CHÖÔNG II: ÑO LÖÔØNG SAÛN LÖÔÏNG QUOÁC GIA

1. CHÖÔNG II: ÑO LÖÔØNG SAÛN LÖÔÏNG QUOÁC GIA Ts. Traàn Nguyeãn Ngoïc Anh Thö

2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU • Hieåu bieát veà vai troø cuûa saûn löôïng quoác gia trong neàn kinh teá , trong quaûn lyù kinh teá vó moâ. • Tìm hieåu caùch tính saûn löôïng quoác gia vaø caùc chæ tieâu lieân quan. PhD Thö Hoaøng

3. Veà phía chính phuû: - SLQG laø thöôùc ño thaønh töïu kinh teá cuûa caùc quoác gia - SLQG laø moät trong 3 chæ tieâu cô baûn ñeå ñaùnh giaù moät neàn kinh teá - Do ñoù, SLQG laø cô sôû hoaïch ñònh caùc chính saùch kinh teá vó moâ Veà phía caùc doanh nghieäp : - SLQG aûnh höôûng ñeán söùc mua cuûa toaøn xaõ hoäi - Laø taøi lieäu tham khaûo cho quaù trình hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh LYÙ DO NGHIEÂN CÖÙU PhD Thö Hoaøng

4. LYÙ DO NGHIEÂN CÖÙU • Veà phía ngöôøi daân: GDP lieân quan ñeán thu nhaäp. GDP lieân quan ñeán cô hoäi vieäc laøm. PhD Thö Hoaøng

5. NOÄI DUNG CHÖÔNG II • I. GDP • II. GNP • III. GDP, GNP VAØ CAÙC CHÆ TIEÂU COÙ LIEÂN QUAN • IV. GIÔÙI HAÏN CUÛA CAÙC CHÆ TIEÂU PhD Thö Hoaøng

6. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO TAØI LIEÄU CHÍNH: • Traàn Ng Ngoïc Anh Thö vaø Phan Nöõ Thanh Thuûy, Kinh Teá Vó Moâ, chöông 2. • Traàn Ng Ngoïc Anh Thö, Toùm taét kinh teá vó moâ, chöông 2. PhD Thö Hoaøng

7. I. GDP 1. Khaùi nieäm 2. 3 phöông phaùp tính 3. Caùc loaïi giaù ñeå tính PhD Thö Hoaøng

8. 1. Khaùi nieäm GDP(Gross Domestic Product) GDP : Toång saûn phaåm quoác noäi (hay Toång saûn phaåm noäi ñòa), laø toaøn boä giaù trò haøng hoaù vaø dòch vuï cuoái cuøng ñöôïc taïo ra treân laõnh thoå cuûa moät neàn kinh teá, tính trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (thöôøng laø moät naêm) GDP = GO - CFTG PhD Thö Hoaøng

9. Vôùi :GO (GROSS OUTPUT) • GO: Toång giaù trò saûn löôïng ñaàu ra (hay toång xuaát löôïng), laø toaøn boä giaù trò saûn löôïng haøng hoaù vaø dòch vuï maø moät neàn kinh teá coù theå saûn xuaát ra ñöôïc treân laõnh thoå cuûa mình trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (thöôøng laø moät naêm) PhD Thö Hoaøng

10. Chi phí trung gian • Laø chi phí cho hàng hóa và dịch vụ trung gian, là nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï duøng laøm ñaàu vaøo cho quaù trình saûn xuaát ra haøng hoùa dòch vuï khaùc vaø ñöôïc söû duïng heát moät laàn trong quaù trình ñoù. • Ví duï? PhD Thö Hoaøng

11. Ví duï PhD Thö Hoaøng

12. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • 1. PHÖÔNG PHAÙP SAÛN XUAÁT GDP = VA a + VA i + VA s + VA k • 2. PHÖÔNG PHAÙP CHI TIEÂU GDP = C + I + G + X - M • 3. PHÖÔNG PHAÙP THU NHAÄP GDP = w + i + r + Pr + Ti + De PhD Thö Hoaøng

13. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • 1. PHÖÔNG PHAÙP SAÛN XUAÁT GDP = VA a + VA i + VA s + VA k • Với VA =GO – CFTG • VA (Value added): giá trị gia tăng VA a (agricultural): giá trị gia tăng khu vực nông nghiệp (bao gồm nông, lâm, ngư, thủy hải sản, khai khóang, thủ công nghiệp) PhD Thö Hoaøng

14. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • VA i (industrial): giá trị gia tăng khu vực công nghiệp. • VA s (service): giá trị gia tăng khu vực dịch vụ. • VA k (Knowledge and information): giá trị gia tăng khu vực thông tin và chất xám (hay kinh tế tri thức). PhD Thö Hoaøng

15. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • 2. PHÖÔNG PHAÙP CHI TIEÂU GDP = C + I + G + X - M C : chi tiêu tiêu dùng thực tế của hộ gia đình. I :chi tiêu đầu tư tư nhân . G : chi tiêu thực tế của chính phủ cho hàng hóa và dịch vụ. X: xuất khẩu. M : nhập khẩu. PhD Thö Hoaøng

16. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • 3. PHÖÔNG PHAÙP THU NHAÄP GDP = w + i + r + Pr + Ti + De w (wage): tiền lương i (interest rate):tiền lãi r (rent):tiền cho thuê mặt bằng, máy móc, hay phát minh khoa học Pr (Profit) : lợi nhuận (trước thuế thu nhập) của doanh nghiệp Ti (Tax indirect) : thuế gián thu, như : thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt,. . . . De (Depreceation): Khấu hao, là khỏan tiền được trích để hình thành quỹ tại doanh nghiệp , mục đích là để sửa chữa máy móc, nhà xuởng, . . . (tức tài sản cố định) PhD Thö Hoaøng

17. 2. BA PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GDP • 3. PHÖÔNG PHAÙP THU NHAÄP GDP = w + i + r + Pr + Ti + De Trong đó: w, i, r : Thu nhập của khu vực Hộ gia đình Pr : Thu nhập của khu vực Doanh nghiệp Ti, De : tính để cho ba phương pháp ra cùng kết quả PhD Thö Hoaøng

18. Các phương pháp tính nhằm tính chính xác GDP. • Nhưng, nếu giá để tính khác nhau, ý nghĩa và mức độ chính xác của các chỉ tiêu cũng khác nhau. • Nên , các nhà kinh tế đề nghị nhiều lọai giá khác nhau để tính GDP. PhD Thö Hoaøng

19. 3. CAÙC LOAÏI GIAÙ TÍNH GDP Có 4 lọai giá để tính GDP: • 3.1. Giaù hieän haønh • 3.2. Giaù coá ñònh • 3.3. Giaù thò tröôøng • 3.4. Giaù yeáu toá saûn xuaát PhD Thö Hoaøng

20. 3.1 GIAÙ HIEÄN HAØNH • Laø loaïi giaù hieän ñang löu haønh ôû moãi thôøi ñieåm. • Tính GDP theo giaù hieän haønh ta ñöôïc chæ tieâu GDP danh nghóa (Nominal GDP : GDPn). • Söï gia taêng cuûa GDP danh nghóa qua caùc naêm coù theå do laïm phaùt gaây neân. PhD Thö Hoaøng

21. 3.1 GIAÙ HIEÄN HAØNH Ví dụ: Xét nền kinh tế A ở 2 năm , 2003 và 2007, giả sử có số liệu sau: • Năm 2003, A sản xuất 3 triệu tấn xi măng, giá 1 triệu đ/tấn, và 4 triệu m vải, giá 50.000 đ/m .  GO = 3 tr . 1 tr + 4 tr . 50 ng= 3 200 tỉ đ PhD Thö Hoaøng

22. 3.1 GIAÙ HIEÄN HAØNH • Năm 2007, A sản xuất 3 triệu tấn xi măng, giá 2 triệu đ/tấn, và 5 triệu m vải, giá 90.000 đ/m .  GO = 3 tr . 2 tr + 5 tr . 90 ng= 6 450 tỉ đ PhD Thö Hoaøng

23. 3.1 GIAÙ HIEÄN HAØNH • Không chính xác  Giá cố định PhD Thö Hoaøng

24. 3.2 GIAÙ COÁ ÑÒNH • Laø giaù hieän haønh cuûa naêm goác (laø naêm coù neàn kinh teá töông ñoái oån ñònh nhaát được chính phủ chọn ). • Giaù cuûa naêm ñoù laø giaù ñeå ban haønh baûng giaù coá ñònh. • Tính GDP theo giaù coá ñònh ta ñöôïc chæ tieâu GDP thöïc teá (Real GDP: GDPr). PhD Thö Hoaøng

25. 3.2 GIAÙ CỐ ĐỊNH PhD Thö Hoaøng

26. 3.2 GIAÙ CỐ ĐỊNH • Tuy nhiên , tính cách này phức tạp, vì: • Có nhiều bảng giá cố định .Vd: Việt Nam có Bảng giá cố định 1979, 1981, 1994 -> tính theo bảng giá nào? • Bảng giá cố định có thể lạc hậu, phải cập nhật thường xuyên, liên tục. PhD Thö Hoaøng

