طرح نظام جامع پست کشور

1. طرح نظام جامع پست کشور شرکت مهندسین مشاور بنیاد صنعتی ایران 3/4/1387

2. تشریح اهداف طرح جامع • تهیه سند راهبردی توسعه پست کشور با این هدف که مبنای تهیه برنامه های بلند مدت قرار گیرد.

3. تشریح اهداف طرح جامع • مراحل: • شناخت تحولات گسترده سالهای اخیر در زمینه اطلاعات و ارتباطات و نظام های پستی در سطح جهان و تعریف فرصتها و تهدیدات نظام پستی کشور • بازنگری و شناخت نظام و وضعیت کنونی پست کشور و تشریح نقاط قوت و ضعف آن • طراحی نظام پستی و چشم انداز مطلوب آن • تعیین و تعریف هدف های بلند مدت پست کشور با توجه به چشم انداز مطلوب آن • تعیین و تعریف استراتژیها و سیاست های اجرایی برای تحقق اهداف بلند مدت • برنامه ریزی برای تحقق تدریجی اهداف بلند مدت طی برنامه های توسعه کشور(از جمله برنامه های 5 ساله چهارم و پنجم)

4. تعریف طرح جامع ارائه تصویری جامع و مطلوب از آینده بلند مدت سازمان و راهبردها و سیاست ها و پروژه هایی که برای تحقق یافتن تصویر مطلوب لازم است.

5. متدولوژی برنامه ریزی استراتژیک با رویکرد تعاملی

6. متدولوژی تعاملی در عمل شیوه پیشبرد طرح: 1- برگزاری جلسات هیأت مدیره محترم پست 2- برگزاری جلسات با ریاست و کارشناسان پژوهشکده پست 3- انجام مصاحبه های انفرادی و گروهی با اعضای محترم هیأت مدیره پست 4- انجام مصاحبه های انفرادی و گروهی با معاونین ، مدیران و کارشناسان پست 5- برگزاری جلسات با مدیران و کارکنان بخش های ستادی و عملیاتی پست 6- تشکیل جلسه با مدیران استانی پست 7- برگزاری جلسات و انجام مصاحبه با گروههای خارج از تشکیلات شرکت پست( خبرگان خارجی)

7. متدولوژی برنامه ریزی استراتژیک با رویکرد تعاملی

8. در حال حاضر در این مرحله قرار داریم متدولوژی برنامه ریزی استراتژیک

9. اساسنامه شرکت قانون تشکیل سایر قوانین مرتبط روش انتخابی برنامه چهارم توسعه UPU روند جهانی وضعیت مطلوب پست (طرح ایده آل) شرکتهای پستی موفق جهان طرح اجرا قانون اساسی و اصلاحات و ابلاغیه های مرتبط تعیین انحراف مقایسه وضع موجود و آینده شرکت در صورت ادامه وضع موجود سند چشم انداز بیست ساله و ابلاغیه های مرتبط.... باید ها شناخت برنامه چهارم توسعه وضع موجود شناخت

10. منابع مورد استفاده در شناخت و طراحی نظام مطلوب پستی • قوانین و مقررات کلان دولت و بخش پست • مستندات اتحادیه جهانی پست و برخی از کشورها(مطالعه تطبیقی) • تحقیقات انجام شده در مرکز تحقیقات پست • اسناد و مدارک و اطلاعات موجود در شرکت پست • ادبیات مرتبط با دولت و توسعه • مدیران، کارشناسان، کارکنان و سازمانها و گروههای مرتبط با پست • (داخل وخارج از شرکت پست از طریق مطالعه میدانی و مصاحبه) • آمار و اطلاعات سازمانهای مرتبط با فعالیتهای پستی • (سازمان بهره وری، مرکز آمار ایران، بانک مرکزی ایران و...)

11. برنامه ها و راهبردها ماموریت و اهداف مدیریت ساختار و تشکیلات شرکت پست جمهوری اسلامی ایران قوانین و مقررات فرایند ها مالی فناوری و دانش (پستی و اطلاعات) سیستم ها و روشها منابع انسانی خدمات و تولیدات تعریف محدوده طرح جامع نظام پستی

12. نظام پستی وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات شرکت مخابرات پیام سازمان تنظیم مقررات و زیرساخت شرکتهای پست خصوصی شرکت پست (اپراتور اول) پست بانک، بانکها و سایر موسسات مالی اتحادیه ها ی منطقه ای و UPU انجمن ها ،اتحادیه ها و.......... شهروندان شرکتهای همکار حمل ونقل وبیمه و.... سازمانها و موسسات دولتی و خصوصی

