ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

1. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Του ΣΩΚΡΑΤΗ ΠΑΠΠΑ μεταπτυχιακού φοιτητή ΘΕΜΑ: «Η Ανάπτυξη του Συλλόγου Διδασκόντων». ΕΠΟΠΤΕΥΟΥΣΑ: Περσεφόνη Φώκιαλη Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου Ρόδος, 2010

2. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ • ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ • Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΑΤΑ WEBER • ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ WEBER ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ • Η ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ WEBER ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Η OΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ PETER BLAU

3. ΘΕΩΡΙΕΣ ΥΠΟΚΙΝΗΣΗΣ • Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ MASLOW • Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ HERZBERG • Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MCGREGOR • Η ΘΕΩΡΙΑ ERG ΤΟΥ ALDERFER ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ • Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ • ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΛΕΓΧΟΣ • Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ • ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

4. Η ΗΓΕΣΙΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ • Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ • Η ΗΓΕΣΙΑ ΣΤΗ Β/ΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ • ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ • Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ • Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ • ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ • Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ • ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΑΠΟΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ • ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ

5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Το ερωτηματολόγιο χωρίζεται σε δυο ενότητες Πρώτη ενότητα: Ερωτήσεις καταγραφής δημογραφικών χαρακτηριστικών των υποκειμένων της έρευνας. Καταγράφηκαν τα ακόλουθα δημογραφικά χαρακτηριστικά: τοποθεσία σχολείου, λειτουργικότητα σχολείου, φύλο, ηλικία, έτη υπηρεσίας, τύπος σχολείου, επίπεδο σπουδών, σπουδές μετά την κτήση του βασικού πτυχίου, οικογενειακή κατάσταση, αστικότητα του σχολείου (ως μέτρο και του μεγέθους του συλλόγου) και εργασιακό καθεστώς (μόνιμος, αναπληρωτής, ωρομίσθιος). Δεύτερη ενότητα: Ερωτήσεις ανάπτυξης της ομάδας του Σ.Δ. περιλαμβάνουν ερωτήσεις πουαξιολογούν τις απόψεις των ερωτώμενων για την ανάπτυξη της ομάδας στο σύλλογο διδασκόντων.

6. Οι απαντήσεις που δόθηκαν στις 61 ερωτήσεις του ερωτηματολογίου κατηγοριοποιήθηκαν με βάση τις 9 ενότητες

7. Περιγραφή του Δείγματος- Συμμετέχοντες Στην έρευνα πήραν μέρος συνολικά 357 εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από την περιφέρεια Θεσσαλίας. Οι 237(67%) από αυτούς ήταν από το νομό Καρδίτσας, οι 35(10%) από το νομό Τρικάλων, οι 44(12%) από το νομό Λάρισας και οι 41(11%) από το νομό Μαγνησίας.

8. Από αυτούς 161 ήταν άντρες (45%), ενώ 196 ήταν γυναίκες (55%). Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή ανδρών και γυναικών εκπαιδευτικών.

9. Οι εκπαιδευτικοί προέρχονταν από σχολεία μεγάλων αστικών περιοχών σε ποσοστό 57 %, από σχολεία ημιαστικών περιοχών σε ποσοστό 23 % και από σχολεία αγροτικών περιοχών σε ποσοστό 20 %. Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή των εκπαιδευτικών του δείγματος ανά βαθμό αστικότητας.

10. Παρακάτω φαίνεται η εργασιακή σχέση των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν, πόσοι δηλαδή από αυτούς ήταν μόνιμοι, πόσοι αναπληρωτές και πόσοι ωρομίσθιοι.

11. Στη συνέχεια παρατηρούμε τα στοιχεία που αφορούν την ηλικία των συμμετεχόντων στην έρευνα, καθώς και τα έτη υπηρεσίας αυτών στην εκπαίδευση.

13. Στο επόμενο διάγραμμα φαίνεται η παρουσία των συμμετεχόντων στην έρευνα με βάση τις βασικές τους σπουδές και το πτυχίο που τους εξασφάλισε το διορισμό στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

14. Κάποιοι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συνέχισαν να σπουδάζουν και μετά από την περαίωση των βασικών τους σπουδών. Ας δούμε πως κατανέμονται αυτοί στο δείγμα μας ανάλογα με τις επιπλέον σπουδές που πραγματοποίησαν.

15. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα και ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου φαίνονται στο επόμενο διάγραμμα.

16. Η οικογενειακή κατάσταση είναι ακόμα ένας παράγοντας που διερευνήθηκε με το ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στο δείγμα των εκπαιδευτικών.

17. Τελευταίο από τα δημογραφικά που ενδιέφεραν την έρευνα και υπήρχε στο ερωτηματολόγιο, ήταν το αν οι ερωτώμενοι υπηρετούσαν σε Γυμνάσιο ή Λύκειο.

18. Συνολική αντιμετώπιση των θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στην έρευνα

19. Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ανάλογα με το νομό στον οποίο βρίσκεται το σχολείο τους

20. Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ανάλογα με το αν το σχολείο τους βρίσκεται σε αστική, ημιαστική ή αγροτική περιοχή

21. Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ανάλογα με το αν το σχολείο τους είναι Γυμνάσιο ή Λύκειο

22. Τι απάντησαν οι εκπαιδευτικοί της έρευνας ανάλογα με το φύλο

23. Τι απάντησαν οι εκπαιδευτικοί της έρευνας ανάλογα με την ηλικία τους

24. Οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών της έρευνας ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας τους

25. Οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών της έρευνας ανάλογα με το αν διορίστηκαν με πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ

26. Οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών της έρευνας ανάλογα με το αν κατείχαν ή όχι κάποιο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών

27. Τι απάντησαν οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα ανάλογα με το αν ήταν έγγαμοι ή άγαμοι

28. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ • Παρόλο που σε αρκετούς από τους εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας είναι σχετικά κατανοητοί οι σκοποί και οι στόχοι της εκπαιδευτικής διαδικασίας, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να διανυθεί απ’ όλους – διευθυντές, υποδιευθυντές, εκπαιδευτικούς – ώστε να ενισχυθεί η λειτουργία του οργάνου αυτού στα σχολεία μέσα από την πλήρη κατανόηση των σκοπών και των στόχων του συλλόγου διδασκόντων. • Το γεγονός ότι ένα τρίτο των εκπαιδευτικών απέχει από τη χρήση των πόρων, διερμηνεύει ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί και να λυθεί από το σύνολο του συλλόγου διδασκόντων κάθε σχολείου. Μικρή χρήση των πόρων του σχολείου σημαίνει χαμηλή ποιότητα της παρεχόμενης διδασκαλίας, ενώ μεγάλη χρήση των πόρων του σχολείου μπορεί να προσδώσει άλλο χαρακτήρα στη ίδια τη μάθηση και να βελτιώσει πάρα πολύ την ίδια τη διδασκαλία. • Υπάρχει προφανώς αρκετά υψηλό ποσοστό καχυποψίας ανάμεσα στα μέλη των συλλόγων διδασκόντων. Αυτό το γεγονός αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα που λειτουργεί αρνητικά τόσο στην ανάπτυξη του παιδαγωγικού ρόλου του σχολείου, όσο και στην αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών ως προς τα διδακτικά τους καθήκοντα. Φαίνεται λοιπόν ότι σε αρκετές περιπτώσεις υποβόσκει ένα μίγμα συγκρουσιακών σχέσεων και σχέσεων έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ των εκπαιδευτικών, πράγμα που μπορεί να επιβραδύνει ή να ακυρώσει κάθε παιδαγωγική/διδακτική προσπάθεια του σχολείου.

29. Αναφορικά με τον τρόπο άσκησης της ηγεσίας στα σχολεία, η ανασφάλεια από την μεριά των στελεχών και η καχυποψία εκ μέρους του συλλόγου διδασκόντων, δημιουργούν προσχώματα και εμποδίζουν την αξιοκρατική κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων σε όλους όσους μπορούν να βοηθήσουν στην αποτελεσματική λειτουργία του σχολείου. • Οι εκπαιδευτικοί των αγροτικών περιοχών φαίνεται πως κατανοούν καλύτερα τον άξονα «έλεγχος – διαδικασίες» από τους εκπαιδευτικούς των αστικών και ημιαστικών περιοχών. Υπάρχει μία έλλειψη καθοδήγησης στα μέλη του συλλόγου διδασκόντων από τους υπευθύνους της διοίκησης • Υπάρχει αποξένωση μεταξύ των εκπαιδευτικών που εργάζονται στον ίδιο χώρο και αυτό είναι προέκταση των κακών διαπροσωπικών σχέσεων και της έλλειψης επικοινωνίας που διαπιστώνεται γενικότερα στη σύγχρονη κοινωνία. Άλλωστε η σχολική μονάδα είναι μέρος της ευρύτερης κοινωνίας. • Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης και επικοινωνίας μεταξύ των μελών του συλλόγου, με αρνητική διάθεση της ηγετικής ομάδας του σχολείου για ουσιαστική καθοδήγηση. • Στον άξονα πειραματισμός-δημιουργικότητα οι ερωτηθέντες από τις αστικές περιοχές είχαν πιο θετική γνώμη σε σχέση με τις άλλες περιοχές.

30. Οι εκπαιδευτικοί δεν φαίνεται να έχουν απόλυτα αρνητική διάθεση σε θέματα που αφορούν την αξιολόγηση και αυτό ίσως θα πρέπει να εκληφθεί από τους υπευθύνους ως διάθεση συνεργασίας σε αυτό το θέμα με πρωταρχικό πάντα σκοπό τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας και όχι τον απόλυτο έλεγχο και τη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών. • Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τόσο οι κάτοχοι όσο και οι μη κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών αντιμετωπίζουν χωρίς ουσιαστική διαφορά την ανάπτυξη του συλλόγου διδασκόντων. Διαφορές δεν παρουσιάστηκαν επίσης ανάμεσα σε Γυμνάσια και Λύκεια για κανένα πεδίο ερωτήσεων. • Σε γενικές γραμμές, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει από τους ερωτηθέντες μια μετρίως θετική αντιμετώπιση των ζητημάτων με τα οποία ασχολήθηκε η έρευνα (το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό συγκεντρώνεται στις βαθμίδες 4 και 5). Διαφοροποίηση παρουσιάζεται μόνο στις εξής δυο περιπτώσεις: • α) Στο θέμα των Πόρων έχουμε μια πιο ουδέτερη (επιφυλακτική) στάση από το δείγμα του πληθυσμού καθώς η κατανομή των απαντήσεων είναι σχεδόν ισοδύναμη: αρνητικές  ουδέτερες  θετικές 33% - 32% - 35% αντίστοιχα. • β) Στο θέμα της Ηγεσίας η τοποθέτηση των ερωτηθέντων είναι σαφώς πιο θετική απ’ όλα τα πεδία καθώς για πρώτη φορά εμφανίζεται διψήφιο νούμερο (18%) στις πολύ θετικές κρίσεις (βαθμίδες 6 και 7) και το 90% των τοποθετήσεων βρίσκεται από τη βαθμίδα 4 και προς τα επάνω.

31. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