27. GIAÙ COÁ ÑÒNH • COÂNG THÖÙC : GDP r = GDP n / D% GDPn : GDP danh nghóa GDPr : GDP thöïc teá D% (GDP Deflator rate): heä soá giaûm phaùt GDP. PhD Thö Hoaøng

28. 3.3 Giaù thò tröôøng (mp - Market price) • Laø giaù maø ngöôøi mua phaûi traû ñeå söû duïng saûn phaåm , dòch vuï (töùc giaù hieän haønh) • Tính theo giaù naøy ta coù chæ tieâu theo giaù thò tröôøng . Vd: GDPmp PhD Thö Hoaøng

29. Câu hỏi • Chỉ tiêu danh nghĩa, chỉ tiêu theo gía hiện hành, chỉ tiêu theo giá thị trường là mấy lọai chỉ tiêu? PhD Thö Hoaøng

30. 3.3 Giaù thò tröôøng (mp - Market price) Ví dụ: Khi quan sát hóa đơn tiền điện, ta thấy: P của 100 Kwh điện đầu 500 đ/ Kwh Thuế VAT 10% 50 đ/ Kwh P’ (là giá người mua phải trả) 550 đ/Kwh PhD Thö Hoaøng

31. 3.3 Giaù thò tröôøng (mp - Market price) Nhận xét: P’ (là giá người mua phải trả, hay giá thị trường): 550 đ/Kwh P ( là giá người sản xuất được nhận ):500 đ/ Kwh Thuế VAT 10% (Chính phủ nhận): 50 đ/ Kwh PhD Thö Hoaøng

32. 3.3 Giaù thò tröôøng (mp - Market price) Vậy , nếu chính phủ tăng thuế gián thu, hay thuế gián thu không đồng đều giữa các địa phương thì: giá trị sản lượng tính theo giá thị trường sẽ không chính xác. PhD Thö Hoaøng

33. Ví dụ: P của 100 Kwh điện đầu 500 đ/ Kwh Thuế VAT 10% 50 đ/ Kwh P’1 (giá người mua phải trả) 550 đ/Kwh Nếu tăng thuế gián thu thành 20%: Thuế VAT 10% 50 đ/ Kwh Thuế tiêu thụ 10% 50 đ/ Kwh P’2 (giá người mua phải trả) 600 đ/Kwh PhD Thö Hoaøng

34. Nếu ngành điện lực sản xuất 300 triệu Kwh: Với giá là P’1 giá trị sản lượng là 165 tỉ đồng. Với giá là P’2 giá trị sản lượng là 180 tỉ đồng.  Không chính xác  Giá theo yếu tố sản xuất (hay giá mà nhà sản xuất được nhận) PhD Thö Hoaøng

35. 3.4. Giaù theo yeáu toá saûn xuaát(Factors Costs : FC) Laø giaù tính theo chi phí cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát ñaõ söû duïng ñeå taïo ra saûn phaåm, dòch vuï. GDP fc = GDP mp - Ti PhD Thö Hoaøng

36. II. GNP(Gross National Product) • Laø toaøn boä giaù trò thu nhaäp cuûa moät quoác gia coù ñöôïc töø caùc yeáu toá saûn xuaát maø quoác gia ñoù sôû höõu, tính trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (thöôøng laø moät naêm) Toång sản phẩm quoác gia PhD Thö Hoaøng

37. II. GNP (GNI) Tính Giaù trò thu nhaäp: Nêncác nhà kinh tế học Mỹ đổi tên GNP thành Tổng giá trị thu nhập quốc gia , từ 2003 => GNI (Gross National Income). Tính từ Yeáu toá saûn xuaát maø quoác gia ñoù sôû höõu: Phải căn cứ vào quốc tịch của người đứng chủ sở hữu yếu tố đó. PhD Thö Hoaøng

38. * Moái lieân heä giöõa GDP vaø GNI • GDP = A + B (1) • GNI = A + C (2) • GNI = GNP = GDP + ( C – B) = GDP + NIA Vôùi : A laø giaù trò thu nhaäp töø caùc yeáu toá saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc taïo ra treân laõnh thoå . B laø giaù trò thu nhaäp töø caùc yeáu toá saûn xuaát nhaäp khaåu đượ c chuyển ra nước ngòai. C laø giaù trò thu nhaäp töø caùc yeáu toá saûn xuaát xuaát khaåu được chuyển về nước. PhD Thö Hoaøng

39. * Moái lieân heä giöõa GDP vaø GNI NIA = C – B NIA (Net Income From Abroad:Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi) Vậy : GNI = GNP = GDP + NIA • Caùc nöôùc phaùt trieån : NIA > 0  GDP < GNI Caùc nöôùc ñang phaùt trieån: NIA < 0  GDP > GNI PhD Thö Hoaøng