13. سیاستهای ابلاغی بند ج اصل 44 قانون اساسی • تغییر نقش دولت از مالکیت و مدیریت مستقیم بنگاه به سیاست گذاری و هدایت و نظارت • توانمند سازی بخش خصوصی و تعاونی در اقتصاد و حمایت از آن جهت رقابت کالاها و خدمات در بازار • واگذاری 80 درصد سهام بنگاههای پستی و مخابراتی به استثنای شبکه های مادر مخابراتی، امور واگذاری فرکانس و شبکه های اصلی تجزیه و مبادلات و مدیریت توزیع خدمات پایه پستی به بخش های خصوصی، شرکتهای تعاونی، سهامی عام و بنگاههای عمومی غیر دولتی

14. ضرورت اصلاح و بازنگری در پست کشور

15. ضرورتهای اصلاح و نوسازی پست • پیدایش رقبا و ضرورت ارائه خدمات در بازار رقابتی • فشارهای بین المللی • دورنمای اقتصادی و اشتغال مناسب در فعالیتهای پستی • پیدایش خدمات جایگزین • تحولات فنآوری(پستی و اطلاعاتی) • تحولات سریع بخش ارتباطات و پست

16. پیدایش رقبا و ضرورت ارائه خدمات در بازار رقابتی • پست آلمانی DHL با رویکرد نفوذ در بازار سایر کشورها و حضور در عرصه بین المللی (حضور شرکت در بازار ایران با بیش از 170 نفر) • حضور شرکت پست هلندی TNT در بازار های دنیا و ایران • نفوذ شرکت FEDEX در بازار های پست جهان و ایران • شرکتها و مؤسسات داخلی فعال در بخش پست مانند: • پیک بادپا، تیپاکس، شرکتهای هواپیمایی، پایانه های حمل و نقل و...

17. توجه به ايجاد ارزش براي مشتري داشتن رویکرد جهانی توسعه خدمات و بازارهای جدید چشم انداز مميزي مستمر استراتژيک و چابکي توجه به مسؤولیتهای اجتماعی خلاقیت و نوآوری اهميت به ذينفعان، کارکنان و سودآوري ويژگيهاي مهم چشم انداز شرکتهاي برتر پستي در دنيا ( دویچ پست، کانادا پست، FEDEX، DHL، US POSTAL SERVICE ژاپن پست و ... در دهه آینده

18. آینده پستاستراتژیهای توسعه پست در جهان *UPU 1- ارائه سرویس جهانی 2- بهبود کیفیت خدمات و (کارآیی )شبکه پست جهانی 3- توسعه بازارها وپاسخگویی به نیازهای مشتریان 4- نوسازی پست و توسعه پایدار 5- همکاری و تعامل میان ذینفعان * استراتژی پستی جهانی بخارست

19. روند جهانی پست (دبیر کل سابق UPU): وزارتخانه دولتی (سیاست گذاری و تصدی) شرکت دولتی (سیاست گذاری و تصدی) بخش خصوصی (تصدی) بخش دولتی (سیاست گذاری و نظارت) مطالعات انجام شده مشاور در روند گذشته پست در جهان و سناریو های آینده کشورهای پیشرفته (جامعه کشورهای اروپایی و آسیا) موید این روند می باشد.

21. پیدایش خدمات جایگزین • پیدایش وسایل ارتباطی جایگزین مانند تلفن، فکس، اینترنت و ... برای انتقال پیام ها • پیدایش خدمات نوین مانند پست الکترونیک، پست ترکیبی، خرید الکترونیکی، پرداخت الکترونیکی و...

22. تحولات فنآوری(پستی و اطلاعاتی) • تغییر تقاضا از پست سنتی به پست نوین • پیدایش کانالهای ارتباطی نوین • پیدایش فناوری های جدید اطلاعاتی و پستی • افزایش توان پاسخگویی شرکتها • افزایش کیفیت خدمات

23. تحولات سریع بخش ارتباطات و پست • جهانی شدن و توسعه ارتباطات به عنوان یک عامل زیربنایی • افزایش استفاده از اینترنت (ضریب نفوذ اینترنت در ایران بیش از 11 درصد است.) • افزایش اهمیت وقت و گرایش به سمت صرفه جویی در وقت، کاهش رفت و آمد های شهری و کاهش هزینه ها • تبدیل شدن اطلاعات و ارتباطات به منبع قدرت • ضروری شدن ارتباط جهت انتقال دانش و اطلاعات روز • و...

