha çox budağın birləşdiyi nöqtəyə düyün nöqtəsi deyilir. Şək.1 Budaqlanmış dövrələrdə isə qolların müqavimətləri müxtəlif olduğu üçün onlardan kecən cərəyanlar cürbəcür olur. Kirxhofun birinci qanunu, cərəyanın dövrədə itməsi xassəsini isbat edir və belə ifadə olunur. Düyün nöqtəsinə gələn cərəyanların cəmi, həmin nöqtədən çıxan cərəyan- ların cəminə bərabərdir və ya düyün nöqtəsindəki cərəyanların cəbri cəmi sıfra bərabərdir. KİRXHOF QANUNLARI
Kirxhofun ikinci qanununa gəldikdə bu qanun mürəkkəb dövrələrdə, gərginliklərin paylanmasını təyin edir. Həmin qanunu tətbiq etmək ücün mürəkkəb dövrəyə aid bir qapalı kontur nəzərə alaq. Konturun qollarından keçən cərəyanları Om qanununa görə təyin edək. KİRXHOF QANUNLARI
Bu da Kirxhofun ikinci qanunudur. Bu tənliyə çox vaxt qapalı dövrədə gərgin-liklərin tarazlıq tənliyi deyilir. Kirxhofun ikinci qanununa belə tərif verilir.Qapalı kon-tura təsir edən e.h.q.-lərin cəbri cəmi həmin konturdakı gərginlik düşgülərinin cəbri cəminə bərabərdir. Bunları toplasaq alırıq: KİRXHOF QANUNLARI
KİRXHOFUN QANUNLARI METODU İLƏ DÖVRƏLƏRİN HESABI Qarışıq dövrələri bir neçə üsulla araşdırırlar. Bunlardan biri Kirxhofun qanunlarına əsaslanmaş hesablama metodudur. Həmin üsulun köməyi ilə verilmiş qarışıq dövrə əvvəlcə müstəqil konturlara dövrə ayrılır və dövrədə olan düyün nöqtələri müəyyən edilir. Müstəqil konturlar və düyün nöqtələri müəyyən edildikdən sonra qarışıq dövrənin qolları üzrə cərəyanlar nişanlanır və onlara ixtiyari istiqamətlər verilir. Yazılacaq tənliklərin sayı düyün nöqtələrinin və müstəqil konturların sayı əsasında müəyyən edilir. Əgər qarışıq dövrənin tərkibində düyün nöqtəsi varsa Kirxhofun birinci qanununun tətbiqiilə /P-1/ qədər tənlik yazılır. Yəni tənliklərin sayı düyün nöqtələrinin sayından bir əskik olur. Kirxhofun ikinci qanununa görə tənliklər sisteminin sayı sərbəst konturlarınb sayına bərabər olur. KİRXHOF QANUNLARI
Tənlik tətbiq edilən kontoru elə seçmək lazımdır ki, ona ən azı əvvəlki konturda olma- yan bir yeni budaq daxil olsun. KİRXHOF QANUNLARI
MƏSƏLƏ Şəkildəki dövrənin parametrləri belədir: R1=8 Om; R2=24 Om; R3=14 Om; R4=15 Om; R5= 30 Om. A və B nöqtələri arasında gərginlik UAB= 48 V isə, müqavimətlərdən axan cərəyanları və dövrənin girişində gərginliyi tapmalı. Güclər balansını qurmalı. Məsələnin həlli: R2, R4 və R5 müqavimətlərini bir ekvivalent müqavimətlə əvəz edək: R2 və R3 müqavimətlərindən axan cərəyanlar: KİRXHOF QANUNLARI
Dövrənin girişində gərginlik: C və D nöqtələri arasında gərginlik: R4 və R5 müqavimətlərindən axan cərəyanlar: Güclər balansının tənliyinə Daxil olan hədləri hesablayaq: KİRXHOF QANUNLARI
Beləliklə: KİRXHOF QANUNLARI
TEST 1) Sxemdə a və b düyünləri arasındakı gərginlik hansı düsturla düzgün ifadə olunmuşdur? Şəkil 1. 2) Sxemdə I1 cərəyanı hansı düsturla ifadə olunur ? Şəkil 2. KİRXHOF QANUNLARI
3) Dövrədə müqavimətlər “Omlarla verilmişdir.a və b sıxacları arasındakı müqaviməti tapmalı: Şəkil 3. A) 100 Om B) 125 Om C) 144 Om D) 156 Om 4) Müqaviməti R1 və R2 müqavimətlərindən çox böyük olan voltmetrin gös- tərişini təyin etməli: KİRXHOF QANUNLARI
TƏRTİB ETDİ: Elektrotexnika və elektrik təchizatı kafedrasının texniki Lətifova G.O. KİRXHOF QANUNLARI