40. Ví dụ: Một Công ty Việt Nam có chi nhánh ở Nga. Chi nhánh có kết quả họat động năm 2007 như sau: - Doanh thu 2 tỉ USD - Lợi nhuận 350 triệu USD - Chuyển lợi nhuận về VN (theo lệnh từ Công ty mẹ) 180 triệu USD Câu hỏi: Số nào được tính vào GDP của Nga? Số nào được tính vào GDP của Việt Nam? Số nào được tính vào GNI của Nga? Số nào được tính vào GNI của Việt Nam? PhD Thö Hoaøng

41. Số nào được tính vào GDP của Nga? +350 triệu USD Số nào được tính vào GDP của Việt Nam? Không có Số nào được tính vào GNI của Nga? - 180 triệu USD Số nào được tính vào GNI củaViệt Nam? + 180 triệu USD PhD Thö Hoaøng

42. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN 1. Liên quan với GDP 2. Liên quan với GNI PhD Thö Hoaøng

43. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN 1. Liên quan với GDP GDP = GO – CPTG = w +i +r +Pr +Ti +De NDP = GDP – De = w+ i+ r+ Pr+ Ti (Net Domestic Products: Sản phẩm nội địa thuần, ròng) NI = NDP – Ti = GDP – De – Ti = w +i +r +Pr ( National Income : thu nhập quốc gia tính trên lãnh thổ) PhD Thö Hoaøng

44. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN 2. Liên quan với GNI GNI = GDP + NIA = w+ i + r +Pr +Ti +De +NIA NNI = GNI – De = w+ i + r +Pr +Ti +NIA (Net National Income: thu nhập quốc gia thuần, ròng) NI = NNI – Ti = GNI – De – Ti = w+ i+ r+ Pr +NIA ( National Income : thu nhập quốc gia tính theo quốc tịch) PhD Thö Hoaøng

45. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN 2. Liên quan với GNI: PI = NI – Pr* , quỹ an sinh xã hội + Tr PI (Personal Income : Thu nhập cá nhân) Pr* : Lợi nhuận không chia, để nộp thuế Thu nhập DN, để trích các quỹ của DN, để chia cổ tức cho các cổ đông. Quỹ ASXH : như quỹ BHXH, quỹ BH thất nghiệp,. . . Tr (Transfered payments of government: Chi chuyển nhượng của chính phủ) là khỏan chi của CP để bù lỗ, trợ giá, . . . cho các cá nhân, các HGĐ, các DN PhD Thö Hoaøng

46. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN 2. Liên quan với GNI: Yd = PI – Td Yd (Hay DI : disposable Personal Income) : thu nhập khả dụng, là khỏan thu nhập cuối cùng còn lại mà các HGĐ có tòan quyền sử dụng theo ý thích cá nhân. Td (Tax direct : thuế trực thu): thuế thu trực tiếp của người phải nộp. Vd: thuế thu nhập cá nhân. PhD Thö Hoaøng

47. III. CAÙC CHÆ TIEÂU LIEÂN QUAN PhD Thö Hoaøng

48. Cách đọc: - đDọc từ trên xuống. - những ô bên trái là ô cộng thêm vào, những ô bên phải là ô bị lọai bỏ (hay trừ đi). Ô ở giữa là còn lại.  Vấn đề: Nhiều chỉ tiêu như vậy, dùng chỉ tiêu nào để so sánh, đánh giá? PhD Thö Hoaøng

49. Caùc chæ tieâu thoâng duïng • 1. Chæ tieâu tuyeät ñoái:GDP, GNP, NDP,… (đơn vị tính theo quy ước quốc tế : USD). Ý nghĩa: phản ảnh sức mạnh kinh tế. Càng có giá trị lớn thì càng mạnh. • 2. Chæ tieâu bình quaân: PCI (Per Capita Income). PCI = GDP/Daân soá (USD/ngöôøi) • 3. Chæ tieâu phaûn aûnh toác ñoä taêng tröôûng GDP: g (GDP growth rate) g = (GDPt / GDP t-1 – 1) x 100% PhD Thö Hoaøng

50. Caùc chæ tieâu thoâng duïng Theo quy ước quốc tế: g < 0 hay g = 0 : tăng trưởng rất yếu 0 < g < 2 hay g = 2: tăng trưởng yếu 2< g<4 hay g = 4: tăng trưởng trung bình 4 <g <6 hay g = 6: tăng trưởng trb - khá 6 <g <8 hay g = 8: tăng trưởng khá 8 <g <10 hay g = 10 : tăng trưởng mạnh g > 10 : tăng trưởng rất mạnh PhD Thö Hoaøng