24. ضرورتهای اصلاح و نوسازی پست • بند ج سیاستهای ابلاغی اصل 44 قانون اساسی • چشم انداز نظام(20 ساله) • برنامه های کلان توسعه دولت ( 5 ساله چهارم) • وجود قوانین در جهت توانمند سازی بخش خصوصی و تعاونی و اراده واگذاری بخش های تصدی گری دولت به آنها • تقلیل منابع عمومی، عدم پرداخت یارانه و تأمین منابع سرمایه گذاری لازم از سوی دولت • تقویت نقش و افزایش ظرفیت بخش خصوصی • رقابت ناپذیری شرکت پست در وضعیت فعلی

25. مسایل و مشکلات پست

26. بررسی ریشه مشکلات پست ناشی از تاثیرات محیطی مشکلات پست از دید ذینفعان درونی از دید ذینفعان بیرونی ناشی از عملکرد و مشکلات داخلی پست

27. شرایط عمومی اقتصادی خدمات جایگزین تامین کنندگان رقبای تازه وارد قوانین و مقررات فناوریهای نوین فرآیندها مشتریان سازمان رقبای موجود مسائل اجتماعی و سبک زندگی بررسی ریشه مشکلات پست

28. مسایل و مشکلات داخلی پست مالی • پایین بودن کارایی نظام تعرفه ها در ارائه خدمات در شرایط رقابتی • زیان انباشته با روندی صعودی در طی سالهای گذشته • ضعف سیستم قیمت تمام شده سرویس های پستی و مشخص نبودن سودآور یا زیان ده بودن هر یک از آنها • نبود تناسب بین هزینه ها و درآمدهای پستی • ضعف در مدیریت کاهش هزینه • ضعف در استفاده درست از منابع

30. مسایل و مشکلات داخلی پست خدمات • پایین بودن امنیت، سرعت و دقت شبکه پستی • کم بودن تلاش شرکت پست در آموزش، اطلاع رسانی و تبلیغات در جامعه در مورد خدمات پستی • فقدان یک برنامه جامع برای افزایش کیفیت سرویس • نقش ناچیز و کمرنگ پست در بهره وری ملی، اشتغال و تولید ناخالص داخلی

31. مسایل و مشکلات داخلی پست تحقیقات و نوآوری • عدم تقویت مرکز تحقیقات پست و عدم استفاده از دستآوردهای تحقیقاتی و اتکاء تصمیمات مدیریت بر تجربه های روزانه و آموخته شده در حین کار و عدم تعهد عملی نظام کارشناسی به تصمیم گیری مبتنی بر تحقیق و مدیریت علمی • نبود مراکز تحقیقات و نوآوری

32. مسایل و مشکلات داخلی پست فن آوری اطلاعات • عدم وجود یک برنامه جامع و مدون برای بهره گیری و بکارگیری فن آوری اطلاعات در شرکت پست • آمار سازی، ناسازگاری و نبود اطلاعات صحیح و دقیق جهت تصمیم گیری مدیران (ساختمان، ترافیک و درآمد و...) • نبود سیستم اطلاعات مدیریت یکپارچه به منظور آماده سازی اطلاعات لازم جهت تصمیم گیری مدیران و جزیره ای بودن سیستم های اطلاعاتی عملیاتی

33. مسایل و مشکلات داخلی پست ماشین آلات، تجهیزات، ساختمانها و اماکن • ضعف در استفاده مناسب و مؤثر از تجهیزات و ماشین آلات پستی • نبود یک طرح جامع برای بازسازی و نوسازی ماشین آلات، تجهیزات، ساختمانها و اماکن پستی

34. مسایل و مشکلات داخلی پست فرآیندها و عملیات • ضعف در استقرار دقیق نظام مدیریت فرآیندها و ارزیابی و ارزشیابی آنها مبتنی بر ارزش افزوده هر فعالیت در فرآیند • ضعف سیستم های کنترل عملیات پستی و بالا بودن میزان بی ترتیبی ها • عدم توجه دائمی و جدی به دستیابی به استانداردهای سرویس • مشخص نبودن مرزهای اجرای فعالیتها و در نتیجه تداخل وظایف، دوباره کاری و انجام فعالیتهای موازی و در نتیجه افزایش زمان و هزینه فرآیندها

35. مسایل و مشکلات داخلی پست منابع انسانی • پایین بودن انگیزه پرسنل و کم بودن احساس رضایت و افتخار از کار کردن در شرکت پست • عدم وجود یک برنامه جامع برای آموزش و توسعه منابع انسانی • ضعف در سیستم مدیریت منابع انسانی • کم توجهی به تخصص و شایسته سالاری در انتصاب و ارتقاء

36. مسایل و مشکلات داخلی پست ساختار، قوانین و مقررات • قدیمی بودن ساختار سازمانی و عدم تناسب آن با وضع موجود و پاسخگو نبودن آن به نیازهای سازمان و بازار • عدم شفافیت در حدود وظایف و اختیارات و وجود نقص در تعریف روابط کاری • به روز نبودن شرح وظایف کارکنان و عدم تطابق آن با وضع موجود • تعدد مراکز تصمیم گیری و نبود هماهنگی بین سیاستهای مدیران و در نتیجه سردرگمی و اتلاف منابع سازمان • قدیمی بودن برخی از قوانین و مقررات حاکم بر فعالیتهای پستی و عدم مطابقت آنها با فرآیندها و الزامات نوین کسب و کار

37. مسایل و مشکلات داخلی پست مدیریتی • عدم استمرار در اجرای برنامه های تدوین شده توسط مدیران در زمان تغییرات مدیریتی و در نتیجه هدر رفتن منابع سازمانی • نبود یک برنامه جامع استراتژیک در سطح شرکت پست • عدم توجه جدی به تعیین ریشه های مشکلات، و رسیدن به اهداف و استانداردهای تعیین شده • ضعف نظام کنترلی در مقایسه عملکرد شرکت با اهداف و برنامه ها

38. مسایل و مشکلات داخلی پست مشتری و بازار • ابهام در تعریف مشتری و خواستها و نیازهای وی • ضعف در برنامه ریزی برای افزایش رضایت مشتری • عدم شناخت بازار و نبود استراتژی بازاریابی یکپارچه

39. مسایل و مشکلات داخلی پست فرهنگ سازمانی • فرهنگ سازمانی متمایل به سکون و حفظ وضع موجود • عدم اعتماد قلبی پرسنل به استراتژیها و اهداف تعیین شده

40. مسایل و مشکلات پست مدل(نقشه) مفهومی

42. چالش ها: • آیا امکان واگذاری کامل شرکت پست به بخش خصوصی امکانپذیراست؟ • در صورت واگذاری کامل شرکت، شبکه اصلی تجزیه و مبادلات و مدیریت توزیع خدمات پایه پستی در اختیار چه کسی قرار می گیرد؟ • اگر بخش پست کاملا خصوصی شود تکلیف خدمات سراسری تکلیفی چه می شود؟ • چگونه می توان از ارائه خدمت با کیفیت و قیمت مناسب (حداقل در خدمات سراسری تکلیفی) اطمینان حاصل نمود؟ • چکونه می توان از برقراری عدالت ارتباطی در کشور اطمینان داشت؟ • تکلیف مراودات جهانی در بخش پست با کیست؟ و چگونه می توان از انجام مراودات صحیح اطمینان یافت؟ • در صورتیکه بخش خصوصی به دلایلی از ارائه خدمات پستی سرباز زند، چه کسی مسولیت ارائه خدمت را بعهده می گیرد؟ و چه کسی و با چه سازوکاری خدمات را ارائه می دهد.

43. آینده شرکت پست با توجه به سیر تحول شرکتهای پستی در جهان و پیش فرضهای ارائه شده، سیر حرکت شرکت پست به سوی آینده به صورت زیر خواهد بود: 1- جدا شدن وظیفه سیاست گذاری از اجرا (سیاستگذاری از وظایف دولت ولی اجرا می تواند توسط و یا به نیابت از دولت انجام گیرد) 2- انتقال وظیفه سیاست گذاری به شرکت مادر تخصصی (برابر برنامه چهارم توسعه) 3- تثبیت وضعیت شرکت پست به عنوان یک اپراتور دولتی و سپس حرکت به سمت خصوصی سازی

44. آینده شرکت پست(5ساله) انتقال به وزارتخانه در کنار سازمان تنظیم مقررات شرکت مادر تخصصی پست (سیاستگذار) حاکمیت شرکت پست جمهوری اسلامی ایران شرکت پست ج. ا. ا . (اپراتور) متصدی در کنار سایر شرکتهای خصوصی تصدی شرکت خصوصی 1 شرکت خصوصی 2 شرکت خصوصی 3 شرکت خصوصی 4

45. آینده شرکت پست(5ساله) در 5 سال آینده فعالیت پست از حالت انحصاری خارج می شود و شرکتهای رقیب که امروزه با عنوان شرکتهای حمل در زمینه پست فعالیت می نمایند، به طور رسمی و مطابق با سیاستهای دولت فعالیت خود را در زمینه پست آغاز می کنند. شرکت پست نیز به عنوان یک شرکت دولتی در کنار سایر شرکتهای غیر دولتی زیر نظر شرکت مادر تخصصی به فعالیت می پردازد.

46. پیش فرض ها در طراحی نظام مطلوب پستی • پست یک شبکه ارتباطی و بنگاهی اقتصادی • قیمت گذاری رقابتی • جدایی حاکمیت از تصدی در بخش پست • قبول اپراتورهای دیگر در کنار شرکت پست • حاکمیت قانون تجارت در فعالیتها و روابط شرکت • تفکیک ناپذیری فرآیند های عملیات پستی • خدمات سراسری از وظایف حاکمیت و قابل تفویض به اپراتور با مکانیزم سوبسید (ضرورت دخالت دولت در اجرا) • رزرواسیون از حقوق حاکمیت

47. سناریوی آینده • در آینده فعالیت پستی از حالت انحصار دولتی خارج می شود و بخش خصوصی نیز می تواند در کنار شرکت پست (به عنوان اپراتور اول) به ارائه فعالیتهای پستی بپردازد. • بر طبق سیاستهای ابلاغیاصل 44 قانون اساسی، دولت بر انجام خصوصی سازی در بخش پست تأکید دارد و علاوه بر ارائه مجوز ورود به بخش خصوصی جهت ارائه خدمات پستی، برون سپاری فعالیتها در شرکت پست را الزامی می داند. • وظایف و امور حاکمیتی و تصدی گری در آینده جدا شده و امور حاکمیتی مربوط به بخش پستی توسط دولت و در بخش مربوطه در وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات صورت می‌گیرد و امور تصدی گری در بخش پست به شرکت پست (به صورت اپراتور اول) و سایرشرکت‌های غیردولتی پستی واگذار می شود.

48. سناریوی آینده (ادامه) • شرکت پست (اپراتور اول) در آینده مطابق با مکانیزم اقتصاد بازار، بر اساس مکانیزم منفعت/ هزینه و به صورت رقابتی به ارائه خدمات پستی می پردازد و در صورتیکه خدمات سراسری تکلیفی را به نیابت از سوی دولت انجام دهد، بابت آن از دولت سوبسید دریافت می کند. در این صورت شرکت پست در آینده به یک شرکت سود آور تبدیل می شود که قابل واگذاری به شکل سهام در بورس و یا بخش خصوصی می باشد. • در آینده ،شرکت پست (اپراتور اول)کارایی و بهره وری خود در بخش های مختلف سرمایه، نیروی انسانی، انرژی، تجهیزات و... را افزایش داده و به حد مطلوب می رساند.بطوریکه پاسخگوی ذینفعان مالی خود می باشد.

49. سناریوی آینده (ادامه) • خدمات پستی در آینده به صورت کاملاً رقابتی از نظر کیفیت و قیمت ارائه می شود. در چنین شرایطی، ممکن است دو مجری پستی مختلف، خدمات پستی مشابهی را (مانند لجستیک یا پست هایبرید) ارائه دهند و مشتری با برخورداری از حق انتخاب و بر اساس معیارهای مورد نظر خود مانند کیفیت، قیمت، برخورد کارکنان و... می‏تواند مجری پستی مورد نظر خود را انتخاب نموده و برای دریافت خدمات پستی مورد نیاز خود به آنها مراجعه نماید. • خدمات پستی با کیفیت مطلوب و رقابتی (از نظر سرعت، دقت و امنیت) و رعایت استانداردهای روز جهانی از الزامات فعالیت خواهد بود.

50. سناریوی آینده (ادامه) • تعرفه و قیمت خدمات و محصولات به صورت رقابتی و بر اساس مکانیزم قیمت در بازار تعیین خواهد شد. • زیر ساخت پستی در اختیار و مدیریت شرکت پست(اپراتور اول) قرار دارد و سایر اپراتورهای غیر دولتی از این زیر ساختار جهت ارائه خدمات خود می توانند استفاده نمایند. • سرمایه گذاری در زیر ساخت بعهده دولت است. • با توجه به تأکید دولت بر برقراری عدالت اجتماعی، ارائه خدمات سراسری تکلیفی پستی بر عهده دولت است و شرکت پست (اپراتور اول) با توجه به شبکه گسترده و تواناییهای فیزیکی، تجهیزاتی، نیروی انسانیو تجارب موجود در ارائه خدمات، خدمات سراسری تکلیفی را که به روشنی تعریف شده و دارای قیمت تمام شده مشخص می باشد را با حداقل قیمت، کیفیت مطلوب و نیز مبتنی بر بهره وری اقتصادی ارائه داده و بابت آن از دولت سوبسید دریافت می نماید.